"Πολλές φορές η πόλη μας έπαθε τα ίδια με τους καλούς της πολίτες ότι έχει πάθει και με τα παλιά νομίσματα σε σχέση με τα νέα...'' βάζει τον χορό να λέει ο Αριστοφάνης στους Βατράχους
του Ηλία Καραβόλια
Χανόμαστε στις έννοιες συνήθως όταν υιοθετούμε στερεότυπα ή ταυτιζόμαστε με δόγματα και ιδεολογίες που υφαίνονται με τον ιστό της πεποίθησης.
Σήμερα π.χ. βρισκόμαστε σε σημείο καμπής για την ελληνική οικονομία καθώς εξαντλήθηκαν πλήρως τα όπλα της δημοσιονομικής πολιτικής (δεν υπάρχουν περιθώρια για συμπίεση και για νέα 'ελεύθερη πτώση' των εισοδημάτων). Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη για δημιουργία ρευστότητας και ταυτόχρονης αλλαγής του μίγματος οικονομικής πολιτικής.
Δηλαδή χρειαζόμαστε άμεσα πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική .Ένα τέτοιο γεγονός σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πρώτο βήμα για μετάβαση σε νέο νόμισμα. Στην περίπτωση της επιστροφής στην δραχμή -με μεγάλα ποσά σε ευρώ να κυκλοφορούν ήδη στην αγορά και ακόμη μεγαλύτερα να έχουν αποθηκευτεί εκτός τραπεζών- η έκδοση νέου νομίσματος χωρίς πρόσδεση στο νόμισμα που κυκλοφορεί σε χώρες με τις οποίες έχουμε συναλλαγές (ευρώ ή δολάριο) θα δημιουργήσει μια διαιρεμένη οικονομία (αποταμιεύσεις σε ευρώ, μισθοί και συντάξεις σε δραχμές και φυσικά έξαρση της μαύρης αγοράς).
Από το 2010 και μετά προτείνεται από αρκετούς (Levy Institute, Bard College, Goldman Sachs,Deutsche Bank ,κ.α) μια συντεταγμένη μετάβαση σε ένα παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα χρησιμοποιεί μεταβιβάσιμα διαρκή ομόλογα μηδενικού τοκομεριδίου (χωρίς εξόφληση κεφαλαίου ή αποπληρωμή/ εξαργύρωση). Με λίγα λόγια μιλάνε για χρήμα 'συμβατό' με την παράλληλη διατήρηση του ευρώ ως 'βασικού' νομίσματος.
Η άποψη μου είναι διαφορετική και από τις δύο περιπτώσεις. Δεν μπορούμε να δώσουμε ασφαλή ώθηση στην οικονομία ούτε με την δραχμή ούτε με το διπλό νόμισμα. Μια επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή και διασύνδεσή της με το ευρώ κατά το παράδειγμα της Αργεντινής (πέσο με δολάριο) θα σήμαινε πλήρη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και καμία δυνατότητα δανεισμού.
Θα βρεθούμε ξαφνικά σε μια οικονομία με απουσία νομίσματος. Από την άλλη, η δημιουργία διπλού παράλληλου νομίσματος μοιάζει επίσης με άλμα στο κενό καθότι δεν μπορεί να υπάρξει σαφές χρονοδιάγραμμα μετάβασης και παράλληλα η ελληνική οικονομία θα αποκτήσει έναν διπλό εαυτό: πολλοί θα ωφελούνταν (λόγω κατοχής ευρώ εκτός τραπεζών) και οι περισσότεροι θα έπεφταν θύματα της φυσιολογικής υποτίμησης του μαλακού διπλού νομίσματος.
Εάν κατανοήσουμε τι σημαίνει ''δημιουργία συμπληρωματικού νομίσματος'' -με βραχυπρόθεσμη (3-5 έτη) επιστροφή στο ενιαίο νόμισμα- τότε θα σταθμίζαμε ευκολότερα το πώς και πότε θα διευκολυνθεί η δημιουργία θέσεων εργασίας, πώς θα υπάρξουν εργαλεία απορρόφησης των πληθωριστικών πιέσεων και των αποκλίσεων στους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η οικονομική πολιτική σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να είναι αυστηρά μετρήσιμη χρονικά.
Το συμπληρωματικό νόμισμα μπορεί να ήταν μια κάποια λύση εάν και εφόσον 'κλειδωθεί' εξ αρχής η ισοτιμία ευρώ και νέου νομίσματος ώστε η υποτίμηση και η κερδοσκοπία να ελεγχθούν γρήγορα. Ουσιαστικά θα ζούσαμε με ανάποδη φορά την μετάβαση από την δραχμή στο ευρώ και την στρογγυλοποίηση προς τα πάνω των τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες.
Μόνο που τότε ξέραμε ότι δεν θα επανερχόταν η δραχμή ενώ στο συμπληρωματικό νόμισμα που αναφέρω, θα ξέρουμε ότι θα επανέλθει το ευρώ εάν και εφόσον η χώρα δημιουργήσει ρυθμούς ανάπτυξης, θέσεις εργασίας και βιώσιμα πλεονάσματα.