Εκεί που κάποτε ο χώρος του Εθνικού Θεάτρου, λειτουργούσε ως υπέρτατος ναός της τέχνης, φωταγωγημένος, λαμπρός, σεβαστός, να προσέρχονται για να παρακολουθήσουν παραστάσεις, βασιλείς, πρόεδροι δημοκρατίας, πρωθυπουργοί σπουδαίες προσωπικότητες αλλά και απλοί πολίτες, σήμερα συναντά κανείς, μια τελείως διαφορετική εικόνα.
Τη νύχτα είναι χώρος απλησίαστος… Υποβαθμισμένη η γύρω περιοχή, οι ανακαινισμένοι τοίχοι του κτιρίου από την πλευρά της οδού Μενάνδρου μεταβάλλονται σε υπαίθρια ουρητήρια, στέκι αλλοδαπών διακινητών λαθραίων τσιγάρων και ναρκωτικών, που ταϊζουν με αδρά αμοιβή τα ελληνόπουλα με τις πρέζες... Υφίσταται την περιφρόνηση που έχει δυστυχώς, μεγάλο τμήμα του παλιού ιστορικού κέντρου της Αθήνας…Αυτή η θλιβερή εικόνα που είδαν τα μάτια μου σε μια τυχαία επίσκεψη στην περιοχή, με ανάγκασαν να γράψω την ιστορία του Εθνικού – Βασιλικού θεάτρου, με τη λάμψη του, την προσφορά του στον πολιτισμό της πατρίδος μας, εκεί που έβαλαν την σφραγίδα τους μεγάλες θεατρικές μορφές για να παραστήσουν έργα αρχαίων και σύγχρονων μεγάλων συγγραφέων.
Το θέατρο της Αγίου Κωνσταντίνου, χτίστηκε σε οικόπεδο που παραχώρησε ο αυλάρχης Νικόλαος Θών και ο βασιλιάς Γεώργιος χρησιμοποιώντας μια γενναία δωρεά 10 χιλιάδων λιρών Αγγλίας του ομογενή Χιώτη εμπόρου Ευστρατίου Ράλλη, θεμελιώνει το κτίριο σε σχέδια του αυστριακού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ το 1891. Το κτίριο, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ετοιμάστηκε το 1901, διορίστηκε ο πρώτος διευθυντής ΄Αγγελος Βλάχος, που κάλεσε, τον συγγραφέα Ηλία Καπετανάκη να βοηθήσει και τον μεγάλο ηθοποιό Παντόπουλο να συγκροτήσει θίασο.
Τα πολλά εμπόδια οδηγούν σε παραίτηση τον Βλάχο και αναλαμβάνει ο Θών με συσκέψεις στη βίλα του στους Αμπελοκήπους για την οικονομική και καλλιτεχνική στήριξη. Τελικά στις 24-11-1901 το Βασιλικό Θέατρο ανοίγει τις πύλες στο κοινό με το μονόπρακτο έργο του Βερναρδάκη ( Μαρία Δοξαπατρή) και δυο μονόπρακτες κωμωδίες των Κορομηλά ( θάνατος του Περικλή) και ΄Αννινου (ζητείται υπηρέτης). Τότε, στη «Νέα Σκηνή», έπαιζαν, ο ηθοποιός Μήτσος Μουράτης ( αργότερα το άλλαξε και έγινε Μυράτ) και «…η Κυβέλη Ανδριανού, η τόσον εύελπις καλλιτέχνις, ηρραβωνίσθησαν επι της σκηνής!..», όπως έγραψε ο Τύπος. Η Κυβέλη μόλις είχε κλείσει τα 14…
Δυο χρόνια μετά, στις 8-11-1903, στο Βασιλικό θέατρο θα ξεσπάσουν αιματηρά επεισόδια, στα «Ορεστιακά», λόγω της μετάφρασης της «Ορέστιας» στην δημοτική, που εξόργισε τους καθαρευουσιάνους. Επενέβη τότε ο στρατός με αποτέλεσμα να υπάρξουν δύο νεκροί και πολλοί τραυματίες. Το 1908 το Βασιλικό θέατρο διακόπτει τη λειτουργία του και το 1930 ο τότε υπουργός παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου υπογράφει Διάταγμα ιδρύσεως του «Εθνικού Θεάτρου».
Το 1932, ύστερα από πολλές περιπέτειες και αναβολές, το θέατρο πρόκειται να ανοίξει τις πύλες του. Το 15μελές Διοικητικό Συμβούλιο στην πρώτη του συνεδρίαση υπο την προεδρία του Γ. Παπανδρέου, εψήφισε πρόεδρο τον Νικόλαο Λάσκαρη, αντιπρόεδρο τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, γραμματέα τον Άριστο Καμπάνη, με διευθυντή τον Ιωάννη Γρυπάρη και σκηνοθέτη τον Φώτο Πολίτη. Τα εγκαίνια του θεάτρου έγιναν στις 19-3-1932 με τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου.
Στα χρόνια που ακολούθησαν υπήρξαν καταπληκτικές παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών των Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου, έργα διαπρεπών συγγραφέων όπως Σαίξπηρ, Θερβάντες, Λόρκα, Πιραντέλο, Ξενόπουλου, Ρώμα, πρώτη εμφάνιση της Μαρίας Κάλας το 1941, έπαιξαν μεγάλοι ηθοποιοί όπως: Μαρίκα Κοτοπούλη, Κυβέλη, Ελένη Παπαδάκη, Αιμίλιος Βεάκης, Κατίνα Παξινού, Αλέξης Μινωτής, Γιώργος Παπάς, Δημήτρης Χόρν και οι: Κωτσόπουλος, Συνοδυνού, Μερκούρη, Αρώνη, Μανωλίδου, Νέζερ, Τζόγιας, Κατσέλη, Καρέζη, Κούρκουλος με εκπληκτικούς σκηνοθέτες όπως οι Ροντήρης, Καραντινός, Σολωμός, Κούν, σε μουσικές των Καλομοίρη, Χατζηδάκη, Θεοδωράκη…
Τα εγκαίνια του θεάτρου το 1932
Τα εγκαίνια του Εθνικού θεάτρου έγιναν στις 19-3-1932 με εναρκτήριο έργο τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου σε μετάφραση Γρυπάρη. Επειδή όμως ο «Αγαμέμνων» δεν μπορούσε να καλύψει τα χρονικά όρια μιας παραστάσεως, αποφασίστηκε να παίξει και ένα συμπλήρωμα που ανέλαβε να γράψει ο Ξενόπουλος και το έκανε με μεγάλη επιτυχία, γράφοντας κατά παραγγελία, την κωμωδία « ο Θείος ΄Ονειρος» τοποθετημένη στην αρχαία Αθήνα, του Περικλή και του Φειδία. Το έργο γνώρισε μεγάλη επιτυχία με ερμηνευτές τους τρείς Νίκους, Παρασκευά, Παπαγεωργίου, Δενδραμή, και τους Νέζερ, Αλίκη και Σαπφώ Αλκαίου.
*Tο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα « Real News»