 |
| dimitrisvetsikas1969 / pixabay |
Μελέτης Η. Μελετόπουλος
Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών
Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης*
Στην επικείμενη πενταμερή σύνοδο για την Κύπρο (Γενεύη 27-29 Απριλίου) η μεν τουρκική πλευρά προσέρχεται με σχέδιο Συνομοσπονδίας, η δε ελληνική με σχέδιο Ομοσπονδίας.Το τουρκικό σχέδιο Συνομοσπονδίας αποτελεί ουσιαστικά φύλλο συκής στην οριστική διχοτόμηση της Κύπρου σε δύο ανεξάρτητα κράτη, συν το μειονέκτημα μίας πιθανής εναλλασσόμενης τυπικής προεδρίας. Διότι ο θεσμός ενός έστω διακοσμητικού (εναλλάξ Ελληνοκύπριου και Τουρκοκύπριου) Προέδρου της Συνομοσπονδίας θα λειτουργήσει ως διαρκές θεσμικό πρόβλημα αλλά και μηχανισμός παρέμβασης του εκάστοτε Τουρκοκύπριου Προέδρου –ενεργούμενου της Άγκυρας στην ελληνοκυπριακή συνιστώσα. Η Συνομοσπονδία δηλαδή όχι μόνον θα παγιώσει, θα νομιμοποιήσει και θα επισημοποιήσει την εισβολή και την διχοτόμηση, αλλά θα είναι ακόμα χειρότερη από την διχοτόμηση.
Αλλά και η ελληνική πρόταση για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία αποτελεί ολέθρια προοπτική, και αυτή πολύ χειρότερη από την διχοτόμηση. Διότι σε αυτήν την περίπτωση ο ανά δύο τετραετίες ή πενταετίες Τουρκοκύπριος Πρόεδρος-ενεργούμενο της Άγκυρας θα διαθέτει και πραγματικές εξουσίες, τις οποίες θα ασκεί καθ’ υπόδειξιν και σύμφωνα με τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας. Επίσης ο Τουρκοκύπριος Πρόεδρος θα συμμετέχει στα Συμβούλια Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα, όταν θα είναι η σειρά της Κύπρου, θα προεδρεύει στην ΕΕ! Ασύλληπτη επιτυχία της Τουρκίας να μπορεί να ελέγχει με το δικαίωμα του veto και της κυκλικής προεδρίας την ΕΕ, στην οποία δεν μετέχει!
Η Διζωνική εμπεριέχει φυσικά και άλλους εξ ίσου σημαντικούς κινδύνους, όπως την δυνατότητα μετακίνησης και μετεγκατάστασης Τουρκοκυπρίων (ή Τούρκων που θα πολιτογραφηθούν Τουρκοκύπριοι ή μεταναστών από την βόρειο Αφρική και Εγγύς Ανατολή που θα πολιτογραφηθούν Τουρκοκύπριοι) στον νότο, που θα αλλοιώσει την σύνθεση και την πολισμική φυσιογνωμία του πληθυσμού και θα δώσει στην Τουρκία τον πολιτικό έλεγχο και του ελληνοκυπριακού ομόσπονδου τμήματος του νησιού.
Εξ άλλου, η Διζωνική συμπεριλαμβάνει κοινά θεσμικά όργανα σε ομοσπονδιακό επίπεδο (κοινή βουλή, κοινή κυβέρνηση, κοινές ένοπλες δυνάμεις κλπ.). Διερωτάται κανείς πώς θα λειτουργήσουν όλα αυτά σε κλίμα καχυποψίας, με μνήμες εισβολής, κατοχής, δολοφονιών, απαγωγών, αγνοουμένων. Και να μην υπήρχαν όμως αυτές οι μνήμες, για να λειτουργήσει ένα έστω ομόσπονδο κράτος απαιτείται κάποιο κοινό πολιτισμικό (γλωσσικό, θρησκευτικό, αξιακό, ιστορικό, ψυχικό κλπ.) υπόβαθρο, που εδώ απουσιάζει παντελώς.
Επίσης οιαδήποτε λύση δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων, που όμως οι Τούρκοι αποκλείουν εκ προοιμίου για οποιαδήποτε περίπτωση.
Ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ δήλωσε ότι: «Σκοπός της συνάντησης είναι να προσδιοριστεί εάν υπάρχει κοινό έδαφος για να διαπραγματευθούν τα μέρη μια διαρκή λύση του κυπριακού προβλήματος, εντός ενός προβλεπτού ορίζοντα». Η ελληνική πλευρά, επομένως, δεν δεσμεύεται καταστατικά να βρει κάποια λύση, αλλά να διερευνήσει εάν υπάρχει έδαφος για κάποια λύση. Που προφανώς υπό τις παρούσες συνθήκες δεν υπάρχει.
Ως αφετηρία της συζήτησης στην Πενταμερή, καλό θα ήταν η ελληνική πλευρά να δηλώσει ότι αναγνωρίζει την μόνη νομικά ισχύουσα νομιμότητα, δηλαδή την Συνθήκη του Λονδίνου του 1959. Και ότι η συζήτηση θα πρέπει να αφορά αποκλειστικά την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων –εποίκων και την επιστροφή στην μόνη αποδεκτή μονιμότητα, δηλαδή στην κυρίαρχη, ενιαία και αδιαίρετη Κυπριακή Δημοκρατία, στην οποία οι γηγενείς Τουρκοκύπριοι θα είναι ισότιμοι (και όχι μειονοτικοί) πολίτες με πλήρη δικαιώματα.
* αρχικά δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ
** από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το βιβλίο του Παναγιώτης Κανελλόπουλος: ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του