Η χειρότερη εικόνα που παρουσιάζουν οι άνθρωποι του πνεύματος σε τούτο τον τόπο, όσοι τέλος πάντων αυτοχαρακτηρίζονται ως διανοούμενοι ή θεωρούνται σκεπτόμενοι, είναι ότι στα χρόνια της κρίσης και ανάμεσα στις αμφιταλαντεύσεις, στις αμφιβολίες, ανάμεσα στα διασταυρούμενα πυρά των πολιτικών της φυγής από την ευθύνη, ανάμεσα στα φοβερά ιδεολογικά και κοινωνικά γκρεμίσματα, δεν αναθεώρησαν όσα πίστεψαν και δεν αναζήτησαν κάποιο δρόμο καινούργιο.
Δεν έδειξαν ότι έχουν έστω ένα πικρό απόθεμα δυσπιστίας στην ψυχή, για όσα διαδραματίζονται γύρω τους. Δεν έδειξαν να έχουν συναίσθηση της ψυχικής τους ερήμωσης, αλλά ούτε το συναίσθημα της ευθύνης μπροστά στον ίδιο τον εαυτό τους.
Οι άνθρωποι του πνεύματος στα χρόνια της κρίσης αντιμετώπισαν με "τσιμεντένια" λογική και αδράνεια το πολιτικό και κοινωνικό χάος, γιατί έλειψε η ψυχική σύνδεση τους με το σύνολο, αλλά και γιατί η ανάγκη της ατομικής επιβίωσης ή του βολέματος, δεν ευνοούσε καμία σταθερή κατεύθυνση.
Ετσι, εκτός της ρημαγμένης κοινωνίας, ο τόπος τούτος έχει να παρουσιάσει και μια ρακένδυτη και με ανεπαρκή φιλοσοφικό οπλισμό και συναίσθηση της ευθύνης πνευματική κοινότητα, που έχει σαν μοναδικό της αποκούμπι μερικές ξεθωριασμένες ή κίβδηλες ιδέες από ένα παρελθόν κάποιας ακμής, όταν οι πραγματικοί πνευματικοί άνθρωποι αγωνιζόταν να δικαιώσουν τις προσδοκίες της κοινωνίας και τον εαυτό τους.
Οι σημερινοί ψευτοδιανοούμενοι έχουν μετατραπεί σε υπνοβάτες μιας άλλης εποχής και δεν νιώθουν ότι τους λείπει η αίσθηση του πραγματικού. Ζουν μηρυκάζοντας παλιά αισθήματα και ιδέες, χωρίς επί της ουσίας να έχουν καμία επικοινωνία με την κοινωνία. Και δέχθηκαν αγόγγυστα τον ακρωτηριασμό των δικαιωμάτων και της ελευθερίας ακόμη ενός λαού από την ολοκληρωτική μνημονιακή αντίληψη.
Η στάση αυτή των πνευματικών ανθρώπων, με εισαγωγικά ή χωρίς, ας το ομολογήσουν τουλάχιστον κάποιοι με χρήσιμη ειλικρίνεια, δεν προέκυψε σαν απροσδόκητος κεραυνός. Πολλοί εξ' αυτών, βολεψίες από πεποίθηση, περίμεναν τους βαρβάρους. Ζούσαν μέσα σε μια παραίσθηση μνημονιακών πολιτικών προτού καν μας επισκεφτεί η κρίση με τα βαριά της πέλματα.
Κι όταν ήρθε, τα υποτιθέμενα ελεύθερα πνεύματα εσίγησαν. Απεδείχθησαν και τούτα κάτω από την αποσυνθετική επίδραση των συμφερόντων και της προπαγάνδας, που θεωρούσαν πως η διαμαρτυρία τους θα ήταν ίσως μια παραφωνία στο "κοινό αίσθημα", που τροφοδοτείτο με την παραμυθία της "σωτηρίας" της χώρας.
Και μαζί με το εθνικό σώμα που απέκτησε την προδιάθεση της νάρκης, με μια κοινωνία που απώλεσε ακόμη και τον αφνιδιασμό της έκπληξης και συνήθισε στην ιδέα ότι μπορεί να ζήσει κατά κάποιο τρόπο υπό δουλεία, οι αυτοαποκαλούμενοι συχνά πνευματικοί άνθρωποι κάλυψαν τη συνείδηση της μαχητικότητας ή έστω της άμυνας με άλλες απασχολήσεις εγωιστικής μορφής και μιας προσπάθειας εξαγορασμένης επιβίωσης.
Δεν εκμεταλλεύτηκε ο πνευματικός κόσμος της χώρας τις αδυναμίες της πολιτικής ανευθυνότητας. Αιτία η απομάκρυνσή του από το λαό, η έλλειψη μόνιμης και γόνιμης επαφής, η αδυναμία του να γίνει η φωνή της αγωνιστικής διάθεσης του πλήθους.
Και η συνδρομή του, που θα ήταν τόσο πολύτιμη για την εθνική εγρήγορση, ακόμη και τώρα που εκχωρείται η ίδια μας η Ιστορία με ελαφρά καρδία, έμεινε κατώτερη της προσδοκίας του λαού.