Απορώ! Τώρα ξύπνησαν οἱ Ἰταλοί; Μετὰ ἀπὸ ἕνα μακρὸ ταξίδι στὴν Ἀπουλία (Σαλέντο) κατὰ τὸ 1989, ἄρχισα μιὰ σειρὰ δημοσιεύσεων, μὲ πλῆθος πληροφοριῶν γιὰ τὴν ἐκεῖ κατάσταση τοῦ ἑλληνόφωνου πληθυσμοῦ, ποὺ μειωνόταν συνεχῶς. Τὸ ἑπόμενο ἔτος οἱ δημοσιεύσεις μου πῆραν μορφὴ βιβλίου («Ἀπουλία-Σαλέντο»). Σὲ κάποιο κεφάλαιο σημείωνα –ὄχι χωρὶς ἀνησυχία– μιὰ ἔντονη ἀλβανική παρουσία. Ἤξερα βέβαια ὅτι πάμπολλοι βασιλόφρονες καὶ φασιστόφρονες Ἀλβανοὶ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στὴν Ἰταλία μετὰ τὴ φυγὴ τοῦ Ἀχμέτ Ζώγου καὶ τὴν ἐγκαθίδρυση κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος στὴν Ἀλβανία. Οἱ Ἰταλικὲς κυβερνήσεις τοὺς προώθησαν πρὸς τὸ Νότο, ἐκεῖ ὅπου ἄλλοτε ἤκμαζαν οἱ ἑλληνικὲς ἀποικίες, γιὰ νὰ ἐπικαλύψουν τὸ ἑλληνόφωνο στοιχεῖο. Ἡ πολιτικὴ τοῦ ἀφελληνισμοῦ εἶχε ἀρχίσει ἀπὸ τὰ χρόνια τοῦ φασισμοῦ. Τὸ ὀροπέδιο πάνω ἀπὸ τὸ Παλέρμο, ποὺ ἦταν γνωστὸ μὲ τὴν ὀνομασία Piana dei Greci μετονομάσθηκε σὲ Piana degli Albanesi! Σὲ πολλὰ ἑπόμενα ταξίδια μου διαπίστωσα πόσο ὑπονομευτικὸς ἦταν ὁ ρόλος τῶν Ἀλβανῶν. Γιὰ παράδειγμα σὲ μιὰ ἄλλη ἐκδρομὴ ὁ Ἀλβανὸς ὁδηγὸς τοῦ πούλμαν δὲν ἔβρισκε ὄχι μόνο τὴν Νάξο-Τζιαρντίνι (πρώτη ἑλληνικὴ ἀποικία στὴν Σικελία) ἀλλ’ οὕτε καὶ τὸ ἡφαίστειο τῆς Αἴτνας. Κι ἔπρεπε νὰ κάνω ἐγὼ τὸν συνοδηγό καὶ χάρη ὄχι τόσο στὰ ἰταλικὰ ὅσο στὰ ἀλβανικὰ μου νὰ τοῦ βρῶ τοὺς δρόμους ποὺ ἦσαν ὁρατοὶ κι ἀπὸ τυφλό. Ἄλλοτε πάλι μᾶς παίδεψαν ἤ μᾶλλον μᾶς μπέρδεψαν γιὰ νὰ μὴ βροῦμε τὸ ἐκπληκτικό μουσεῖο τῆς Συβάρεως. Καὶ κάποια νύκτα, ποὺ μὲ δύο αὐτοκίνητα ἐπιστρέψαμε ἀπὸ τὴν Σικελία, εἴδαμε καὶ πάθαμε νὰ βροῦμε ἕνα ἑστιατόριο, ποὺ ἦταν γεμάτο προσωπογραφίες Ἀλβανῶν ἡρώων. Μεταξύ αὐτῶν καὶ τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ! Φυσικὰ καὶ τοῦ Σκεντέρμπεη. Ὅταν τὸν ὀνόμασα Καστριώτη πολλοί μὲ κοίταξαν λοξά. Παρά τὴν κόπωσή μας, φύγαμε ὁλονυκτὶς καὶ ξημερωθήκαμε στὸ Μπάρι.
Τώρα οἱ Ἰταλοί, τάχα μου ἔκπληκτοι, διαπιστώνουν ὅτι σημαῖες τζιχαντιστῶν ὑψώνονται στὰ χωριὰ τῆς Ἀλβανίας καὶ ἐκφράζουν φόβους μήπως τὸ ἱσλαμικὸ κίνημα ἁπλωθεῖ καὶ στὴν πολύ κοντινὴ Ἀπουλία. Λυπᾶμαι. Ἤδη ἔχει ἁπλωθεῖ, ἀφοῦ οἱ ἴδιοι οἱ Ἰταλοὶ φρόντισαν τὸ ἑλληνικό στοιχεῖο νὰ ἀφανιστεῖ. Δὲν ἔχει προσεχθεῖ ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς μιὰ «λεπτομέρεια», ὅτι ἡ μεραρχία ποὺ ἔστειλε ὁ Μουσσολίνι ἐναντίον τῆς Πίνδου λεγόταν «Πούλια» καὶ ὅτι τὴν ἀποτελοῦσαν κατὰ πλειοψηφία ἑλληνόφωνοι ποὺ ἔπρεπε νὰ πολεμήσουν ἐναντίον Ἑλλήνων! Ἡ μεραρχία αὐτὴ κυκλώθηκε καὶ σχεδὸν ἐξοντώθηκε. Στὸ ταξίδι τοῦ 1989 διαπίστωσα ἕνα πλῆθος ἀναπήρων στὰ ἑλληνόφωνα χωριά. Ὅπως μοῦ εἶπαν, εἶχαν συμμετοχή στὴν πρώτη γραμμή στὴν ἰταλικὴ ἐπίθεση κατὰ τῆς Ἑλλάδος. Ἀλλ’ ἄς ἔλθουμε τώρα καὶ στὰ interna corporis τῆς γείτονος, ποὺ ὁ πληθυσμὸς της, μετὰ τὴν πτώση τοῦ Ἀλία, ἄν ἐπέζησε, τοῦτο ὀφείλεται στὴν ἑλληνικὴ μεγαλοψυχία. Τὸ θέρος τοῦ 1996 βρισκόμουν μὲ τὴ σύζυγό μου στὴν Κέρκυρα καὶ τότε, ἐντελῶς ἀπερίσκεπτα, ἀποφασίσαμε νὰ μεταβοῦμε μὲ ἕνα πλοιάριο στὴν Ἀλβανία. Κακῶς δὲν ἐνημερώσαμε οὔτε τοὺς οἰκείους μας οὔτε τὰ ἔντυπα μὲ τὰ ὁποῖα συνεργαζόμουν. Φθάσαμε στοὺς Ἁγίους Σαράντα καὶ πλησίον τοῦ λαμαρινοκατασκευασμένου τελωνείου (;), λιμεναρχείου (;) μίσθωσα ἕνα ταξί (Μερσεντές παρακαλῶ!) γιὰ νὰ μᾶς κάνει ἕνα γῦρο στὴν περιοχή. Καὶ βλακωδῶς πλήρωσα προκαταβολικά, βγάζοντας ἀπὸ τὴν τσέπη ὅλα μου τὰ λεφτά, ποὺ γιὰ τὶς τότε συνθῆκες τῆς Ἀλβανίας ἦσαν πολλά. Εὐτυχῶς ὁ ὁδηγὸς δὲν ἦταν κακοποιός. Γνώριζε στοιχειωδῶς τὰ ἑλληνικά, παρακολουθοῦσε ἑλληνικὴ τηλεόραση καὶ –ἄδηλον γιατὶ– τὰ εἶχε μόνο μὲ τὸν τότε ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ (Σεραφίνι τὸν ἔλεγε).
Δὲν θὰ ἐξιστορήσω ὅλα τὰ εὐτράπελα τῆς περιηγήσεως. Τὸ ἔχω κάνει ἄλλωστε ἀλλοῦ. Μόνον ἕνα περιστατικό. Κατευθυνόμαστε πρὸς τὸ Βουθρωτὸ (τὸ Μπουτρίτι τῶν Ἀλβανῶν), ὅταν κοντὰ στὸ Ἑξαμίλι, μὲ τὴν ὑπέροχη θάλασσα, συναντήσαμε ὁμίλους ἀκμαίων Ἀλβανῶν καὶ Ἀλβανίδων, ποὺ κρατοῦσαν ἀξίνες στοὺς ὤμους. Ρώτησα τὸν ὁδηγὸ, τὶ κάνουν αὐτοὶ καὶ μοῦ ἀποκρίθηκε ὅτι τοὺς ἔχει μισθώσει ἕνας Ἄραβας «λεφτὰς» γιὰ νὰ μαζεύουν βότανα ἀπὸ τὰ βουνά. Καὶ τὸ ὄνομα τοῦ ἐν λόγῳ Ἄραβα ἦταν... Μπίν Λάντεν! Δὲν τὸ ἄκουγα πρώτη φορά, παρόλο ποὺ δὲν εἶχε ἀρχίσει τὴ φονικὴ του δράση. Ὅταν τὴν ἄρχισε, κατάλαβα ὅτι τὸ «μάζωμα» τῶν βοτάνων ἦταν καμουφλάζ γιὰ τὸ «μάζωμα» στελεχῶν. ῎Εκανα ἕνα δημοσίευμα ἀλλά, ὅπως τόσα ἄλλα, ἔπεσε στὸ κενό. Καὶ μετὰ ἀπορῶ, ἐπειδὴ... ἀπορῶ!
www.sarantoskargakos.gr