ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Το ότι οι ΗΠΑ έχουν τυπώσει έναν πακτωλό χρήματος για να
αντιμετωπίσουν την χρηματοοικονομική κρίση τους, μέσα στα πλαίσια της
πολυετούς εφαρμογής πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης είναι γνωστό τοις
πάσι.
Το ότι στο ίδιο παιχνίδι έχει μπει από το 2015 και η Ευρωζώνη μέσω
του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
φιγουράρει στις ειδήσεις, σχεδόν καθημερινά, με τον πρόεδρο της ΕΚΤ,
Μάριο Ντράγκι, να έχει αφήσει, μάλιστα, να εννοηθεί ότι πρόκειται να
γίνει ακόμη πιο επιθετικός σε αυτήν του την πολιτική, τυπώνοντας
περισσότερο χρήμα.
Το ότι στην Κίνα, όμως, οι μηχανές εκτύπωσης χρήματος έχουν πάρει
φωτιά σε βαθμό που η κυκλοφορία χρήματος να έχει ξεπεράσει στο 2015 τα
20 τρις δολάρια, ξεπερνώντας κατά, περίπου, δύο φορές την αντίστοιχη
στις ΗΠΑ και την ΕΕ και ισοβαθμίζοντας, σχεδόν, το άθροισμα της
κυκλοφορίας χρήματος και στις δύο μαζί, είναι, μάλλον άγνωστο.
Σε σχετικό διάγραμμα που παρουσίασε το Bloomberg, φαίνεται το
αποτέλεσμα της πρακτικής των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου να
αυξάνουν την κυκλοφορία του χρήματος, σε μία ελπίδα αντιμετώπισης του
προβλήματος της ισχνής ανάπτυξης και των αποπληθωριστικών πιέσεων.
Στα τελευταία 5 χρόνια η αθροιστική κυκλοφορία χρήματος σε Κίνα, ΗΠΑ
και ΕΕ έχει αυξηθεί από τα 30, περίπου, στα 43,5 τρις δολάρια,
παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 45% (διάγραμμα 1).
Διάγραμμα 1
Αυτή η ιστορικού μεγέθους παγκόσμια παραγωγή χρήματος φαινόταν να
λειτουργεί θετικά στο χρηματιστηριακό τομέα μέχρι τον Ιούνιο του 2015,
με το χρηματιστήριο της Κίνας να καταγράφει από το 2011 κέρδη της τάξης
του 80%, των ΗΠΑ να αυξάνεται στο ίδιο διάστημα κατά 65% και τον DAX
στην Ευρώπη να ενισχύεται κατά 63% (διάγραμμα 2).
Διάγραμμα 2
Έκτοτε, ωστόσο, τα πράγματα έχουν πάρει την κατιούσα, με το
χρηματιστήριο της Κίνας να καταρρέει χάνοντας το 42% της αξίας του. τον
S&P να καταγράφει απώλειες 10% και το γερμανικό δείκτη DAX να χάνει
19,38% και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η παραγωγή χρήματος συνέχισε να
αυξάνεται.
Διάγραμμα 3
Ταυτόχρονα, οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία υποβαθμίστηκαν
ενώ οι πιθανότητες ύφεσης αυξήθηκαν σημαντικά, με τη Morgan Stanley να
τις τοποθετεί στο 65% μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Και το ερώτημα είναι αν η μέχρι σήμερα παραγωγή χρήματος ρεκόρ δεν
κατάφερε να βάλει την παγκόσμια οικονομία σε μία σταθερή αναπτυξιακή
τροχιά, γιατί αυτό να συμβεί από εδώ και πέρα;
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτήν τη συζήτηση έχει το παράδειγμα της
Ιαπωνίας. Παρά την άκρως επιθετική ποσοτική χαλάρωση που ακολούθησε τα
τελευταία χρόνια, η ποσότητα κυκλοφορούντος χρήματος υποχώρησε και η
χώρα επέστρεψε στην ύφεση, σίγουρα όχι ο καλύτερος οιωνός για τις
προοπτικές του τρέχοντος διεθνούς πειράματος υπερπαραγωγής χρήματος.