Στις 12 Απριλίου 2024, οι Ρωσικές Στρατηγικές Πυραυλικές Δυνάμεις (RVSN) πραγματοποίησαν δοκιμαστική εκτόξευση ενός ICBM (διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου) από το πεδίο δοκιμών Kapustin Yar στην περιοχή (oblast) του Αστραχάν. Ο πύραυλος έπληξε το πεδίο δοκιμών Sary Shagan στο Καζακστάν, που βρίσκεται περίπου 1.600 χλμ. ανατολικά. Εκτός από τη δήλωση ότι πρόκειται για ICBM, το RVSN δεν αποκάλυψε τον ακριβή τύπο του πυραύλου που εκτόξευσε. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) δήλωσε μόνο πως η εκτόξευση πραγματοποιήθηκε για να δοκιμαστεί ένα "πυραυλικό σύστημα προοπτικής", καθώς και για να επιβεβαιωθεί "η σταθερότητα των πυραύλων που βρίσκονται σε λειτουργία". Η δοκιμή θεωρήθηκε επιτυχής τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους στρατιωτικούς παρατηρητές και αναλυτές. Ωστόσο, σε συνδυασμό με την μάλλον αντισυμβατική ταλάντωση και τους ελιγμούς του πυραύλου, αυτό το επίπεδο μυστικότητας από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, που δεν έχει παρατηρηθεί από τον (Πρώτο) Ψυχρό Πόλεμο, άφησε πολλά ερωτήματα αναπάντητα.
Drago Bosnic, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής
Ορισμένες πηγές, ιδίως αυτές της πολιτικής Δύσης, ανέφεραν πως ο εν λόγω πύραυλος ήταν ο 15Zh55ME "Topol-ME/Yars-E". Ωστόσο, πέρα από εικασίες, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι είδους ICBM ήταν. Στην πραγματικότητα, η απόσταση στην οποία πραγματοποιήθηκε η δοκιμαστική εκτόξευση θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι ο εν λόγω πύραυλος ήταν ένας ICBM μόνο κατ' όνομα, καθώς αυτοί συνήθως εκτοξεύονται στο πεδίο δοκιμών Kura στην Καμτσάτκα, το οποίο βρίσκεται πολύ πιο ανατολικά και, ως εκ τούτου, είναι πολύ πιο κατάλληλο για τη δοκιμή πραγματικών ICBM. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ο πύραυλος παρουσίασε κάποιες μάλλον ασυνήθιστες ταλαντεύσεις και ελιγμούς. Η εν λόγω διακίνηση είναι πράγματι μοναδική, καθώς καμία άλλη χώρα εκτός από τη Ρωσία δεν έχει αναπτύξει τέτοιες τεχνολογίες για προηγμένους βαλλιστικούς πυραύλους. Ξεκινώντας από τον θρυλικό "Topol", ιδίως την παραλλαγή "Topol-M", οι περισσότεροι ρωσικοί ICBM διαθέτουν αυτή τη δυνατότητα.
Οι νεότεροι και πιο εξελιγμένοι RS-24 "Yars", που αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του στρατηγικού οπλοστασίου της Ρωσίας, το ισχυρότερο στον κόσμο, κληρονόμησαν επίσης αυτή τη δυνατότητα. Υπήρξαν αρκετές επαναλήψεις αυτού του ICBM, μία από τις οποίες είναι ουσιαστικά μια "συντομευμένη" έκδοση του "Yars"(με αφαίρεση ενός σταδίου) γνωστή ως RS-26 "Rubezh". Η ανάπτυξη αυτού του πυραύλου τέθηκε επισήμως σε αναμονή το Μάρτιο του 2018, καθώς το RVSN έδωσε προτεραιότητα στην υιοθέτηση του στρατηγικού HGV (υπερηχητικό όχημα ολίσθησης) "Avangard". Σύμφωνα με πληροφορίες, ο RS-26 υποτίθεται πως θα επανεκτοξευόταν το 2027. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν μονομερώς από τη Συνθήκη INF (Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς) το 2019, ο ρωσικός στρατός φαίνεται να έχει προσαρμόσει τα σχέδιά του αναλόγως. Η ειδική στρατιωτική επιχείρηση (SMO) σίγουρα επιτάχυνε αυτή την αλλαγή.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, αν και ο "Rubezh" είναι επισήμως ICBM, ο στρατηγικός του αντίκτυπος τον κατατάσσει στην κατηγορία των IRBM (βαλλιστικοί πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς). Πίσω στο 2012, ο RS-26 εκτοξεύθηκε από το κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ στη βορειοδυτική Ρωσία, πλήττοντας το πεδίο δοκιμών Kura περίπου 5.800 χιλιόμετρα ανατολικά. Ωστόσο, κάθε άλλη δοκιμαστική εκτόξευση πραγματοποιήθηκε από το Kapustin Yar και έπληξε το Sary Shagan. Η καταργηθείσα πλέον Συνθήκη INF ορίζει κάθε βαλλιστικό πύραυλο με βεληνεκές 3.000-5.500 χιλιομέτρων ως IRBM, πράγμα που σημαίνει πως ο "Rubezh" εμπίπτει ακριβώς εκτός αυτής της κατηγορίας, αν ληφθεί υπόψη το μέγιστο βεληνεκές του. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι χρησιμοποιείται έκτοτε σε πολύ μικρότερες αποστάσεις σημαίνει πως, στην πράξη, πρόκειται για IRBM. Και έτσι ακριβώς το βλέπει το ΝΑΤΟ. Αυτό ουσιαστικά καθιστά το RS-26 διάδοχο του RSD-10 "Pioneer" που είχε πανομοιότυπο στρατηγικό αντίκτυπο.
Από το 2018, το "Rubezh" έχει ουσιαστικά μετατραπεί σε ένα "μαύρο σχέδιο", με ελάχιστες έως καθόλου πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη ή την ανάπτυξή του. Ωστόσο, πιο πρόσφατες αναφορές δείχνουν ότι η δραστηριότητα γύρω από αυτόν τον πύραυλο κάθε άλλο παρά αδρανής ήταν. Η έρπουσα επιθετικότητα του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, καθώς και οι βαθιά αποσταθεροποιητικές κινήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και των υποτελών και δορυφορικών κρατών τους γύρω από τα σύνορα της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Μέσης Ανατολής, υποδηλώνουν πως η Μόσχα χρειάζεται σίγουρα έναν πύραυλο σαν αυτόν. Το γεγονός ότι μπορεί επίσης να μεταφέρει ωφέλιμο φορτίο MIRV (πολλαπλά οχήματα επανεισόδου με ανεξάρτητη στόχευση) δίνει στο RVSN πρωτοφανείς δυνατότητες κρούσης σε ενδιάμεσες αποστάσεις. Καμία δύναμη στο ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των ΗΠΑ, δεν διαθέτει κάτι έστω και ελάχιστα παρόμοιο, ιδίως όσον αφορά την ικανότητα ελιγμών του RS-26, που του παρέχει ουσιαστική ασυλία από τα συστήματα ABM.
Συγκεκριμένα, η τυπική άμυνα ABM (αντιβαλλιστικών πυραύλων) είναι ήδη ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο λόγω της απόλυτης ταχύτητας αυτών των όπλων. Καθώς οι βαλλιστικοί υπολογιστές πρέπει να υπολογίζουν τις τροχιές οποιουδήποτε ICBM ή IRBM που εκτοξεύεται στη θέση τους (ή σε οποιαδήποτε θέση υποτίθεται ότι υπερασπίζονται) για να καταστεί δυνατή η αναχαίτιση, ο σχεδιασμός τέτοιων πυραύλων ώστε να είναι ευέλικτοι καθιστά αυτό το έργο ουσιαστικά αδύνατο. Το RS-24 "Yars" στο οποίο βασίστηκε το "Rubezh" έχει ήδη αποδείξει την ικανότητα να ταλαντεύεται συνεχώς και να αλλάζει ακόμη και το διάνυσμά του. Είναι αναμενόμενο ότι το RS-26 έχει ακριβώς τις ίδιες δυνατότητες. Αυτή η ρωσική τεχνολογία είναι εντελώς μοναδική, καθώς οι κανονικοί βαλλιστικοί πύραυλοι δεν είναι σε θέση να κάνουν τόσο πολύπλοκους ελιγμούς. Στην πραγματικότητα, οι ταλαντεύσεις υποδηλώνουν σχεδόν πάντα πως κάτι δεν πάει καλά με τον πύραυλο και συνήθως καταλήγουν στη συντριβή του ή στην απώλεια του στόχου του.
Έτσι, η τελευταία δοκιμή στέλνει ένα πολύ σαφές μήνυμα στην πολιτική Δύση. Εάν το ΝΑΤΟ εξετάζει το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της επιθετικότητάς του στην Ευρώπη, τέτοιες ενέργειες θα τύχουν σίγουρα άμεσης απάντησης. Αυτό μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την πρόσφατη εμπλοκή της πολεμικής συμμαχίας στη Μέση Ανατολή, όπου οι ΗΠΑ και οι περιφερειακοί υποτελείς τους εξετάζουν επιθέσεις κατά του Ιράν. Η Μόσχα σίγουρα γνώριζε για τα αντίποινα της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ, πράγμα που σημαίνει ότι η τελευταία δοκιμαστική εκτόξευση ήταν ένα ακόμη προειδοποιητικό σημάδι προς την πολιτική Δύση πως η Ρωσία δεν θα ανεχθεί επιθέσεις μεγάλης κλίμακας κατά του Ιράν, καθώς αυτές θα αποσταθεροποιούσαν την κατάσταση στα νότια σύνορά της. Είναι επίσης ένα μήνυμα ότι το "Rubezh" ακυρώνει ουσιαστικά όλα τα συστήματα ABM του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα ψυχραίνει την όλο και πιο φιλοπόλεμη συμπεριφορά ορισμένων ευρωπαϊκών μελών του, όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr