Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γάλλος πρόεδρος κάνει (μάλλον διφορούμενες) δηλώσεις σχετικά με την ανάπτυξη στρατευμάτων - και στη συνέχεια τις μισο-απορρίπτει.
Σύμφωνα με τη Le Monde, στις 21 Φεβρουαρίου, στο Μέγαρο των Ηλυσίων, καθισμένος, "με ένα ποτήρι ουίσκι στο χέρι", ο Μακρόν είπε σε μια χούφτα καλεσμένων: "σε κάθε περίπτωση, τον επόμενο χρόνο, θα πρέπει να στείλω άντρες στην Οδησσό". Δεν είναι σαφές, πάντως, αν το ποτήρι με το ουίσκι στο χέρι έπαιξε κάποιο ρόλο στην υποτιθέμενη διατύπωσή του. Το ειδησεογραφικό ρεπορτάζ της Le Monde δεν το αναλύει αυτό.
Στις 26 Φεβρουαρίου, σε κάθε περίπτωση, αυτή τη φορά χωρίς ουίσκι στον ορίζοντα, αφού φιλοξένησε συνάντηση με περισσότερους από 20 δυτικούς ηγέτες (μεταξύ των οποίων ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα, ο κορυφαίος διπλωμάτης των ΗΠΑ για την Ευρώπη Τζέιμς Ο' Μπράιαν και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον), ο Μακρόν δήλωσε ότι "η ήττα της Ρωσίας είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Ευρώπη" και ως εκ τούτου "θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται ώστε η Ρωσία να μην μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο". Ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε επίσης, αρκετά αόριστα, για άλλη μια φορά, πως "δεν πρέπει να αποκλείσουμε ότι μπορεί να υπάρχει ανάγκη για ασφάλεια που να δικαιολογεί στη συνέχεια κάποια στοιχεία ανάπτυξης". Πρόσθεσε, όμως: "Δεν υπάρχει συναίνεση σήμερα για να στείλουμε με επίσημο, επικυρωμένο τρόπο στρατεύματα στο έδαφος. Αλλά από την άποψη της δυναμικής, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί". Ο Μακρόν δεν έδωσε περαιτέρω λεπτομέρειες, προσθέτοντας ότι το Παρίσι θα προτιμούσε να διατηρήσει την "στρατηγική ασάφεια".
Με άλλα λόγια, η δήλωση του Μακρόν το Φεβρουάριο ισοδυναμούσε με το να πει ότι ένα τέτοιο σενάριο (δυτικά στρατεύματα στο ουκρανικό έδαφος) δεν μπορεί να αποκλειστεί, χωρίς να διευκρινίσει υπό ποιες προϋποθέσεις. Ένα τέτοιο υποθετικό και ρητορικό σχόλιο προκάλεσε, ούτως ή άλλως, αρκετό θόρυβο και διαψεύστηκε αμέσως από άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ. Ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο είναι ο πραγματικός "δρόμος προς τη νίκη", και μια ανακοίνωση του Λευκού Οίκου πρόσθεσε πως "ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν ξεκάθαρος ότι οι ΗΠΑ δε θα στείλουν στρατεύματα για να πολεμήσουν στην Ουκρανία" - σε περίπτωση που κάποιος αναρωτιόταν. Πάντα όλα ήταν για την Ουάσινγκτον ένας πόλεμος εξαντλήσεων με τη μορφή αντιπροσώπων, τελικά.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι η συμφωνημένη θέση της Δύσης παραμένει η ίδια, δηλαδή πως κανένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα στείλει στρατεύματα στην ανατολικοευρωπαϊκή χώρα. Ο εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σουνάκ δήλωσε με τη σειρά του ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει άλλα σχέδια παρά μόνο να απασχολήσει έναν μικρό αριθμό προσωπικού για την εκπαίδευση των ουκρανικών δυνάμεων, όπως κάνει ήδη σήμερα. Πολλοί άλλοι δυτικοί ηγέτες επανέλαβαν την ίδια στάση. Ένας ανώνυμος διπλωμάτης που επικαλείται η Le Monde συνόψισε τις παρατηρήσεις του Μακρόν τον Φεβρουάριο ως εξής: "[πρόκειται] για έναν καταστροφικό διπλωματικό ελιγμό. Όταν πραγματοποιείς συναντήσεις στη χώρα σου, πρέπει να επιδιώκεις τη συναίνεση". Εν μέσω της αναταραχής, μια προγραμματισμένη επίσκεψη του Μακρόν στην Ουκρανία αναβλήθηκε, για άλλη μια φορά,.
Μια τέτοια "φιλοπόλεμη" ρητορική δημιουργεί μια εντυπωσιακή αντίθεση με την προηγούμενη στάση του Γάλλου προέδρου. Μόλις τον Ιούνιο του 2002, υποστήριζε ότι, ακόμη και σε περίπτωση ουκρανικής στρατιωτικής νίκης, "δεν πρέπει να ταπεινώσουμε τη Ρωσία, ώστε όταν σταματήσουν οι μάχες, να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε μια διέξοδο μέσω της διπλωματικής οδού", και πρόσθετε πως "είμαι πεπεισμένος ότι ο ρόλος της Γαλλίας είναι αυτός μιας διαμεσολαβητικής δύναμης". Σε εκείνο το σημείο επικρίθηκε από τους συναδέλφους του πως ήταν πολύ "μαλακός" απέναντι στη Ρωσία. Υπήρξε μια αρκετά μεγάλη αλλαγή.
Το στρατηγικό σκεπτικό του Μακρόν για να προβεί σε τέτοιες παρατηρήσεις απαιτεί εξήγηση. Ο Pierre Schill, αρχηγός του γαλλικού επιτελείου στρατού, αναφέρθηκε πρόσφατα λέγοντας ότι "αυτό που λέει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι πρωτίστως ένα πολιτικό και στρατηγικό μήνυμα. Ο πρωταρχικός στόχος είναι να στείλει [στη Μόσχα] ένα μήνυμα αποφασιστικότητας και μακροπρόθεσμης δέσμευσης". Μια τέτοια σηματοδότηση ωστόσο αποδείχθηκε διπλωματική αποτυχία στο εσωτερικό της Δύσης και δεν είχε καλή απήχηση στο εσωτερικό: σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ο γαλλικός λαός σε γενικές γραμμές απορρίπτει την ιδέα της αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Odoxa, το 68% των Γάλλων ερωτηθέντων δήλωσε ότι τα σχόλια του προέδρου τους για το θέμα ήταν "λάθος". Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι μόλις το 2022, η (ηττημένη) υποψήφια για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές Μαρίν Λεπέν, η οποία έφτασε μέχρι τον δεύτερο γύρο, υποσχόταν να αποσύρει τη Γαλλία από το ΝΑΤΟ - με τον τρόπο αυτό, θα πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου πως απλώς θα ακολουθούσε τα βήματα του στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ. Όπως έγραψα προηγουμένως, ήταν ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, μετά από 43 χρόνια, ο οποίος έβαλε τελικά τέλος στην "αποξένωση" του Παρισιού από την ατλαντική συμμαχία το 2009 - δηλαδή πριν από λίγο καιρό.
Για τη Μόσχα μια τέτοια ρητορική επίδειξη δύναμης από τον επικεφαλής του γαλλικού κράτους, με όλη την "ασάφεια" και τις παλινωδίες του, μπορεί να φανεί μόνο ως ένα είδος μπλόφας.
Υπάρχει λόγος για τον οποίο τα "φιλοπόλεμα" σχόλια του Μακρόν, στρατηγικά διφορούμενα ή μη (και με ή χωρίς ένα ποτήρι αλκοόλ στο χέρι), πρέπει πάντα να λαμβάνονται με επιφύλαξη: λέγεται το άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, το οποίο αναφέρει πως "τα Μέρη συμφωνούν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων τους και κατά συνέπεια συμφωνούν πως, εάν συμβεί μια τέτοια ένοπλη επίθεση, καθένα από αυτά... θα βοηθήσει το Μέρος ή τα Μέρη που δέχονται την επίθεση αυτή, λαμβάνοντας... τα μέτρα που θεωρεί απαραίτητα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης βίας, για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της ασφάλειας της βορειοατλαντικής περιοχής. " Αυτή είναι μια σοβαρή υπόθεση, και αυτός είναι ο πυρήνας του διατλαντικού συμφώνου, ο λόγος ύπαρξής του, πραγματικά. Τα άρθρα 3, 4, 6 και 9 έχουν να κάνουν με τις διατάξεις του άρθρου 5, το οποίο η ίδια η επίσημη ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ περιγράφει ως τον "ακρογωνιαίο λίθο" της Συμμαχίας. Δεν είναι περίεργο που η διεύρυνση του ΝΑΤΟ παραμένει μια από τις κύριες αιτίες της κρίσης στην Ουκρανία σήμερα.
Πέρα από τον θόρυβο, ο Μακρόν και το επιτελείο του σίγουρα λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους και το άρθρο 5 και είναι αρκετά απίθανο η σημερινή γαλλική προεδρία να είναι πρόθυμη να εισέλθει σε άμεση σύγκρουση με τη Μόσχα αναπτύσσοντας τα στρατεύματά της στη ζώνη μάχης. Με τον τρόπο αυτό, θα σύρει ολόκληρο το ΝΑΤΟ μαζί του σε μια δυνητικά παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ Μεγάλων Δυνάμεων, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο θερμοπυρηνικού πολέμου. Καθώς το κέντρο βάρους των παγκόσμιων εντάσεων μετατοπίζεται, για άλλη μια φορά, στη Μέση Ανατολή, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να διασκεδάσουμε μια τέτοια ιδέα.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr