Νέες αυξήσεις θα δουν οι συνταξιούχοι από την 1η Ιανουαρίου του 2024, αφού πλέον, σύμφωνα με τον νόμο, προβλέπεται η αναπροσαρμογή των συντάξεων με βάση τον τιμάριθμο και την αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος αλλά και της διαδικασίας καταβολής της σύνταξης.
Από: topontiki.gr / Της Αντριάνας Βασιλά
Όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, του χρόνου, με βάση τον πληθωρισμό και τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης φέτος, θα υπάρξει μία νέα μόνιμη αύξηση στις συντάξεις περίπου 3,4%.
Διορθωτική αύξηση θα λάβουν χιλιάδες συνταξιούχοι το 2024, η οποία θα αφορά τη συμπληρωματική αύξηση που θα προκύψει με βάση την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό του 2023. Η συμπληρωματική αύξηση, που εκτιμάται ότι θα είναι περίπου στο 0,5%, θα καθοριστεί μετά το καλοκαίρι με βάση τα τελικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας το 2022 που θα επικυρωθούν από τη Eurostat. Το επιπλέον ποσοστό θα πληρωθεί για όλο το 2023 στις αρχές του 2024. Οι αυξήσεις από 1.1.2024 θα έχουν ως εξής:
● Ποσοστό: 3% – 4%.
● Δικαιούχοι: Αρνητική, μηδενική ή μικρή προσωπική διαφορά.
Πόσο επιβαρύνει η ειδική εισφορά αλληλεγγύης των συνταξιούχων (ΕΑΣ): «Ροκανίζει» την αύξηση του 7,75%.
● Κύρια σύνταξη >1.400 ευρώ (κράτηση 3% έως 14%).
● Επικουρική >300 ευρώ (κράτηση 3% έως 10%).
Παράδειγμα: Συνταξιούχος με σύνταξη 1.582 ευρώ χωρίς προσωπική διαφορά:
● Με αύξηση 7,75%, νέα σύνταξη 1.705 ευρώ μεικτά (+122,6 ευρώ).
● Επιβολή κράτησης 6% υπέρ ΕΑΣ, 102 ευρώ.
● Άρα, τελική σύνταξη 1.603 ευρώ μεικτά.
● Δηλαδή, τελική αύξηση 21 ευρώ και όχι 122 ευρώ (101 ευρώ λιγότερα).
Επερχόμενες αλλαγές για τους συνταξιούχους:
● Εφαρμογή δικαιότερης κλίμακας στην επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ).
● Έκτακτη ενίσχυση (200 – 300 ευρώ) για συνταξιούχους με προσωπική διαφορά (μόνιμο μέτρο).
● Φάρμακα: Κατάργηση συμμετοχής (για πρώην δικαιούχους ΕΚΑΣ έως το 2020).
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας
Σύμφωνα με το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας για τα έτη 2023 – 2026, που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα προηγούμενα έτη στο συνταξιοδοτικό σύστημα μπορεί να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του ακόμη και σε ένα πλαίσιο δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων».
Μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος, παρά τη δυσμενή δημογραφική εξέλιξη
Πιο συγκεκριμένα, οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού παρουσιάζουν πτώση 4,3% του ΑΕΠ το διάστημα 2021 – 2070, που απορρέει κυρίως από τη φθίνουσα πορεία της συνταξιοδοτικής δαπάνης, παρά την αύξηση των συντάξεων κάθε έτος με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό.
Η δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού που κατευθύνεται στις συντάξεις, από 15,9% του ΑΕΠ που αντιστοιχούσε το 2021 υποχωρεί στο 13,8% το 2030 και εν τέλει στο 11,6% στο τέλος του ορίζοντα προβολής (το 2070). Μικρό ποσό αυτής της πτώσης (0,3%) οφείλεται στο γεγονός ότι ένα μέρος της δαπάνης για τις επικουρικές συντάξεις εκτρέπεται στο νέο σύστημα επικουρικής συνταξιοδότησης (ΤΕΚΑ), που δεν ανήκει στις δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης.
Στον αντίποδα, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξάνονται από 4,6% σε 5,2% του ΑΕΠ στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ σταθερή στο 0,2% παραμένει η δαπάνη μακροχρόνιας περίθαλψης.
Σύμφωνα με την Eurostat, οι δημογραφικές προβλέψεις δείχνουν μια αργή άνοδο του ποσοστού γονιμότητας στη χώρα μας, που φτάνει σε τιμή 1,5 το 2070, από 1,3 το 2021. Ωστόσο το γεγονός ότι το ποσοστό γονιμότητας παραμένει κάτω από το επίπεδο που απαιτείται για τη διατήρηση του συνολικού πληθυσμού (2,1 για τις ανεπτυγμένες χώρες) οδηγεί σε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κάτω από τα 10 εκατομμύρια έως το 2040 και κάτω από τα 8,6 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2070, παρά την ευνοϊκή επίδραση της μετανάστευσης.
Ως εκ τούτου, ο λόγος εξάρτησης των ηλικιωμένων αυξάνεται από 39,2 το 2021 σε 68,2 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται σε 65,2 το 2070.
● Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αυξάνεται από 79,3 το 2021 σε 86,4 το 2070 για τους άνδρες και από 84,5 το 2021 σε 90,3 το 2070 για τις γυναίκες.
● Η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό προβλέπεται να αυξηθεί για εργαζόμενους ηλικίας 20-64 ετών (από 74,5% το 2021 σε 82,2% το 2070) καθώς και για εργαζόμενους ηλικίας 20-74 ετών (από 63,8% το 2021 σε 71,4% το 2070).
● Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας προβλέπεται να ακολουθήσει ανοδική πορεία έως το 2040, φθάνοντας στο ανώτατο όριο του 2,2% και στη συνέχεια σταδιακά θα πέσει στο 1,5% το 2070.
● Η συνολική απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,0% το 2024 και κατά 0,9% το 2025, προτού παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη το 2026, λόγω των σταθεροποιημένων οικονομικών συνθηκών και των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν εν τω μεταξύ. Επιπλέον η ανεργία προβλέπεται ότι θα μειώνεται σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έως το 2070.
Εργαζόμαστε περισσότερο απ’ όλους στην Ευρώπη
Οι Έλληνες τελικά φαίνεται ότι δεν είναι… τεμπέληδες, όπως επί χρόνια μας δυσφημούσαν Ευρωπαίοι και εγχώριοι παράγοντες. Μια ακόμη (πολλοστή) επιβεβαίωση αυτής της αλήθειας προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat για το 2022, καθώς η Ελλάδα φιγουράρει στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες όπου ένα σημαντικό ποσοστό εργαζομένων εργάζεται ακόμα και πάνω από 49 ώρες την εβδομάδα.
Ειδικότερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 7% των απασχολουμένων εργάζονταν πολλές ώρες, δηλαδή 49 ώρες ή και περισσότερες την εβδομάδα, στην κύρια εργασία τους το 2022. Προφανώς στη συγκεκριμένη στατιστική δεν υπολογίζονται οι ώρες εργασίας από πιθανή δεύτερη εργασία, κάτι πολύ σύνηθες και στη χώρα μας.
Πρώτη θέση στην υπερεργασία
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη σχετική λίστα των χωρών – μελών της Ε.Ε., καθώς το 12,6% των εργαζομένων δηλώνει ότι εργάζεται πάνω από 49 ώρες την εβδομάδα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία (10,2%) και την Κύπρο (9,7%). Τα χαμηλότερα ποσοστά υπερεργασίας καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (0,7%), τη Λιθουανία (0,8%) και τη Λετονία (1,3%). Πρώτη στην πανευρωπαϊκή κατάταξη είναι η Ισλανδία με 13,5%.
Υψηλότερο είναι το σχετικό ποσοστό στους αυτοαπασχολούμενους, καθώς πολλές ώρες εργάστηκε το 30% του συνόλου των αυτοαπασχολούμενων σε σύγκριση με τους μισθωτούς (4% του συνόλου των εργαζομένων).
Επιπλέον οι πολλές ώρες εργασίας ήταν πιο συχνές μεταξύ των ειδικευμένων εργαζομένων στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία (28% των συνολικών ειδικευμένων εργαζομένων στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία) και τους διευθυντές (24%) σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μεγάλη επαγγελματική ομάδα (σε όλες το σχετικό ποσοστό ήταν λιγότερο από 8%).
Μεγάλη ζήτηση, μικρή προσφορά για το «Σπίτι μου»
Μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε όταν μεγάλος αριθμός αιτήσεων τελικά δεν εγκρίθηκε για το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ενώ κάλυπταν τις προϋποθέσεις, ο πρωθυπουργός προχώρησε σε ανακοίνωση ότι προτίθεται να διπλασιάσει στους 20.000 τους δικαιούχους του προγράμματος, το οποίο επιδοτεί το επιτόκιο του στεγαστικού δανείου.
Ήδη οι αιτήσεις στις τράπεζες των νέων ηλικίας από 25 ετών έως 39 ετών για αγορά πρώτης κατοικίας αγγίζουν τις 20.000, αλλά το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχουν ακίνητα που να πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει το «Σπίτι μου». Τέτοια ακίνητα είναι δύσκολο να βρεθούν στις δημοφιλείς περιοχές των βορείων και των νοτίων προαστίων, εκτός κι αν πρόκειται για κτήρια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, και οι ενδιαφερόμενοι αναζητούν διαμερίσματα μικρής επιφανείας, της τάξεως των 50-65 τ.μ.
Αν, αντιθέτως, τα προς απόκτηση διαμερίσματα πρόκειται να στεγάσουν μια νέα οικογένεια, τριμελή ή τετραμελή, τότε οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να στραφούν προς άλλες περιοχές της Αττικής, όπως το κέντρο της Αθήνας ή τα δυτικά προάστια, όπου είναι περισσότερες οι επιλογές διαμερισμάτων επιφανείας 80-100 τ.μ. που πληρούν τα κριτήρια του προγράμματος.
Σε ποιες περιοχές είναι ευχερέστερη η αναζήτηση κατάλληλων κατοικιών
Στα σημεία αυτά είναι εφικτή η ανεύρεση κατοικιών 72 τ.μ. και 115 τ.μ. κατά μέσον όρο, ακόμη κι αν οι ενδιαφερόμενοι επιλέξουν ακίνητα της τάξεως των 150.000 ευρώ, που θεωρείται και πιο εύλογο ποσό, δεδομένης της οικονομικής επιφάνειας των περισσότερων ενδιαφερομένων.
Αν, πάντως, επιλέξουν να εξαντλήσουν το όριο των 200.000 ευρώ που επιδοτείται, είναι εφικτή η αγορά 125 τ.μ. στους Αμπελοκήπους, 137 τ.μ. στα Εξάρχεια, 117 τ.μ. στην Αγία Παρασκευή ή 166 τ.μ. στο Περιστέρι. Ασφαλώς τα παραπάνω αφορούν ακίνητα μεγάλης ηλικίας, συνήθως άνω των 30-40 ετών. Τα στοιχεία προκύπτουν με βάση πραγματικές τιμές που έχουν καταγραφεί από συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν το 2022 μέσω του δικτύου μεσιτικών γραφείων RE/MAX Ελλάς.
Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, η εύρεση του κατάλληλου ακινήτου δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες, όπως η περιοχή και το σημείο που βρίσκεται, ο όροφος, η ποιότητα κατασκευής και η κατάστασή του, η εσωτερική διαμόρφωση και άλλες παροχές, όπως π.χ. θέση στάθμευσης ή αποθήκη.
Μικρότερο το απόθεμα σπιτιών σε καλή κατάσταση συγκριτικά με πριν από την πανδημία
Επίσης, σε σχέση με πριν από την πανδημία, το απόθεμα των κατοικιών που βρίσκονται σε καλή κατάσταση και ταυτόχρονα είναι σε θέση να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» είναι σαφώς μικρότερο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπιστούν ακίνητα που ναι μεν χρήζουν ανακαίνισης, αλλά ταυτόχρονα προσφέρονται και με το ανάλογο χαμηλό τίμημα. Στην αγορά αυτό δεν είναι δεδομένο, καθώς αρκετοί ιδιοκτήτες ζητούν πολύ πιο υψηλές τιμές σε σχέση με την κατάσταση των ακινήτων τους και τα κόστη που πρέπει να επωμιστεί ο αγοραστής για να τα ανακαινίσει.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η πλειονότητα των προσιτών διαμερισμάτων που πωλούνταν έχει ήδη απορροφηθεί, χωρίς να έχει αντικατασταθεί επαρκώς ή όπου αυτό έχει συμβεί τα ακίνητα διατίθενται σε σαφώς υψηλότερες τιμές – π.χ. σε σχέση με το 2019 τουλάχιστον 20%-25% υψηλότερες –, με αποτέλεσμα αρκετά εξ αυτών να μην μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα λόγω ζητούμενης τιμής ή λόγω της οικονομικής αδυναμίας των ενδιαφερομένων να ανταποκριθούν σε τέτοιο ύψος τιμής.
Παράλληλα, σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται πως κάποιοι ιδιοκτήτες επιχειρούν να επωφεληθούν του προγράμματος, προχωρώντας σε ανατιμήσεις. Υπάρχουν αναφορές για απότομες αυξήσεις των τιμών κατά 20.000-30.000 ευρώ σε σχέση με την περίοδο πριν από την έναρξη του προγράμματος, δείγμα της προσπάθειας ορισμένων να κερδοσκοπήσουν. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το μεγαλύτερο μέρος του τιμήματος θα καταβληθεί μέσω στεγαστικού δανείου, τέτοιες προσπάθειες θα είναι πιο δύσκολο να καρποφορήσουν, καθώς θα πρέπει να γίνει εκτίμηση της αξίας του ακινήτου από τον μηχανικό της τράπεζας.
Επιπλέον, σε κάποιες συνοικίες του κέντρου οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν να διαχειριστούν και τον ανταγωνισμό από τους ξένους επενδυτές. Οι τελευταίοι, ιδίως όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν άδεια παραμονής μέσω του σχετικού προγράμματος ή όσοι ενδιαφέρονται να επενδύσουν στη βραχυχρόνια μίσθωση (συχνά και τα δύο), κινούνται για την απόκτηση κατοικιών σε συνοικίες όπως το Παγκράτι, η Κυψέλη, το Κουκάκι και οι Αμπελόκηποι.
Ως εκ τούτου, σε πολλές περιπτώσεις οι ζητούμενες τιμές στις περιοχές αυτές ξεπερνούν τα 200.000 ευρώ, καθώς οι ιδιοκτήτες τους προσδοκούν να προσελκύσουν ξένους επενδυτές, παρά Έλληνες. Στο πλαίσιο αυτό, οι επαγγελματίες του κλάδου συστήνουν στους ενδιαφερομένους να κινηθούν προς λιγότερο δημοφιλείς περιοχές, όπως π.χ. Κάτω Πατήσια, Σεπόλια, Ζωγράφου, Γαλάτσι και Νέα Φιλαδέλφεια, που δεν αποτελούν «στόχους» ξένων αγοραστών.
Όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, του χρόνου, με βάση τον πληθωρισμό και τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης φέτος, θα υπάρξει μία νέα μόνιμη αύξηση στις συντάξεις περίπου 3,4%.
Διορθωτική αύξηση θα λάβουν χιλιάδες συνταξιούχοι το 2024, η οποία θα αφορά τη συμπληρωματική αύξηση που θα προκύψει με βάση την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό του 2023. Η συμπληρωματική αύξηση, που εκτιμάται ότι θα είναι περίπου στο 0,5%, θα καθοριστεί μετά το καλοκαίρι με βάση τα τελικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας το 2022 που θα επικυρωθούν από τη Eurostat. Το επιπλέον ποσοστό θα πληρωθεί για όλο το 2023 στις αρχές του 2024. Οι αυξήσεις από 1.1.2024 θα έχουν ως εξής:
● Ποσοστό: 3% – 4%.
● Δικαιούχοι: Αρνητική, μηδενική ή μικρή προσωπική διαφορά.
Πόσο επιβαρύνει η ειδική εισφορά αλληλεγγύης των συνταξιούχων (ΕΑΣ): «Ροκανίζει» την αύξηση του 7,75%.
● Κύρια σύνταξη >1.400 ευρώ (κράτηση 3% έως 14%).
● Επικουρική >300 ευρώ (κράτηση 3% έως 10%).
Παράδειγμα: Συνταξιούχος με σύνταξη 1.582 ευρώ χωρίς προσωπική διαφορά:
● Με αύξηση 7,75%, νέα σύνταξη 1.705 ευρώ μεικτά (+122,6 ευρώ).
● Επιβολή κράτησης 6% υπέρ ΕΑΣ, 102 ευρώ.
● Άρα, τελική σύνταξη 1.603 ευρώ μεικτά.
● Δηλαδή, τελική αύξηση 21 ευρώ και όχι 122 ευρώ (101 ευρώ λιγότερα).
Επερχόμενες αλλαγές για τους συνταξιούχους:
● Εφαρμογή δικαιότερης κλίμακας στην επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ).
● Έκτακτη ενίσχυση (200 – 300 ευρώ) για συνταξιούχους με προσωπική διαφορά (μόνιμο μέτρο).
● Φάρμακα: Κατάργηση συμμετοχής (για πρώην δικαιούχους ΕΚΑΣ έως το 2020).
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας
Σύμφωνα με το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας για τα έτη 2023 – 2026, που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα προηγούμενα έτη στο συνταξιοδοτικό σύστημα μπορεί να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του ακόμη και σε ένα πλαίσιο δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων».
Μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος, παρά τη δυσμενή δημογραφική εξέλιξη
Πιο συγκεκριμένα, οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού παρουσιάζουν πτώση 4,3% του ΑΕΠ το διάστημα 2021 – 2070, που απορρέει κυρίως από τη φθίνουσα πορεία της συνταξιοδοτικής δαπάνης, παρά την αύξηση των συντάξεων κάθε έτος με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό.
Η δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού που κατευθύνεται στις συντάξεις, από 15,9% του ΑΕΠ που αντιστοιχούσε το 2021 υποχωρεί στο 13,8% το 2030 και εν τέλει στο 11,6% στο τέλος του ορίζοντα προβολής (το 2070). Μικρό ποσό αυτής της πτώσης (0,3%) οφείλεται στο γεγονός ότι ένα μέρος της δαπάνης για τις επικουρικές συντάξεις εκτρέπεται στο νέο σύστημα επικουρικής συνταξιοδότησης (ΤΕΚΑ), που δεν ανήκει στις δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης.
Στον αντίποδα, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξάνονται από 4,6% σε 5,2% του ΑΕΠ στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ σταθερή στο 0,2% παραμένει η δαπάνη μακροχρόνιας περίθαλψης.
Σύμφωνα με την Eurostat, οι δημογραφικές προβλέψεις δείχνουν μια αργή άνοδο του ποσοστού γονιμότητας στη χώρα μας, που φτάνει σε τιμή 1,5 το 2070, από 1,3 το 2021. Ωστόσο το γεγονός ότι το ποσοστό γονιμότητας παραμένει κάτω από το επίπεδο που απαιτείται για τη διατήρηση του συνολικού πληθυσμού (2,1 για τις ανεπτυγμένες χώρες) οδηγεί σε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κάτω από τα 10 εκατομμύρια έως το 2040 και κάτω από τα 8,6 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2070, παρά την ευνοϊκή επίδραση της μετανάστευσης.
Ως εκ τούτου, ο λόγος εξάρτησης των ηλικιωμένων αυξάνεται από 39,2 το 2021 σε 68,2 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται σε 65,2 το 2070.
● Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αυξάνεται από 79,3 το 2021 σε 86,4 το 2070 για τους άνδρες και από 84,5 το 2021 σε 90,3 το 2070 για τις γυναίκες.
● Η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό προβλέπεται να αυξηθεί για εργαζόμενους ηλικίας 20-64 ετών (από 74,5% το 2021 σε 82,2% το 2070) καθώς και για εργαζόμενους ηλικίας 20-74 ετών (από 63,8% το 2021 σε 71,4% το 2070).
● Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας προβλέπεται να ακολουθήσει ανοδική πορεία έως το 2040, φθάνοντας στο ανώτατο όριο του 2,2% και στη συνέχεια σταδιακά θα πέσει στο 1,5% το 2070.
● Η συνολική απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,0% το 2024 και κατά 0,9% το 2025, προτού παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη το 2026, λόγω των σταθεροποιημένων οικονομικών συνθηκών και των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν εν τω μεταξύ. Επιπλέον η ανεργία προβλέπεται ότι θα μειώνεται σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έως το 2070.
Εργαζόμαστε περισσότερο απ’ όλους στην Ευρώπη
Οι Έλληνες τελικά φαίνεται ότι δεν είναι… τεμπέληδες, όπως επί χρόνια μας δυσφημούσαν Ευρωπαίοι και εγχώριοι παράγοντες. Μια ακόμη (πολλοστή) επιβεβαίωση αυτής της αλήθειας προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat για το 2022, καθώς η Ελλάδα φιγουράρει στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες όπου ένα σημαντικό ποσοστό εργαζομένων εργάζεται ακόμα και πάνω από 49 ώρες την εβδομάδα.
Ειδικότερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 7% των απασχολουμένων εργάζονταν πολλές ώρες, δηλαδή 49 ώρες ή και περισσότερες την εβδομάδα, στην κύρια εργασία τους το 2022. Προφανώς στη συγκεκριμένη στατιστική δεν υπολογίζονται οι ώρες εργασίας από πιθανή δεύτερη εργασία, κάτι πολύ σύνηθες και στη χώρα μας.
Πρώτη θέση στην υπερεργασία
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη σχετική λίστα των χωρών – μελών της Ε.Ε., καθώς το 12,6% των εργαζομένων δηλώνει ότι εργάζεται πάνω από 49 ώρες την εβδομάδα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία (10,2%) και την Κύπρο (9,7%). Τα χαμηλότερα ποσοστά υπερεργασίας καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (0,7%), τη Λιθουανία (0,8%) και τη Λετονία (1,3%). Πρώτη στην πανευρωπαϊκή κατάταξη είναι η Ισλανδία με 13,5%.
Υψηλότερο είναι το σχετικό ποσοστό στους αυτοαπασχολούμενους, καθώς πολλές ώρες εργάστηκε το 30% του συνόλου των αυτοαπασχολούμενων σε σύγκριση με τους μισθωτούς (4% του συνόλου των εργαζομένων).
Επιπλέον οι πολλές ώρες εργασίας ήταν πιο συχνές μεταξύ των ειδικευμένων εργαζομένων στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία (28% των συνολικών ειδικευμένων εργαζομένων στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία) και τους διευθυντές (24%) σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μεγάλη επαγγελματική ομάδα (σε όλες το σχετικό ποσοστό ήταν λιγότερο από 8%).
Μεγάλη ζήτηση, μικρή προσφορά για το «Σπίτι μου»
Μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε όταν μεγάλος αριθμός αιτήσεων τελικά δεν εγκρίθηκε για το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ενώ κάλυπταν τις προϋποθέσεις, ο πρωθυπουργός προχώρησε σε ανακοίνωση ότι προτίθεται να διπλασιάσει στους 20.000 τους δικαιούχους του προγράμματος, το οποίο επιδοτεί το επιτόκιο του στεγαστικού δανείου.
Ήδη οι αιτήσεις στις τράπεζες των νέων ηλικίας από 25 ετών έως 39 ετών για αγορά πρώτης κατοικίας αγγίζουν τις 20.000, αλλά το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχουν ακίνητα που να πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει το «Σπίτι μου». Τέτοια ακίνητα είναι δύσκολο να βρεθούν στις δημοφιλείς περιοχές των βορείων και των νοτίων προαστίων, εκτός κι αν πρόκειται για κτήρια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, και οι ενδιαφερόμενοι αναζητούν διαμερίσματα μικρής επιφανείας, της τάξεως των 50-65 τ.μ.
Αν, αντιθέτως, τα προς απόκτηση διαμερίσματα πρόκειται να στεγάσουν μια νέα οικογένεια, τριμελή ή τετραμελή, τότε οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να στραφούν προς άλλες περιοχές της Αττικής, όπως το κέντρο της Αθήνας ή τα δυτικά προάστια, όπου είναι περισσότερες οι επιλογές διαμερισμάτων επιφανείας 80-100 τ.μ. που πληρούν τα κριτήρια του προγράμματος.
Σε ποιες περιοχές είναι ευχερέστερη η αναζήτηση κατάλληλων κατοικιών
Στα σημεία αυτά είναι εφικτή η ανεύρεση κατοικιών 72 τ.μ. και 115 τ.μ. κατά μέσον όρο, ακόμη κι αν οι ενδιαφερόμενοι επιλέξουν ακίνητα της τάξεως των 150.000 ευρώ, που θεωρείται και πιο εύλογο ποσό, δεδομένης της οικονομικής επιφάνειας των περισσότερων ενδιαφερομένων.
Αν, πάντως, επιλέξουν να εξαντλήσουν το όριο των 200.000 ευρώ που επιδοτείται, είναι εφικτή η αγορά 125 τ.μ. στους Αμπελοκήπους, 137 τ.μ. στα Εξάρχεια, 117 τ.μ. στην Αγία Παρασκευή ή 166 τ.μ. στο Περιστέρι. Ασφαλώς τα παραπάνω αφορούν ακίνητα μεγάλης ηλικίας, συνήθως άνω των 30-40 ετών. Τα στοιχεία προκύπτουν με βάση πραγματικές τιμές που έχουν καταγραφεί από συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν το 2022 μέσω του δικτύου μεσιτικών γραφείων RE/MAX Ελλάς.
Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, η εύρεση του κατάλληλου ακινήτου δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες, όπως η περιοχή και το σημείο που βρίσκεται, ο όροφος, η ποιότητα κατασκευής και η κατάστασή του, η εσωτερική διαμόρφωση και άλλες παροχές, όπως π.χ. θέση στάθμευσης ή αποθήκη.
Μικρότερο το απόθεμα σπιτιών σε καλή κατάσταση συγκριτικά με πριν από την πανδημία
Επίσης, σε σχέση με πριν από την πανδημία, το απόθεμα των κατοικιών που βρίσκονται σε καλή κατάσταση και ταυτόχρονα είναι σε θέση να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» είναι σαφώς μικρότερο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπιστούν ακίνητα που ναι μεν χρήζουν ανακαίνισης, αλλά ταυτόχρονα προσφέρονται και με το ανάλογο χαμηλό τίμημα. Στην αγορά αυτό δεν είναι δεδομένο, καθώς αρκετοί ιδιοκτήτες ζητούν πολύ πιο υψηλές τιμές σε σχέση με την κατάσταση των ακινήτων τους και τα κόστη που πρέπει να επωμιστεί ο αγοραστής για να τα ανακαινίσει.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η πλειονότητα των προσιτών διαμερισμάτων που πωλούνταν έχει ήδη απορροφηθεί, χωρίς να έχει αντικατασταθεί επαρκώς ή όπου αυτό έχει συμβεί τα ακίνητα διατίθενται σε σαφώς υψηλότερες τιμές – π.χ. σε σχέση με το 2019 τουλάχιστον 20%-25% υψηλότερες –, με αποτέλεσμα αρκετά εξ αυτών να μην μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα λόγω ζητούμενης τιμής ή λόγω της οικονομικής αδυναμίας των ενδιαφερομένων να ανταποκριθούν σε τέτοιο ύψος τιμής.
Παράλληλα, σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται πως κάποιοι ιδιοκτήτες επιχειρούν να επωφεληθούν του προγράμματος, προχωρώντας σε ανατιμήσεις. Υπάρχουν αναφορές για απότομες αυξήσεις των τιμών κατά 20.000-30.000 ευρώ σε σχέση με την περίοδο πριν από την έναρξη του προγράμματος, δείγμα της προσπάθειας ορισμένων να κερδοσκοπήσουν. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το μεγαλύτερο μέρος του τιμήματος θα καταβληθεί μέσω στεγαστικού δανείου, τέτοιες προσπάθειες θα είναι πιο δύσκολο να καρποφορήσουν, καθώς θα πρέπει να γίνει εκτίμηση της αξίας του ακινήτου από τον μηχανικό της τράπεζας.
Επιπλέον, σε κάποιες συνοικίες του κέντρου οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν να διαχειριστούν και τον ανταγωνισμό από τους ξένους επενδυτές. Οι τελευταίοι, ιδίως όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν άδεια παραμονής μέσω του σχετικού προγράμματος ή όσοι ενδιαφέρονται να επενδύσουν στη βραχυχρόνια μίσθωση (συχνά και τα δύο), κινούνται για την απόκτηση κατοικιών σε συνοικίες όπως το Παγκράτι, η Κυψέλη, το Κουκάκι και οι Αμπελόκηποι.
Ως εκ τούτου, σε πολλές περιπτώσεις οι ζητούμενες τιμές στις περιοχές αυτές ξεπερνούν τα 200.000 ευρώ, καθώς οι ιδιοκτήτες τους προσδοκούν να προσελκύσουν ξένους επενδυτές, παρά Έλληνες. Στο πλαίσιο αυτό, οι επαγγελματίες του κλάδου συστήνουν στους ενδιαφερομένους να κινηθούν προς λιγότερο δημοφιλείς περιοχές, όπως π.χ. Κάτω Πατήσια, Σεπόλια, Ζωγράφου, Γαλάτσι και Νέα Φιλαδέλφεια, που δεν αποτελούν «στόχους» ξένων αγοραστών.