 |
| pixabay / 坡村的人 |
Την Παρασκευή, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε να αυξήσει ξανά τα επιτόκια κατά 0,25% έως και 5%, παρά την κατάρρευση αρκετών αμερικανικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Silicon Valley Bank (SVB), καθώς και να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα στο εξωτερικό.
Του Τιμούρ Φομένκο, πολιτικού αναλυτή - rt.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Αυτή η εντυπωσιακή αύξηση αναμένεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ, να πιέσει ακόμη περισσότερο τις τράπεζες και, κατ' επέκταση, να έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Ο στόχος της αύξησης είναι να τιθασεύσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό που έχει τρομάξει τις δυτικές χώρες και καθυστερήσει την οικονομική ανάπτυξη. Ακόμη μεγαλύτερη οικονομική αναταραχή μπορεί να ακολουθήσει καθώς η Fed αναμένει νέα αύξηση αργότερα φέτος.
Η απόφαση είναι ένα σημάδι της εποχής που ζούμε. Στο δυτικό κόσμο, οι οικονομικές «καλές στιγμές» έχουν τελειώσει και έχουν τελειώσει εδώ και μερικά χρόνια. Μια σειρά από διαδοχικές κρίσεις, που αναμφισβήτητα ξεκινούν το 2008, έχουν βλάψει σοβαρά τη δομή των δυτικών οικονομιών. Ποτέ δεν έχουν ανακάμψει πραγματικά, διακηρύσσοντας εξαιρετικά αντιδημοφιλή καθεστώτα λιτότητας, αυξάνοντας την ανισότητα πλούτου και μειώνοντας την κατανάλωση. Αν η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 ήταν ένα σημείο καμπής, τότε η πανδημία του Covid-19 ήταν ένα άλλο. Τα χρόνια της άνθησης έχουν τελειώσει και, με το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που έχουν χαράξει οι ΗΠΑ, είναι αμφίβολο εάν μια εποχή σταθερότητας, ευημερίας και βεβαιότητας θα επιστρέψει σύντομα.
Η σημερινή παγκόσμια οικονομία βασίζεται σε ένα νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό σύστημα, στο οποίο κυριαρχούν οι ΗΠΑ και το δολάριο. Αυτό το σύστημα, που βασίστηκε στις οικονομικές πολιτικές του Ρόναλντ Ρίγκαν και της Μάργκαρετ Θάτσερ, εδραίωσε τη σημερινή του μορφή από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980. Θα μπορούσαμε να το κατανοήσουμε ως ένα «οικονομοκεντρικό» μοντέλο ανοιχτών αγορών που αντιτάχθηκε στη ρύθμιση και προώθησε την παγκοσμιοποίηση. Πίστευε ότι η ιδεολογική αλλαγή θα μπορούσε να εδραιωθεί μέσω της εξαγωγής του καπιταλισμού, ο οποίος θεωρήθηκε ως «κήρυγμα του ευαγγελίου» στον κομμουνιστικό κόσμο που άνοιγε και ήταν μέρος της διαδικασίας «ενσωμάτωσης» της μετασοβιετικής Ρωσίας και της Κίνας στο « δυτικό σύστημα αξιών» εκείνη την εποχή.
Αυτό το οικονομικό μοντέλο προκάλεσε μεγάλης κλίμακας οικονομικές και κοινωνικές αναταραχές στις δυτικές χώρες, εξαντλώντας τη βιομηχανία και δημιουργώντας «περιοχές που μένουν πίσω». Ωστόσο, η σχετική πολιτική σταθερότητα αυτού του μονοπολικού συστήματος οδήγησε επίσης σε μια περίοδο ανεμπόδιστης οικονομικής ανάπτυξης η οποία, εκτός μια μικρή ύφεση στη δεκαετία του 1990, ήταν μια εποχή ευημερίας. Αυτό ήταν, μέχρι που το 2008 έσπασε τα πάντα. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ήταν μια συστημική πολιτική και οικονομική καμπή για τη νεοφιλελεύθερη τάξη πραγμάτων. Το αποτέλεσμα αυτής της ύφεσης, και οι κρίσεις χρέους και λιτότητας που ακολούθησαν, σήμαιναν ότι ορισμένες χώρες δεν ανέκαμψαν ποτέ πραγματικά – όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Ο επακόλουθος αντίκτυπος της ύφεσης του 2008 εξαπέλυσε πολιτικά σοκ με τη μορφή κινημάτων που, για πρώτη φορά, άρχισαν να αντιτίθενται ή να αντιδρούν αρνητικά σε πτυχές της παγκοσμιοποίησης. Πιο αξιοσημείωτο, αυτό περιλάμβανε το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο και την άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές οι πολιτικές εξελίξεις διασκέδασαν την πραγματικότητα πως η παγκοσμιοποίηση με τη σημερινή της μορφή είχε «καθαρούς χαμένους» και αντέδρασε στις κοινωνικοοικονομικές και γεωπολιτικές αλλαγές σε όλο τον κόσμο που είχαν διαβρώσει τις υπάρχουσες ταυτότητες και το αίσθημα ασφάλειας, όπως η άνοδος της Κίνας και η φθίνουσα θέση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Προχωρήστε γρήγορα μέχρι σήμερα, και αυτή η «νεοφιλελεύθερη οικονομική τάξη» βρίσκεται αναμφισβήτητα στο νεκροκρέβατό της. Τα χρόνια της άνθησης των Δυτικών, που απολάμβαναν τη δεκαετία του '90 και τις αρχές της δεκαετίας του 2000, δεν επέστρεψαν ποτέ και αν τα τελευταία χρόνια είναι κάποια ένδειξη, δε θα επιστρέψουν σύντομα. Το γεωπολιτικό κλίμα είναι πλέον σε τέτοια θέση που η παγκοσμιοποίηση ανατρέπεται, σκόπιμα.
Το οικονομικό σύστημα που οι ΗΠΑ έχτισαν κάποτε και ανήγγειλαν ως αρετή για να δείξουν στις κομμουνιστικές χώρες το φως του καπιταλισμού, τώρα καταρρίπτεται επειδή θεωρείται ότι δεν προσηλύτισε, αλλά ενίσχυσε τα «αντίπαλα» κράτη . Οι ΗΠΑ αντιτίθενται πλέον στο ελεύθερο εμπόριο, αντιτίθενται στην οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ των συμμάχων τους και τόσο της Κίνας όσο και της Ρωσίας και δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να σκίσουν τις ρίζες του δέντρου της παγκοσμιοποίησης. Η απάντηση είναι λιγότερο ελεύθερο εμπόριο, περισσότεροι δασμοί, περισσότερες κυρώσεις, περισσότεροι έλεγχοι στις εξαγωγές, περισσότερο αναγκάζοντας τους συμμάχους να συμμορφωθούν με αυτό που θέλει και παράλογες επενδύσεις που τροφοδοτούνται από τη γεωπολιτική και όχι τις ανάγκες της αγοράς.
Διαδοχικοί πρόεδροι των ΗΠΑ ισχυρίστηκαν πως με αυτόν τον τρόπο επαναφέρουν τις « παλιές καλές εποχές» και «κάνουν ξανά την Αμερική σπουδαία», αλλά η εικόνα φαίνεται ζοφερή. Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν είναι μια καταστροφή ακριβώς επειδή είναι ένα μείγμα γεωπολιτικής διεκδίκησης, σκληρού προστατευτισμού και καταστροφικής δημοσιονομικής πολιτικής. Η απόφαση της Ουάσιγκτον να εισφέρει τρισεκατομμύρια για να στηρίξει την οικονομία των ΗΠΑ, να παρατείνει έναν πόλεμο που προκαλεί μια τρέχουσα κρίση πληθωρισμού, να επιμείνει σε έναν αυξανόμενο οικονομικό πόλεμο με την Κίνα και στη συνέχεια να αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια πολλές φορές, παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες υποχωρούν, είναι κοκτέιλ θανάτου. Οι ΗΠΑ έχουν περιορίσει δραστικά τις επιλογές τους και λένε συνεχώς ψέματα ότι μπορούν να χειριστούν τις συνέπειες.
Έτσι, οι παλιές καλές εποχές της δυτικής ευημερίας έχουν τελειώσει. Η νεοφιλελεύθερη οικονομική τάξη του Ρεαγκανίτη ήταν κάποτε το θεμέλιο της παγκόσμιας ανάπτυξης, όσο άδικη και άνιση κι αν ήταν. Αλλά είναι δίκαιο να πούμε ότι μέχρι το 2023, οι γεωπολιτικές συνθήκες που επέτρεψαν αυτό το σύστημα δεν υπάρχουν πλέον. Ο κόσμος έχει αλλάξει και δεν είναι περίεργο γιατί. Οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν πραγματικά να σταματήσουν την άνοδο της Κίνας παρά το γεγονός πως προσπάθησαν με κάθε δυνατό τρόπο να την διαταράξουν ή να καταφέρουν θανατηφόρο πλήγμα στη ρωσική οικονομία, την οποία αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον είχαν πρόωρα κηρύξει καταδικασμένη. Όλα δείχνουν ότι η ηγεσία των ΗΠΑ είναι στο παρελθόν, ζει στην άρνηση και εφαρμόζει πολιτικές σχετικά με το πώς πιστεύουν ότι ο κόσμος «πρέπει» να είναι, παρά πώς «είναι» στην πραγματικότητα, και οι απλοί άνθρωποι είναι αυτοί που πληρώνουν το λογαριασμό για όλα αυτά.