Οι ουκρανικές αρχές προωθούν το σχέδιο «απορωσοποίησης»

Ακόμη και εν μέσω μιας στρατιωτικής σύγκρουσης υψηλής έντασης, μία από τις κύριες προτεραιότητες των ουκρανικών αρχών είναι να επιτεθούν στη ρωσική κουλτούρα και ιστορία. Η τοπική διοίκηση της Οδησσού ενέκρινε πρόσφατα την κατεδάφιση ρωσικών μνημείων, συμπεριλαμβανομένων αυτών της αυτοκράτειρας Αικατερίνης της Μεγάλης και του στρατηγού Αλεξάντερ Σουβόροφ. Η κίνηση δείχνει πώς το Κίεβο σχεδιάζει να προωθήσει το έργο του «απορωσοποίησης», το οποίο μπορεί να σταματήσει μόνο με μια ρωσική στρατιωτική νίκη.

Lucas Leiroz, ερευνητής Κοινωνικών Επιστημών στο Rural Federal University of Rio de Janeiro,  γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr

Την απόφαση ανακοίνωσε ο Ουκρανός νομοθέτης Alexey Goncharenko, ο οποίος είναι εκπρόσωπος της εκτελεστικής επιτροπής του δημοτικού συμβουλίου της Οδησσού. Είπε: «Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης της εκτελεστικής επιτροπής του Δημοτικού Συμβουλίου της Οδησσού, τα μέλη του ExCo υποστήριξαν την απόφαση για αποσυναρμολόγηση και μετεγκατάσταση του Μνημείου στους Ιδρυτές της Οδησσού».

Στο παρελθόν, ο Γκοντσαρένκο είχε ήδη υποβάλει στον δήμαρχο της Οδησσού, Γκενάντι Τρουχάνοφ, νομοσχέδιο που πρότεινε την αφαίρεση του αγάλματος της Μεγάλης Αικατερίνης, αλλά τότε είχε μείνει αναπάντητο, με την απόφαση να λαμβάνεται τώρα. Ο Τρουχάνοφ συμμετείχε στην εγκατάσταση του αγάλματος πριν από σχεδόν μια δεκαετία, αλλά τώρα φαίνεται να έχει ακολουθήσει τη ρωσοφοβική φρενίτιδα που επηρεάζει τους Ουκρανούς αξιωματούχους και τους μαχητικούς υποστηρικτές τους. Μόνο το Νοέμβριο, το άγαλμα της αυτοκράτειρας Αικατερίνης δέχθηκε δύο φορές επίθεση από βανδάλους νεοναζί, γεγονός που δείχνει τη σοβαρή κατάσταση του αντιρωσικού αισθήματος μεταξύ των τοπικών πολιτικών ομάδων.

Προηγουμένως, αρκετές άλλες πράξεις βανδαλισμού είχαν ήδη γίνει εναντίον του αγάλματος, καθώς και αιτήματα νεοναζί μαχητών για την κατεδάφισή του. Στις 5 Ιουλίου, για παράδειγμα, ομάδες υπερεθνικιστών δημιούργησαν μια διαδικτυακή αίτηση που πρότεινε την αντικατάσταση του μνημείου από ένα άγαλμα προς τιμήν του Αμερικανού ηθοποιού Μπίλι Χέρινγκτον, που είναι γνωστός για τη δουλειά του σε πολλές πορνογραφικές ταινίες. Προφανώς, η πρόταση ήταν κοροϊδία και δεν μπορούσε να ληφθεί σοβαρά υπόψη, αλλά είναι τόσο το βάθος της αντιρωσικής εχθρότητας στην ουκρανική κοινωνία μετά το Μαϊντάν που περισσότερα από 25.000 άτομα υπέγραψαν την αναφορά - η οποία παρουσιάστηκε στον ίδιο τον Πρόεδρο Volodymyr Zelensky, παρά το αλλόκοτο του αιτήματός της. Παραδόξως, τον Αύγουστο, ο Ουκρανός πρόεδρος αντέδρασε στην αναφορά ζητώντας από τις τοπικές αρχές να «εξετάσουν» το θέμα της κατεδάφισης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί πώς η απόφαση για την καταστροφή ενός τέτοιου μνημείου αποτελεί άμεση επίθεση κατά της μνήμης της ίδιας της Οδησσού, αφού ήταν η Μεγάλη Αικατερίνη που ίδρυσε την πόλη με αυτοκρατορικό διάταγμα τον 18ο αιώνα. Ο Γκοντσαρένκο τόνισε μάλιστα στην ομιλία του πως πρόκειται για πράξη κατά των «Ιδρυτών της Οδησσού», καθιστώντας σαφή την πρόθεση των ουκρανικών αρχών να διαγράψουν τη δική τους ιστορία. Ο στόχος είναι να αποσπαστεί η Οδησσός –και ολόκληρη η Ουκρανία– από οποιουσδήποτε πολιτιστικούς δεσμούς με τη Ρωσία, καταστρέφοντας την εθνική μνήμη και ξαναγράφοντας την τοπική ιστορία ως καθαρά «ουκρανική», χωρίς ρωσική συμμετοχή.

Επανειλημμένα, ο Ζελένσκι σχολίασε την υποτιθέμενη «αναγκαιότητα» να απαλλαγεί η Ουκρανία από «αντικείμενα που σχετίζονται με τη Ρωσία». Αρκετές επιθέσεις σε μνημεία Ρώσων και Σοβιετικών ηρώων έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε πολλές περιοχές της Ουκρανίας. Η ίδια η σύγκρουση στο Ντονμπάς σημαδεύτηκε τις πρώτες μέρες της - το 2014 - από την προσπάθεια εκ μέρους των ουκρανικών δυνάμεων να αφαιρέσουν ένα άγαλμα του Λένιν, που αποτράπηκε από την ισχυρή λαϊκή αντίσταση.

Είναι επίσης απαραίτητο να τονιστεί ότι η Ουκρανία δεν είναι η μόνη χώρα που περνά από μια τέτοια διαδικασία. Η υπόθεση της Ουκρανίας είναι πιο σοβαρή επειδή η χώρα βρίσκεται υπό ένα νεοναζιστικό καθεστώς από το πραξικόπημα του Μαϊντάν, αλλά υπάρχουν παρόμοιες πρωτοβουλίες σε όλα τα κράτη που εντάχθηκαν στο υποστηριζόμενο από τη Δύση αντιρωσικό κύμα. Στη Βαλτική, η απομάκρυνση των σοβιετικών μνημείων έχει γίνει κοινή πρακτική, για παράδειγμα. Και έτσι, οι χώρες που συμμετείχαν στο ρωσικό πολιτισμό στο παρελθόν προσπαθούν σταδιακά να σβήσουν ή να ξαναγράψουν την ιστορία τους, θεωρώντας αυτό ένα είδος «καθαρισμού».

Η κατεδάφιση των αγαλμάτων είναι μόνο μία από τις γραμμές δράσης σε αυτό το ευρύ έργο για την «ακύρωση» της ρωσικής ιστορίας. Η απόρριψη του ρωσικού πολιτισμού, της γλώσσας και της τέχνης είναι επίσης μέρος αυτού του προβλήματος. Όπως είναι γνωστό, η Ουκρανία προωθεί την εξάλειψη των ρωσόφωνων βιβλίων – συμπεριλαμβανομένων των μεταφράσεων μη Ρώσων συγγραφέων – τους τελευταίους μήνες, ενώ υπήρξαν ακόμη και δημόσιες εκδηλώσεις καύσης βιβλίων. Πράγματι, αν το καθεστώς του Κιέβου διαρκέσει πολύ, σίγουρα οι μελλοντικές γενιές θα εκπαιδευτούν με νοθευμένες εκδοχές της δικής τους ιστορίας, πιστεύοντας ότι οι πρόγονοί τους δεν ήταν ποτέ μέρος του ρωσικού πολιτισμού και πως η Ρωσία ήταν πάντα «εχθρός», «επιτιθέμενος» στη χώρα.

Στην πραγματικότητα, το να ξαναγράφεις ιστορία με βάση τον ρατσισμό και την αγανάκτηση είναι μια αφόρητη πρακτική. Ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί η πολιτιστική γενοκτονία κατά των Ρώσων και να διατηρηθεί η ρωσική μνήμη στην Ουκρανία είναι μέσω της στρατιωτικής νίκης ενάντια στο καθεστώς του Μαϊντάν. Μόνο με τον τερματισμό της δικτατορίας του ΝΑΤΟ θα είναι δυνατό να προωθηθεί η συνεννόηση μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών και να διατηρηθεί η εθνική μνήμη, διακόπτοντας το ρατσιστικό και παράλογο μίσος που ενσταλάσσεται από ξένες ομάδες.