Η σειρά αεροπορικών επιδρομών κατά Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία από τουρκικά αεροσκάφη την περασμένη εβδομάδα έρχεται εν μέσω αυξημένων ανησυχιών σχετικά με την απειλή της Άγκυρας να ξεκινήσει χερσαία επιχείρηση. Τέτοιες ενέργειες δεν είναι άνευ προηγουμένου, ωστόσο μέχρι στιγμής έχουν επιτύχει ελάχιστα όσον αφορά την εξάλειψη των προκλήσεων ασφαλείας που θέτουν οι Κούρδοι μαχητές που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
MK Bhadrakumar - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Η Τουρκία αντιμετωπίζει σήμερα μια υπαρξιακή πρόκληση για την εθνική της ασφάλεια και κυριαρχία, που απορρέει από την οιονεί συμμαχία των Ηνωμένων Πολιτειών με κουρδικές ομάδες στη Συρία την τελευταία δεκαετία - με τις οποίες η Άγκυρα μάχεται για πολύ περισσότερο.
Ωστόσο, αυτό το ζήτημα διαδραματίζεται σήμερα σε ένα πολύ ευρύτερο περιφερειακό πλαίσιο. Η Ρωσία έχει πλέον μόνιμη παρουσία στη Συρία και η ίδια είναι εγκλωβισμένη σε έναν υπαρξιακό αγώνα με τις ΗΠΑ στην Ουκρανία και τη Μαύρη Θάλασσα. Οι εντάσεις Ιράν-ΗΠΑ είναι επίσης έντονες και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ζήτησε ανοιχτά την ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης.
Ενάντια στην κατοχή της Συρίας από τις ΗΠΑ
Αρκεί να πούμε ότι η συριακή κυβέρνηση, η οποία έχει ζητήσει την απομάκρυνση των παράνομων αμερικανικών στρατευμάτων από το ένα τρίτο της επικράτειάς της εδώ και χρόνια, απολαμβάνει μια σύμπτωση συμφερόντων με την Τουρκία όπως ποτέ άλλοτε, ιδιαίτερα στην αντίθεσή της στην αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Συρία.
Για τις ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, η συνέχιση της κατοχής της Συρίας είναι ζωτικής σημασίας από γεωπολιτική άποψη, δεδομένου πως η γεωγραφία της χώρας στη βόρεια βαθμίδα της περιοχής της Δυτικής Ασίας συνορεύει με το Ιράν και τον Καύκασο στα βόρεια και ανατολικά, με την Τουρκία και τη Μαύρη Θάλασσα στα βόρεια και βόρεια - ανατολικά, το Ισραήλ στα νότια και την Ανατολική Μεσόγειος στα δυτικά.
Όλα αυτά θα είχαν μεγάλη σχέση με την έκβαση του εποχικού αγώνα για τον έλεγχο της ευρασιατικής ξηράς – της Χάρτλαντ και του Γεωγραφικού άξονα της ιστορίας, όπως το περιέγραψε κάποτε ο Sir Halford J. Mackinder με υποβλητικούς όρους – από την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσουν την αναζωπύρωση της Ρωσίας και τηνη άνοδο της Κίνας.
Η εμπλοκή της Κίνας στη διαδικασία της Αστάνα
Μια περίεργη λεπτομέρεια σε αυτό το σημείο αποκτά μεγαλύτερη από τη ζωή σημασία για την επόμενη περίοδο: το Πεκίνο στέλνει μηνύματα για το ενδιαφέρον του να συμμετάσχει στη διαδικασία της Αστάνα για τη Συρία. Ο προεδρικός απεσταλμένος της Μόσχας για τη Συρία, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ, δήλωσε πρόσφατα ότι η Ρωσία είναι πεπεισμένη πως η εμπλοκή της Κίνας ως παρατηρητής στη μορφή της Αστάνα θα ήταν πολύτιμη.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Λαβρέντιεφ μίλησε μετά τη 19η διεθνή συνάντηση για τη Συρία στο Format της Αστάνα με τους ομολόγους του από την Τουρκία και το Ιράν στις 15 Νοεμβρίου.
«Πιστεύουμε πως η συμμετοχή της Κίνας στο Format της Αστάνα θα ήταν πολύ χρήσιμη. Φυσικά, προτείναμε αυτήν την επιλογή. Οι Ιρανοί συμφώνησαν με αυτό, ενώ η τουρκική πλευρά το εξετάζει και έχει κάνει μια παύση πριν πάρει μια απόφαση», εξήγησε.
Ο Λαβρέντιεφ σημείωσε πως το Πεκίνο θα μπορούσε να παράσχει «κάποια βοήθεια ως μέρος του συριακού διακανονισμού, να βελτιώσει τις ζωές των Σύριων πολιτών και στην ανοικοδόμηση».
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών ανταποκρίθηκε αμέσως στη ρωσική πρόσκληση, επιβεβαιώνοντας πως το Πεκίνο «αποδίδει μεγάλη σημασία σε αυτό το σχήμα και είναι έτοιμο να συνεργαστεί με όλους τους συμμετέχοντες για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Συρία».
Ο Λαυρέντιεφ δεν έχασε την ευκαιρία να χλευάσει την Ουάσιγκτον, λέγοντας: «Φυσικά, πιστεύω ότι εάν οι Αμερικανοί επέστρεφαν στο σχήμα της Αστάνα, θα ήταν επίσης πολύ χρήσιμο. Εάν δύο χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ήταν παρούσες ως παρατηρητές στο σχήμα της Αστάνα, αυτό θα ήταν ένα πολύ καλό βήμα, ένα καλό μήνυμα για τη διεθνή κοινότητα και γενικά προς την κατεύθυνση της συριακής διευθέτησης».
Ωστόσο, δεν τίθεται θέμα συνεργασίας της κυβέρνησης Μπάιντεν με τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν και την Κίνα για μια συριακή διευθέτηση αυτή την στιγμή. Συνεχίζουν να εμφανίζονται αναφορές πως οι ΗΠΑ μεταφέρουν μαχητές του ISIS από τη Συρία στην Ουκρανία για να πολεμήσουν τις ρωσικές δυνάμεις και στο Αφγανιστάν για να ανακατέψουν το δοχείο στην Κεντρική Ασία.
Η τρόικα της Αστάνα είναι ενωμένη, ζητώντας την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων κατοχής από τη Συρία. Η Μόσχα γνωρίζει επίσης πολύ καλά ότι οι ΗΠΑ ελπίζουν να εργαστούν για το κλείσιμο των ρωσικών βάσεων στη Συρία.
Η επιδίωξη της Τουρκίας των Κούρδων συμμάχων των ΗΠΑ
Μάλιστα, οι αεροπορικές επιχειρήσεις στη Συρία που διέταξε η Άγκυρα την περασμένη Κυριακή ακολούθησαν ένα τρομοκρατικό χτύπημα στην Κωνσταντινούπολη πριν από μια εβδομάδα από Κούρδους αυτονομιστές, σκοτώνοντας τουλάχιστον έξι ανθρώπους και τραυματίζοντας περισσότερους από 80 άλλους. Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε πως οι αεροπορικές επιδρομές ήταν «μόνο η αρχή» και ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις του «θα ανατρέψουν τους τρομοκράτες από ξηρά την πιο βολική στιγμή».
Οι τουρκικές υπηρεσίες ασφαλείας συνέλαβαν το βομβιστή – μια γυναίκα από τη Συρία ονόματι Ahlam Albashir που φέρεται να εκπαιδεύτηκε από τον αμερικανικό στρατό. Η Γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου Karine Jean-Pierre εξέδωσε εσπευσμένα μια δήλωση για να κατευνάσει αυτή την καταιγίδα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν σθεναρά την πράξη βίας που έλαβε χώρα σήμερα στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας».
Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού, αντέδρασε καυστικά στην αμερικανική αποστολή, λέγοντας ότι το συλλυπητήριο μήνυμα της Ουάσιγκτον ήταν σαν να «ο δολοφόνος εμφανίστηκε πρώτος στον τόπο του εγκλήματος».
Είναι ευνόητο, με τον Ερντογάν να αντιμετωπίζει κρίσιμες εκλογές τους επόμενους μήνες, η κυβέρνηση Μπάιντεν κάνει όλα τα εμπόδια για να αποτρέψει το κυβερνών κόμμα AKP από το να κερδίσει άλλη μια εντολή για να κυβερνήσει την Τουρκία.
Το τουρκικό «κράτος ταλάντευσης» είναι κρίσιμο για τα σχέδια των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ αισθάνονται εξοργισμένες με τον Ερντογάν που προωθεί ανεξάρτητες εξωτερικές πολιτικές που θα μπορούσαν να δουν την Τουρκία να ενταχθεί στους BRICS και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και να εμβαθύνει τους στρατηγικούς δεσμούς του με τη Ρωσία και την Κίνα – και το πιο σημαντικό, να σημειώσει σταθερά απόσταση από την Ουάσιγκτον και τον περιορισμό του ΝΑΤΟ στρατηγικές κατά της Ρωσίας και της Κίνας.
Η Τουρκία έχει γίνει ένα εξαιρετικά σημαντικό «κράτος ταλάντευσης» σε αυτό το στάδιο στη μεταψυχροπολεμική εποχή. Η προσπάθεια του Ερντογάν να ενισχύσει την στρατηγική αυτονομία της χώρας υπονομεύει θανάσιμα τη δυτική στρατηγική να επιβάλει την παγκόσμια ηγεμονία της.
Ενώ ο Ερντογάν αφήνει την Ουάσιγκτον να συνεχίζει να μαντεύει την επόμενη κίνησή του, οι αεροπορικές επιδρομές του στη βόρεια Συρία έπληξαν στόχους πολύ κοντά στις αμερικανικές βάσεις εκεί. Το Πεντάγωνο έχει προειδοποιήσει ότι τα χτυπήματα απειλούν την ασφάλεια του αμερικανικού στρατιωτικού προσωπικού. Η δήλωση του Πενταγώνου αντιπροσωπεύει την πιο σφοδρή καταδίκη από τις ΗΠΑ για τον σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ τον τελευταίο καιρό.
Η ρωσική διπλωματία αποτρέπει τη χερσαία εισβολή στη Συρία
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως η Ρωσία ενεργεί ως μετριαστική επιρροή στην Τουρκία. Ο Λαβρέντιεφ είπε την περασμένη Τετάρτη ότι η Μόσχα προσπάθησε να πείσει την Άγκυρα να «απέχει από τη διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων πλήρους κλίμακας» εντός της Συρίας. Το ρωσικό συμφέρον έγκειται στην ενθάρρυνση του Ερντογάν να συνεργαστεί με τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και να συγκεντρώσει τις προσπάθειές τους για τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των Κούρδων τρομοκρατών.
Πράγματι, είναι μικρή η πιθανότητα ο Ερντογάν να διατάξει χερσαία εισβολή στη Συρία. Αυτή φαίνεται να είναι και η εκτίμηση των τοπικών κουρδικών ομάδων.
Ο υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ διοικητής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) Mazloum Kobane Abdi, ο οποίος είναι ο βασικός συνομιλητής του Πενταγώνου στη βόρεια Συρία, φέρεται να είπε ότι ενώ έλαβε πληροφορίες πως η Τουρκία έχει ειδοποιήσει τους τοπικούς πληρεξούσιους της να προετοιμαστούν για χερσαία επίθεση, Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσε ακόμα να πείσει τον Ερντογάν να κάνει πίσω.
Τούτου λεχθέντος, ο Ερντογάν μπορεί να κάνει τα πράγματα δύσκολα για τις ΗΠΑ και τελικά να αναγκάσει ακόμη και την εκκένωση των περίπου 900 στρατιωτικών στρατευμάτων τους, τερματίζοντας την επικερδή επιχείρηση λαθρεμπορίου πετρελαίου του Πενταγώνου στη Συρία και εγκαταλείποντας τα στρατόπεδα εκπαίδευσης πρώην μαχητών του ISIS στη βόρεια και ανατολική Συρία.
Αλλά οι ΗΠΑ είναι απίθανο να οδηγήσουν τα πράγματα σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Μια περιστολή στη Συρία στην παρούσα συγκυρία θα αποδυναμώσει τις περιφερειακές στρατηγικές των ΗΠΑ, όχι μόνο στη Δυτική Ασία, αλλά και στη γειτονική περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και τον Καύκασο, στη νότια περιφέρεια της ευρασιατικής ξηράς.
Και από την πλευρά του Ερντογάν, δεν τον συμφέρει να καίει γέφυρες με τη Δύση. Μια ερειπωμένη γέφυρα παραμένει ωστόσο μια γέφυρα, η οποία θα είχε τις επιλεκτικές της χρήσεις για τον Ερντογάν στις εποχές της πολυπολικότητας που έρχονται.