«Τα όπλα που έχει αποθηκεύσει [η Ελλάδα] στη Δυτική Θράκη και στα νησιά δεν έχουν νόημα για εμάς γιατί η δύναμή μας είναι πολύ πέρα από αυτά, αλλά σας υπενθυμίζουμε πως αυτό σημαίνει συγκαλυμμένη κατοχή [της Τουρκίας από την Ελλάδα]...
"Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στην Ελλάδα: Συνέλθετε. Πιστεύετε ότι η υποστήριξη [για την Ελλάδα] από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα σας σώσει; Δε θα σας σώσει. Απλώς περιστρέφετε τους τροχούς σας, δεν κάνετε τίποτα άλλο".
Ο Ερντογάν κάνει παρόμοιες εχθρικές δηλώσεις εδώ και μήνες. Στις 4 Σεπτεμβρίου, έβαλε ξανά στο στόχαστρο την Ελλάδα σε δημόσια ομιλία:
«Έλληνες, κοιτάξτε την ιστορία. Αν πάτε παραπέρα, το τίμημα θα είναι βαρύ. Έχουμε μόνο μια πρόταση για την Ελλάδα: Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη [την πόλη της Σμύρνης]. Η κατάληψη των νησιών [του Αιγαίου] δε θα μας σταματήσει. θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο όταν έρθει η ώρα. Ξέρετε τι λέμε: «Απροσδόκητα μια νύχτα θα έρθουμε να σε [κατακτήσουμε]».
Μια εβδομάδα πριν από αυτό, στις 30 Αυγούστου, που γιορτάστηκε στην Τουρκία ως «Ημέρα της Νίκης», ο Ερντογάν είπε:
"Βλέπουμε τους εχθρούς μας [τους Έλληνες] να καταστρέφουν τις πόλεις μας κατά την αποχώρησή τους [από την Ανατολία το 1922] ως απόδειξη του βδελυρού χαρακτήρα τους. Όπως ακριβώς είναι σήμερα".
Όταν ο Ερντογάν είπε στους Έλληνες «να μην ξεχάσουν τη Σμύρνη», αναφερόταν στη γενοκτονική επίθεση της Τουρκίας εναντίον Ελλήνων και Αρμενίων της πόλης, γνωστής και ως Σμύρνης, το 1922.
Η χριστιανική γενοκτονία του 1913-1923 από την Οθωμανική Τουρκία ήταν μια σκόπιμη προσπάθεια εξάλειψης της ελληνικής, ασσυριακής και αρμενικής παρουσίας στην περιοχή.
Η γενοκτονία ξεκίνησε το 1913 και επεκτάθηκε σε όλη την Οθωμανική Τουρκία, στοχεύοντας χριστιανικές και Γιεζίντι κοινότητες. Η βίαιη εκστρατεία -- υποκινούμενη τόσο από την ισλαμική τζιχάντ όσο και από τον τουρκικό εθνικισμό -- είχε ως στόχο την εξόντωση των χριστιανικών λαών της Μικράς Ασίας για τη δημιουργία μιας Τουρκοκρατούμενης και Μουσουλμανικής χώρας.
Η πρώτη φάση της γενοκτονίας διαπράχθηκε από την Οθωμανική Επιτροπή Ένωσης και Προόδου, γνωστή και ως «Νεότουρκοι». Η δεύτερη φάση, από το 1919 έως το 1923, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης στη Σμύρνη και της γενοκτονίας από τις τουρκικές εθνικιστικές δυνάμεις, σχεδόν ολοκλήρωσε τη γενοκτονία.
Το βιβλίο του George N. Shirinian, Genocide in the Ottoman Empire: Armenians, Assyrians, and Greeks, 1913-1923, αναφέρει:
"Τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν καταστροφικά για τις μη τουρκικές, μη μουσουλμανικές μειονότητες της. Από το 1913 έως το 1923, οι ηγεμόνες της απέλασαν, σκότωσαν ή δίωξαν με άλλο τρόπο εκπληκτικό αριθμό ανδρών, γυναικών και παιδιών σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την "Τουρκία για τους Τούρκους", θέτοντας ένα σύγχρονο προηγούμενο για το πώς ένα καθεστώς μπορεί να διαπράξει γενοκτονία κατά των πολιτών του επιδιώκοντας πολιτικούς σκοπούς, ενώ σε μεγάλο βαθμό ξεφεύγει από την ευθύνη».
Πριν από τη γενοκτονία του 1922, η Σμύρνη, μια αρχαία, ευημερούσα, κοσμοπολίτικη πόλη που χτίστηκε από Έλληνες και γνωστή ως το «Μαργαριτάρι της Ανατολής» στην ακτή του Αιγαίου, ήταν κυρίως ελληνική με μεγάλες αρμενικές και άλλες μη μουσουλμανικές κοινότητες. Αυτός ο μήνας σηματοδοτεί την 100η ανάμνηση της καταστροφής του.
Ο Τζέιμς Μαρκέτος, δικηγόρος που συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του Αμερικανικού Ελληνικού Ινστιτούτου, είπε το 2012:
«Από την αρχαιότητα, και κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής, Βυζαντινής και Οθωμανικής εποχής, η πόλη παρέμεινε ουσιαστικά ελληνική. Στους μετέπειτα αιώνες εμφανίστηκαν οι αρμενικές, τουρκικές, εβραϊκές, ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιρροές, αλλά μέσα από όλα αυτά, το κυρίαρχο πνεύμα παρέμεινε ελληνικό».
«Σε εκείνη την κοινωνία», έγραψαν οι μελετητές Ευαγγελία Μπουμπουγιατζή, Ιφιγένεια Βαμβακίδου και Αργύρης Κυρίδης, «οι Έλληνες είχαν την κυρίαρχη θέση, τόσο σε δημογραφικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο».
Οι τουρκικές επιθέσεις κατά των Ελλήνων και των Αρμενίων της Σμύρνης ξεκίνησαν με λεηλασίες, βιασμούς και σφαγές και τελείωσαν με πυρκαγιά που κατέστρεψε τις χριστιανικές συνοικίες της πόλης.
Οι αναφορές αυτόπτων μαρτύρων αναφέρουν πως η πυρκαγιά ξεκίνησε στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 -- τέσσερις ημέρες αφότου οι τουρκικές δυνάμεις ανέκτησαν τον έλεγχο της πόλης από την ελληνική διοίκηση -- και διήρκεσε μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Ένα σύντομο ντοκιμαντέρ παραγωγής του Γκλεν Μπεκ περιγράφει τη φωτιά στη Σμύρνη.
Πολλοί από τους επιζώντες της γενοκτονίας κατέφυγαν στη γειτονική Ελλάδα. Ακίνητα και κτήματα που άφησαν πίσω τους τα θύματα στη Σμύρνη κατασχέθηκαν παράνομα από Τούρκους.
Ο μελετητής Lou Ureneck περιγράφει τη γενοκτονία της Σμύρνης:
«Το Σεπτέμβριο του 1922 κάηκε η πλουσιότερη πόλη της Μεσογείου και σκοτώθηκαν αμέτρητοι χριστιανοί πρόσφυγες. Η πόλη ήταν η Σμύρνη και το γεγονός ήταν το τελευταίο επεισόδιο της πρώτης γενοκτονίας του 20ου αιώνα — η σφαγή τριών εκατομμυρίων Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσύριων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η σφαγή στη Σμύρνη συνέβη καθώς πολεμικά πλοία των μεγάλων δυνάμεων στέκονταν δίπλα — των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας».
Η Δημοκρατία της Τουρκίας στην πραγματικότητα καυχιέται για τη γενοκτονία της. Η Τουρκία εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι ήταν ο ελληνικός στρατός που πυρπόλησε τη Σμύρνη, καταστρέφοντας μεγάλο μέρος της πόλης. Η «νίκη του 1922», την οποία το τουρκικό κράτος αναφέρει ως «η απελευθέρωση ή η σωτηρία της Σμύρνης» γιορτάζεται κάθε χρόνο σε επίσημες και μη τελετές. Παρά όλα τα στοιχεία, η πυρκαγιά αναφέρεται αποκλειστικά στα τουρκικά σχολεία ως μέρος του ελληνοτουρκικού πολέμου, στον οποίο, σύμφωνα με την τουρκική ιστοριογραφία, «Οι Τούρκοι βγήκαν νικητές εναντίον των Ελλήνων εισβολέων».
Από την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, δεν έχει διδαχθεί καμία πραγματική πληροφορία σε Τούρκους μαθητές σχετικά με την ακραία βαρβαρότητα, σφαγές, βιασμούς, λεηλασίες και άλλες φρικαλεότητες τις οποίες υπέστησαν αυτόχθονες Έλληνες και Αρμένιοι της Σμύρνης στα χέρια των Τούρκων. Διαψεύδεται κατηγορηματικά η αλήθεια για την ταυτότητα των εμπρηστών. Τα τελευταία 100 χρόνια, η Τουρκία κατηγορεί τα θύματα της γενοκτονίας για τη δική τους εξόντωση.
Το 2007, ωστόσο, η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονίας (IAGS) αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία που επιβλήθηκε στους Αρμενικούς, Ασσυριακούς και Ελληνικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το ψήφισμα της IAGS ανέφερε:
«Ενώ η άρνηση της γενοκτονίας αναγνωρίζεται ευρέως ως το τελικό στάδιο της γενοκτονίας, κατοχυρώνοντας την ατιμωρησία των δραστών της γενοκτονίας και ανοίγοντας αποδεδειγμένα το δρόμο για μελλοντικές γενοκτονίες».
Η συνεχής άρνηση της γενοκτονίας της Τουρκίας, ακόμη και η σκληρή περηφάνια της για το γεγονός, συνοδεύεται για δεκαετίες από την καταστροφή, την κατάχρηση και την οικειοποίηση της ελληνικής και αρμενικής πολιτιστικής κληρονομιάς στη χώρα. Στις 21 Ιουνίου 2019, τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως το Ελληνικό Παρθεναγωγείο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Σμύρνη, το οποίο ήταν άδειο από το 1922, λεηλατήθηκε. Αφαιρέθηκαν οι πόρτες και τα παράθυρά του και τα τιμαλφή του λεηλατήθηκαν. Το ιστορικό κτίριο, που τώρα ανήκει στην Τουρκική Υφυπουργεία Οικονομικών, έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως από άστεγους τοξικομανείς.
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ των τουρκικών ΜΜΕ. η αρμενική εκκλησία Surp Sarkis στη συνοικία Μενεμένη της Σμύρνης θα «αποκατασταθεί» ως «Κέντρο Επιστήμης και Τέχνης του Μουσείου Μνήμης» αφού χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη και στάβλος.
Το Σεπτέμβριο του 2022 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γενοκτονία στη Σμύρνη. Αν και η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να υπερηφανεύεται για τη σφαγή της, όλοι οι άλλοι θα κάνουν καλά να θυμούνται και να τιμούν τις μνήμες των θυμάτων και να αποτρέπουν περαιτέρω τουρκική επιθετικότητα. Ένας τρόπος για να το κάνουν αυτό οι δυτικές κυβερνήσεις είναι να αναγνωρίσουν επίσημα τη γενοκτονία του 1913-23, αλλά κυρίως να σταματήσουν τις συνεχείς απειλές του Ερντογάν κατά της Ελλάδας.