 |
| Battleship USS West Virginia sunk and burning at Pearl Harbor on Dec. 7, 1941. In background is the battleship USS Tennessee. |
Η επιχείρηση ήταν μια παταγώδης αποτυχία.
Dr. James Holmes - 19fortyfive.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Είμαι σε αντίθεση με τον εαυτό μου; Καθόλου. Το ιαπωνικό Kidō Butai, ή η δύναμη κρούσης αεροπλανοφόρων, είχε διασχίσει χιλιάδες μίλια από φουρτουνιασμένες θάλασσες για να πλησιάσει το O'ahu, το σπίτι του στόλου του Ειρηνικού των ΗΠΑ - το σημαντικότερο εμπόδιο στα σχέδια κατάκτησης του ιαπωνικού μιλιταριστικού καθεστώτος στη Νοτιοανατολική Ασία και το Δυτικό Ειρηνικό. Ο στόλος του ναύαρχου Chūichi Nagumo αποτελούνταν από μια δύναμη με έξι αεροπλανοφόρα στόλου που αριθμούσε 450 πολεμικά αεροσκάφη όλων των τύπων και μια συνοδεία θωρηκτών, καταδρομικών, αντιτορπιλικών και βοηθητικών για την παροχή προστασίας, προμηθειών και υποστήριξης στα flattops.
Η άνοδος μιας τέτοιας δύναμης από τα ιαπωνικά νερά στη Χαβάη ήταν ένα μνημειώδες έργο. Ο στόλος ξεδίπλωσε την υλικοτεχνική του ισχύ μέχρι το σημείο θραύσης, και σε μερικό βαθμό. Όμως πέτυχε ούτως ή άλλως από τακτική άποψη. Δύο κύματα μαχητικών, τορπιλοπλάνων και βομβαρδιστικών κατάδυσης επιτέθηκαν στους στόχους τους το πρωί της 7ης Δεκεμβρίου 1941, μια ημερομηνία που ο Πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ προφήτευσε ότι θα «είναι μια ύβρις». Ενενήντα τέσσερις άντρες του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ βρίσκονταν στο Περλ Χάρμπορ εκείνη την ημέρα, αλλά οι στόχοι προτεραιότητας για την Ιαπωνία ήταν τα οκτώ θωρηκτά που ήταν αγκυροβολημένα ανά δύο στο νησί Ford, στη μέση του λιμανιού.
Να πώς εξιστορεί ο Samuel Eliot Morison, ιστορικός του Χάρβαρντ και μεγάλος χρονικογράφος των ναυτικών επιχειρήσεων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο: «Μισή ώρα μετά την έναρξη της μάχης, το Αριζόνα ήταν ένα φλεγόμενο ναυάγιο, το Οκλαχόμα είχε ανατραπεί, το Δυτική Βιρτζίνια είχε βυθιστεί, το Καλιφόρνια πήγαινε προς τα κάτω, και κάθε άλλο θωρηκτό (εκτός από το Pennsylvania στο drydock) είχε υποστεί σοβαρές ζημιές». (Ευτυχώς τα αεροπλανοφόρα του Στόλου του Ειρηνικού βρίσκονταν στη θάλασσα στις 7 Δεκεμβρίου, μεταφέροντας αεροσκάφη σε αεροδρόμια αλλού στον Ειρηνικό).
Στις 8:25 εκείνο το πρωί το πρώτο κύμα επιθέσεων στο Περλ Χάρμπορ είχε ολοκληρωθεί. Μέχρι τότε, βεβαιώνει ο Μόρισον, «οι Ιάπωνες είχαν επιτύχει περίπου το 90 τοις εκατό του στόχου τους—είχαν ναυάγησε τη Δύναμη Μάχης του Στόλου του Ειρηνικού». Ιάπωνες αεροπόροι κατέστρεψαν επίσης το μεγαλύτερο μέρος των πολεμικών αεροσκαφών που βρίσκονταν στο O'ahu.
Στις 10:00 η μάχη είχε τελειώσει. Η ετυμηγορία του Μόρισον:
«Ποτέ στη σύγχρονη ιστορία δεν ξεκίνησε πόλεμος με τόσο συντριπτική νίκη». Και όμως θα αναφέρω τρεις λόγους για τους οποίους το Περλ Χάρμπορ ήταν μια συμφορά για την αυτοκρατορική Ιαπωνία. Πρώτον, επειδή το Kidō Butai βρισκόταν τόσο μακριά από το λιμάνι προέλευσης, αναγκαστικά αψηφούσε τηn στρατηγική αρχή της συνέχειας. Ο στρατιωτικός grandmaster Carl von Clausewitz προτρέπει τους διοικητές να βρουν το κέντρο βάρους του εχθρού τους, αυτό που δίνει συνοχή στην εχθρική κοινωνία και τις στρατιωτικές δυνάμεις. Μόλις εντοπίσουν το κέντρο βάρους και επιφέρουν ένα αποτελεσματικό χτύπημα σε αυτό, θα πρέπει να συνεχίσουν με "χτύπημα μετά από χτύπημα, όλα προς την ίδια κατεύθυνση" έως ότου ο εχθρός συνθηκολογήσει ή δεν μπορεί πλέον να αντισταθεί.
Είναι η ίδια αρχή που βλέπετε στο ρινγκ, όταν ο ένας πυγμάχος βγάζει τον άλλον εκτός ισορροπίας και μετά χτυπά επανειλημμένα μέχρι να πετύχει νοκ άουτ.
Οι στρατιωτικές δυνάμεις είναι ένα προφανές κέντρο βάρους για κάθε μαχητή - ο Clausewitz τους δίνει υπερηφάνεια - και θα συμφωνήσω με τους αξιωματικούς του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Ναυτικού ότι ο Στόλος του Ειρηνικού ήταν το κέντρο βάρους της ναυτικής δύναμης των ΗΠΑ στον Ειρηνικό. Επειδή όμως η ιαπωνική υλικοτεχνική γραμμή σωτηρίας ήταν υπερβολικά καταπονημένη, ο στόλος δεν μπόρεσε να μείνει αρκετά μακριά από το O'ahu για να δώσει πλήγμα μετά από χτύπημα έως ότου ο στόλος και η υποστηρικτική του υποδομή βρεθούν σε ερείπια που καπνίζουν. Ούτε τα Kidō Butai είχαν αρκετά καύσιμα για να κυνηγήσουν τα αμερικανικά μεταφορικά στη θάλασσα ή να τα βάλουν σε ενέδρα μέχρι να επιστρέψουν στο λιμάνι.
Η Ιαπωνία έδωσε μια-δυο συντριπτικές γροθιές το Δεκέμβριο, δε σημείωσε νοκ-άουτ χτύπημα και δεν μπόρεσε να προκαλέσει μια αναταραχή από γροθιές στον ίδιο στόχο. Τα θωρηκτά τραυματίστηκαν ή καταστράφηκαν. Η αερομεταφορική αεροπορία των ΗΠΑ ήταν ζωντανή, παρόλο που ήταν φυγάς προς το παρόν.
Αυτό οδηγεί στον δεύτερο λόγο που το Περλ Χάρμπορ ήταν μια αποτυχία για την Ιαπωνία. Όπως ακριβώς έκανε ο ναύαρχος Τσέστερ Νίμιτς όταν έφτασε στη Χαβάη αργά τον Δεκέμβριο για να αναλάβει τη διοίκηση του Στόλου του Ειρηνικού, ο Μόρισον καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι Ιάπωνες έπληξαν λάθος στόχους:
«Νοκ άουτ στη Δύναμη Μάχης και αποδεκάτισαν την παρούσα αεροπορική δύναμη αλλά παραμέλησαν τις μόνιμες εγκαταστάσεις στο Περλ Χάρμπορ, συμπεριλαμβανομένων των συνεργείων επισκευής που ήταν σε θέση να κάνουν μια εκπληκτικά γρήγορη δουλειά στα πλοία που είχαν υποστεί λιγότερο σοβαρές ζημιές». (Πράγματι, τα περισσότερα από τα πλοία μάχης που επλήγησαν στις 7 Δεκεμβρίου επέστρεψαν στην υπηρεσία. Πήραν εκδίκηση από τον ιαπωνικό στόλο θωρηκτών στα τέλη του 1944, χτυπώντας τον εχθρό στη μάχη του Στενού Surigao στις Φιλιππίνες—την τελευταία σημαντική μάχη με όπλα της ιστορίας). Ούτε οι Ιάπωνες αεροπόροι χτύπησαν το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή τη δεξαμενή καυσίμων που τροφοδοτούσε τον ναυτικό σταθμό και τον στόλο. Ούτε προκάλεσαν όσα θύματα μπορούσαν. Άλλωστε, νωρίς το πρωί της Κυριακής στο λιμάνι, πολλά μέλη του πληρώματος απολάμβαναν κάποια R&R και επομένως δε βρέθηκαν στο ιαπωνικό στόχαστρο.
Ένας στόλος μαραίνεται στο αμπέλι χωρίς δεξαμενές, εγκαταστάσεις επισκευής κάθε είδους και υπηρεσίες στην ξηρά, όπως καύσιμα και ηλεκτρισμό. Όπως παρατήρησε ο υποναύαρχος Bradley Fiske πριν από έναν αιώνα, οι βάσεις στην πραγματικότητα αναπληρώνουν την αποθηκευμένη ενέργεια που εκκενώνουν τα μαχητικά πλοία ενώ καβαλούν τα κύματα ή μονομαχούν με αντιπάλους. Επαναφορτίζει τις μπαταρίες τους. Και όπως τόνισε ο ναύαρχος Thomas C. Hart στον απόηχο της επιδρομής στο Περλ Χάρμπορ, η κατεδάφιση της υποδομής θα είχε καθυστερήσει την πολεμική προσπάθεια των ΗΠΑ στον Ειρηνικό πολύ περισσότερο από την επίθεση στο μαχητικό στόλο.
Έτσι, οι Ιάπωνες σχεδιαστές μάχης επέλεξαν λάθος στόχους για τις 7 Δεκεμβρίου. Ο στόλος μπορεί να ήταν το κέντρο βάρους του Ναυτικού των ΗΠΑ, αλλά ο ναυτικός σταθμός ήταν ο απαραίτητος παράγοντας για τις πολεμικές προσπάθειες του στόλου. Δεν παίρνεις το ένα χωρίς το άλλο.
Και τρίτον, σκεφτείτε την πολιτική του Περλ Χάρμπορ. Στην ταινία Tora! Τόρα! Τόρα! (1970) και ξανά στο Midway (2019), η χολιγουντιανή εκδοχή του ναύαρχου Isoroku Yamamoto, αρχιστράτηγου του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Ναυτικού, θρηνεί μετά το Περλ Χάρμπορ ότι «Φοβάμαι πως το μόνο που κάναμε είναι να ξυπνήσουμε έναν κοιμισμένο γίγαντα και να τον γεμίσουμε τον με τρομερή αποφασιστικότητα». (Ο πραγματικός Γιαμαμότο δεν χρησιμοποίησε τέτοια ποιητική φράση, αλλά στα γραπτά του έλεγε κάτι που έδινε το ίδιο νόημα. Οι κινηματογραφιστές απλώς έκαναν τα λόγια του αξέχαστα).
Σκεφτείτε τι έλεγε. Η Αμερική κοιμόταν επειδή ήταν απρόθυμη να εμπλακεί σε ξένους πολέμους, αλλά ήταν γίγαντας στο ότι διέθετε τεράστιους φυσικούς πόρους και βιομηχανική ικανότητα. Με άλλα λόγια, ήταν ένας βιομηχανικός γίγαντας με την λανθάνουσα ικανότητα να καταστεί στρατιωτικός γίγαντας. Και θα μπορούσε να μεταφράσει αυτή τη δυνατότητα σε λειτουργική στρατιωτική ισχύ με επαρκή αποφασιστικότητα. Η οικονομία των ΗΠΑ ήταν εννέα έως δέκα φορές μεγαλύτερη από την οικονομία της Ιαπωνίας. Δε θέλετε να χτυπήσετε έναν πιθανό εχθρό με αυτό το τεράστιο δυνητικό στρατιωτικό πλεονέκτημα. Και όμως η Ιαπωνία το έκανε στο Περλ Χάρμπορ. Κινητοποίησε τον αμερικανικό λαό και την κοινωνία για να μετατρέψει τη λανθάνουσα σε πραγματική στρατιωτική δύναμη. Η μανία τους στόχευσε εκείνο το ευαίσθητο νεύρο στην αυτοκρατορία πέρα από τον Ειρηνικό.
Και οι μνησικακίες εν καιρώ πολέμου κάηκαν πολύ μετά τη σιωπή των όπλων το 1945. Η οικογένειά μου είναι στρατιωτική οικογένεια και ήταν οικογένεια ναυτικού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Και οι δύο παππούδες μου ήταν στρατευμένοι. Ο ένας είδε να βυθίζεται το πλοίο του, ένα μεταφορέα συνοδείας, από κάτω του. Ευτυχώς επέζησε παρά το γεγονός ότι έδωσε το σωσίβιο σε έναν τραυματία του πλοίου. Φανταστείτε το 1987, όταν ανέβηκα στο δρόμο των παππούδων μου στο Τενεσί με το πρώτο μου αυτοκίνητο — ένα κόκκινο Honda! Ήταν μια άσχημη κατάσταση.
Και αυτός είναι ο κύριος λόγος που η Ιαπωνία έκανε λάθος στο Περλ Χάρμπορ. Δε θέλετε να επιλέξετε έναν αντίπαλο με μυική ισχύ που θα μπορούσε να σας χτυπήσει.
Τι έπρεπε να κάνει η Ιαπωνία; Σχεδόν οτιδήποτε άλλο. Θα μπορούσε να είχε επιλέξει καλύτερους στόχους αν επέλεγε να περάσει στην επίθεση. Ίσως θα μπορούσε να είχε χαράξει μια ανθεκτική σφαίρα υπεροχής στον Ειρηνικό, αν αγόραζε αρκετό χρόνο.
Ή θα μπορούσε να είχε κολλήσει στο προπολεμικό του σχέδιο παιχνιδιού. Μόλις το 1941 ο Γιαμαμότο έπεισε τους στρατιωτικούς ηγέτες να χτυπήσουν το Περλ Χάρμπορ. Η μακροχρόνια στρατηγική του ναυτικού, η οποία είχε τελειοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, οραματιζόταν την αναμονή του Στόλου του Ειρηνικού των ΗΠΑ να έρθει στο Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Ναυτικό μετά από μια επίθεση στα νησιά των Φιλιππίνων, στη συνέχεια στο έδαφος των ΗΠΑ. Ιαπωνικά υποβρύχια και πολεμικά αεροσκάφη που επιχειρούσαν από και γύρω από τα νησιά του Ειρηνικού θα χτυπούσαν επανειλημμένα τον αμερικανικό στόλο στο ταξίδι του προς τα δυτικά, μειώνοντάς τον στο μέγεθός του έως ότου ο ιαπωνικός στόλος μπορούσε να εμπλακεί και να τον νικήσει κάπου στον Δυτικό Ειρηνικό - τον εγχώριο χλοοτάπητα της Ιαπωνίας.
Αυτή ήταν μια σωστή στρατηγική.
Αντίθετα, η ιαπωνική ηγεσία ενέδωσε σε αυτό που ο Μόρισον αποκάλεσε «στρατηγική ανοησία». Η τακτική λαμπρότητα -για την οποία οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις επιδοκιμάστηκαν δίκαια- δεν μπορούσε να αναπληρώσει τον στρατηγικό αναλφαβητισμό μεταξύ της ανώτερης ηγεσίας.
Και αυτός είναι ο λόγος που η Ιαπωνία απέτυχε στο Περλ Χάρμπορ.