Η παράβλεψη της Ρωσίας μεταξύ των δυτικών ελίτ είναι επικίνδυνη

A still from Stanley Kubrick’s 1964 film ‘Dr Strangelove or: How I Learned To Stop Worrying and Love the Bomb’. - Hawk Films
Μια νέα πολεμική παρέμβαση αποκαλύπτει πόσο μακριά από την πραγματικότητα είναι πολλά δυτικά γεράκια

Tarik Cyril Amar - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr

Με την Ουκρανία και πάλι στην πρώτη γραμμή της πρόσφατης κορύφωσης των εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας Carl Bildt παρενέβη στη συζήτηση, καταδικάζοντας τη Μόσχα και καλώντας τη Δύση να σκληρύνει την στάση της.

Για τους εξοικειωμένους με τη γερακινή πολιτική του, μέχρι στιγμής, τόσο προβλέψιμο. Αλλά το να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά εξακολουθεί να αξίζει τον κόπο, επειδή οι ισχυρισμοί του Bildt δεν είναι μοναδικοί και αποτελούν εμβληματικό ρεπερτόριο καταστημάτων που είναι ολοένα και πιο δημοφιλές μεταξύ των σκληροπυρηνικών του νεοψυχρού Πολέμου. Ο Bildt ήταν κάποτε επίσης ένα βασικό πρόσωπο στη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ στην Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που οδήγησαν στην τρέχουσα αντιπαράθεση με τη Ρωσία για την Ουκρανία, καθώς και ως συχνός σχολιαστής και πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης με αρκετή επιρροή.

Τα κραυγαλέα πραγματικά λάθη του πρώην πολιτικού και, όπως φαίνεται, οι ιδιοτελείς προκαταλήψεις του αντιπροσωπεύουν περισσότερα από τα δικά του ελαττώματα. Αντίθετα, το γεγονός ότι ξεφεύγει με αυτά τόσο καλά δείχνει συστημικά προβλήματα στη χάραξη πολιτικής και στν δημόσιο διάλογο της Δύσης: το αποτέλεσμα του Bildt είναι ένας χρήσιμος δείκτης ελαττωμάτων στη δυτική σκέψη. Η κατανόησή τους θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποφυγή σύγχυσης και αποπληξίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Η πιο πρόσφατη παρέμβασή του ήρθε, σε μεγάλη μορφή, μέσω ενός editorial με το Project Syndicate και, σε μια σύντομη έκδοση, στο Twitter. Και στις δύο περιπτώσεις έχει καταφέρει να πλαισιώσει έναν εκπληκτικό αριθμό πραγμάτων με ανακρίβεια.

Στο Twitter, ο Bildt ισχυρίστηκε πως «η αφήγηση του Πούτιν για το 2014 είναι φυσικά εντελώς λανθασμένη», για να δώσει στη συνέχεια τη δική του άποψη: «Αυτό που συνέβη στο Κίεβο ήταν ότι ο πρόεδρος [Βίκτορ] Γιανούκοβιτς μόλις έφυγε από τη χώρα. Θα μπορούσε να μείνει και να σεβαστεί τη συμφωνία που είχε υπογράψει. Και μετά τα γεγονότα ακολούθησαν το γράμμα του ουκρανικού συντάγματος και της συμφωνίας».

Σαφώς, ο Bildt υπαινίσσεται την τελική φάση της σύγκρουσης μεταξύ της κυβέρνησης του Γιανούκοβιτς και των διαδηλωτών που έλαβε χώρα από τα τέλη Νοεμβρίου 2013 έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2014. Όπως είναι γνωστό, ο Γιανούκοβιτς τράπηκε σε φυγή. Ωστόσο, ο ισχυρισμός του Bildt ότι θα μπορούσε «απλώς» να είχε μείνει είναι εντελώς λάθος. Στην πραγματικότητα, όποια κι αν είναι η θέση σας για τη συμπεριφορά του Γιανούκοβιτς όταν ήταν στην εξουσία (απύθμενη, κατά την άποψή μου) είναι γεγονός πως εκείνη την στιγμή βρισκόταν σε σωματικό κίνδυνο και δεν είχε ρεαλιστική επιλογή απλώς να τηρήσει τη συμφωνία, όπως ψευδώς υποστηρίζει ο Bildt.

Αυτό δεν είναι δευτερεύον ζήτημα, διότι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας δεν παραποιεί μόνο την κατάσταση του Γιανούκοβιτς, αλλά εξωραΐζει επίσης σιωπηρά τις ενέργειες των αντιπάλων του πρώην προέδρου: Στην πραγματικότητα, μια σημαντική και –όπως αποδείχθηκε– αποφασιστική φατρία των διαδηλωτών, υπό την ηγεσία της μαχητικής ακροδεξιάς, επέλεξε να μην αποδεχτεί τον συμβιβασμό που είχε επιτευχθεί με τη βοήθεια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Ρωσίας.

Ο Γιανούκοβιτς μπορεί να είχε και άλλους λόγους να φύγει. Αλλά είναι σαφές πως ο Bildt απλώς παραλείπει το ρόλο που έπαιξαν οι αντίπαλοι του προέδρου σαμποτάροντας σκόπιμα μια συμφωνία που θα μπορούσε να είχε επιτρέψει στην Ουκρανία να ξεπεράσει το καθεστώς του Γιανούκοβιτς σε μια ειρηνική μετάβαση. Το σχέδιο υπήρχε και είχε γίνει αποδεκτό από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Καταστράφηκε τόσο από μια φατρία των διαδηλωτών όσο και από τον Γιανούκοβιτς.

Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε γιατί ο Bildt κάνει κάτι τόσο ξεκάθαρο τόσο λάθος. Είναι ακόμη απρόθυμος να αναγνωρίσει την πλήρη και επιζήμια επιρροή της ακροδεξιάς της Ουκρανίας; Είναι ανίκανος να δεχτεί ότι η «δική του» πλευρά συνέβαλε επίσης στη βία της αλλαγής του ουκρανικού καθεστώτος και των συνεπειών της;

Ο ισχυρισμός του Bildt ότι στη συνέχεια το ουκρανικό σύνταγμα τηρήθηκε άψογα είναι επίσης λανθασμένος. Στην πραγματικότητα, είναι γνωστό –και μεταξύ εκείνων που είναι υπέρ των αλλαγών– πως, από την στιγμή που η συμφωνία είχε καταρρεύσει, το σύνταγμα δεν μπορούσε να τηρηθεί «κατά γράμμα». Αντίθετα, το ουκρανικό κοινοβούλιο χρησιμοποίησε ένα άκρως δημιουργικό σύνολο κινήσεων για να στερήσει επίσημα τον Γιανούκοβιτς από τη θέση του που επεκτείνει την αυστηρή νομιμότητα πέρα ​​από το οριακό σημείο. Σε παρόμοιες καταστάσεις, τέτοιες ρήξεις δεν είναι ασυνήθιστες και, εκείνη την στιγμή, μπορεί να μην είχε απομείνει καμία ρεαλιστική εναλλακτική. Είναι ακόμη πιο εκπληκτικό να βρίσκουμε τον Bildt σε απλή άρνηση μιας πραγματικότητας που θα μπορούσε να προσπαθήσει να δικαιολογήσει αλλά δε θα έπρεπε απλώς να παραποιήσει.

Πολύ περισσότερο από το παραπλανητικό tweet του, το πρόσφατο κομμάτι του Bildt για το Project Syndicate παρουσιάζει επίσης παραδόξως προφανή λάθη. Ας δούμε τρία παραδείγματα. Η πιο κατάφωρη παραποίηση είναι ο ισχυρισμός του πως ένα πρόσφατο δοκίμιο του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν σχετικά με την ιστορική σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ισοδυναμεί με έκκληση για μια «μεγαλύτερη σλαβική αυτοκρατορία».

Το δοκίμιο είναι διαθέσιμο –και στα αγγλικά– στον ιστότοπο του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών. Πολλά από αυτά είναι ανοιχτά σε επιχειρήματα. Προφανώς, περιλαμβάνεται το κύριο επιχείρημα του Πούτιν ότι οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι είναι πραγματικά ένας λαός (διαφωνώ). Αλλά δεν υπάρχει καμία έκκληση για κάτι εξ αποστάσεως όπως μια «σλαβική αυτοκρατορία», ούτε ρητά ούτε σιωπηρά. Εδώ ο Bildt λέει αυστηρά ανοησίες. Αυτό έχει σημασία γιατί στο σημερινό κόσμο, έχουμε αρκετές γνήσιες διαφωνίες. Δε χρειάζεται να προσθέσουμε περισσότερα παρεξηγώντας και παρερμηνεύοντας ο ένας την άποψη του άλλου, είτε κατά λάθος είτε εσκεμμένα.

Ο Bildt σερβίρει επίσης μια παλιά κόκκινη ρέγγα, ισχυριζόμενος, στην ουσία, ότι το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να σταματήσει να επεκτείνεται χωρίς να παραβιάσει την κυριαρχία των μη ΝΑΤΟϊκών κρατών. Το επιχείρημά του είναι πως το τελευταίο προϋποθέτει το δικαίωμα αυτών των κρατών να επιτύχουν την ένταξη. Όπως και τόσοι άλλοι, έχει μπερδευτεί πολύ: το ΝΑΤΟ, στην πραγματικότητα, δέχεται νέα μέλη μόνο κατόπιν επιλογής με ομόφωνη συναίνεση των παλαιών μελών. Είναι, δηλαδή, ένας σύλλογος που επιλέγει μόνος του.

Αυτό το γεγονός προφανώς έρχεται σε σύγκρουση με την περίεργη αλλά δημοφιλή ιδέα πως κάθε κράτος μη μέλος έχει το δικαίωμα να γίνει δεκτό, που συνήθως συγχέεται αόριστα με το δικαίωμα υποβολής αίτησης, σαν να ήταν πραγματικά το ίδιο στην πράξη.

Στην πραγματικότητα, αυτό που μπορούμε λογικά να πούμε για την κυριαρχία και το ΝΑΤΟ είναι, στην πραγματικότητα, το εξής: Κάθε κράτος που δεν είναι μέλος μπορεί να έχει κυριαρχικό δικαίωμα να υποβάλει αίτηση για να γίνει μέλος. Όμως, καθώς τα παλιά μέλη μαζί έχουν το δικαίωμα να απορρίψουν την αίτηση, το δικαίωμα υποβολής αίτησης και το δικαίωμα να γίνουν μέλη είναι, σαφώς, δύο πολύ διαφορετικά πράγματα. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε κανείς να προβάλει ένα πιο πειστικό επιχείρημα ότι η κυριαρχία των ήδη υπαρχόντων μελών του ΝΑΤΟ παραβιάζεται όταν σχολιαστές όπως ο Bildt αρνούνται το δικαίωμά τους να πουν όχι σε νέες εισαγωγές, μεμονωμένα ή κατ' αρχήν.

Τέλος, ο Bildt υποστηρίζει πως ο Πούτιν «έχει… εγκαταλείψει τον περαιτέρω διάλογο με τους ηγέτες της Ουκρανίας». Αυτή είναι μια δήλωση που πάσχει από μια σκόπιμη έλλειψη πλαισίου. Μάλιστα, η Ρωσία έχει εξηγήσει επανειλημμένα τη θέση της. Δεν είναι πλέον πρόθυμη να δεχτεί δύο πράγματα: Πρώτον, ότι οι ηγέτες της Ουκρανίας σαμποτάρουν συστηματικά την εφαρμογή της συμφωνίας Μινσκ II και της Φόρμουλας Steinmeier, δηλαδή την ήδη υπάρχουσα πορεία προς την ειρήνη, την οποία η Ουκρανία έχει, στην πραγματικότητα, υπογράψει.

Και, δεύτερον, πως οι δυτικοί ηγέτες άφησαν τους Ουκρανούς ηγέτες να ξεφύγουν από αυτήν τη διαφανή τακτική. Και πάλι, ο Bildt μπορεί να διαφωνεί με την άποψη της Μόσχας, μπορεί να υποστηρίζει την κωλυσιεργία του Κιέβου. Αλλά το να προσποιείται απλώς ότι οι πολιτικές της Μόσχας δεν έχουν κανένα λόγο εκτός από τις προσωπικές διαθέσεις του Πούτιν είναι ανέντιμο και άχρηστο. Θολώνει μόνο τα νερά, όταν ο πραγματικός διάλογος απαιτεί σαφήνεια καθώς και ικανότητα αναγνώρισης της ευθύνης.

Εν ολίγοις, η πρόσφατη παρέμβαση του Bildt σχετικά με την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Δύση είναι σε μεγάλο βαθμό δημαγωγική. Ο Bildt αντιπροσωπεύει αυτό που αποτελεί ήδη κακή παράδοση μεταξύ των Δυτικών νεο-ψυχροπολεμιστών: Απεριποίητος με τα γεγονότα και σαφώς επιλεκτικός και προκατειλημμένος στην παρουσίαση αυτών που δεν αφήνει απλά έξω, ο κύριος στόχος του φαίνεται να είναι η κινητοποίηση και να πετυχαίνει πόντους. Είναι, με άλλα λόγια, αυτό που συνήθιζαν να αποκαλούν οι Σοβιετικοί «μαχητής στο ιδεολογικό μέτωπο», απλώς για μια Δύση που εφησυχάζει για τη δική της μεταψυχροπολεμική μονομερή συμπεριφορά. Ήρθε η ώρα να αφήσετε πίσω αυτόν τον παλιό τρόπο σκέψης.

* Ο Tarik Cyril Amar είναι ιστορικός από τη Γερμανία στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης που ασχολείται με τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτιστικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail