α) Την αναγκαιότητα της στρατηγικής σημασίας με την Γαλλία,
β) Την μεταστροφή της Αμερικανικής πολιτικής στο ζήτημα της Γαλλίας και των φρεγατών (γιατί οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη την Γαλλία ως στρατηγικό σύμμαχο στην προσπάθεια περιορισμού της Κινεζικής επέκτασης- άρθρο 12 της συμφωνίας: Θα δίνεται επίσης έμφαση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα),
Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α.
προέδρου Κοινωνίας Αξιών
Γι’ αυτό εξετάσαμε την Γαλλική πολιτική στην περιοχή Σαχέλ, που όπως εκτιμάμε θα εμπλακούμε ευρύτερα με δυνάμεις μας στην διεθνή δύναμη και στο επιτελείο που προετοιμάζουν οι Γάλλοι (πριν την αποχώρηση μέσα στο 2022 των 2.000 στρατιωτών ειδικών δυνάμεων από το σύνολο των 5.100 της δύναμης που βρίσκεται εκεί), για να αντιμετωπίσουν τους αντάρτες του ISIS, υπό τους περιορισμούς βέβαια που εύλογα αναδύθηκαν μετά την εσπευσμένη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, ως ένα στρατηγικό ανάλογο από το οποίο πρέπει να διδαχθούμε.
ΣΗΜ: Άρθρο 18 (ι) της συμφωνίας: «Συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ»
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΑΧΕΛ
Όπως ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο Μακρόν, η στρατιωτική δύναμη της Γαλλίας που δρα στην άνυδρη και ασταθή περιοχή Σαχέλ, (η οποία εκτείνεται νότια της ερήμου της Σαχάρας και περιλαμβάνει 5 χώρες- Μάλι, Τσαντ, Νίγηρα, Μπουρκίνα Φάσο και Μαυριτανία), στο πλαίσιο της επιχείρησης Barkhane εναντίον των στελεχών του ISIS, και στην οποία σήμερα συμμετέχουν πάνω από 5.100 στρατιώτες, θα τελειώσει την αποστολή της και το τέλος της το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Η Γαλλία ως πρώην αποικιακή δύναμη στην περιοχή, έστειλε στρατεύματα στο Μάλι το 2013, όταν παρενέβησαν στο πλαίσιο της επιχείρησης Serval, για να για να σταματήσουν την προέλαση των τζιχαντιστών στο Μάλι εξαναγκάζοντάς τους να καταφύγουν σε περιοχές του βορρά στο Μάλι.
Η επιχείρηση Serval αντικαταστάθηκε αργότερα από την επιχείρηση Barkhane και επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει και άλλες χώρες, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής του Sahel αποτρέποντας την δημιουργία Χαλιφάτου από τους τζιχαντιστές του ISIS που κατέφυγαν στην περιοχή και ενισχύθηκαν εκεί.
Ο Μακρόν προσπαθούσε να πείσει τους δυτικούς συμμάχους στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ να επωμιστούν το βάρος της αντιτρομοκρατικής μάχης στο Σαχέλ και έπρεπε να γίνει η δολοφονία του ηγέτη του Τσαντ, στενού συμμάχου του Παρισιού, και δύο πραξικοπήματα σε λιγότερο από ένα χρόνο στο Μάλι, για να γίνει αντιληπτή η απειλή που συνεπάγεται για την ειρήνη στην Αφρική, η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια στην περιοχή.
Το Δεκέμβριο του 2019, 13 Γάλλοι στρατιώτες και πολλοί άμαχοι σκοτώθηκαν από τρομοκρατική επίθεση στο Μάλι, κατά τη διάρκεια τελετής στο Hotel National des Invalides.
Οι ισλαμιστές μαχητές, συνεχίζουν να εξαπολύουν καταστροφικές επιθέσεις εναντίον των στρατιωτικών που τους πολεμούν, και όλο και περισσότερο κατά των αμάχων. Εκατοντάδες νεκροί πολίτες και στρατιώτες υπήρξαν από τον Ιανουάριο, σε μια σειρά σφαγών και επιθέσεων των ισλαμιστών σε χωριά, στα σύνορα του Νίγηρα, της Μπουρκίνα Φάσο και του Μάλι.
Ενώ οι κυβερνήσεις των χωρών στην περιοχή Σαχέλ αγκάλιασαν τη στρατιωτική βοήθεια της Γαλλίας, αντιλαμβανόμενοι την σημασία της παρουσίας τους, εν τούτοις η παρουσία τους θεωρήθηκε από κάποιους ως απομεινάρι της Γαλλικής αποικιοκρατίας, και η Γαλλική μονάδα αντιμετώπισε αντιδράσεις από πολλούς ντόπιους.
«Θα θέσουμε τέλος στην επιχείρηση Barkhane το πρώτο τρίμηνο του 2022 με τακτικό τρόπο», δήλωσε ο Μακρόν (μετά τα διδάγματα που πήρε από την χαοτική αποχώρηση των Αμερικανικών και των συμμαχικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν).
«Δεν εγκαταλείπουμε τους Αφρικανούς εταίρους και θα συνεχίσουμε να πολεμάμε τις ομάδες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος» δήλωσε.
Η Γαλλική δύναμη της επιχείρησης Barkhane θα κλείσει τις βάσεις της στο Τιμπουκτού, Τεσσαλίτ και Κιντάλ στο βόρειο Μάλι τους επόμενους έξι μήνες.
Αυτή η μείωση των δυνάμεων όμως δεν σημαίνει και την πλήρη απόσυρση από την περιοχή. Ναι μεν θα κλείσει η στρατιωτική βάση που εξυπηρετούσε κυρίως τις ειδικές δυνάμεις με επίκεντρο τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις και τη στρατιωτική εκπαίδευση, πλην όμως η παρουσία της Γαλλίας στην περιοχή Σαχέλ θα συνεχισθεί με 3.000 στρατιώτες, ως μέρος της λεγόμενης διεθνούς ομάδας εργασίας Takuba στην οποία εκατοντάδες Γάλλοι στρατιώτες θα αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά».
Η Γαλλία έχει αρχίσει να αναθεωρεί τα επιχειρησιακά της σχέδια και να διαμορφώνει εκ νέου την παρουσία της στην περιοχή, για να επικεντρωθεί ιδιαίτερα στην ασταθή συνοριακή περιοχή όπου συναντώνται το Μάλι, η Μπουρκίνα Φάσο και ο Νίγηρας.
Αν και υπάρχουν πολλές έντονες διαφορές μεταξύ του πολέμου της Αμερικής στο Αφγανιστάν και της Γαλλίας στο Σαχέλ - από το μέγεθος και τη φύση τους έως τους ισλαμιστικούς στόχους τους - υπάρχουν επίσης και πολλές ομοιότητες.
α) Και οι δύο επιχειρήσεις περιλαμβάνουν/περιελάμβαναν πολυετή ξένη στρατιωτική συμμετοχή, σε χώρες με αδύναμες και ασταθείς κυβερνήσεις.
β) Και οι δύο επιχειρήσεις έχουν/είχαν να διαχειριστούν την κούραση των στρατευμάτων, τα θύματα ανάμεσά τους και ανάμεσα στους πολίτες που συνεργάζονται μαζί τους και προστατεύουν, και την μειωμένη υποστήριξη από την χώρα τους.
γ) Και οι δύο πολέμησαν/πολεμούν κατά των φανατικών ισλαμιστικών ομάδων, οι οποίες διατείνονται (και το υποστηρίζουν) ότι έχουν την υπομονή να περιμένουν, μέχρι να φθαρεί ο αντίπαλος ηθικά και πνευματικά, να κουραστεί και να καταναλώσει τεράστιους πόρους (υλικούς και ανθρώπινους), γεγονός που θα τον αναγκάσει να αποσυρθεί από τις περισσότερες περιοχές και τελικά αργά ή γρήγορα θα κυριαρχήσουν σε αυτές, καλύπτοντας το κενό εξουσίας που θα δημιουργηθεί.
ΔΙΔΑΓΜΑ: Όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές στην σύγχρονη εποχή, οι αόριστες στρατιωτικές αποστολές που υπακούουν σε ακόμη πιο ασαφή πολιτικό σκοπό, αυτές που δεν έχουν συγκεκριμένο και περιορισμένο στόχο, αλλά συνεχώς διευρυνόμενο και ασαφή ως προς το αντικείμενο προσπάθειας, δεν είναι βιώσιμες όταν μάλιστα επεκτείνονται επί μακρόν.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Γαλλία προς το παρόν δεν έχει καμία πρόθεση να αποσυρθεί από το Σαχέλ, μια τεράστια περιοχή κάτω από τη Σαχάρα.
Οι εικόνες χάους και αγωνίας στο αεροδρόμιο της Καμπούλ είναι όμως κάτι που σίγουρα προβλημάτισε τους Γάλλους αξιωματούχους και θα τους έκανε να σκεφτούν τις συνθήκες υπό τις οποίες πρόκειται να φύγουν.
Εκτιμώ ότι με βάση τα μαθήματα αυτά, μετά την αύξηση των θυμάτων, την εξασθένιση της υποστήριξης της επιχείρησης στο εσωτερικό, την εξάπλωση της εξέγερσης και την αύξηση του αντιγαλλικού αισθήματος σε ορισμένα έθνη της περιοχής Σαχέλ, η ανανεωμένη αποστολή της Γαλλίας θέτει πλέον πιο σαφείς και περιορισμένους στόχους:
α) την αντιτρομοκρατική δράση
β) την ενίσχυση της κυβέρνησης και των τοπικών δυνάμεων για να οργανωθούν, και να εκπαιδευτούν για να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατική απειλή
γ) οπωσδήποτε όχι τον έλεγχο και την κατοχή μεγάλων εκτάσεων,
δ) και οπωσδήποτε όχι το ουτοπικό μακροχρόνιο και κοστοβόρο Nation Building.
Η Γαλλία είναι δεδομένο ότι βασίζεται στην συμμετοχή της ΕΕ αλλά και του NATO στην πολυεθνική δύναμη Takuba, υπό την ηγεσία της Γαλλίας, που συνδράμει την Γαλλία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας στο Μάλι. Η Task Force Takuba είναι μια ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη, με συμμετοχή από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες και από τις χώρες της Σαχέλ (G5) με επικεφαλής τη Γαλλία, η οποία συμβουλεύει και βοηθά τις ένοπλες δυνάμεις του Μαλί στον αγώνα τους κατά της τρομοκρατίας στο Σαχέλ.
Αναπτύχθηκε το καλοκαίρι του 2020, και αποτελείται κυρίως από ευρωπαϊκές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων με υψηλό επίπεδο αυτονομίας και σε συντονισμό με άλλους διεθνείς παράγοντες στο χώρο, συμπεριλαμβανομένης και της αποστολής του ΟΗΕ για την Σταθεροποίηση στο Μάλι (MINUSMA), καθώς και οι αποστολές της ΕΕ EUTM Mali, EUCAP Sahel Mali και EUCAP Sahel Niger.
Η Ελλάδα ήδη έχει υποσχεθεί ότι θα συμμετέχει στην επιχείρηση Takuba, πολύ πριν υπογραφεί η πρόσφατη Ελληνογαλλική στρατηγική συμφωνία
Η Takuba συνεργάζεται στενά με τον Barkhane και τις τοπικές δυνάμεις του G5-Sahel. Η Takuba Force (TF) ήδη έλαβε μέρος στο " Operation Solstice", από κοινού με γαλλικές και νιγηριανές δυνάμεις, εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στην Ευρύτερη Σαχάρα (ISGS) όπου 6 τζιχαντιστές σκοτώθηκαν και άλλοι 2 αιχμαλωτίστηκαν.
α) UN/MINUSMA: Ξεκίνησε στις 25 Απριλίου 2013 μετά από το ψήφισμα 2100 του ΣΑ/ΟΗΕ για τη σταθεροποίηση της χώρας μετά την εξέγερση των Τουαρέγκ το 2012 . Αναπτύχθηκε επίσημα την 1η Ιουλίου και έγινε η πιο επικίνδυνη ειρηνευτική αποστολή του ΟΗΕ, με 209 κυανόκρανους να έχουν σκοτωθεί από μια δύναμη 15.200 κυανόκρανων.
β) EUTM Mali (ξεκίνησε το 2013) : Ήδη 22 μέλη της ΕΕ (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία) και 3 χώρες εκτός ΕΕ (Γεωργία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο) συμμετέχουν σε αυτήν την αποστολή και έχουν στείλει στρατιώτες στη Δημοκρατία του Μάλι.
γ) Το EUCAP Sahel Mali ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015, μετά από πρόσκληση της κυβέρνησης του Μάλι και αποτελεί βασικό συστατικό της περιφερειακής προσέγγισης και στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια και την ανάπτυξη στο Sahel. Η δύναμη αποτελείται από136 Ευρωπαίους και 53 από το Μάλι.
δ) Το EUCAP Sahel Niger: Από την ίδρυσή της το 2012 (με 120 Ευρωπαίους), η αποστολή έχει εντολή να εκπαιδεύσει και να συμβουλεύσει τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας της Νιγηρίας, ιδίως την Police Nationale, τη Χωροφυλακή και το Garde Nationale, με έμφαση στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.,
ε) ΝΑΤΟ/NSPO: O Οργανισμός Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPO) υπέγραψε τεχνική συμφωνία -πλαίσιο με το Υπουργείο Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλικής Δημοκρατίας για την παροχή υπηρεσιών στο Μάλι, προς υποστήριξη της Task Force Takuba. Η παροχή υποστήριξης στο στρατόπεδο στη Μενάκα, στο ανατολικό Μάλι, περιλαμβάνει υπηρεσίες τροφίμων και υπηρεσίες βάσεως, υπηρεσίες μηχανικού, συντήρηση υποδομών, υπηρεσίες καυσίμων και ενδο-θεατρικές αεροπορικές και χερσαίες μεταφορές.
Επίσης για να ξεπεραστούν τυχόν αντιρρήσεις της ΕΕ είτε καθυστερήσεις στην λήψη αποφάσεων και στην συμμετοχή, θα υπάρξει αξιοποίηση της European Intervention Initiative (EI2), που βρίσκεται εκτός του συστήματος λήψης αποφάσεων της ΕΕ και μπορεί να ξεπεράσει καθυστερήσεις και αδυναμίες αποφάσεων (μετέχουν 9 χώρες της ΕΕ και 2 του ΝΑΤΟ) και στην οποία έχει δεσμευτεί να συμμετέχει και η Ελλάδα με την συμφωνία:
Άρθρο 18 (ιδ) της συμφωνίας: "Αμοιβαία υποστήριξη αναφορικά με τη συμμετοχή σε πολυεθνικές αμυντικές δομές, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης (ΕΙΕ)».
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Μένω έκπληκτος με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να αρθρώσει ένα σοβαρό επιχείρημα, ώστε να ελέγχει την κυβέρνηση από τυχόν αυθαιρεσίες (βασιζόμενη στην συμφωνία) στη λήψη αποφάσεων, για εμπλοκή δυνάμεων σε άλλες περιοχές του κόσμου (π.χ. Υποσαχάρια Αφρική), με βάση την συμφωνία αυτή.
Αυτή ήταν πάντα μία βασική αρχή της εξωτερικής μας πολιτικής, να υπάρχει σαφής έγκριση από το κοινοβούλιο για την συμμετοχή Ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων σε επιχειρήσεις εκτός της χώρας, και θα πρέπει να τηρηθεί.
Η πρόσφατη συμφωνία ανοίγει το παράθυρο συμμετοχής σε πολυεθνικές επιχειρήσεις εκτός Ελλάδος και εκτός περιοχής ΝΑΤΟ και ΕΕ, χωρίς να ξεκαθαρίζεται εάν αυτό θα εγκρίνεται από το κοινοβούλιο.
Στο σημείο αυτό εκτιμώ ότι θα έπρεπε να στραφεί η προσοχή της αντιπολίτευσης, διεκδικώντας την δέσμευση της κυβέρνησης, στον νόμο που θα επικυρώσει την συμφωνία, ώστε να υποχρεώνεται να ζητάει την έγκριση του κοινοβουλίου σε περιπτώσεις που απαιτηθεί συμμετοχή Ελληνικών δυνάμεων σε περιοχές εκτός της περιοχής ευθύνης του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, λόγω των δεσμεύσεων αυτής της συμφωνίας και οπωσδήποτε σε κάθε περίπτωση που δεν υποστηρίζεται η συμμετοχή των στρατιωτικών μας δυνάμεων από αποφάσεις του ΟΗΕ, είτε του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Δυστυχώς η αντιπολίτευση παρασύρθηκε από το “τουίτ” Βενιζέλου, που έστρεψε την προσοχή εσφαλμένα, επικίνδυνα και ανούσια στο άρθρο 2 περί επικράτειας (όπως έχω επεξηγήσει αναλυτικά σε άλλο άρθρο μου).