Κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, οι εταιρείες συχνά ζητούν περισσότερες αυξήσεις τιμών αμέσως μετά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όταν οι τιμές και οι λογαριασμοί συσσωρεύονται.
Από: capital.gr / Πέτρος Κράνιας
Όπως γράφει ο Τούρκος αρθρογράφος Önder Algedik σε άρθρο του, υπάρχει μια διάσημη σκηνή από την τηλεοπτική σειρά Narcos, όπου ο Πάμπλο Εσκομπάρ, αφεντικό της μαφίας που κρυβόταν από την αστυνομία, έβγαλε τα δολάρια που είχε μαζέψει και τα έκαψε για να κρατήσει την κόρη του ζεστή. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε ξύλο, μπορείτε να κάψετε δολάρια. Το μήνυμα είναι αρκετά καλό για την Τουρκία. Φυσικά, για τις ανάγκες της σειράς δεν κάηκαν αληθινά χαρτονομίσματα, αλλά στην πραγματικότητα, ο Εσκομπάρ λέγεται ότι έκαψε 2 εκατομμύρια δολάρια. Αντίστοιχα και η Τουρκία έχει εισαγάγει και κάψει ορυκτά καύσιμα αξίας 665 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2000 και 2019.
Πώς φτάσαμε στα 665 δισεκατομμύρια δολάρια;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, η Τουρκία εισήγαγε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα αξίας 665 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα 20 χρόνια μεταξύ 2000 - 2019. Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000, ο λογαριασμός εισαγωγής δεν ξεπερνούσε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αλλά το 2003 ξεπέρασε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2005 ξεπέρασε τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2007 ξεπέρασε τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια και το 2012 σημείωσε ρεκόρ με συνολική τιμή εισαγωγής καυσίμων στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα πρώτα χρόνια, τα βασικά εισαγόμενα είδη ήταν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Επίσης εισήχθη άνθρακας. Αυτός ο άνθρακας ήταν συνήθως ο άνθρακας υψηλής θερμιδικής αξίας που χρειαζόταν η βιομηχανία. Αργότερα, άνοιξαν θερμοηλεκτρικοί σταθμοί που κατανάλωναν τα εισαγόμενα φυσικό αέριο και άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, με κάθε άνοιγμα, η κατανάλωση και οι λογαριασμοί πολλαπλασιάζονταν.
Όπως γράφει ο Τούρκος αρθρογράφος Önder Algedik σε άρθρο του, υπάρχει μια διάσημη σκηνή από την τηλεοπτική σειρά Narcos, όπου ο Πάμπλο Εσκομπάρ, αφεντικό της μαφίας που κρυβόταν από την αστυνομία, έβγαλε τα δολάρια που είχε μαζέψει και τα έκαψε για να κρατήσει την κόρη του ζεστή. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε ξύλο, μπορείτε να κάψετε δολάρια. Το μήνυμα είναι αρκετά καλό για την Τουρκία. Φυσικά, για τις ανάγκες της σειράς δεν κάηκαν αληθινά χαρτονομίσματα, αλλά στην πραγματικότητα, ο Εσκομπάρ λέγεται ότι έκαψε 2 εκατομμύρια δολάρια. Αντίστοιχα και η Τουρκία έχει εισαγάγει και κάψει ορυκτά καύσιμα αξίας 665 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2000 και 2019.
Πώς φτάσαμε στα 665 δισεκατομμύρια δολάρια;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, η Τουρκία εισήγαγε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα αξίας 665 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα 20 χρόνια μεταξύ 2000 - 2019. Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000, ο λογαριασμός εισαγωγής δεν ξεπερνούσε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αλλά το 2003 ξεπέρασε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2005 ξεπέρασε τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2007 ξεπέρασε τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια και το 2012 σημείωσε ρεκόρ με συνολική τιμή εισαγωγής καυσίμων στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα πρώτα χρόνια, τα βασικά εισαγόμενα είδη ήταν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Επίσης εισήχθη άνθρακας. Αυτός ο άνθρακας ήταν συνήθως ο άνθρακας υψηλής θερμιδικής αξίας που χρειαζόταν η βιομηχανία. Αργότερα, άνοιξαν θερμοηλεκτρικοί σταθμοί που κατανάλωναν τα εισαγόμενα φυσικό αέριο και άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, με κάθε άνοιγμα, η κατανάλωση και οι λογαριασμοί πολλαπλασιάζονταν.
Κανονισμός για την μη παραγωγικότητα
Η Τουρκία ψήφισε νόμο για την ενεργειακή απόδοση το 2007 και τον υποστήριξε με δευτερεύοντα κανονισμό το επόμενο έτος. Οι κανονισμοί για την ενεργειακή απόδοση, οι εγκυκλίοι κ.τ.λ. στα κτήρια και τις μεταφορές δημοσιεύθηκαν το 2008. Ο λογαριασμός εισαγωγής ενέργειας ανήλθε σε 48,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2008, από 33,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2007. Ακριβώς σε μια εποχή που κάποιος μπορεί να πει ότι οι κανονισμοί απέδιδαν καρπούς, το 2011, για παράδειγμα, ο λογαριασμός εισαγωγής αυξήθηκε στα 55,9 δισεκατομμύρια δολάρια, σπάζοντας ένα ρεκόρ στην ιστορία της Τουρκίας.
Προκειμένου να αυξηθούν οι εισαγωγές, σαν να βρίσκονταν σε λογικό επίπεδο, το φυσικό αέριο μεταφέρθηκε σε πόλεις και ακόμη και στις νότιες επαρχίες της Τουρκίας όπου ο ήλιος είναι άφθονος (Τα Άδανα φημίζονται κάθε χρόνο για τους καύσωνές τους). Σαν να μην έφτανε αυτό, οι δημόσιες συγκοινωνίες ελαχιστοποιήθηκαν. Υπόγειες και υπέργειες διαβάσεις χτίστηκαν παντού και καλύπτονταν με άσφαλτο, έτσι ώστε περισσότεροι άνθρωποι να οδηγούν περισσότερα αυτοκίνητα. Σαν να μην έφτανε ούτε αυτό, οι κανονισμοί παραγωγικότητας καθυστέρησαν σε όλα τα κτήρια επειδή μπορεί να εμποδίσουν τον αστικό μετασχηματισμό.
Εν ολίγοις, μπορούμε να πούμε ότι αυτή είναι η ιστορία του πώς ένας βασικός κανονισμός παραγωγικότητας, δύναται να μετατραπεί σε ένα θανατηφόρο όπλο. Αυτή τη στιγμή, η χώρα δεν διαθέτει υπουργείο που να εργάζεται για την ενεργειακή απόδοση. Δεν υπάρχουν πολιτικά κόμματα που να ασχολούνται με αυτό. Δεν υπάρχουν πολιτικές για την καταπολέμηση αυτού. Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα.
Οι αυξήσεις χρειάζονται αυξήσεις
Ένας λογαριασμός καυσίμων αξίας 665 δισεκατομμυρίων δολαρίων σημαίνει τη συλλογή ισοδύναμου ποσού από φόρους και τη δαπάνη χρημάτων για συνδυασμένους λέβητες, αυτοκίνητα κ.τ.λ. που θα κάψουν τόση πολύ ενέργεια. Έτσι, αν πούμε ότι τα χρήματα που πληρώνονται για ενέργεια είναι 665 δισεκατομμύρια δολάρια, τότε ίσως 2.000 δισεκατομμύρια δολάρια ή αλλιώς 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύονται συνολικά.
Παρ' όλα αυτά, αυτός ο λογαριασμός δεν περιλαμβάνει την ιδιωτικοποίηση της υποδομής ηλεκτρικής ενέργειας η οποία έχει ήδη πληρωθεί, καθώς και τα δάνεια, τα κίνητρα, τα κέρδη των εταιρειών και το γεγονός ότι τα έξοδά τους πληρώνονται από τον λαό. Πρόσφατα, κυκλοφόρησαν ειδήσεις ότι η Ένωση Διαχειριστών Συστημάτων Διανομής (ELDER) ζητούσε νέα αύξηση των τιμών. Εξέδωσαν επίσης μια δήλωση που ανέφερε τις αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου ως πηγή της αιτούμενης αύξησης. Δεδομένου ότι είναι γνωστό πως έχουν γίνει 10 κανονισμοί για εταιρείες ενέργειας τα τελευταία πέντε χρόνια και είναι επίσης γνωστό το πώς έγιναν οι αυξήσεις τιμών που χρειάστηκαν οι εταιρείες τα τελευταία πέντε χρόνια, με ένα χρονοδιάγραμμα που αποτελείται από δύο απλά γραφήματα, γίνεται γνωστό τώρα ακριβώς πώς ο νόμος προετοιμάζει την υποδομή για αυξήσεις τιμών.
Η πολιτική είναι πολύ σαφής. Αφενός, η κατανάλωση διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, ενώ η αποτελεσματικότητα μειώνεται. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των εσόδων διπλασιάζεται με την αύξηση των τιμών. Όταν η κατάσταση είναι έτσι, κάθε πολίτης αισθάνεται την αύξηση των τιμών στο πετσί του. Ειδικά τον τελευταίο μήνα.
Μέχρι στιγμής, ο λογαριασμός είναι στα 665 δισεκατομμύρια δολάρια για την εισαγωγή ενέργειας, ισοδύναμο ποσό φόρων, καθώς και περίπου το ίδιο ποσό σε εργαλεία και εξοπλισμό. Αλλά το πράγμα δεν σταματά εκεί.
Πριν από λίγο διάστημα μια είδηση προκάλεσε έκπληξη: Η ανείπωτη ιστορία των εταιρειών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας δημοσιοποιήθηκε. Τυχαίνει να πρόκειται για το 2020, τα κέρδη των εταιρειών διανομής που αγοράζουν φθηνά ρεύμα από την EÜAŞ και χρεώνουν το προϊόν πολύ ακριβά, έχουν κερδίσει περίπου 10 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες μόνο λόγω των εκπτώσεων προς την EÜAŞ. Το Επιμελητήριο Ηλεκτρολόγων Μηχανικών (EMO) έγραψε την είδηση, προξενόντας σοκ σε όλους. Δέκα δισεκατομμύρια λίρες σε ένα αγαθό· Αυτό είναι πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Το 2020, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας ήταν κατά μέσο όρο 33.000 MWh. Στιγμιαία άγγιξε τις 45.000 MWh. Αν η χώρα είχε υιοθετήσει πολιτικές αποδοτικότητας, η κατανάλωση θα είχε μειωθεί στις 35.000 MWh και κατά μέσο όρο στις 25.000 MWh. Το 2012, όταν η Τουρκία σημείωσε ρεκόρ στις εισαγωγές καυσίμων, η εγκατεστημένη ισχύς της ήταν 57.000 MWh. Από τον Αύγουστο του 2021, ο αριθμός αυτός είναι 98.492 MW! Σχεδόν 40.000 MW περισσότερες.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος κοστίζει πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια, το κόστος επένδυσης 40.000 MW χωρητικότητας είναι περίπου 40 δισεκατομμύρια δολάρια!
Ποιος θέλει 250 δισεκατομμύριο δολάρια;
Η παραγωγικότητα φαίνεται να είναι κάτι άπιαστο, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να γίνει κάτι ώστε να μην χαθούν τα λεφτά των Τούρκων. Το θέμα δεν είναι να μειωθεί η θερμοκρασία του καλοριφέρ κατά ένα βαθμό. Αν εξοικονομούνταν 1% σε 20 χρόνια με ένα απλό μέτρο παραγωγικότητας, αυτό θα αντιστοιχούσε σε 6 δισεκατομμύρια δολάρια! Περίπου 10% εξοικονόμηση θα σήμαινε 66 δισεκατομμύρια δολάρια. Ένα λογικό, αλλά δύσκολο όριο είναι το 40%, κάτι που θα εξοικονομούσε περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμούς εισαγωγής.
Αλλά υπάρχουν κάτι άλλο που θα μπορούσε να ισοδυναμεί με δέσμευση άνω των 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η σοβαρή και σημαντική εξοικονομίση από τη δαπάνη χρημάτων για 572 εκατομμύρια τόνους ασφάλτου και 973 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου που έχουν χυθεί τα τελευταία 20 χρόνια, για χάρη των αυτοκινήτων.