 |
| GPO / Handout / Anadolu via GΕΤΤΥ Images |
Περισσότεροι από έξι μήνες από τότε που το Ισραήλ και η Χαμάς αντάλλαξαν κρατούμενους, μια άλλη συμφωνία φαίνεται να βρίσκεται στα σκαριά.
Σύμφωνα με μια πρόταση που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, η οποία παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στις 31 Μαΐου, θα υπάρξει πλήρης διακοπή του πολέμου στη Γάζα, με το Ισραήλ να αποσύρει τα στρατεύματά του από κατοικημένες περιοχές και να επιτρέψει στους κατοίκους της Γάζας να επιστρέψουν στα σπίτια τους στο βόρειο τμήμα του θύλακα. Το Ισραήλ θα διευκολύνει επίσης την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στην εξαθλιωμένη λωρίδα. Σε αντάλλαγμα, θα έβλεπε την απελευθέρωση ορισμένων από τους ομήρους του: τους ζωντανούς και τους νεκρούς.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν πιστεύει πως αν το πρώτο στάδιο αποδειχθεί επιτυχές, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην υλοποίηση του δεύτερου σταδίου της συμφωνίας - μόνιμος τερματισμός των εχθροπραξιών και απελευθέρωση των υπόλοιπων ζωντανών ομήρων.
Συμφωνία στη συνέχεια;
Το ίδιο σχέδιο προϋποθέτει επίσης ένα σημαντικό σχέδιο ανοικοδόμησης της Γάζας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί μόνο σε ένα τρίτο στάδιο.
«Φαίνεται πως αυτή την στιγμή υπάρχει μια πιθανότητα πάνω από πενήντα-πενήντα να περάσει η συμφωνία», δήλωσε ο Amir Oren, πολιτικός αναλυτής με έδρα το Τελ Αβίβ.
"Πρώτα απ' όλα, ο Νετανιάχου δεν μπορεί να πει “όχι” στον Μπάιντεν, ειδικά επειδή ήταν δική του προσφορά από την αρχή, και ειδικά αν θέλει να πάει στο Κογκρέσο και να απευθυνθεί σε κοινή συνεδρίαση. Και, δεύτερον, η δημόσια πίεση συνεχίζει να αυξάνεται, με στοιχεία που δείχνουν ότι η στρατιωτική πίεση προς τη Χαμάς δεν έφερε πίσω τους ομήρους μας", πρόσθεσε.
Αλλά ο Νετανιάχου μπορεί να γείρει προς την αποδοχή της συμφωνίας και λόγω της ισχυρής αμερικανικής πίεσης, πιστεύει ο αναλυτής.
«Ο Μπάιντεν δεν θέλει να δει καμία πρόσθετη ανάφλεξη», δήλωσε ο Όρεν, υπονοώντας πως αν συνεχιστεί ο πόλεμος στη Γάζα, μπορεί να ξεσπάσει μια άλλη σύγκρουση - με τη Χεζμπολάχ στο βορρά - και αυτό «θα μπορούσε κάλλιστα να μεταπηδήσει σε έναν ισραηλινο-ιρανικό πόλεμο».
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μπάιντεν έχει μπροστά του το συνέδριο για την ανάδειξη των υποψηφίων του Δημοκρατικού Κόμματος και στη συνέχεια, το Νοέμβριο, την προεδρική εκστρατεία».
"Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια στην αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος σχετικά με το τι συμβαίνει στη Γάζα, οπότε μια συμφωνία είναι ένα σημείο πώλησης γι' αυτόν. Γι' αυτόν, είναι σχεδόν ζωτικής σημασίας ότι όταν φτάσει στις εκλογές του Νοεμβρίου, θα υπάρχει ειρήνη και ηρεμία στη Γάζα, καθώς και κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου".
Ο Δρ Saad Nimr, ειδικός στις σχέσεις Ισραήλ-Παλαιστίνης με έδρα τη Ραμάλα, συμφωνεί ότι αυτή τη φορά η αμερικανική κυβέρνηση ασκεί μεγάλη πίεση στο Ισραήλ για να το αναγκάσει να καταλήξει σε συμφωνία.
Αυτό δεν οφείλεται μόνο στις μαζικές διαδηλώσεις στις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ ή στη δυσαρέσκεια για την πολιτική του Μπάιντεν στο εσωτερικό του ίδιου του κόμματός του. Είναι επίσης λόγω της αυξανόμενης πίεσης που προέρχεται από τους σταθερούς συμμάχους της Αμερικής στην Ευρώπη.
Στα τέλη Μαΐου, τρία ευρωπαϊκά κράτη -η Νορβηγία, η Ισπανία και η Ιρλανδία- αναγνώρισαν την Παλαιστίνη παρά την πίεση που τους ασκήθηκε από τις ΗΠΑ να μην το πράξουν. Την Τρίτη, η Σλοβενία ακολούθησε το παράδειγμά της και πολλές άλλες χώρες υπόσχονται να λάβουν σύντομα παρόμοια μέτρα, δείχνοντας ότι θα ενεργήσουν ανεξάρτητα από τα αμερικανικά συμφέροντα.
"Αυτό είναι ένα σοβαρό πλήγμα για την εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν και θέλει να σώσει τα προσχήματα ενόψει των εκλογών. Θα είναι όμως αυτοί οι εξωτερικοί παράγοντες αρκετοί για να αναγκάσουν το Ισραήλ να σταματήσει τον πόλεμό του; Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος", δήλωσε ο Νιμρ.
Ρωγμές στο συνασπισμό
Ένας από τους κύριους λόγους γι' αυτό, πιστεύει ο Nimr, είναι η πίεση που δέχεται ο Netanyahu από το εσωτερικό του ίδιου του συνασπισμού του.
Η επίτευξη συμφωνίας με τη Χαμάς θα τον φέρει σε δύσκολη θέση με τα γερακίστικα μέλη της κυβέρνησής του, δηλαδή τον υπουργό Οικονομικών Μπετζαλέλ Σμότριτς και τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ, οι οποίοι έχουν ήδη δηλώσει ότι θα κατέρρεαν το μπλοκ αν ο Νετανιάχου προχωρούσε στη συμφωνία.
Αλλά υπάρχουν και άλλα πράγματα. Ο Νετανιάχου, λέει ο Νιμρ, φοβάται επίσης ότι το τέλος του πολέμου θα επιφέρει και το τέλος της πολιτικής του καριέρας και ίσως τον οδηγήσει στη φυλακή.
"Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, ο Νετανιάχου θα παραμείνει πρωθυπουργός του Ισραήλ. Μόλις τελειώσει, το δικαστήριο θα τον περιμένει".
Ακόμα και πριν από τον πόλεμο, ο Νετανιάχου αντιμετώπιζε δίκη με κατηγορίες για αθέτηση εμπιστοσύνης και διαφθορά σε μια σειρά ερευνών για δωροδοκίες που περιλάμβαναν τη λήψη δώρων από έναν πλούσιο δωρητή και την εξαγορά θετικής κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης. Όταν συνέβησαν τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, οι δικαστικές ακροάσεις διακόπηκαν και ακόμη και όταν συνεχίστηκαν, η υπεράσπιση του Νετανιάχου υποστήριξε ότι οι πολεμικές προσπάθειες τον εμποδίζουν να ασχοληθεί με οτιδήποτε άλλο εκτός από την κατάσταση ασφαλείας. Αυτή τη στιγμή, αν τελειώσει ο πόλεμος, ο Νετανιάχου μπορεί να μην έχει δικαιολογίες, η δίκη θα συνεχιστεί και αυτό είναι κάτι που φαίνεται να επιδιώκει να αποφύγει.
Ωστόσο, δεν θα είναι η μόνη δίκη για τον Νετανιάχου. Ο πρωθυπουργός έχει ήδη παραδεχτεί ότι ο ίδιος, μαζί με άλλους αξιωματούχους και τον στρατό, ευθύνονται για τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Ήταν αυτοί που παρέβλεψαν την απειλή που αποτελούσε η Χαμάς και που έδρασαν πολύ αργά όταν συνέβη η επίθεση. Το κοινό του Ισραήλ θα θελήσει να τους καταστήσει υπεύθυνους. Μπορεί επίσης να θέλει να δει πολλούς από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου του Νετανιάχου, πίσω από τα κάγκελα.
"Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, πιστεύω, θα συνεχίσουν να καθυστερούν και να καθυστερούν τη συμφωνία. Και ακόμη και αν επιτευχθεί συμφωνία, αυτή θα είναι προσωρινή. Θα επιτρέψει στον Νετανιάχου να απομακρύνει την πίεση, τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή, και όταν αυτό γίνει, το Ισραήλ θα συνεχίσει τους βομβαρδισμούς του στη Γάζα", προβλέπει ο Νιμρ.
Αυτό, όπως φαίνεται, είναι και αυτό που θέλει το ισραηλινό κοινό. Τον Φεβρουάριο, το κανάλι 14 -που συνδέεται με τους δεξιούς κύκλους- δημοσίευσε μια δημοσκόπηση, σύμφωνα με την οποία πάνω από το 60% των Ισραηλινών υποστήριζε τη συνέχιση του πολέμου στη Γάζα, ακόμη και αν αυτό σήμαινε ότι θα αποχαιρετούσε την ιδέα της επιστροφής των 124 ομήρων.
Για πολλούς Ισραηλινούς, η αποστολή στη Γάζα θα ολοκληρωθεί μόνο όταν η Χαμάς εξαλειφθεί και ο θύλακας δεν αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ, αλλά, όπως έχουν τα πράγματα τώρα, σχεδόν οκτώ μήνες μετά το ξέσπασμα του πολέμου, αυτοί οι στόχοι είναι ακόμη μάλλον απομακρυσμένοι.
Παρόλο που το Ισραήλ εγκατέστησε τον έλεγχο του διαδρόμου Φιλαδέλφειας, κόβοντας το οξυγόνο που συνέδεε τη Χαμάς με τον έξω κόσμο, μέσω του οποίου η ομάδα διακινούσε λαθραία όπλα, χρήματα και μαχητές, η ισλαμική ομάδα έχει καταφέρει να παραμείνει όρθια. Συνεχίζει να εκτοξεύει ρουκέτες που μπορούν να φτάσουν στο κέντρο του Ισραήλ και εξακολουθεί να διαθέτει τουλάχιστον 15.000 ενεργούς μαχητές έτοιμους να δώσουν μάχη στο εβραϊκό κράτος.
«[Ο ηγέτης της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς στη Γάζα ] Yehya Sinwar δεν ενδιαφέρεται για τη συνέχιση του πολέμου. Θέλει να δώσει μια ανάπαυλα στον λαό της Γάζας, όπου περισσότεροι από 36.000 έχουν ήδη βρει τον θάνατο, αλλά θα συνεχίσει να πολεμά όσο το Ισραήλ θέλει».
Φως στην άκρη του τούνελ;
Το ερώτημα είναι για πόσο καιρό το Ισραήλ θα είναι σε θέση να συνεχίσει με τέτοιο ρυθμό. Από την αρχή του πολέμου έχει χάσει περισσότερους από 600 στρατιώτες. Χιλιάδες έχουν τραυματιστεί και πολλοί βρίσκονται σε κρίσιμη ή σοβαρή κατάσταση. Τα ψυχολογικά προβλήματα έχουν επίσης αυξηθεί. Η κατάσταση της οικονομίας έχει χειροτερέψει, με τις τιμές στα τρόφιμα, τα καύσιμα, τη διαμονή και τις μεταφορές να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη όσο ποτέ άλλοτε.
"Αργά ή γρήγορα, το Ισραήλ θα πρέπει να σταματήσει αυτόν τον πόλεμο, απλά και μόνο επειδή δεν θα μπορεί να τον αντέξει οικονομικά. Η Γάζα έχει γίνει ένας βάλτος γι' αυτούς. Αιμορραγούν οικονομικά και κοινωνικά", δήλωσε ο Νιμρ.
"Αλλά πρέπει να τον τελειώσουν με κάποιου είδους νίκη. Αυτή η νίκη δεν μπορεί να έρθει από το έδαφος, επειδή η Χαμάς είναι ακόμα εκεί. Έτσι, βασίζονται στις ΗΠΑ για να δημιουργήσουν γι' αυτούς μια διπλωματική λύση".