Από: militaire.gr - Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ήταν Σέρβα ηρωίδα, που πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Μιλούνκα ήταν σερβικής καταγωγής, γεννημένη σε ένα μικρό χωριό της Κοπριβίντσα.
Διένυσε μία ήρεμη ζωή μέχρι και το 1913, όταν αποφάσισε να στρατολογηθεί στην θέση του αδερφού της.
Λόγω του ότι η γυναικεία φύση της δεν επέτρεπε την συμμετοχή της στον στρατό, άλλαξε την όψη της σε αντρική, κουρεύοντας τα μαλλιά της και φορώντας ανάλογα ρούχα.
Ως Μιλούν (όπως είχε συστηθεί), εντάχθηκε άμεσα στο σώμα και πολέμησε για πρώτη φορά κατά την διάρκεια του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου, στην Μάχη της Μπρεγκάλιντσα, όπου και τραυματίστηκε σοβαρά.
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφορμή για την αποκάλυψη του φύλου της, έπειτα από μεταφορά της στο νοσοκομείο.
ΠΡΟΗΧΘΗ ΣΕ ΛΟΧΙΑ ΜΕ ΠΑΡΑΣΗΜΟ
Η πολύτιμη συμβολή της στον αγώνα, όχι μόνο λειτούργησε ως καίριος παράγοντας για την παραμονή της στο στρατιωτικό σώμα, αλλά της προσέφερε και το πρώτο της μετάλλιο.
Αρνούμενη να συμβιβαστεί στην ένταξη της στο Νοσηλευτικό Σώμα, όπως της προτάθηκε μετά τον τραυματισμό της, η Μιλούνκα συνέχισε να υπερασπίζεται την χώρα της, ακόμη και μετά το πέρας του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου.
Στις απαρχές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914, μετά την Μάχη της Κολουμπάρα έλαβε το πρώτο της Αστέρι (Karađorđe Star With Swords), ενώ το 1916, έλαβε το δεύτερο, στην Μάχη Σρνα Μπεντ.
Τόσο ο σερβικός, όσο και ο γαλλικός στρατός όντας εξουθενωμένοι και ανεπαρκώς οπλισμένοι, διατηρούσαν μία επιφυλακτική στάση απέναντι στην Μιλούνκα.
Πολύ γρήγορα, όμως, οι οργανωτικές ικανότητες και το σθένος της την έκαναν ιδιαίτερα αγαπητή ανάμεσα στους στρατιώτες, οι οποίοι ομόφωνα συμφώνησαν στην προαγωγή της σε Λοχία.
Παρά την σωματική εξασθένηση της ίδιας και ολόκληρου του στρατού, η Μιλούνκα συμμετείχε στις πιο κρίσιμες φάσεις του Μεγάλου Πολέμου.
Το 1915, ήταν παρούσα κατά την Μεγάλη Υποχώρηση του Σερβικού στρατού στην Μακεδονία, (γνωστή και ως «Αλβανικός Γολγοθάς»), έπειτα από την εισβολή των Κεντρικών Δυνάμεων.
Όπως έχει γραφτεί στο βιβλίο του Αντόνιε Τζούριτς για το μέτωπο της Θεσσαλονίκης, το 2015, «Στις δύσκολες μέρες της υποχώρησης, η Μιλούνκα δεν άφησε το πλευρό των στρατιωτών. Έμοιαζε με φάντασμα, αλλά δεν τα παράτησε».
Μέχρι και το 1918, είχε λάβει τα δύο υψηλότερα μετάλλια της Γαλλίας από το Εθνικό Τάγμα της Λεγεώνας της Τιμής (Legion d’honneur), το γαλλικό “Croix de Guerre” για την συμβολή της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χρυσά και ασημένια σερβικά μετάλλια “Miloš Obilić”.
Επιπροσθέτως, της απένειμαν τον Σταυρό του Αγίου Γεωργίου της Ρωσίας, το βρετανικό μετάλλιο της πιο Διακεκριμένης Τάξης του Αγίου Μιχαήλ, μετάλλιο Αλβανικής υποχώρησης και άλλα.
Το 1916, έλαβε και δεύτερο αστέρι, μετά τη Μάχη Σρνα Μπεντ, αφού είχε καταφέρει να αιχμαλωτίσει 23 Βούλγαρους στρατιώτες μόνη της.
Υπήρξε η πρώτη και η μοναδική γυναίκα που έλαβε το Croix de Guerre της Γαλλίας για τις υπηρεσίες της στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ
Η μεταπολεμική πορεία για την ζωή της Μιλούνκα δεν ήταν αναμενόμενη.
Η ίδια αρνήθηκε να μετακομίσει στην Γαλλία και να λάβει στρατιωτική σύνταξη, ενώ επέλεξε να μείνει στο Βελιγράδι, δουλεύοντας ως υπάλληλος ταχυδρομείου.
Το 1923, συνέπραξε έναν βραχυπρόθεσμο γάμο με τον Βέλικο Γκλιγκορίεβιτς, με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη.
Μετά τον χωρισμό τους, η Μιλούνκα υιοθέτησε άλλες τρεις κόρες, ενώ λέγεται πως ήταν αρωγός στην εκπαίδευση πολλών παιδιών της περιοχής.
Από το 1939, επέλεξε να εμπλακεί στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέχοντας πρώτες βοήθειες σε Παρτιζάνους και Τσέτνικ.
Όταν έγινε αντιληπτή, ξυλοκοπήθηκε από την Αστυνομία και μεταφέρθηκε για ένα διάστημα δέκα μηνών στο στρατόπεδο Μπράντζικα.
Μολονότι για το «κοινό αίσθημα» η συνεισφορά της στον Μεγάλο Πόλεμο είχε αρχίσει να λησμονείται, μετά την απελευθέρωση της συνέχισε να εργάζεται και να διαμένει στο Βελιγράδι, απορρίπτοντας κάθε πρόταση για μία εξασφαλισμένη ζωή στην Γαλλία.
Το 1972, έπειτα από μία σειρά δημοσίων εμφανίσεών της φορώντας τα μετάλλια, της προσφέρθηκε ένα μικρό διαμέρισμα στο Βελιγράδι.
Έναν χρόνο αργότερα, σε ηλικία 85 ετών, πέθανε έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αξιοσημείωτο είναι, πως τα λείψανα της θάφτηκαν αρχικά σε οικογενειακό τάφο, ενώ μόλις το 2013, μεταφέρθηκαν στην Αλέα των Μεγάλων, όπου θάβονται οι Σέρβοι επίτιμοι.
Προς τιμήν της δρόμος πήρε το όνομά της, στη σερβική πρωτεύουσα.
Η Μιλούνκα Σάβιτς, αποτελεί μία γνωστή φιγούρα συνυφασμένη με τον τίτλο ενός «ήρωα πολέμου» στην Σερβία, που όμως δεν αναγνωρίστηκε δεόντως και στην υπόλοιπη ιστοριογραφία λόγω του φύλου της.
Προτάσσοντας το σθένος και τις ικανότητες της να υπερασπιστεί την πατρίδα της, απέδειξε τον ηρωισμό της. Το γεγονός ότι η Μιλούνκα ήταν και παραμένει μία από τις πιο βραβευμένες προσωπικότητες στην πολεμική ιστορία, αποδεικνύει πως μια γυναικεία φιγούρα κατάφερε να εδραιώσει την θέση της, καταρρίπτοντας τις στερεοτυπικές αντιλήψεις της εποχής.
Πληροφοριες
«Milunka Savić, jedina žena na svetu nosilac francuskog odlikovanja Ratni krst sa zlatnom palminom granom»
«Milunka Savić at milunkasavic.rs»
balkansinsite.pollsandpolitics.gr
Τζένη Μεταξιώτη