Τα επιδόματα στον πληθωρισμό είναι όπως το θαλασσινό νερό στη δίψα: επιτείνουν το πρόβλημα. Τον πληθωρισμό τον προκαλεί είτε ζήτηση μεγαλύτερη από την προσφορά είτε αύξηση του κόστους των συντελεστών παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι πληθωρισμό θα έχουμε ακόμα κι αν μειωθεί η ζήτηση, αν η προσφορά μειωθεί ακόμα περισσότερο ή εάν οι πρώτες ύλες και η ενέργεια εξακολουθούν να κοστίζουν πολύ. Πώς λοιπόν τιθασεύεται ο πληθωρισμός; Κυρίως αν ενισχυθεί η παραγωγή, διότι η ζήτηση δεν μπορεί να πέσει κάτω από ένα όριο επιβίωσης ή αν μειωθεί το κόστος ορισμένων τουλάχιστον συντελεστών παραγωγής. Το ιδανικό είναι να συμβούν και τα δύο. Όμως, τα επιδόματα κάνουν ακριβώς το αντίθετο: ενισχύουν τη ζήτηση και, παράλληλα, υπονομεύουν την παραγωγή καθώς προέρχονται από υπερφορολόγηση ή/και από υπερδανεισμό- από τα δύο χειρότερα εμπόδια που μπορούν να μπουν στην παραγωγική διαδικασία. Άρα, μια κυβέρνηση που ακολουθεί επιδοματική πολιτική στον πληθωρισμό είναι τόσο καλή και τόσο ανθρωπιστική, όσο ένας γιατρός που δίνει σε έναν αφυδατωμένο, νερό από τη Νεκρή Θάλασσα.
Από: capital.gr / Του Θάνου Τζήμερου
Γιατί, λοιπόν, η κυβέρνηση προτείνει τα διάφορα pass δια passαν νόσον; Γιατί ο, θεωρητικώς φιλελεύθερος, Κυριάκος και ο, γνώστης της αγοράς, Άδωνις κοπιάρουν τις πιο αποτυχημένες σοβιετικές πατέντες; Διότι, αντίθετα από την κατάρρευση ενός αφυδατωμένου ανθρώπινου οργανισμού που θα επισυμβεί σε μερικές ώρες, μια οικονομία με ισχνή παραγωγή και αυξημένη ζήτηση θα βασανίζεται από αρκετούς κύκλους επιδομάτων – αύξησης τιμών – νέων επιδομάτων – νέας αύξησης τιμών, μέχρι να πιάσει πάτο, δίνοντας, σε κάθε κύκλο, την ψευδαίσθηση ότι τα επιδόματα την βοηθούν να ξεφύγει. Άρα, η ΝΔ θα πάει μέχρι τις εκλογές πουλώντας το προφίλ του ευαίσθητου πατερούλη, και μετά… έχει ο Θεός! Τα συστημικά ΜΜΕ θα ενοχοποιήσουν για τον πληθωρισμό όλο το σύμπαν, εκτός από τη φιλόστοργη κυβέρνηση, θα στέλνουν τηλεοπτικά συνεργεία να απαθανατίζουν τον υπουργό με τη συνοδεία του στα supermarket καθώς μας δείχνει πόσο φτηνά χαρτιά υγείας υπάρχουν στο καλάθι της νοικοκυράς (υποθέτω ότι θα προστεθεί και ο ταραμάς λόγω σαρακοστής), και όλοι οι πολίτες θα τρέξουν περιχαρείς να κάνουν αίτηση για market pass, διότι "αφού το δίνουν, γιατί να μην το πάρω;".
Ο γράφων προειδοποιούσε από το 2020, την εποχή των επαναλαμβανόμενων lockdown, για το τσουνάμι πληθωρισμού που αυτή η πολιτική θα έφερνε. Δυστυχώς, εις ώτα μη ακουόντων. Οι άνθρωποι είναι πάντα πρόθυμοι να πιστέψουν ένα ευχάριστο παραμύθι από μια στενάχωρη αλήθεια και να υπονομεύσουν το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους, για ένα καθησυχαστικό παρόν, του τύπου "μείνε στο σπίτι και χουχούλιασε κι εγώ θα σου δίνω λεφτά να ξοδεύεις". Είχα προτείνει τότε το τι έπρεπε να γίνει στο οικονομικό πεδίο, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η κρίση και να μην εκτοξευτεί το δημόσιο χρέος: να "παγώσουν" όλες οι εργασιακές σχέσεις στους τομείς που πλήττονταν από το lockdown και να ανοίξει μια κρατική πλατφόρμα (με τη σύναψη ενός 10ετούς ομολογιακού δανείου π.χ. 5 δισ.) από την οποία, όσοι πολίτες δεν είχαν καθόλου αποταμιεύσεις θα μπορούσαν να δανειστούν (με μηνιαίο πλαφόν), με υποχρέωση εξόφλησης σε 10 χρόνια που θα έληγε το ομόλογο. Και, βέβαια, να σταματήσει η παράνοια των συνεχών εγκλεισμών που κατεδαφίζει την παραγωγή και διαλύει την εφοδιαστική αλυσίδα.
Η κυβέρνηση προτίμησε να μοιράζει δανεικά και να ωθεί σε νέα ύψη το χρέος. Μολονότι το ποσοστό του επί του ΑΕΠ μειώθηκε το 2022, κυρίως λόγω της ανάκαμψης του τουρισμού, είναι μακράν το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 178,2% του ΑΕΠ, με δεύτερη την Ιταλία (147,3%), και τρίτη την Πορτογαλία (120,1%). Σχεδόν διπλάσιο από το 93% που είναι ο μέσος όρος της ευρωζώνης.
Θυμίζω ότι μπήκαμε στο μνημόνιο επειδή, το 2009, το δημόσιο χρέος ήταν 270 δισ. ευρώ, το 126,8% του ΑΕΠ. Παρά τη συνολική ελάφρυνση των 118 δισ. του PSI (106 δισ. κούρεμα + 12 δισ. επιστροφή κερδών της ΕΚΤ και του ευρωσυστήματος), οι μνημονιακές κυβερνήσεις, πράσινες, μπλε και κόκκινες, έκαναν αυτό που πάντα ήξεραν: δανειζόμαστε - μοιράζουμε. Έτσι, στις 31/12/2022 είχαμε "σπάσει το φράγμα" των 400 δισ. (€400.275.640.000). Τα 44 δισ. ήταν αποκλειστικά "παραγωγή"της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς το χρέος, όταν ανέλαβε, ήταν 356,55 δισ. ευρώ.
Οι γαλάζιοι μουεζίνηδες διαδίδουν ότι οι συνθήκες είναι διαφορετικές τώρα από το 2009, διότι τότε, λέει, είχαμε μεγαλύτερο ετήσιο έλλειμμα, ενώ τώρα έχουμε μικρότερο! Φοβερό επιχείρημα: συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε το φέσι που φορέσαμε στα παιδιά μας, αλλά με μικρότερο ρυθμό! Ταυτόχρονα, αποσιωπούν ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το 2022, έφτασε τα 20,1 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 7,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2021. Το ακούσατε σε κανένα δελτίο; Έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, έλλειμμα στη διαχείριση, εκτίναξη του χρέους – σας θυμίζει κάτι; Όμως, όντως, οι συνθήκες σήμερα είναι διαφορετικές, μόνο που η διαφορά βρίσκεται αλλού. Το 2009, το χρέος το διακρατούσαν ιδιώτες. Τώρα, το μεγαλύτερο μέρος του (79%) βρίσκεται "παρκαρισμένο" στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης. Παρ’ όλα αυτά, για το 2023, θα χρειαστούμε: 7,2 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν, 4,7 δισ. ευρώ για τόκους και 1 δισ. ευρώ για τη μείωση του αποθέματος των Εντόκων Γραμματίων. Σύνολο 12,9 δισ. ευρώ. Πώς θα χρηματοδοτηθούν αυτές οι ανάγκες, με τα επιτόκια να καλπάζουν; Είναι χαρακτηριστικό ότι για τα 3,5 δισ. ευρώ που άντλησε στις 17/1/23 το Ελληνικό Δημόσιο, με έκδοση 10ετούς ομολόγου, το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 4,5%, υπερδιπλάσιο από το 1,75% της αντίστοιχης δημοπρασίας πριν έναν χρόνο (22/02/22). Αν το μεσοσταθμικό επιτόκιο πάει στο 2% (τώρα είναι γύρω στο 1,5% - το 2011 ήταν 4,54%) θα χρειαζόμαστε 8 δισ. ευρώ τον χρόνο, μόνο για τόκους. Το πόσο "πονάνε" στον φορολογούμενο οι τόκοι, ακόμα και οι σημερινοί, μπορούμε να το καταλάβουμε αν τους συγκρίνουμε με τα 2,6 δισ. ευρώ που αποδίδει ετησίως ο ΕΝΦΙΑ.
Μα, δεν είναι εισαγόμενος ο πληθωρισμός; Ως έναν βαθμό, ναι. Όμως, στην τιμή του προϊόντος στο ράφι ενσωματώνονται, μετακυλιόμενες στον αγοραστή, όλες οι παθογένειες της Ελληνικής Οικονομίας: το υψηλό κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων, οι δυσανάλογα μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές, η υπερρύθμιση στην αγορά εργασίας, το κόστος της γραφειοκρατίας, το κόστος της εφιαλτικά αργής απονομής της Δικαιοσύνης, το κόστος της δαιδαλώδους διαδικασίας αδειοδοτήσεων, το μεταφορικό κόστος, το τελωνειακό κόστος, οι ληστρικοί φόροι ακόμα και σε μη εισόδημα, το κόστος της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής, οι ειδικοί φόροι στα καύσιμα. Ακόμα και το κόστος της ενέργειας, σε ένα (σημαντικό) ποσοστό, έχει αυξηθεί λόγω των στρατηγικών λαθών της ενεργειακής πολιτικής και των αστοχιών της διαχείρισης των ανανεώσιμων πηγών (αδυναμία σύνδεσης με το δίκτυο, ανυπαρξία κέντρων αποθήκευσης ενέργειας). Αν ήθελε η κυβέρνηση να μειώσει πραγματικά – και διαχρονικά - τις τιμές στο ράφι, είχε 4 χρόνια να διορθώσει όλα τα παραπάνω. Έκανε ελάχιστα.
Η επιδοματική πολιτική δεν θεραπεύει κανένα κουσούρι της Οικονομίας και έχει μεγάλο διαχειριστικό κόστος. Επιπλέον, εθίζει τους πολίτες στην κρατική αρωγή, ιδρυματοποιώντας τους. Το χειρότερο, επιβεβαιώνει το πάγιο σοσιαλιστικό μύθευμα: το κράτος πρέπει να ντύνει, να στολίζει και να νοικοκυρεύει έναν αιωνίως ανώριμο, ευάλωτο και ευπαθή πολίτη. Η πολιτική αντιπαράθεση ευτελίζεται, μετατρεπόμενη σε δημοπρασία παροχών, στην οποία πλειοδότης αναδεικνύεται όποιος υπόσχεται στο πόπολο περισσότερα και πιο γενναιόδωρα pass. Έτσι δεν έγινε πρωθυπουργός ο μικρός τυμπανιστής των αγορών; Νομίζετε ότι επειδή οι ψηφοφόροι θυμούνται τις 17 ώρες διαπραγμάτευσης και φτύνουν στον κόρφο τους, γλυτώσαμε τον κίνδυνο; Είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί ένας άλλος "άφθαρτος" λαϊκιστής, για να τάξει μέχρι και dating pass. Να βγεις ραντεβού και να μην έχεις λεφτά για ένα καλό εστιατόριο; Σου τα δίνει το κράτος! Πώς θα καταπολεμήσουμε την υπογεννητικότητα; Οπεριώνυμος δημοσιονομικός χώρος, που δήθεν τα χρηματοδοτεί όλα αυτά, θα ήταν καλύτερα να μεταφερθεί σε κάθε φορολογούμενο, μέσω της μόνιμης ελάφρυνσης των φορολογικών βαρών, ώστε να διαχειρισθεί εκείνος τα χρήματά του και να δοθεί ταυτόχρονα κίνητρο για επενδύσεις. (Την παραδοξότητα τού να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για επιδόματα, ενώ το 2022 ήταν ελλειμματικό κατά 6,6 δισ. ευρώ, κάποιος κυβερνητικός παράγων θα πρέπει να μας την εξηγήσει.)
Με την passομανία, με κύριο κριτήριο το δηλωθέν εισόδημα, φτάνουμε στον απίστευτο αριθμό των 8,5 εκατ. πολιτών που "δικαιούνται" market pass. Είναι προφανές ότι αυτό δεν αποτυπώνει την έκταση της ανέχειας, αλλά της φοροδιαφυγής. Κατά 30 δισ. αυξήθηκαν οι τραπεζικές καταθέσεις στους 17 μήνες της πανδημίας, ενώ σύμφωνα με την ΤτΕ, το 19-20% των καταθετών έχουν λογαριασμούς από 50.000 έως 100.000 ευρώ, το 23-24% από 100.000 έως 500.000 ευρώ, το 6% από 500.000 ευρώ και άνω, ενώ μόνο το 10% έχουν από 1 έως 5.000 ευρώ! 100 χιλιάρικα στην Τράπεζα και market pass, πάει; Δεν πάει.
Το χειρότερο είναι ότι δεν πάει πουθενά αυτή η οικονομική πολιτική. Πάει βέβαια η κυβέρνηση στις εκλογές, με τον αέρα του αφεντικού που τρελάθηκε και μοιράζει λεφτά. Η χώρα, όμως, πού πάει; Έχω την αφελή προσδοκία ότι κάποτε θα μας ενδιαφέρουν, όχι οι επόμενες εκλογές, αλλά οι επόμενες γενιές. Οι οποίες, μέχρι το 2070 που είναι προγραμματισμένο να αποπληρωθεί το υπάρχον χρέος, έχουν φεσωθεί με 40.000 ευρώ το κεφάλι – ακόμα και όσοι γεννήθηκαν χθες. Δεν είναι δίκαιο future pass αυτό.
Γιατί, λοιπόν, η κυβέρνηση προτείνει τα διάφορα pass δια passαν νόσον; Γιατί ο, θεωρητικώς φιλελεύθερος, Κυριάκος και ο, γνώστης της αγοράς, Άδωνις κοπιάρουν τις πιο αποτυχημένες σοβιετικές πατέντες; Διότι, αντίθετα από την κατάρρευση ενός αφυδατωμένου ανθρώπινου οργανισμού που θα επισυμβεί σε μερικές ώρες, μια οικονομία με ισχνή παραγωγή και αυξημένη ζήτηση θα βασανίζεται από αρκετούς κύκλους επιδομάτων – αύξησης τιμών – νέων επιδομάτων – νέας αύξησης τιμών, μέχρι να πιάσει πάτο, δίνοντας, σε κάθε κύκλο, την ψευδαίσθηση ότι τα επιδόματα την βοηθούν να ξεφύγει. Άρα, η ΝΔ θα πάει μέχρι τις εκλογές πουλώντας το προφίλ του ευαίσθητου πατερούλη, και μετά… έχει ο Θεός! Τα συστημικά ΜΜΕ θα ενοχοποιήσουν για τον πληθωρισμό όλο το σύμπαν, εκτός από τη φιλόστοργη κυβέρνηση, θα στέλνουν τηλεοπτικά συνεργεία να απαθανατίζουν τον υπουργό με τη συνοδεία του στα supermarket καθώς μας δείχνει πόσο φτηνά χαρτιά υγείας υπάρχουν στο καλάθι της νοικοκυράς (υποθέτω ότι θα προστεθεί και ο ταραμάς λόγω σαρακοστής), και όλοι οι πολίτες θα τρέξουν περιχαρείς να κάνουν αίτηση για market pass, διότι "αφού το δίνουν, γιατί να μην το πάρω;".
Ο γράφων προειδοποιούσε από το 2020, την εποχή των επαναλαμβανόμενων lockdown, για το τσουνάμι πληθωρισμού που αυτή η πολιτική θα έφερνε. Δυστυχώς, εις ώτα μη ακουόντων. Οι άνθρωποι είναι πάντα πρόθυμοι να πιστέψουν ένα ευχάριστο παραμύθι από μια στενάχωρη αλήθεια και να υπονομεύσουν το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους, για ένα καθησυχαστικό παρόν, του τύπου "μείνε στο σπίτι και χουχούλιασε κι εγώ θα σου δίνω λεφτά να ξοδεύεις". Είχα προτείνει τότε το τι έπρεπε να γίνει στο οικονομικό πεδίο, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η κρίση και να μην εκτοξευτεί το δημόσιο χρέος: να "παγώσουν" όλες οι εργασιακές σχέσεις στους τομείς που πλήττονταν από το lockdown και να ανοίξει μια κρατική πλατφόρμα (με τη σύναψη ενός 10ετούς ομολογιακού δανείου π.χ. 5 δισ.) από την οποία, όσοι πολίτες δεν είχαν καθόλου αποταμιεύσεις θα μπορούσαν να δανειστούν (με μηνιαίο πλαφόν), με υποχρέωση εξόφλησης σε 10 χρόνια που θα έληγε το ομόλογο. Και, βέβαια, να σταματήσει η παράνοια των συνεχών εγκλεισμών που κατεδαφίζει την παραγωγή και διαλύει την εφοδιαστική αλυσίδα.
Η κυβέρνηση προτίμησε να μοιράζει δανεικά και να ωθεί σε νέα ύψη το χρέος. Μολονότι το ποσοστό του επί του ΑΕΠ μειώθηκε το 2022, κυρίως λόγω της ανάκαμψης του τουρισμού, είναι μακράν το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 178,2% του ΑΕΠ, με δεύτερη την Ιταλία (147,3%), και τρίτη την Πορτογαλία (120,1%). Σχεδόν διπλάσιο από το 93% που είναι ο μέσος όρος της ευρωζώνης.
Θυμίζω ότι μπήκαμε στο μνημόνιο επειδή, το 2009, το δημόσιο χρέος ήταν 270 δισ. ευρώ, το 126,8% του ΑΕΠ. Παρά τη συνολική ελάφρυνση των 118 δισ. του PSI (106 δισ. κούρεμα + 12 δισ. επιστροφή κερδών της ΕΚΤ και του ευρωσυστήματος), οι μνημονιακές κυβερνήσεις, πράσινες, μπλε και κόκκινες, έκαναν αυτό που πάντα ήξεραν: δανειζόμαστε - μοιράζουμε. Έτσι, στις 31/12/2022 είχαμε "σπάσει το φράγμα" των 400 δισ. (€400.275.640.000). Τα 44 δισ. ήταν αποκλειστικά "παραγωγή"της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς το χρέος, όταν ανέλαβε, ήταν 356,55 δισ. ευρώ.
Οι γαλάζιοι μουεζίνηδες διαδίδουν ότι οι συνθήκες είναι διαφορετικές τώρα από το 2009, διότι τότε, λέει, είχαμε μεγαλύτερο ετήσιο έλλειμμα, ενώ τώρα έχουμε μικρότερο! Φοβερό επιχείρημα: συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε το φέσι που φορέσαμε στα παιδιά μας, αλλά με μικρότερο ρυθμό! Ταυτόχρονα, αποσιωπούν ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το 2022, έφτασε τα 20,1 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 7,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2021. Το ακούσατε σε κανένα δελτίο; Έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, έλλειμμα στη διαχείριση, εκτίναξη του χρέους – σας θυμίζει κάτι; Όμως, όντως, οι συνθήκες σήμερα είναι διαφορετικές, μόνο που η διαφορά βρίσκεται αλλού. Το 2009, το χρέος το διακρατούσαν ιδιώτες. Τώρα, το μεγαλύτερο μέρος του (79%) βρίσκεται "παρκαρισμένο" στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης. Παρ’ όλα αυτά, για το 2023, θα χρειαστούμε: 7,2 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν, 4,7 δισ. ευρώ για τόκους και 1 δισ. ευρώ για τη μείωση του αποθέματος των Εντόκων Γραμματίων. Σύνολο 12,9 δισ. ευρώ. Πώς θα χρηματοδοτηθούν αυτές οι ανάγκες, με τα επιτόκια να καλπάζουν; Είναι χαρακτηριστικό ότι για τα 3,5 δισ. ευρώ που άντλησε στις 17/1/23 το Ελληνικό Δημόσιο, με έκδοση 10ετούς ομολόγου, το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 4,5%, υπερδιπλάσιο από το 1,75% της αντίστοιχης δημοπρασίας πριν έναν χρόνο (22/02/22). Αν το μεσοσταθμικό επιτόκιο πάει στο 2% (τώρα είναι γύρω στο 1,5% - το 2011 ήταν 4,54%) θα χρειαζόμαστε 8 δισ. ευρώ τον χρόνο, μόνο για τόκους. Το πόσο "πονάνε" στον φορολογούμενο οι τόκοι, ακόμα και οι σημερινοί, μπορούμε να το καταλάβουμε αν τους συγκρίνουμε με τα 2,6 δισ. ευρώ που αποδίδει ετησίως ο ΕΝΦΙΑ.
Μα, δεν είναι εισαγόμενος ο πληθωρισμός; Ως έναν βαθμό, ναι. Όμως, στην τιμή του προϊόντος στο ράφι ενσωματώνονται, μετακυλιόμενες στον αγοραστή, όλες οι παθογένειες της Ελληνικής Οικονομίας: το υψηλό κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων, οι δυσανάλογα μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές, η υπερρύθμιση στην αγορά εργασίας, το κόστος της γραφειοκρατίας, το κόστος της εφιαλτικά αργής απονομής της Δικαιοσύνης, το κόστος της δαιδαλώδους διαδικασίας αδειοδοτήσεων, το μεταφορικό κόστος, το τελωνειακό κόστος, οι ληστρικοί φόροι ακόμα και σε μη εισόδημα, το κόστος της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής, οι ειδικοί φόροι στα καύσιμα. Ακόμα και το κόστος της ενέργειας, σε ένα (σημαντικό) ποσοστό, έχει αυξηθεί λόγω των στρατηγικών λαθών της ενεργειακής πολιτικής και των αστοχιών της διαχείρισης των ανανεώσιμων πηγών (αδυναμία σύνδεσης με το δίκτυο, ανυπαρξία κέντρων αποθήκευσης ενέργειας). Αν ήθελε η κυβέρνηση να μειώσει πραγματικά – και διαχρονικά - τις τιμές στο ράφι, είχε 4 χρόνια να διορθώσει όλα τα παραπάνω. Έκανε ελάχιστα.
Η επιδοματική πολιτική δεν θεραπεύει κανένα κουσούρι της Οικονομίας και έχει μεγάλο διαχειριστικό κόστος. Επιπλέον, εθίζει τους πολίτες στην κρατική αρωγή, ιδρυματοποιώντας τους. Το χειρότερο, επιβεβαιώνει το πάγιο σοσιαλιστικό μύθευμα: το κράτος πρέπει να ντύνει, να στολίζει και να νοικοκυρεύει έναν αιωνίως ανώριμο, ευάλωτο και ευπαθή πολίτη. Η πολιτική αντιπαράθεση ευτελίζεται, μετατρεπόμενη σε δημοπρασία παροχών, στην οποία πλειοδότης αναδεικνύεται όποιος υπόσχεται στο πόπολο περισσότερα και πιο γενναιόδωρα pass. Έτσι δεν έγινε πρωθυπουργός ο μικρός τυμπανιστής των αγορών; Νομίζετε ότι επειδή οι ψηφοφόροι θυμούνται τις 17 ώρες διαπραγμάτευσης και φτύνουν στον κόρφο τους, γλυτώσαμε τον κίνδυνο; Είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί ένας άλλος "άφθαρτος" λαϊκιστής, για να τάξει μέχρι και dating pass. Να βγεις ραντεβού και να μην έχεις λεφτά για ένα καλό εστιατόριο; Σου τα δίνει το κράτος! Πώς θα καταπολεμήσουμε την υπογεννητικότητα; Οπεριώνυμος δημοσιονομικός χώρος, που δήθεν τα χρηματοδοτεί όλα αυτά, θα ήταν καλύτερα να μεταφερθεί σε κάθε φορολογούμενο, μέσω της μόνιμης ελάφρυνσης των φορολογικών βαρών, ώστε να διαχειρισθεί εκείνος τα χρήματά του και να δοθεί ταυτόχρονα κίνητρο για επενδύσεις. (Την παραδοξότητα τού να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για επιδόματα, ενώ το 2022 ήταν ελλειμματικό κατά 6,6 δισ. ευρώ, κάποιος κυβερνητικός παράγων θα πρέπει να μας την εξηγήσει.)
Με την passομανία, με κύριο κριτήριο το δηλωθέν εισόδημα, φτάνουμε στον απίστευτο αριθμό των 8,5 εκατ. πολιτών που "δικαιούνται" market pass. Είναι προφανές ότι αυτό δεν αποτυπώνει την έκταση της ανέχειας, αλλά της φοροδιαφυγής. Κατά 30 δισ. αυξήθηκαν οι τραπεζικές καταθέσεις στους 17 μήνες της πανδημίας, ενώ σύμφωνα με την ΤτΕ, το 19-20% των καταθετών έχουν λογαριασμούς από 50.000 έως 100.000 ευρώ, το 23-24% από 100.000 έως 500.000 ευρώ, το 6% από 500.000 ευρώ και άνω, ενώ μόνο το 10% έχουν από 1 έως 5.000 ευρώ! 100 χιλιάρικα στην Τράπεζα και market pass, πάει; Δεν πάει.
Το χειρότερο είναι ότι δεν πάει πουθενά αυτή η οικονομική πολιτική. Πάει βέβαια η κυβέρνηση στις εκλογές, με τον αέρα του αφεντικού που τρελάθηκε και μοιράζει λεφτά. Η χώρα, όμως, πού πάει; Έχω την αφελή προσδοκία ότι κάποτε θα μας ενδιαφέρουν, όχι οι επόμενες εκλογές, αλλά οι επόμενες γενιές. Οι οποίες, μέχρι το 2070 που είναι προγραμματισμένο να αποπληρωθεί το υπάρχον χρέος, έχουν φεσωθεί με 40.000 ευρώ το κεφάλι – ακόμα και όσοι γεννήθηκαν χθες. Δεν είναι δίκαιο future pass αυτό.