Ποιο το επίδικο της σύγκρουσης στην Ουκρανία;

Αρκετοί ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εισβολή της Ρωσίας είναι αποτέλεσμα των προβλημάτων στις σχέσεις Κιέβου-Μόσχας, λόγω της ιδεολογικής φύσης του καθεστώτος της καθεμιάς χώρας. Δηλαδή προτάσσουν το ιδεολογικό στοιχείο της σύγκρουσης. Η δική μας προσέγγιση είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί έκφανση μιας κολοσσιαίων διαστάσεων κρίσης στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσικής Ομοσπονδίας, που επωάζεται εδώ και χρόνια. 

Από: kosmodromio.gr - Δημήτρης Β. Πεπόνης

Την περίοδο των Νατοϊκών βομβαρδισμών κατά της Γιουγκοσλαβίας, των μετασοβιετικών συγκρούσεων στο Βόρειο Καύκασο (πόλεμοι Τσετσενίας) και της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη (1999), η Ρωσία ήταν υπερβολικά αδύναμη, ώστε η ένταση στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας να οδηγηθεί σε μια έκρηξη ηφαιστειακού τύπου, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.

Το 2002 οι Η.Π.Α θα αποχωρήσουν από τη Συνθήκη των Αντι-Βαλλιστικών Πυραύλων (Anti-Ballistic Missile Treaty), απόφαση που αποτέλεσε τη ρίζα της στροφής της Ρωσίας προς τα λεγόμενα υπερηχητικά ή πολυηχητικά όπλα (ή όπως αλλιώς θέλει να τα ονομάσει κανείς για λόγους μάρκετινγκ). Ένα χρόνο μετά, οι δυνάμεις που το 2021 υπέγραψαν το Τριμερές Σύμφωνο του αγγλοσαξωνικού άξονα (AUKUS), εισβάλλουν στο Ιράκ (2003). Στην εισβολή αντιτάχθηκαν από κοινού Ρωσία, Γαλλία, Κίνα και Γερμανία. Επιπλέον, την ίδια χρονιά είχαμε τη λεγόμενη «Επανάσταση των Ρόδων» στη Γεωργία και την επόμενη (2004) την «Πορτοκαλί Επανάσταση» στην Ουκρανία, η οποία συνοδεύτηκε και από τη μεγάλη επέκταση του ΝΑΤΟ σε Ανατολική Ευρώπη, Εύξεινο και Βαλτική. Ήδη από τότε, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν από σήμερα, η Μόσχα αρχίζει να αναφέρεται στη διεύρυνση-επέκταση του ΝΑΤΟ και στις προσπάθειες των ΗΠΑ να αποκτήσουν πρόσβαση στην Κεντρική Ασία ως «δυνητικά εχθρικές πράξεις» και ως «καταπάτηση της σφαίρας ιστορικών συμφερόντων» της Ρωσίας.

Το 2007, η Ουάσιγκτον ανακοινώνει σχέδια για την κατασκευή αντιβαλλιστικής πυραυλικής άμυνας στην Πολωνία και ενός σταθμού ραντάρ στην Τσεχία. Ο Πούτιν προειδοποιεί τις ΗΠΑ ότι αυτές οι κινήσεις θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε πυριτιδαποθήκη, συγκρίνοντας τα αμερικανικά σχέδια για την εγκατάσταση του συστήματος με την κίνηση της Σοβιετικής Ένωσης να αναπτύξει πυραύλους στην Κούβα. Επιπλέον, η Μόσχα θα εξετάσει το ενδεχόμενο να στοχεύονται με πυραύλους η Βαρσοβία και η Πράγα και προειδοποιεί ότι μπορεί να αναγκαστεί να ανακατευθύνει τους πυραύλους της προς την Ουκρανία, εάν αναπτυχθούν βάσεις του ΝΑΤΟ στη συγκεκριμένη χώρα (εκείνη την περίοδο το Κίεβο ήταν έτοιμο να εγκρίνει νομοθεσία που θα απαγόρευε την ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων του ΝΑΤΟ στο έδαφος της Ουκρανίας).

Τα προηγούμενα συμβαίνουν ενώ ήδη έχουμε περάσει στο 2008, έτος στο οποίο θα γίνει η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία. Η Ρωσία την καταδικάζει (αργότερα θα την επικαλεστεί ως προηγούμενο για την ανεξαρτησία της Κριμαίας). Την ίδια χρονιά έχουμε τη δέσμευση του Αμερικανού τότε προέδρου Τζορτζ Μπους για την ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Στις 7 Αυγούστου του ίδιου έτους ξεκινά ο πόλεμος στη Γεωργία.

Όλα αυτά μια δεκαπενταετία πριν από σήμερα. Δεν συνεχίζουμε, για να μην κουραστεί ο αναγνώστης. Απλώς θα ολοκληρώσουμε με την πρώτη κορύφωση (πριν από την τωρινή), που έρχεται με την μονομερή κήρυξη ανεξαρτησίας της Κριμαίας το 2014, την προσάρτησή της από τη Ρωσική Ομοσπονδία και την εκδίωξη/αποκλεισμό της Μόσχας από την ομάδα των Οκτώ (G8). Ένα χρόνο νωρίτερα, το 2013, είχε προηγηθεί ρήξη και απομόνωση της Ρωσίας στο εσωτερικό της ομάδας (G8) σχετικά με τον πόλεμο στη Συρία, και διαδηλώσεις στο Κίεβο (Euromaidan) με αφορμή την μη υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης Ουκρανίας-Ε.Ε, που σηματοδοτούσε την περαιτέρω σύνδεση της Ανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου με τις ευρωατλαντικές δομές στο πλαίσιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (Μολδαβία, Ουκρανία, Λευκορωσία και Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν), για την οποία η Γαλλία και η Γερμανία εξέφραζαν επιφυλάξεις.

Συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με τον Ρώσσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των G8 στις 17 Ιουνίου 2013 (Lough Erne, Enniskillen, Βόρεια Ιρλανδία).

Τα προηγούμενα γεγονότα φανερώνουν μια συνεχή πορεία κρίσης και κλιμάκωσης της έντασης στις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις, από τις οποίες επηρεάζεται άμεσα η κατάσταση των σχέσεων της Ρωσίας με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται απλώς στις ουκρανο-ρωσικές σχέσεις του Κιέβου με τη Μόσχα, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, αλλά στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με το μετασοβιετικό κράτος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οι οποίες τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι χειρότερες από την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης.

Και όλα τα προηγούμενα δίχως να σταθμίσουμε τις εντάσεις και τις διαφωνίες από το 1999 μέχρι το 2014 σχετικά με τους πολέμους εκτός Ευρώπης σε Ιράκ, Αφγανιστάν, Λίβανο, Λιβύη κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της Ευρώπης, από το 1991 και τη διάλυση της Σοβιετικής Σφαίρας ξεκινά μια περίοδος σλαβικών «εμφυλίων» πολέμων που διαδραματίζονται στο πλαίσιο μιας ευρείας γεωπολιτικής αναδιάταξης η οποία λαμβάνει χώρα στην περιοχή της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με την επέκταση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε..

Η πορεία αυτή ξεκινά από την επανένωση της Γερμανίας, συνεχίζεται με την ανασύσταση της Κεντρικής Ευρώπης και την πολυδιάσπαση μέρους της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, διαμορφώνοντας ένα νέο περιφερειακό περιβάλλον και μεταβάλλοντας τη συνολική δομή ισχύος στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Αρχικά είχαμε τον εμφύλιο (από γλωσσική σκοπιά) πόλεμο μεταξύ των νότιων Σλάβων στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στη συνέχεια μεταξύ ανατολικών Σλάβων στη μετασοβιετική Ουκρανία. Εάν ο αναγνώστης διαφωνεί με την έννοια του «εμφυλίου», μπορεί να σκεφτεί με όρους πολυδιάσπασης του σλαβικού ημισφαιρίου. Η τωρινή στάση της Πολωνίας, η οποία επιδιώκει να καταστεί η σημαντικότερη συμβατική στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη, μέσω της προσπάθειας ανάπτυξης του ισχυρότερου ευρωπαϊκού στρατού ξηράς, καθιστά ρεαλιστική την πιθανότητα ενός γενικευμένου πανσλαβικού «εμφυλίου» πολέμου, δηλαδή της πλήρους και ολοκληρωτικής πολυδιάσπασης και αναδιοργάνωσης της σλαβόφωνης σφαίρας.

Μια τέτοια διαδικασία είναι σχεδόν αδύνατον να μην επηρεάσει κράτη όπως η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Σε αυτήν εδώ την περιοχή της Ευρώπης του Δούναβη φαίνεται πως αντηχεί ακόμα όχι απλώς το 1991 ή το 1945 αλλά το 1918, ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η πολυδιάσπαση της Αυστρο-Ουγγαρίας. Άραγε είναι τυχαίο ότι, ενώ έχουν διαφορετικό χαρακτήρα και καθεστώς στο εσωτερικό τους, τόσο η Αυστρία όσο και η Ουγγαρία διαφοροποιούνται ως προς το ζήτημα της Ουκρανίας και τη στάση τους απέναντι στη Ρωσία; Το ίδιο συμβαίνει και με την Τουρκία, τόσο για λόγους που σχετίζονται με το παρελθόν και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όσο και για απτούς και πραγματιστικούς λόγους που σχετίζονται με το παρόν.

Το ζήτημα της Ουκρανίας στην ιστορική του μορφή έχει τις ρίζες του στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, στην ιδεολογική του μορφή στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στην τωρινή πολιτική και στρατηγική του μορφή, που είναι και η σημαντικότερη, στην πολυδιάσπαση της ΕΣΣΔ και τις μεταψυχροπολεμικές αμερικανο-ρωσικές σχέσεις – οι οποίες όμως έχουν ως επίδικο τι;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξαρτάται από το πρίσμα που εξετάζει κανείς τον πόλεμο: από συστημική, περιφερειακή, διακρατική ή άλλη σκοπιά.

Στο παρόν κείμενο θα περιοριστούμε στην εξής απάντηση: η Ουκρανία είναι το πεδίο επανακαθορισμού των σχέσεων του μετασοβιετικού κράτους της Ρωσίας με την επανενωμένη μεταψυχροπολεμικά Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες στη μετα-ηγεμονική/μονοπολική εποχή. Ας το θέσουμε κάπως διαφορετικά. Όπως ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται, από την δολιοφθορά στους αγωγούς Nord Stream που αποτελεί de facto κήρυξη πολέμου επί της ουσίας, μα όχι ονομαστικά (καθώς δεν υπάρχει ανάληψη ευθύνης), και όπως θα φανεί ακόμη πιο καθαρά στο μέλλον, το πραγματικό επίδικο όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία είναι οι σχέσεις Μόσχας-Βερολίνου και η θέση που θα έχει η Ρωσία σε μια νέα μετα-μονοπολική/μετα-αμερικανική τάξη πραγμάτων στην Ευρώπη.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία σηματοδοτεί την απαρχή της μετα-αμερικανικής εποχής στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως συμβαίνει και στον υπόλοιπο πλανήτη. Το είδαμε στην Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Το βλέπουμε στο ξεκίνημά του και στην Ανατολική Ευρώπη, με απείρως ισχυρότερες αντιστάσεις, λόγω της σημασίας και της βαρύτητας που έχει η ευρωπαϊκή ήπειρος για την αμερικανική και «δυτική» ηγεμονία. Η Ουκρανία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της νέας εποχής.

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail