Από: defence-point.gr
Με την Τουρκία να διαφημίζει συνεχώς, για ευνόητους λόγους, το εγχώριο μαχητικό TF-X, υποτίθεται πέμπτης γενιάς, από το οποίο υποτίθεται λείπει μόνο ο κινητήρας, λες και το μαχητικό δεν «χτίζεται» γύρω από τον κινητήρα, είναι νομοτελειακά βέβαιο ότι θα επανέλθουν, υποστηρίζοντας ότι έχουν εναλλακτικές αν οι ΗΠΑ δεν τους δώσουν τα F-16 Block 70/72! Θεωρητικά, τα μεταχειρισμένα μαχητικά Eurofighter – Typhoon Tranche 1, εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα για την Τουρκική Αεροπορία. Προς το παρόν, οι Τούρκοι παρουσιάζουν με βίντεο-γραφικά το… “τουρκικό F-22“.
Ωστόσο, δεδομένου ότι τόσο η γερμανική Luftwaffe, όσο και η ιταλική ΑΜΙ, είχαν στο πρόσφατο παρελθόν εκδηλώσει την πρόθεσή τους να διαθέσουν προς πώληση αριθμό Tranche 1, τέτοια μαχητικά, θεωρητικά, είναι διαθέσιμα για την Τουρκία. Η σημαντικότερη διαφορά των γερμανικών και των ιταλικών Tranche 1 σε σχέση με τα βρετανικά, εντοπίζεται στο ότι οι Βρετανοί παίρνοντας τις δικές τους αποφάσεις και τραβώντας τον δικό τους δρόμο, από το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 2000 και μετά, απέδωσαν περιορισμένες δυνατότητες αέρος – εδάφους σε ορισμένα από τα δικά τους Tranche 1 που είχαν ήδη ενταχθεί σε υπηρεσία στη RAF.
Ανατρέχοντας στο πρόγραμμα Eurofighter πίσω σε εκείνη την περίοδο, αποδεικνύεται ότι η τουρκική εμπλοκή σε αυτό είναι μάλλον απίθανη (πράγμα που επιβεβαιώνεται με τεχνικά και οικονομικά στοιχεία παρακάτω…) και παράλληλα το ότι η Ελλάδα στάθηκε τυχερή και εκ των υστέρων και εκ του αποτελέσματος (από την πορεία που έλαβε το πρόγραμμα και τη αδυναμία να ομονοήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι του προγράμματος) σοφή, επιλέγοντας τελικά την αγορά πρόσθετου αριθμού μαχητικών F-16 (Block 52+ Advanced), αντί 60 + 30 μαχητικών Eurofighter – Typhoon που πιθανότατα θα ήταν διαμόρφωσης Tranche 2…
Η αρχική παρτίδα παραγωγής Tranche 1 και οι βρετανικές καταστροφικές παρεμβάσεις
Η ιστορία της ολοκλήρωσης της διαδικασίας ανάπτυξης και της παραγωγής του Eurofighter, ξεκίνησε στις 30 Ιανουαρίου του 1998 με την υπογραφή σύμβασης μεταξύ της κοινοπραξίας Eurofighter GmbH, της Eurojet και της NETMA για την κατασκευή 232 μονάδων για τη βρετανική RAF, 180 για τη γερμανική Luftwaffe, 121 για την ιταλική ΑΜΙ και 87 για την Ισπανική Αεροπορία. Η Γερμανία αγόρασε τελικά 181 μονάδες εκ των οποίων οι 15 (Tranche 1) πουλήθηκαν ως μεταχειρισμένο υλικό στην Αυστρία. Η Ιταλία περιέκοψε τα 121 αεροσκάφη που ήθελε αρχικά σε 96, η Ισπανία από 87 που επιθυμούσε αρχικά τελικά αγόρασε 93 και η Βρετανία από 232 απέκτησε μόλις 160! Τα υπόλοιπα 72 της βρετανικής αρχικής δέσμευσης, που καθόρισαν και το ποσοστό συμμετοχής της βιομηχανίας της στο πρόγραμμα, πουλήθηκαν στη Σαουδική Αραβία (Tranche 2)!
Όσο για τις εξαγωγές (μόλις 64 μονάδες) 12 αγόρασε το Ομάν, άλλα 28 το Κουβέιτ και 24 το Κατάρ. Όλα διαμόρφωσης Tranche 3A με τις δύο τελευταίες αραβικές χώρες να παραλαμβάνουν μονάδες εξοπλισμένες με ραντάρ AESA τύπου CAPTOR E-Scan Mk.0. Οι Βρετανοί λοιπόν απέκτησαν 53 συνολικά Tranche 1, 67 Tranche 2 και 40 Tranche 3. Τα τελευταία με βάση τη συμφωνία ύψους εννέα δισεκατομμυρίων ευρώ που υπογράφηκε μεταξύ των εταίρων του προγράμματος για την ανάπτυξη της τελευταίας έκδοσης και την κατασκευή 112 μονάδων, τον Ιούλιο του 2009.
Τα βρετανικά Tranche 1 που είχαν όπως και όλα τα άλλα μόνο δυνατότητες αέρος – αέρος, με την εισαγωγή τους σε υπηρεσία στη RAF ονομάστηκαν Typhoon T.Mk.1 (τα διθέσια) και F.Mk.2 (τα μονοθέσια). Κάποια από τα μαχητικά αυτά, όχι όλα, υπέστησαν αναβαθμίσεις προκειμένου να αποκτήσουν τη δυνατότητα χρήσης ατρακτιδίου στοχοποίησης LITENING, φερόμενου στον κεντρικό αναρτήρα της ατράκτου (μείον μία εξωτερική δεξαμενή καυσίμου για αποστολές κρούσης…) καθώς και αξιοποίησης βομβών καθοδήγησης λέιζερ Paveway II και Enhanced Paveway II με παράλληλη καθοδήγηση GPS. Όσα αναβαθμίστηκαν ονομάστηκαν T.Mk.3 (τα διθέσια) και FGR.Μk.4 (τα μονοθέσια).
Οι Βρετανοί επομένως που το 1985 επέβαλλαν τη βούλησή τους για τη δημιουργία μίας πλατφόρμας αεροπορικής υπεροχής, με δυνατότητες αέρος – αέρος μόνο, αναγκάζοντας τους Γάλλους να εγκαταλείψουν τις διαπραγματεύσεις για το νέο ευρωπαϊκό μαχητικό και να στραφούν μόνοι τους και επωμιζόμενοι όλο το κόστος στην ανάπτυξη μίας πλατφόρμας πολλαπλών ρόλων που σήμερα έχει τη μορφή του Rafale και είναι η μοναδική αυτόνομη και πλήρως ανταγωνιστική στα αμερικανικά μαχητικά σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο, αναγκάστηκαν το 2005 να μετατρέψουν κακήν – κακώς και το Eurofighter Typhoon Tranche 1, σε μαχητικό με περιορισμένες δυνατότητες αέρος – εδάφους!
Γιατί ακόμα και η ισχυρή οικονομία τους δεν άντεχε την αγορά και υποστήριξη ενός δικινητήριου τύπου υψηλών επιδόσεων για την κάλυψη ενός και μόνο ρόλου… Η εμμονή των Βρετανών στις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90, σε συνδυασμό με την αδυναμία να προβλέψουν τις μελλοντικές εξελίξεις, ήταν ο λόγος για τον οποίο το πρόγραμμα Eurofighter απέτυχε εξαγωγικά. Από τα 53 συνολικά Tranche 1 που απέκτησε η RAF μόλις τα 20 παραμένουν ενεργά. Άλλα δέκα διατηρούνται σε κατάσταση μακράς αποθήκευσης με πρόβλεψη επαναφοράς στις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των FlighGlobal και Jane’s αυτά τα 30 μαχητικά που προφανώς είναι έκδοσης T.Mk.3/FGR.Mk.4, η BAE Systems πρότεινε πρόσφατα στη βρετανική κυβέρνηση και συγκεκριμένα στην επιτροπή άμυνας (Defence Select Committee) του βρετανικού κοινοβουλίου, να τα εκσυγχρονίσει. Ο λόγος είναι ότι η αγορά καινούριων είναι επιλογή με κόστος μεγαλύτερο από αυτό της αγοράς ίδιου αριθμού μαχητικών F-35A, ενώ κάθε ένα από τα αεροσκάφη αυτά έχει βάλει περί τις 2.500 ώρες πτήσης. Απομένουν δηλαδή άλλες 3500, μέχρι τις 6000 ώρες πτήσης που είναι το ωφέλιμο όριο της δομικής τους ζωής.
Ουδέποτε διευκρινίστηκε για ποια Tranche 1 της RAF ενδιαφέρθηκε (αν ενδιαφέρθηκε πράγματι…) η Τουρκία. Για τα αέρος – αέρος T.Mk.1/F.Mk.2 ή για τα περιορισμένων δυνατοτήτων κρούσης T.Mk.3/FGR.Mk.4; Επαναλαμβάνουμε ότι μαχητικά Eurofighter – Typhoon της αρχικής διαμόρφωσης παραγωγής Tranche 1 με δυνατότητες αέρος – αέρος μόνο, εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα προς πώληση, καθώς στα γερμανικά και τα ιταλικά προστέθηκαν και τα 15 αυστριακά Tranche 1. Η Αυστρία που είχε αποκτήσει 15 απευθείας από τη Luftwaffe, έχει επίσης ανακοινώσει την απόφασή της να τα πουλήσει ή να τα αποσύρει και να τα αντικαταστήσει!
Μόνο η Ισπανία, μετά από μια αρχική απόπειρα πώλησης των Tranche 1 που διέθετε (18 μονάδες), αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 2018 τη δαπάνη 906 εκατομμυρίων ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των 17 εναπομεινάντων μονάδων της αεροπορίας της. Από τα 19 Tranche 1 που συνολικά παραλήφθηκαν, τα 17 διαθέσιμα σήμερα, αποκτούν συστήματα και λογισμικό των Tranche 2 και Tranche 3A. Πιο συγκεκριμένα εξοπλίζονται με νέο υπολογιστή παραγωγής συμβολογίας, ψηφιακό καταγραφέα βίντεο και φωνής, νέο υπολογιστή διάγνωσης βλαβών, αποκτούν δυνατότητα χρήσης του ατρακτιδίου στοχοποίησης LITENING και του πυραύλου αέρος – αέρος μεγάλης ακτίνας METEOR.
Από τη μία πλευρά η δαπάνη 53 εκατ. ευρώ ανά μονάδα για την αναβάθμιση (P2E – Phase 2 Enhancements), χωρίς αυτή να περιλαμβάνει ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA), έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ισπανία. Οι υπέρμαχοι της όμως, υπενθυμίζουν ότι η Αεροπορία της χώρας θα πρέπει να αντικαταστήσει τα παλιά F/A-18 με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Οι εξελίξεις στο πρόγραμμα Eurofighter – Typhoon επομένως, αποδεικνύουν ότι οι εμπλεκόμενες σε αυτό ευρωπαϊκές χώρες, προβληματίζονται σοβαρά σε ό,τι αφορά την ομογενοποίηση του στόλου τους, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος και αυτής της διαδικασίας, αλλά και της επιχειρησιακής αξιοποίησης του τύπου. Όταν επομένως υπάρχει αυτός ο προβληματισμός σε οικονομίες όπως η βρετανική και η γερμανική, πώς ακριβώς θα πάει σε μία τέτοια επιλογή η Τουρκία;