Ήταν πραγματικά φιλελληνική η στάση των ΗΠΑ το 1821;

Το διάγγελμα Μονρόε – Ο φιλότουρκος πρόεδρος Άνταμς – Αμερικανοί φιλέλληνες στην Ελλάδα – Ποιος ήταν ο ρόλος του αμερικανικού στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο το 1825;- Το εμπόριο του τουρκικού οπίου από τους Αμερικανούς 

Από: protothema.gr / Γράφει ο Μιχάλης Στούκας 

Η εντύπωση που υπάρχει στους περισσότερους Έλληνες για την στάση των ΗΠΑ απέναντι στον αγώνα των προγόνων μας για την ανεξαρτησία, είναι ότι οι νεαρή τότε χώρα και νυν υπερδύναμη κράτησε θετική στάση για την Επανάσταση του 1821. Οι φιλελληνικές προθέσεις του προέδρου Μονρόε, το φιλελληνικό κίνημα ιδίως στις ανατολικές πολιτείες και η συμμετοχή Αμερικανών στον Αγώνα του ‘21 ίσως είναι τα βασικά στοιχεία που προσανατολίζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως θα δούμε όμως, η κατάσταση ήταν πιο περίπλοκη, καθώς ο διάδοχος του Μονρόε, Τζον Κουίνσι Άνταμς ακολούθησε αθόρυβη φιλοτουρκική πολιτική, ενώ και ο αμερικανικός στόλος στην Ανατολική Μεσόγειο σχεδόν 200 χρόνια πριν, τήρησε μια μάλλον περίεργη στάση.

Το φιλελληνικό ρεύμα στις ΗΠΑ το 1821 – Η προκήρυξη του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που διαβάστηκε στην Ουάσιγκτον

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση στην Ελλάδα το 1821 και τα νέα έφτασαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού υπήρξε μεγάλος ενθουσιασμός από πολιτειακούς παράγοντες αλλά και πολλούς απλούς πολίτες, ιδιαίτερα στις πόλεις της ανατολικής ακτής και κάποιες από τις κεντρικές πολιτείες. Δημιουργήθηκαν φιλελληνικές επιτροπές, γράφτηκαν ένθερμα κείμενα, ενώ κατατέθηκαν ακόμα και προτάσεις για δυναμική επέμβαση των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο για προστασία των χριστιανικών πληθυσμών και βοήθεια προς τους Έλληνες.

Στρατιωτική επέμβαση βέβαια δεν έγινε ποτέ αλλά πιθανότητα συζητήθηκε μεταξύ των μελών του Κογκρέσου. Ο αμερικανικός στόλος στη Μεσόγειο ήδη από το καλοκαίρι του 1821 επισκέφτηκε την απελευθερωμένη Πελοπόννησο. Με διερευνητικές αλλά φιλικές διαθέσεις, αναγνωρίζοντας κατά κάποιο τρόπο τους εμπόλεμους Έλληνες.

Στις 25 Μαΐου 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης εξ ονόματος της Μεσσηνιακής Γερουσίας απηύθυνε έκκληση στους Αμερικανούς πολίτες για να βοηθήσουν τον ελληνικό αγώνα. Την μακροσκελή αυτή έκκληση παραθέτει ο Μπάμπης Μαλαφούρης στο βιβλίο του «Έλληνες της Αμερικής 1528 – 1948». Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα είναι τα εξής: «Άνδρες της αμερικανικής συμπολιτείας. Αποφασίζοντας να ζήσωμεν ή να αποθάνωμεν διά την ελευθερίαν, συρόμεθα προς εσάς από δικαίαν συμπάθειαν. Αι αρεταί σας ω Αμερικανοί μας προσεγγίζουν εις εσάς μ’ όλον ότι μας χωρίζουν ευρύταται θάλασσαι.

Ημείς σας νομίζομεν πλησιέστερους παρά τα γειτονεύοντα με ημάς έθνη και σας έχουμε φίλους και συμπολίτας και αδελφούς, διότι είστε δίκαιοι, φιλάνθρωποι και γενναίοι, δίκαιοι ότι και ελεύθεροι. Φιλάνθρωποι και γενναίοι ότι πολιτεύεσθε κατά το Ευαγγέλιον. Κατά το παράδειγμά σας κατάλυσεν η Ευρώπη την αισχράν εκείνην και απάνθρωπον σωματεμπορία και από εσάς ακόμη διδάσκεται δικαιοσύνην και μανθάνει να καθαιρεί ατόπους ή θανατηφόρους συνηθείας. Δεν θέλετε μιμηθεί βέβαια την αξιοκατάκριτον αδιαφορίαν ή μάλλον πολυχρόνιον αχαριστίαν τινών Ευρωπαίων. Όχι ο λαός του Γουλιέλμου Πέννου (Γουίλιαμ Πεν, ιδρυτής της Πενσιλβάνια με άκρως δημοκρατικές αρχές), του Βασίχθονος (Τζορτζ Ουάσινγκτον) και του Φραγκλίνου δεν θέλει αρνηθεί βοήθειαν εις τους απογόνους του Φωκίωνος, του Θρασύβουλου, του Αράτου, του Φιλοποίμενος».

Το κείμενο αυτής της έκκλησης μαζί με τη γαλλική της μετάφραση διαβίβασε ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στο Παρίσι Albert Gallatin στον υπουργό Εξωτερικών και αγγλική της μετάφραση δημοσιεύτηκε σε αμερικανικές εφημερίδες. Αντίγραφο της ίδιας έκκλησης στάλθηκε από επιτροπή Ελλήνων στο Παρίσι προς τον μεγάλο φιλέλληνα, Edward Everett, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Harvard που είχε επισκεφτεί την Ελλάδα το 1819.

Ο Everett, εκδότης της εφημερίδας «North American Review» δημοσίευσε ολόκληρο το ελληνικό κείμενο και αγγλική μετάφραση της έκκλησης της μεσσηνιακής Γερουσίας μαζί με το ελληνικό κείμενο της επιστολής των Ελλήνων από το Παρίσι, την οποία υπέγραφαν ο Αδαμάντιος Κοραής, ο ιατροφιλόσοφος Πέτρος Ηπίτης, ο γιατρός και φίλος του Κοραή Αναστάσιος Βογορίδης και ο γιατρός και λόγιος Νικόλαος Πίκκολος.

Ο Everett δημοσίευσε στην εφημερίδα του επίσης ,την αγγλική μετάφραση του κειμένου του Συντάγματος της Επιδαύρου (1822) καθώς και ένα άρθρο στο οποίο εξέθεσε με διεξοδικό τρόπο την κατάσταση στην Ελλάδα και την σημασία του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Παράλληλα υπέδειξε, πλοία του αμερικανικού στόλου να επισκεφτούν τα κυριότερα ελληνικά λιμάνια, ειδική επιτροπή να εξακριβώσει επιτόπου την πρόοδο του πολέμου και τον βαθμό της οργάνωσης της ελληνικής κυβέρνησης και αφού υποβληθεί έκθεση από την επιτροπή αυτή να αναγνωριστεί από τις ΗΠΑ η ελληνική ανεξαρτησία και να σταλεί Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα. Ο ενθουσιασμός του αμερικανικού λαού εκείνη την εποχή ήταν αυθόρμητος και ειλικρινής. Υπήρχαν βέβαια και κάποιοι που φοβούνταν ότι η βοήθεια προς την Ελλάδα θα δυσαρεστούσε την οθωμανική αυτοκρατορία και θα ζημιωνόταν έτσι το εμπόριο με αυτήν…

Το διάγγελμα Μονρόε – Ο επιφυλακτικός διάδοχός του Adams

Κομβικής σημασίας θεωρείται το διάγγελμα του προέδρου των ΗΠΑ Μονρόε προς το Κογκρέσο στις 03 / 12 / 1822. Ας δούμε μερικά αποσπάσματά του: «Η μνεία του ονόματος της Ελλάδος προκαλεί τα υψηλότερα συναισθήματα και γεμίζει την καρδιά μας με ό,τι ευγενέστερο επιδέχεται η φύσις μας. Ήταν φυσικό λοιπόν η επανεμφάνισις υπό τον αρχικό του χαρακτήρα του λαού αυτού (ενν. των Ελλήνων), που μάχεται τώρα για την ελευθερία του να προκαλέσει το ζωηρό ενδιαφέρον και την συμπάθεια που τόσο χαρακτηριστικά επιδεικνύεται τώρα γι’ αυτόν από την μιαν άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι την άλλη.

Ελπίζομε και ευχόμεθα θερμώς να ανακτήσει όλος αυτός την ανεξαρτησία του και να πάρει ξανά την θέση του ως ίσως μεταξύ των εθνών της γης». Παρά την ελπίδα και την ευχή να ανακτήσει ο ελληνικός λαός την ανεξαρτησία του ο Μονρόε δεν πρότεινε και δεν έκανε τίποτα για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Κι όμως ο Μονρόε ήταν ο πιο δημοφιλής ηγέτης ξένου κράτους στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, ξεπερνώντας ακόμα και τον τσάρο!

Και μάλιστα η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, παρά τα ευχολόγια, ήταν τυπικά ουδέτερη, αλλά αθόρυβα φιλοτουρκική. Υποκινητής της ήταν ο υπουργός εξωτερικών John Quincy Adams που διαδέχτηκε τον Monroe στην προεδρία των ΗΠΑ ακριβώς την ημέρα που ο Ιμπραήμ αποβιβαζόταν στην Πελοπόννησο. Ο Adams δεν ενδιαφερόταν τόσο για τα ιδανικά της ελληνικής Επανάστασης όσο για την σύναψη αμερικανοοθωμανικής συμφωνίας εμπορίου και ναυτιλίας, κάτι που έγινε, όπως θα δούμε, το 1830. Παράδοξο είναι το γεγονός ότι πατέρας του J. Q. Adams ήταν ο John Adams, ένθερμος φιλέλληνας, δεύτερος πρόεδρος των ΗΠΑ, ένας από τους «πατέρες» του αμερικανικού έθνους και πρωτεργάτες της Αμερικανικής Επανάστασης.

Ο Τζον Άνταμς ήταν 86 ετών το 1821 και είχε εκδηλώσει από την αρχή τον ενθουσιασμό του για την Ελληνική Επανάσταση: «Και τι σημαίνει που απέχει η Ελλάδα 4.000 μίλια, δεν μας ενδιαφέρει δηλαδή η εξασφάλιση της ελευθερίας της;». Στην προσωπική του αλληλογραφία πρότεινε οι ΗΠΑ να "υποκινήσουν" επαναστάσεις στην Ευρώπη και τη δημιουργία ενός επαναστατικού άξονα Ελλάδας, Ιταλίας, Ελβετίας και Ολλανδίας. Όταν όμως ο γιος του ανέλαβε το 1825 την προεδρία των ΗΠΑ απέφυγε να συγκρουστεί μαζί του ή έστω να κριτικάρει την επίσημη ουδετερότητα της χώρας του...

Ο αμερικανικός στόλος στη Μεσόγειο και οι μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους

O John Quincy Adams όπως αναφέραμε, επηρέαζε αρνητικά για την Ελλάδα την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1823 απαντώντας σε ελληνικό διάβημα, επικαλέστηκε τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας του για να δικαιολογήσει την αποχή της από κάθε επίσημη συμπαράσταση προς την Ελλάδα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες εύχονται θερμά να δουν τους Έλληνες νικητές αλλά αδυνατούν εξαιτίας των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τη διεθνή τους θέση να πάρουν μέρος σε ένα πόλεμο ενώ διατελούν ουδέτεροι... Αν κατά την εξέλιξη των γεγονότων κατορθώσουν οι Έλληνες να εγκαθιδρύσουν και να οργανώσουν ανεξάρτητο έθνος, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι ανάμεσα στις πρώτες που θα τους υποδεχθούν στη διεθνή οικογένεια...».

Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ ήταν από τις τελευταίες χώρες που αναγνώρισαν την ελεύθερη και ανεξάρτητη Ελλάδα. Ο Κυριάκος Σιμόπουλος γράφει ότι "η πολιτική τους στα χρόνια του Αγώνα υπήρξε φιλοτουρκική". Πραγματικά, την ίδια ώρα που το μήνυμα που είδαμε παραπάνω έφτανε στην ελληνική Κυβέρνηση, ένας μυστικός Αμερικανός απεσταλμένος, ο εξισλαμισμένος George English άρχιζε τον Απρίλιο του 1823 μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους για την υπογραφή εμπορικής συμφωνίας που θα εξασφάλιζε τα ίδια εμπορικά προνόμια με τους Ευρωπαίους.

Ο George Bethume English, απόφοιτος του Harvard, τυχοδιώκτης, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δικηγόρος, συνέχισε ως δημοσιογράφος και παπάς και τελικά κατέληξε στο Πολεμικό Ναυτικό. Το 1820 κατέφυγε στην Αίγυπτο, έγινε Μουσουλμάνος και υπηρέτησε στον στρατό του Μεχμέτ Αλή ως αξιωματικός του Πυροβολικού. Ήταν ο ιδεώδης μυστικός πράκτορας καθώς κυκλοφορούσε σαν Αμερικανός Μουσουλμάνος περιηγητής με σαρίκι και καφτάνι στην Κωνσταντινούπολη και κανένας Δυτικός δεν κατάλαβε την πραγματική του αποστολή.

Οι ΗΠΑ ήδη από την εποχή του Τζορτζ Ουάσινγκτον είχαν σαν στόχο την προσέγγιση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, πηγή πλούτου με απέραντες δυνατότητες.
Οι Αμερικανοί ανυπομονούσαν κυρίως να κατοχυρώσουν το εμπόριο του οπίου της Σμύρνης που αποτελούσε δικό τους μονοπώλιο από το 1804. Με το τουρκικό όπιο Αμερικανοί έμποροι τροφοδοτούσαν την τεράστια κινεζική αγορά. Η μεταφορά γινόταν με μεγάλα πλοία διαμέσου του Γιβραλτάρ. Οι Τούρκοι πίστευαν ότι το όπιο προοριζόταν για τις ΗΠΑ.

Επειδή το "βδελυρό" αυτό εμπόριο προκαλούσε αντιδράσεις στην Αμερικανική κοινή γνώμη η διεξαγωγή του γινόταν με άκρα μυστικότητα. Ο πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη Offley ήταν ο κυριότερος πράκτορας των εμπόρων του μικρασιατικού οπίου των οίκων Perkins-Peabody του Σάλεμ και της Βοστόνης (David H. Finnie, "Pioneers East. The Early American experience in the Middle East", Cambridge, Massachussets 1967, σελ. 30-31). Μια εμπορική συμφωνία που θα συνοδευόταν από την ένταξη των ΗΠΑ στο καθεστώς των Διομολογήσεων θα άνοιγε νέους χρυσοφόρους δρόμους προς τη Μαύρη Θάλασσα και τη Ρωσία. Όλα αυτά όμως τα φιλοτουρκικά ανοίγματα και οι ταπεινώσεις των Αμερικανών αποτύγχαναν λόγω των αντιδράσεων από Άγγλους και Γάλλους.

Όταν το 1825 ο J.Q. Adams έγινε πρόεδρος ακολούθησε υπόγεια, καθαρά φιλοτουρκική πολιτική, πιεζόμενος και από την ισχυρή αμερικανική παροικία της Σμύρνης.
Οι Τούρκοι απείλησαν με δήμευση (!) των αμερικανικών περιουσιών όταν έμαθαν ότι στις ΗΠΑ διεξάγονταν έρανοι υπέρ των Ελλήνων επαναστατών.

Το καλοκαίρι του 1824 ο English κατάφερε να κανονίσει κάποια συνάντηση του επικεφαλής του οθωμανικού στόλου (καπουδάν πασά) με Αμερικανό απεσταλμένο. Οι Αμερικανοί ενθουσιάστηκαν και ανέθεσαν την αποστολή στον νέο Διοικητή της Αμερικανικής ναυτικής Μοίρας της Μεσογείου, Ναύαρχο John Rodgers, άριστο γνώστη της περιοχής καθώς είχε πάρει μέρος στους πολέμους κατά των μουσουλμανικών κρατών της Β. Αφρικής. Θα ταξίδευε με τη νέα ναυαρχίδα της Μοίρας, το "North Carolina". Τον συνόδευε ο πράκτορας (ή μάλλον απατεώνας όπως γράφει ο Κ. Σιμόπουλος) English, ως διερμηνέας...

Οι Τούρκοι υποδέχθηκαν εγκάρδια τους Αμερικανούς στη Σμύρνη. Ο Rodgers φρόντισε να τους διαβεβαιώσει από την αρχή ότι οι ΗΠΑ δεν σκόπευαν να εμπλακούν στην ελληνική επανάσταση. Οι Τούρκοι καθησυχάστηκαν. Παράλληλα η "μυστική" αποστολή είχε γίνει γνωστή σε Άγγλους και Γάλλους. Κυκλοφορούσαν φήμες ότι αν οι Τούρκοι δεν υπογράψουν συμφωνία, οι Αμερικανοί θα στραφούν εναντίον τους έχοντας ως βάση τη Μήλο. Ο Rodgers απέτυχε να συναντήσει τον καπουδάν πασά και απελπισμένος ξεκίνησε για το Ναύπλιο προκειμένου να μάθει πληροφορίες από τους Έλληνες για την πιθανή θέση του τουρκικού στόλου! Επρόκειτο για μια κωμικοτραγική κατάσταση...

Ο αμερικανικός στόλος με επικεφαλής το "North Carolina" και πλοία συνοδείας τη φρεγάτα "Constitution" και τις κορβέτες "Erie" και "Ontario" έφτασε στο Ναύπλιο στις 12 Σεπτεμβρίου 1825 και έμεινε εκεί ως τις 17 του ίδιου μήνα. Οι Έλληνες φυσικά αγνοούσαν πού βρισκόταν ο οθωμανικός στόλος αλλά πίστεψαν ότι οι Αμερικανοί είχαν έρθει για να πολεμήσουν μαζί τους, κάτι που δεν ίσχυε.

Απογοητευμένος ο Rodgers στις 20/9/1825 έστειλε επιστολή στον καπουδάν πασά μέσω του Offley, προξένου στη Σμύρνη ζητώντας συνάντηση για να δοθεί το δικαίωμα στα πλοία των ΗΠΑ να περνούν τα Στενά όπως αυτά των Άγγλων και των Γάλλων. Μάλιστα τόνιζε ότι αν έπειθε τον σουλτάνο για κάτι τέτοιο θα λάμβανε ένα γενναίο... μπαξίσι.

Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, ο όλεθρος του Μεσολογγίου ικανοποίησε τον Rodgers που έγραψε στον Υπουργό Εξωτερικών Henry Clay: «Με την επιτυχία της εκστρατείας εναντίον του Μεσολογγίου, εξασφάλισε (ο καπουδάν πασάς) την εύνοια του σουλτάνου και όπως λένε επιστρέφοντας μετά τις επιχειρήσεις μπορεί να διορισθεί Μέγας Βεζίρης». Ξαφνικά ο καπουδάν πασάς δέχτηκε να συναντήσει τον Rodgers στις 6 Ιουνίου 1826. Για εννιά μήνες ο αμερικανικός στόλος περιπλανιόταν στη Μεσόγειο ενώ δεν έλειψαν και οι πράξεις αρχαιοκαπηλίας.

Πρώτος και καλύτερος ο Rodgers "πήρε από την Αττική μεγάλον αριθμόν αγαλμάτων. Τα περισσότερα ήταν ακρωτηριασμένα μερικά όμως, από παριανό μάρμαρο, αξιόλογα. Συγκέντρωσε επίσης και μερικές μπάλες κανονιών που είχαν κατασκευάσει οι Έλληνες από μάρμαρο του Παρθενώνα", γράφει ο Stephen Larrabee. Σύμφωνα με τον George Jones που υπηρετούσε στο "Constitution" ,στη Μήλο το πλήρωμα του "North Carolina" ασχολήθηκε με ανασκαφές και μάλιστα άνοιξε και έναν αρχαίο τάφο...

Κατά τη συνάντηση των δύο στόλων οι τιμές που αποδόθηκαν από τους Αμερικανούς στον καπουδάν πασά ήταν ακραίες και ταπεινωτικές. Ο Οθωμανός Αρχιναύαρχος έλαβε από τον Rodgers τσιμπούκια, μεταξωτά, φορέματα και γλυκίσματα για τα χαρέμια. Επίσης, μια αδαμαντοκόλλητη ταμπακιέρα και ένα δαχτυλίδι με διαμάντια. Ο πασάς ζήτησε χίλια αμερικανικά ντουφέκια όμως ο Rodgers του έδωσε μόνο ένα με ξιφολόγχη, μια ζώνη και μια φυσιγγιοθήκη.

Όλοι αυτοί οι εξευτελισμοί των Ηνωμένων Πολιτειών, τα προσκυνήματα στον καπουδάν πασά και τα δώρα, δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Ο σουλτάνος δεν έδειχνε να συγκινείται. Όταν μαθεύτηκαν στις ΗΠΑ όσα έγιναν στη Μεσόγειο, οι εφημερίδες που δεν γνώριζαν την φιλοτουρκική κυβερνητική πολιτική ξέσπασαν εναντίον του Rodgers. O "Statesman" της Νέας Υόρκης ήταν καταπέλτης: «Ήταν ανεπίτρεπτο να κηλιδωθεί η αμερικανική σημαία.

Ο στόλαρχος εξευτέλισε τους τους αξιωματικούς μεταβάλλοντας τους σε υπηρέτες του καπουδάν πασά. Φαίνεται πως οι αξιωματικοί νόμισαν πως ήταν μεγάλη τιμή για αυτούς να τους υποδεχθεί ο βάρβαρος ναύαρχος μιας βάρβαρης χώρας και κολακεύθηκαν όταν κάθισαν στα σκαμνιά λες και ήταν ραφτάδες και κάπνιζαν το τσιμπούκι τους κι έπιναν τον καφέ τους συντροφιά με τους μακελάρηδες της Χίου και του Μεσολογγίου τριγυρισμένοι από ένα πλήρωμα από φανατικούς Τούρκους, Αιγυπτίους, Φράγκους, Ρωμιούς αποστάτες, Ευρωπαίους, Αρμένηδες και Αραπάδες» (φύλλο της 24/10/1826).

Και η εφημερίδα "Intellingencer" του Waterville (πολιτεία Μέιν) στιγμάτιζε τη συμπεριφορά του Rodgers.

Ακόμα και με την αλλαγή Προέδρου στις ΗΠΑ και Ναυάρχου στη Μεσόγειο, η στάση των Οθωμανών δεν άλλαζε ως το 1830. Η πολυπόθητη για τους Αμερικανούς συνθήκη υπογράφτηκε στις 7/5/1830 με την επιβολή από τους Τούρκους του όρου της ελεύθερης αγοράς πολεμικών σκαφών από τις ΗΠΑ...

Οι Αμερικανοί φιλέλληνες και οι μισθοφόροι από τις ΗΠΑ που δεν ήρθαν ποτέ στην Ελλάδα...

Παρά την υπόγεια φιλοτουρκική πολιτική της ηγεσίας των ΗΠΑ, ο αμερικανικός λαός έτρεφε φιλικά αισθήματα για τους επαναστατημένους Έλληνες. Όπως έχουμε αναφέρει και σε ξεχωριστό άρθρο μας (18/4/2021) οι Αμερικανοί φιλέλληνες που ήρθαν στην Ελλάδα και πολέμησαν το 1821 ήταν έντεκα και ένας Χιλιανός (δεκαπέντε περίπου γράφει ο Κ. Σιμόπουλος).

Ανάμεσά τους και ο William Townshend Washington, μια αινιγματική προσωπικότητα που είχε το θάρρος να πάει στη Σμύρνη φορώντας ελληνική φουστανέλα και με δυο πιστόλια στη ζώνη του. Οι ενέργειες του εξόργισαν τον Rodgers, καθώς ο Washington αγανακτισμένος από την επίσημη αμερικανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα δήλωσε στον Αμερικανό πρόξενο στη Σμύρνη Offley ότι απαρνιέται την αμερικανική υπηκοότητα. «Είναι αλήθεια ή όχι ότι οι Αμερικανοί υπήρξαν οι θερμότεροι υποστηρικτές των Άγγλων στην Ελλάδα. Ποιων; Των Άγγλων που με πανουργία προσπαθούσαν να υποδουλώσουν ένα έθνος ενώ αποτίναζε τον ζυγό της σκλαβιάς» έγραφε ο Washington που σκοτώθηκε στο Ναύπλιο το 1827 στη διάρκεια σύγκρουσης των ανδρών του Γρίβα με αυτούς του Φωτομάρα.

Ένα θέμα που θα μας απασχολήσει σε ξεχωριστό άρθρο είναι η συγκρότηση σώματος 4.000 μισθοφόρων το οποίο θα ερχόταν να πολεμήσει στην Ελλάδα. Ως πρόταση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1824 και πήρε διαστάσεις μετά τη σύναψη του δεύτερου αγγλικού δανείου και την παραγγελία φρεγατών σε ναυπηγεία των ΗΠΑ. Παρά την αρχική της απόρριψη η πρόταση επανήλθε... ενισχυμένη (8.000 Αμερικανοί μισθοφόροι).

Τελικά η εμπλοκή και άλλων «πρόθυμων» να πολεμήσουν για την Ελλάδα καθώς και η εξέλιξη των πραγμάτων ακύρωσε το αμφιλεγόμενο αυτό σχέδιο...

Πηγές: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, «ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ '21», ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ 1824-1826, Εκδόσεις Πιρόγα
ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΑΛΑΦΟΥΡΗΣ, «Έλληνες της Αμερικής 1528-1948», ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, 1948
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, «Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ», Περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ, τ. 621, ΜΑΡΤΙΟΣ 2020