Γίνεται δύσκολο να μετρήσει κανείς τις "εξόδους" της Γερμανίας. Μιλώ για εκείνες οι οποίες σχετίζονται με την πυρηνική ενέργεια. Ας τις δούμε. Νομίζω ότι είμαστε πλέον μεταξύ της τρία και της τέσσερα, αλλά πιο κοντά στην τέταρτη.
Από: capital.gr / Του Andreas Kluth
Η πυρηνική έξοδος νούμερο 1 ξεκίνησε το 2000. Η κυβέρνηση τότε αποτελούνταν από τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους. Οι τελευταίοι βρίσκονταν στην εξουσία για πρώτη φορά, έχοντας αναπτυχθεί ως κίνημα μέσα από την αντικουλτούρα των χίπις της δεκαετίας του 1970 και ειδικότερα μέσα από το γερμανικό μαζικό κίνημα κατά της πυρηνικής ενέργειας. Έτσι η Γερμανία αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά τους πυρηνικούς σταθμούς της.
Η Έξοδος 2 συνέβη το 2010. Η κυβέρνηση, τότε αποτελούμενη από τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες και τους φιλοεπιχειρηματικούς κεντρώους Ελεύθερους Δημοκράτες, αποφάσισε να εγκαταλείψει την πρώτη έξοδο και να διατηρήσει τη λειτουργία των εναπομεινάντων πυρηνικών σταθμών. Ακολούθησε η έξοδος 3 μέσα σε έναν χρόνο, μετά την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Η τελευταία οδήγησε την κυβέρνηση να βγει από τη δική της έξοδο από την προηγούμενη έξοδο. Πιο απλά, η Γερμανία άρχισε ξανά να καταργεί σταδιακά την πυρηνική ενέργεια.
Κακό... timing
Οι τρεις τελευταίοι αντιδραστήρες σχάσης της χώρας πρόκειται να τεθούν εκτός λειτουργίας στα τέλη του τρέχοντος έτους. Κακό timing, προφανώς. Αυτή είναι η χρονιά που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επέλεξε να επιτεθεί στην Ουκρανία και να κηρύξει οικονομικό πόλεμο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη στραγγαλίζει το φυσικό αέριο που κυλούσε από τη Ρωσία στην κεντρική Ευρώπη.
Η Γερμανία, ειδικότερα, βασίζεται σε αυτό το αέριο. Το χρειάζεται κυρίως για να τροφοδοτεί εργοστάσια και να θερμάνει σπίτια. Ωστόσο το φυσικό αέριο αναμενόταν επίσης να καλύψει το κενό στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο άφησε η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας - η οποία εξακολουθούσε να αντιπροσωπεύει το 12% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας πέρυσι.
Η κυβέρνηση η οποία αντιμετωπίζει αυτό το χάος για άλλη μια φορά αποτελείται από το ρόστερ του 2000 των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, αλλά τώρα με την προσθήκη των Ελεύθερων Δημοκρατών που συμμετείχαν σε μεταγενέστερες εξόδους. Το αποτέλεσμα είναι μια κακοφωνία.
Οι Χριστιανοδημοκράτες, οι οποίοι βρίσκονται τώρα στην αντιπολίτευση, ζητούν την επέκταση της ζωής των τριών πυρηνικών σταθμών που είναι ακόμη σε λειτουργία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη και χωρίς την αγορά νέων ράβδων καυσίμου. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες συμφωνούν, αλλά βαδίζουν προσεκτικά, προκειμένου να μην αναστατώσουν την αδύναμη ενότητα του κυβερνητικού συνασπισμού.
Άλλοι θέλουν να επανεκκινήσουν τους αντιδραστήρες που είναι ήδη εκτός σύνδεσης - μια ομάδα 20 καθηγητών πανεπιστημίου προτρέπει το κοινοβούλιο να αποχωρήσει οριστικά από όλες τις προηγούμενες πυρηνικές εξόδους. Μια ένωση βιομηχανιών θέλει τώρα να επενδύσει σε εντελώς νέες μονάδες πυρηνικής σχάσης.
Εταίροι
Οι Ευρωπαίοι εταίροι της Γερμανίας είναι επίσης "θορυβώδεις" για το ζήτημα. Ποτέ δεν κατάλαβαν εξαρχής την πυρηνική υστερία της Γερμανίας. Η Γαλλία βασίζεται στη σχάση για το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας και επενδύει σε περισσότερους αντιδραστήρες. Χώρες αιχμής όπως η Φινλανδία θεωρούν την πυρηνική ενέργεια ως ένα μικρό αλλά κομβικό μέρος σε κάθε ανθεκτικό ενεργειακό μείγμα.
Τα ανατολικά μέλη της ΕΕ, από την Πολωνία μέχρι τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, είναι ιδιαίτερα ενοχλημένα. Πέρασαν δεκαετίες προτρέποντας τη Γερμανία να μην εξαρτηθεί από το ρωσικό αέριο και να μην καταστεί ευάλωτη στον εκβιασμό του Πούτιν. Οι Γερμανοί είτε τους αγνοούσαν είτε τους παρέδιδαν διαλέξεις "κρεμλινολογίας", αρνούμενοι να αναγνωρίσουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ των πολιτικών τους σχετικά με τη Ρωσία, το φυσικό αέριο και την πυρηνική σχάση.
Τώρα αυτές οι σχέσεις είναι προφανείς. Έτσι, η ΕΕ, προσπαθώντας σκληρά να φανεί ενωμένη, ζητά από όλα τα κράτη μέλη να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15%. Ορισμένες χώρες, ωστόσο, το θεωρούν μια μορφή διάσωσης των Γερμανών για αμιγώς γερμανικές αποτυχίες πολιτικής. Όπως λέει ένας Σλοβάκος αξιωματούχος, γιατί να μην αρχίσουμε να εξοικονομούμε φυσικό αέριο ενεργοποιώντας πρώτα τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Γερμανίας;
Οι Ολλανδοί έχουν παρόμοια άποψη. Έχουν το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Ευρώπης, στο Χρόνινγκεν. Ωστόσο η εξόρυξη των υδρογονανθράκων από το έδαφος προκαλεί σεισμούς και επομένως η Ολλανδία καταργεί σταδιακά την παραγωγή. Τώρα η Γερμανία ζητά από τη γείτονά της να ξανασκεφτεί αυτή την έξοδο, καθώς θέλει να δει το φυσικό αέριο του Γκρόνινγκεν να αντικαθιστά εκείνο του Πούτιν. Κάτι τέτοιο θα ήταν ευκολότερο να πουληθεί στους Ολλανδούς ψηφοφόρους εάν οι Γερμανοί έδειχναν κάποια ευελιξία στα πυρηνικά.
Θρησκευτικός πόλεμος
Αυτό που πολλοί ξένοι δεν κατανοούν, ωστόσο, είναι ότι η διαμάχη στη Γερμανία είναι λιγότερο μια συζήτηση πολιτικής και περισσότερο ένας θρησκευτικός πόλεμος - θυμίζει αρκετά τις αιώνιες διαμάρχες στην Αμερική για τα όπλα ή τις αμβλώσεις.
Πολλοί Γερμανοί έχουν περάσει όλη τους τη ζωή διαμαρτυρόμενοι ενάντια στη διάσπαση του ατόμου. Η βάση του κόμματος των Πρασίνων, ειδικότερα, είναι γεμάτη με ζηλωτές οι οποίοι θεωρούν την πυρηνική ενέργεια συλλήβδην κακή και κάθε προσπάθεια εκλογίκευσης της συζήτησης εκλαμβάνεται ως προδοσία.
Όμως οι Πράσινοι βρίσκονται στην κυβέρνηση και έχουν ευθύνη. Διοικούν ακόμη και τα αρμόδια υπουργεία - εκείνα για το περιβάλλον, το εμπόριο και την ενέργεια. Έτσι, οι ηγέτες του κόμματος ετοιμάζονται αναγκαστικά να λερώσουν τα χέρια τους.
Η Γερμανία έχει πρόβλημα φυσικού αερίου, όχι πρόβλημα ηλεκτρισμού, υποστηρίζουν. Σωστό μέχρι ένα σημείο. Η διατήρηση των πυρηνικών αντιδραστήρων θα εξοικονομούσε πιθανότατα μόνο το 4% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου της χώρας, ποσοστό πολύ μικρότερο από το 15% που ορίζει η ΕΕ. Ωστόσο κανείς δεν προτείνει αυτό να είναι το μόνο βήμα – απλώς να είναι ένα από τα πολλά από τα οποία οι Γερμανοί δεν έχουν την πολυτέλεια να παραιτηθούν.
Ειρήνευση
Ναι, η πυρηνική σχάση έχει κινδύνους. Ο ένας είναι ο κίνδυνος ατυχημάτων που διαρρέουν ακτινοβολία. Ένα άλλο είναι το πρόβλημα της εύρεσης μόνιμων αποθετηρίων για τα ραδιενεργά απόβλητα. Ωστόσο όλες οι μορφές ενέργειας έχουν κινδύνους. Αυτοί πρέπει να εξισορροπούνται έναντι των κινδύνων των εναλλακτικών επιλογών και των πλεονεκτημάτων τους.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως ο ήλιος και ο άνεμος είναι προφανώς η προτιμώμενη επιλογή. Έχουν όμως διακυμάνσεις. Οι ανεμογεννήτριες απλώνονται σε πολύ μεγαλύτερο μέρος της υπαίθρου και της φύσης από ό,τι οι αντιδραστήρες. Το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο εκπέμπουν ρύπους - και συχνά προέρχονται από κακόφημους πωλητές όπως ο Πούτιν. Ο άνθρακας - το καταφύγιο της Γερμανίας απουσία πυρηνικών και φυσικού αερίου - είναι ακόμη πιο βρώμικος. Φέρει το μεγαλύτερο βάρος για την επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής, τον μεγαλύτερο όλων των κινδύνων.
Αντίθετα, οι κίνδυνοι της πυρηνικής σχάσης φαίνονται διαχειρίσιμοι, ειδικά με τις νέες τεχνολογίες. Το καλύτερο από όλα είναι ότι δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου. Ούτε σταματά όταν ο ήλιος δύει ή το αεράκι πέφτει. Γι' αυτό ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας λέει ότι ο κόσμος χρειάζεται περισσότερή και όχι λιγότερη πυρηνική ενέργεια.
Ακόμη και οι θρησκευτικοί πόλεμοι κάποια στιγμή εξαντλούν τη δυναμική τους. Η εικασία μου είναι ότι οι ηγέτες της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ηγούνται των Πρασίνων, λαχταρούν κρυφά μια "ειρήνευση". Απλώς αγωνιούν για το πώς να το επικοινωνήσουν στην κοινή γνώμη. Η έξοδος νούμερο 4 πλησιάζει.
Η πυρηνική έξοδος νούμερο 1 ξεκίνησε το 2000. Η κυβέρνηση τότε αποτελούνταν από τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους. Οι τελευταίοι βρίσκονταν στην εξουσία για πρώτη φορά, έχοντας αναπτυχθεί ως κίνημα μέσα από την αντικουλτούρα των χίπις της δεκαετίας του 1970 και ειδικότερα μέσα από το γερμανικό μαζικό κίνημα κατά της πυρηνικής ενέργειας. Έτσι η Γερμανία αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά τους πυρηνικούς σταθμούς της.
Η Έξοδος 2 συνέβη το 2010. Η κυβέρνηση, τότε αποτελούμενη από τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες και τους φιλοεπιχειρηματικούς κεντρώους Ελεύθερους Δημοκράτες, αποφάσισε να εγκαταλείψει την πρώτη έξοδο και να διατηρήσει τη λειτουργία των εναπομεινάντων πυρηνικών σταθμών. Ακολούθησε η έξοδος 3 μέσα σε έναν χρόνο, μετά την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Η τελευταία οδήγησε την κυβέρνηση να βγει από τη δική της έξοδο από την προηγούμενη έξοδο. Πιο απλά, η Γερμανία άρχισε ξανά να καταργεί σταδιακά την πυρηνική ενέργεια.
Κακό... timing
Οι τρεις τελευταίοι αντιδραστήρες σχάσης της χώρας πρόκειται να τεθούν εκτός λειτουργίας στα τέλη του τρέχοντος έτους. Κακό timing, προφανώς. Αυτή είναι η χρονιά που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επέλεξε να επιτεθεί στην Ουκρανία και να κηρύξει οικονομικό πόλεμο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη στραγγαλίζει το φυσικό αέριο που κυλούσε από τη Ρωσία στην κεντρική Ευρώπη.
Η Γερμανία, ειδικότερα, βασίζεται σε αυτό το αέριο. Το χρειάζεται κυρίως για να τροφοδοτεί εργοστάσια και να θερμάνει σπίτια. Ωστόσο το φυσικό αέριο αναμενόταν επίσης να καλύψει το κενό στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο άφησε η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας - η οποία εξακολουθούσε να αντιπροσωπεύει το 12% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας πέρυσι.
Η κυβέρνηση η οποία αντιμετωπίζει αυτό το χάος για άλλη μια φορά αποτελείται από το ρόστερ του 2000 των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, αλλά τώρα με την προσθήκη των Ελεύθερων Δημοκρατών που συμμετείχαν σε μεταγενέστερες εξόδους. Το αποτέλεσμα είναι μια κακοφωνία.
Οι Χριστιανοδημοκράτες, οι οποίοι βρίσκονται τώρα στην αντιπολίτευση, ζητούν την επέκταση της ζωής των τριών πυρηνικών σταθμών που είναι ακόμη σε λειτουργία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη και χωρίς την αγορά νέων ράβδων καυσίμου. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες συμφωνούν, αλλά βαδίζουν προσεκτικά, προκειμένου να μην αναστατώσουν την αδύναμη ενότητα του κυβερνητικού συνασπισμού.
Άλλοι θέλουν να επανεκκινήσουν τους αντιδραστήρες που είναι ήδη εκτός σύνδεσης - μια ομάδα 20 καθηγητών πανεπιστημίου προτρέπει το κοινοβούλιο να αποχωρήσει οριστικά από όλες τις προηγούμενες πυρηνικές εξόδους. Μια ένωση βιομηχανιών θέλει τώρα να επενδύσει σε εντελώς νέες μονάδες πυρηνικής σχάσης.
Εταίροι
Οι Ευρωπαίοι εταίροι της Γερμανίας είναι επίσης "θορυβώδεις" για το ζήτημα. Ποτέ δεν κατάλαβαν εξαρχής την πυρηνική υστερία της Γερμανίας. Η Γαλλία βασίζεται στη σχάση για το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας και επενδύει σε περισσότερους αντιδραστήρες. Χώρες αιχμής όπως η Φινλανδία θεωρούν την πυρηνική ενέργεια ως ένα μικρό αλλά κομβικό μέρος σε κάθε ανθεκτικό ενεργειακό μείγμα.
Τα ανατολικά μέλη της ΕΕ, από την Πολωνία μέχρι τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, είναι ιδιαίτερα ενοχλημένα. Πέρασαν δεκαετίες προτρέποντας τη Γερμανία να μην εξαρτηθεί από το ρωσικό αέριο και να μην καταστεί ευάλωτη στον εκβιασμό του Πούτιν. Οι Γερμανοί είτε τους αγνοούσαν είτε τους παρέδιδαν διαλέξεις "κρεμλινολογίας", αρνούμενοι να αναγνωρίσουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ των πολιτικών τους σχετικά με τη Ρωσία, το φυσικό αέριο και την πυρηνική σχάση.
Τώρα αυτές οι σχέσεις είναι προφανείς. Έτσι, η ΕΕ, προσπαθώντας σκληρά να φανεί ενωμένη, ζητά από όλα τα κράτη μέλη να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15%. Ορισμένες χώρες, ωστόσο, το θεωρούν μια μορφή διάσωσης των Γερμανών για αμιγώς γερμανικές αποτυχίες πολιτικής. Όπως λέει ένας Σλοβάκος αξιωματούχος, γιατί να μην αρχίσουμε να εξοικονομούμε φυσικό αέριο ενεργοποιώντας πρώτα τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Γερμανίας;
Οι Ολλανδοί έχουν παρόμοια άποψη. Έχουν το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Ευρώπης, στο Χρόνινγκεν. Ωστόσο η εξόρυξη των υδρογονανθράκων από το έδαφος προκαλεί σεισμούς και επομένως η Ολλανδία καταργεί σταδιακά την παραγωγή. Τώρα η Γερμανία ζητά από τη γείτονά της να ξανασκεφτεί αυτή την έξοδο, καθώς θέλει να δει το φυσικό αέριο του Γκρόνινγκεν να αντικαθιστά εκείνο του Πούτιν. Κάτι τέτοιο θα ήταν ευκολότερο να πουληθεί στους Ολλανδούς ψηφοφόρους εάν οι Γερμανοί έδειχναν κάποια ευελιξία στα πυρηνικά.
Θρησκευτικός πόλεμος
Αυτό που πολλοί ξένοι δεν κατανοούν, ωστόσο, είναι ότι η διαμάχη στη Γερμανία είναι λιγότερο μια συζήτηση πολιτικής και περισσότερο ένας θρησκευτικός πόλεμος - θυμίζει αρκετά τις αιώνιες διαμάρχες στην Αμερική για τα όπλα ή τις αμβλώσεις.
Πολλοί Γερμανοί έχουν περάσει όλη τους τη ζωή διαμαρτυρόμενοι ενάντια στη διάσπαση του ατόμου. Η βάση του κόμματος των Πρασίνων, ειδικότερα, είναι γεμάτη με ζηλωτές οι οποίοι θεωρούν την πυρηνική ενέργεια συλλήβδην κακή και κάθε προσπάθεια εκλογίκευσης της συζήτησης εκλαμβάνεται ως προδοσία.
Όμως οι Πράσινοι βρίσκονται στην κυβέρνηση και έχουν ευθύνη. Διοικούν ακόμη και τα αρμόδια υπουργεία - εκείνα για το περιβάλλον, το εμπόριο και την ενέργεια. Έτσι, οι ηγέτες του κόμματος ετοιμάζονται αναγκαστικά να λερώσουν τα χέρια τους.
Η Γερμανία έχει πρόβλημα φυσικού αερίου, όχι πρόβλημα ηλεκτρισμού, υποστηρίζουν. Σωστό μέχρι ένα σημείο. Η διατήρηση των πυρηνικών αντιδραστήρων θα εξοικονομούσε πιθανότατα μόνο το 4% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου της χώρας, ποσοστό πολύ μικρότερο από το 15% που ορίζει η ΕΕ. Ωστόσο κανείς δεν προτείνει αυτό να είναι το μόνο βήμα – απλώς να είναι ένα από τα πολλά από τα οποία οι Γερμανοί δεν έχουν την πολυτέλεια να παραιτηθούν.
Ειρήνευση
Ναι, η πυρηνική σχάση έχει κινδύνους. Ο ένας είναι ο κίνδυνος ατυχημάτων που διαρρέουν ακτινοβολία. Ένα άλλο είναι το πρόβλημα της εύρεσης μόνιμων αποθετηρίων για τα ραδιενεργά απόβλητα. Ωστόσο όλες οι μορφές ενέργειας έχουν κινδύνους. Αυτοί πρέπει να εξισορροπούνται έναντι των κινδύνων των εναλλακτικών επιλογών και των πλεονεκτημάτων τους.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως ο ήλιος και ο άνεμος είναι προφανώς η προτιμώμενη επιλογή. Έχουν όμως διακυμάνσεις. Οι ανεμογεννήτριες απλώνονται σε πολύ μεγαλύτερο μέρος της υπαίθρου και της φύσης από ό,τι οι αντιδραστήρες. Το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο εκπέμπουν ρύπους - και συχνά προέρχονται από κακόφημους πωλητές όπως ο Πούτιν. Ο άνθρακας - το καταφύγιο της Γερμανίας απουσία πυρηνικών και φυσικού αερίου - είναι ακόμη πιο βρώμικος. Φέρει το μεγαλύτερο βάρος για την επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής, τον μεγαλύτερο όλων των κινδύνων.
Αντίθετα, οι κίνδυνοι της πυρηνικής σχάσης φαίνονται διαχειρίσιμοι, ειδικά με τις νέες τεχνολογίες. Το καλύτερο από όλα είναι ότι δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου. Ούτε σταματά όταν ο ήλιος δύει ή το αεράκι πέφτει. Γι' αυτό ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας λέει ότι ο κόσμος χρειάζεται περισσότερή και όχι λιγότερη πυρηνική ενέργεια.
Ακόμη και οι θρησκευτικοί πόλεμοι κάποια στιγμή εξαντλούν τη δυναμική τους. Η εικασία μου είναι ότι οι ηγέτες της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ηγούνται των Πρασίνων, λαχταρούν κρυφά μια "ειρήνευση". Απλώς αγωνιούν για το πώς να το επικοινωνήσουν στην κοινή γνώμη. Η έξοδος νούμερο 4 πλησιάζει.