ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Από: Το Παρόν
Η εβδομάδα που μας πέρασε, η πρώτη της προεκλογικής περιόδου, είχε τρεις σημαντικές οικονομικές ειδήσεις.
Πρώτον, ο δείκτης πληθωρισμού, μετά από 28 χρόνια, είχε τον μήνα Απρίλιο διψήφια τιμή (10,2%).
Δεύτερο, οι συστάσεις της Κομισιόν για την ενέργεια και το ηλεκτρικό ρεύμα απέδειξαν, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι σε ευρωενωσιακό επίπεδο δεν πρόκειται να ληφθεί καμία μέριμνα για τη συγκράτηση των τιμών.
Τρίτο, σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), τα υπερκέρδη των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας είναι 591 εκατ. ευρώ και κάτι ψιλά.
Ο δείκτης πληθωρισμού είναι απόδειξη της απόλυτης αποτυχίας της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπου της ΕΛΣΤΑΤ, από το οποίο προέρχεται και το γράφημα, ανάμεσα στον Απρίλιο του 2021 και τον Απρίλιο του 2022 η αύξηση των τιμών προήλθε κατά κύριο λόγο από τον κλάδο διατροφής και ποτών σε ποσοστό 10,9%, από τις δαπάνες στέγασης (ηλεκτρικό ρεύμα, πετρέλαιο θέρμανσης κ.λπ.) σε ποσοστό 35,2% και από τις μεταφορές (πετρέλαιο κίνησης, αεροπορικά και ακτοπλοϊκά εισιτήρια κ.λπ.) σε ποσοστό 15,4%. Είναι οι κατεξοχήν κλάδοι που πλήττουν της συνθήκες διαβίωσης των κατώτερων εισοδηματικών κατηγοριών, για τις οποίες ο πληθωρισμός δεν είναι 10% αλλά πάνω από 20%, αφού τα τρόφιμα και η στέγαση απορροφούν περίπου το 100% του πενιχρού εισοδήματός τους.
Θα μου πείτε, αυτή είναι η κατάσταση σε όλη την Ευρώπη, άρα γιατί είναι αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής και όχι της οικονομικής πολιτικής στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη; Σίγουρα είναι και το τελευταίο, όμως οι συνέπειες για την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα έντονες. Την τελευταία 12ετία οι μέσοι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα έχουν μειωθεί κατά 30%, το ίδιο διάστημα στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 10%. Με άλλα λόγια, στην Ελλάδα οι πληθωριστικές πιέσεις επιβάλλονται σε ήδη μειωμένα εισοδήματα, οδηγώντας τον κόσμο στην απελπισία. Η τιμή της κιλοβατώρας ηλεκτρικού ρεύματος, για καταναλωτές (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) κάτω των 2.000 μεγαβατωρών ετησίως, είναι 15 λεπτά στην Ευρωζώνη και 27 λεπτά στην Ελλάδα. Μάλιστα αυτή η απόκλιση άρχισε να παγιώνεται από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και μετά. Τα επιτόκια του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου έφτασαν το 3,35%, ενώ τα αντίστοιχα γερμανικά είναι στο 0,89% (spread 2,5%) και πάει λέγοντας.
Το χειρότερο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει κάτι τουλάχιστον για τις τιμές της ενέργειας, την ίδια ώρα που επιβάλλει στις χώρες-μέλη της να έρθουν σε ανοιχτή ρήξη με τη Ρωσία. Η τελευταία λίστα συστάσεων της Κομισιόν είναι η απόδειξη. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών είπε στις χώρες-μέλη ότι το μόνο που μπορεί να τους προσφέρει είναι ιδέες για το πώς θα εξοικονομήσουν ενέργεια. Συνέστησαν, μεταξύ άλλων, να μη χρησιμοποιούμε αυτοκίνητο τις Κυριακές, να χρησιμοποιούμε μέσα μαζικής μεταφοράς, την ώρα που οι πληροφορίες για υπομεταλλάξεις των ιών δίνουν και παίρνουν, και να κλειστούμε πάλι μέσα κάνοντας τέσσερις μέρες την εβδομάδα τηλεργασία. Για την ταμπακιέρα, που είναι οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, κουβέντα. Κοντολογίς, η πολιτική της ΕΕ είναι ότι οι χώρες-μέλη θα αναλάβουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας όλες μαζί, αλλά τις συνέπειες θα τις αντιμετωπίσει ο καθένας μόνος του. «Στον αγώνα ενωμένοι και στη μάσα χωριστά», που έλεγε και το σύνθημα των αναρχικών από τη δεκαετία του 1970.
Σε αυτό το περιβάλλον, μάθαμε από τον υπουργό Ενέργειας κ. Σκρέκα ότι την Παρασκευή 6/5 η ΡΑΕ υπέβαλε το πόρισμά της για τα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας. Παρόλο που το κείμενο μιλά για υπερκέρδη πάνω από 590 εκατ. ευρώ, ο υπουργός απέφυγε να το υιοθετήσει. Είπε χαρακτηριστικά: «Αυτό που βιώνουμε, δεν είναι μια αύξηση τιμών… Μητσοτάκη ή της κυβέρνησης, αλλά μια αύξηση τιμών που έχει προκληθεί λόγω και της γεωπολιτικής κρίσης, λόγω και της πανδημίας, που προκάλεσε αναταραχή στις διεθνείς οικονομίες».
Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν υπερκέρδη, όταν για τις τιμές ευθύνεται η γεωπολιτική κατάσταση, απέφυγε να το διευκρινίσει ο κ. υπουργός. Όλα αυτά μάλιστα την ώρα που η ΡΑΕ, με 1 δισ. ευρώ επιπλέον χονδρεμπορικά έσοδα το διάστημα Οκτώβριος 2021 – Μάρτιος 2022, υπολογίζει φόρο λόγω υπερκερδών 67 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η Ρυθμιστική Αρχή δήλωσε ότι δεν είναι ορκωτός ελεγκτής ώστε να γνωρίζει την ακρίβεια των εγγραφών στις οικονομικές καταστάσεις, που περιορίζουν τα υπερκέρδη από 591 εκατ. σε 75 εκατ. Είναι σαφές ότι η όλη συζήτηση έχει περιοριστεί ήδη στο πεδίο των εντυπώσεων και όχι της ουσίας.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές υπάρχει η πληροφορία ότι ένας εκ των βασικών αγωγών προμήθειας φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας έχει τεθεί εκτός λειτουργίας, με τους αντιμαχόμενους να κατηγορούν αλλήλους για το γεγονός. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες οι τιμές του φυσικού αερίου μπορεί να έχουν ξεφύγει τελείως και οι τιμές της ενέργειας να έχουν γίνει απαγορευτικές. Με αφορμή το γεγονός αυτό και μόνο, πρέπει να ανοίξουν άμεσα όλες οι λιγνιτικές μονάδες παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ και να πάψει η καταβολή του φόρου CO2. Κλείνοντας, θα επαναλάβω την έκκληση προς το συνδικάτο εργαζομένων στη ΔΕΗ να παρέμβει ενημερώνοντας τον κόσμο για την κατάσταση.