Ανάλυση
Από: analyst.gr - του Παναγιώτη Χατζηπλή
Παρόλο που δεν αναφέρεται λοιπόν το φόβητρο των δόσεων, η κυβέρνηση συνεχίζει να εφαρμόζει ότι γράφουν οι τροϊκανοί (ή θεσμοί της ΕΕ) στις αξιολογήσεις. Νομοθετεί με συνοπτικούς μνημονιακούς ρυθμούς (ένα νομοσχέδιο μέσα σε μια εβδομάδα) χωρίς ειρμό με πολλά λάθη, με πολλές τροπολογίες. Αν παρατηρήσει κανείς αυτή η νομολογία αναθεωρεί ή παρακάμπτει με διατάξεις «κατά παρέκκλιση» όλη την έννομη τάξη της μεταπολίτευσης προωθώντας παράλληλα κέντρα εξουσίας (ανεξάρτητες αρχές, ΜΚΟ, Υπερταμείο, ιδιώτες σύμβουλοι) εξυπηρετώντας την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, τα ξεπουλήματα περιουσίας και τις επιδιώξεις των ξένων και εγχωρίων συμφερόντων όπως με το Ελληνικό, με την Eldorado, την Fraport που λίγοι έχουν διαβάσει τι τελικά συμφωνήθηκε.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ευνοούμενη από ένα σημαντικό ρεύμα αισιοδοξίας μετά την απογοήτευση του Σύριζα με τις μνημονιακές κωλοτούμπες και το όνειδος των Πρεσπών, κεφαλαιοποιώντας ουσιαστικά σε ένα αίσθημα αντι-ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να υπερθεματίσει στις ίδιες μνημονιακές κατευθύνσεις. Όπως να προχωρήσει σε διάλυση της δημόσιας περίθαλψης, που παρουσιάζεται ως υπηρεσία και όχι παροχή με την νεοφιλελεύθερη λογική (που ακολουθούν οι συστημικοί «δεξιοί», μόνο κατ’ονομα της ελεύθερης αγοράς αφού ευαγγελίζονται τον παρασιτικό καπιταλισμό (crony capitalism).
Επικαλούνται την ίδια λογική και για την μείωση των συντάξεων μέσω και της κεφαλαιοποίησης αγνοώντας το αναδιανεμητικό χαρακτήρα της στο Σύνταγμα ως αριστερίστικο βδέλυγμα κάτι που δεν κάνει όταν είναι για τα επιδόματα των καταστροφικών lockdown, τις επιδοτήσεις στον τουρισμό και για την πράσινη υπανάπτυξη. Επίσης θα προχωρούσε σε μείωση των αμυντικών δαπανών (στο δόγμα: «Τι; Πόλεμο θέλετε;» κι του Διεθνούς Δικαίου, κάτι για το οποίο ξέρουμε ότι χωρίς ισχύ δεν έχουν σημασαία). Όλα αυτά μαζί με τα ξεπουλήματα δημόσιας περιουσία είναι οι συνήθης συνταγή του ΔΝΤ οπουδήποτε μεταφέρει το όλεθρό του.
H χώρα ζει με τουρισμό με εισαγόμενες προμήθειες και με εισαγόμενους εργάτες. Αυτό μαζί με τους πρόσφυγες και τα έσοδα από τα σχετικά ΜΚΟ διασπά την κοινωνική συνοχή και την έννοια του κράτους-έθνους που αποδομείται μέσα στο Ευρωπαϊκό και γκλομπαλιστικό νέο κατεστημένο από το οποίο εξαρτάται για όλες αυτές τις εισαγωγές. Σε όλα αυτά δεν θα μπορούσε να λείπει και η ενέργεια ως η βάση σε μια οικονομία μαζί με τις τράπεζες που επίσης έχουν απωλεσθεί και δεν χρηματοδοτούν.
Στις πρώτες κινήσεις μετά τις εκλογές του 2019 η ΝΔ έφερε την ενεργειακή εξάρτηση με το σπάσιμο της ΔΕΗ (απόσχιση του ΔΕΔΔΗΕ και απολιγνιτοποίηση) σε μια πορεία απαξίωσης που είχε ξεκινήσει πριν δέκα χρόνια και συνεχίστηκε από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις, σπάσιμο και ξεπούλημα ΔΕΠΑ (σε ΔΕΠΑ Εμπορία και ΔΕΠΑ Υποδομών) και ξεπούλημά τους με μεγάλο ενδιαφέρον από τους ολιγάρχες αν δεν έχουν ήδη αποφασίσει πως θα μοιράσουν την πίτα της ενέργειας (πηγή).
Επίσης προωθούσε την πώληση του ποσοστού του δημοσίου στα ΕΛΠΕ, δηλαδή ιδιωτικοποίηση ή καλύτερα παραχώρηση πιθανώς σε ολιγάρχη μέτοχο που κάποιοι λένε ότι αυτό ήταν συμφωνημένο όπως και το Ελληνικό (πηγή).
Η αφαίμαξη συνεχίζεται με προμετωπίδα πια τον ηλεκτρισμό που εξαρτάται από τις ξένες αγορές μέσω της αντικατάστασης ενδογενούς παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη με εισαγόμενο και ακριβό φυσικό αέριο κάτι που πυροδοτεί αυξήσεις παντού. Όλες τις μορφές ενέργειας (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ΑΠΕ) που συνδέονται με προμηθευτές του εξωτερικού και συγκεκριμένες γεωπολιτικές σφαίρες τις ελέγχουν οι ολιγάρχες της χώρας και μέσα από το χρηματιστήριο ενέργειας μπορούν να καθορίζουν τις τιμές άρα και την κερδοφορία τους. Καλύτερα από το να σηκώνουν χρήματα από το ATM…
Οι υποδομές της ενέργειας (ΔΕΠΑ Υποδομές, ΔΕΔΔΗΕ) μένουν ως μια παθητική επένδυση για να προωθήσουν σχέδιο της εμπορίας, όπως ο ΔΕΔΔΗΕ τις διασυνδέσεις ΑΠΕ και η ΔΕΠΑ Υποδομών ανάπτυξη του δικτύου λιανικής ΔΕΣΦΑ (Ρεβυθούσα-κύριο δίκτυο (πηγή)) Αν δει εξάλλου κανένας το τίμημα για τον ΔΕΔΔΗΕ ουσιαστικά αποτελεί ένα ομόλογο με απόδοση 4% (εγγυημένο μέρισμα και εγγύηση το δίκτυο αξίας 4,9 δις € περίπου (πηγή)). Παθητική επένδυση με εγγυημένη απόδοση, δηλαδή ομόλογο. Η ΔΕΗ μένει στο Υπερταμείο των ξένων, εκτός δημοσίου συμφέροντος δηλαδή, ως παθητικός παρατηρητής των ολιγαρχών χωρίς να εκμεταλλεύεται τα λιγνιτικά εργοστάσια για ανακούφιση της οικονομίας, σε μια μακρά πορεία αποδόμησης (πηγή)
Αυτή η εκτεταμένη εισαγωγή είναι αναγκαία για να εντάξουμε την αποεθνικοποίηση της ενέργειας σε μια μακρά πορεία απαλλοτρίωσης και αφαίμαξης της χώρας. Ας δούμε όμως τώρα πως έγινε και η αποεθνικοποίηση της ενέργειας συνολικά και ανά τομέα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρικό) με την σύμπραξη των ολιγαρχών, με το αζημίωτο βέβαια. Ο καθένας μπορεί να κάνει τις εκτιμήσεις του αν αυτό δεν ήταν προσχεδιασμένο και επιζήμιο..
Γενικά Αγορά Ενέργειας
Το κύριο καύσιμα στο ενεργειακό μίγμα της χώρας ήταν παραδοσιακά το πετρέλαιο λόγω θέρμανσης και κίνησης. Όμως με τα μνημόνια, δηλαδή την πραξικοπηματική εσωτερική υποτίμηση, πέφτει η ζήτηση κατά 40% ενώ πρόσφατα επιβαρύνθηκε και από τα lockdown της πανδημίας το 2020-2021.
Παράλληλα αυξήθηκε η χρήση του φυσικού αερίου που ουσιαστικά χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή σε αντικατάσταση του λιγνίτη και πολύ λιγότερο για θέρμανση και βιομηχανική χρήση. Τα ΑΠΕ αν και αυξάνουν αποτελούν μικρό μέρος του ενεργειακού μίγματος, κυρίως χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή αλλά δεν παρέχουν αξιοπιστία για συνεχή λειτουργία αν δεν υπάρχει αποθήκευση ενέργειας και φυσικά είναι επιδοτούμενα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Ότι έχασε ο λιγνίτης μεταξύ 2000 και 2018 στο ενεργειακό μίγμα της χώρας (από 33% του συνόλου στο 20%) με την απολιγνιτοποίηση το πήρε το φυσικό αέριο (από το 6% στο 18%). Την ίδια περίοδο το πετρέλαιο εκτός από την πτώση σαν συνολικές ποσότητες μειώθηκε από το 55% του μίγματος στο 46% χάνοντας 6% ενώ τα ΑΠΕ αυξήθηκαν από το 6% στο 12% το οποίο κυρίως οφείλεται σε αιολικά και φωτοβολταϊκά.
Όμως και τα υδροηλεκτρικά είναι ΑΠΕ παρά του ότι αποσιωπώνται. Αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος από το 6% των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα το 2000 ενώ δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά σε ισχύ (εκκρεμεί το φράγμα Μεσοχώρας των 160 MW). Σε σχέση με τα άλλα ΑΠΕ παρέχουν αξιοπιστία αφού μπορούν να δραστηριοποιηθούν ανά πάσα στιγμή. Μπορούν επίσης να λειτουργήσουν για αποθήκευση ενέργειας μέσω της άντλησης.
Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και Κλίμα (ΕΣΕΚ) ΝΔ
Αυτή η τάση για το ενεργειακό μίγμα συνεχίζεται με το ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και Κλίμα) της ΝΔ όπου προβλέπεται ότι το πετρελαϊκά καύσιμα θα ανέρχονται το 2030 στο 45% του συνόλου, το φυσικό αέριο σε 22% και τα ΑΠΕ διπλασιάζονται στο 31% (εδώ μιλάμε για σύνολο κατανάλωσης ενέργειας και όχι μόνο ηλεκτρισμού όπου ΑΠΕ ίσως έχουν μεγαλύτερο ποσοστό).
Τα ΑΠΕ θεωρητικά θα αντικαταστήσουν τον λιγνίτη (στερεά καύσιμα) που από 10% πέφτει στο 1% το 2030. Δεν διατηρεί δηλ. το σχέδιο της ΝΔ ούτε την σύγχρονη μονάδα 5 της Πτολεμαΐδας που σχεδιάζει να μετατραπεί για χρήση εισαγόμενου φυσικού αερίου!
Να σημειώσουμε εδώ ότι τα στερεά καύσιμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην βιομηχανία όπως φαίνεται και στο ΕΣΕΚ αφού αναφέρονται στο 1% του μίγματος παρά την απολιγνιτοποίηση και ενδεχομένως απαλλάσσονται από καυσαέρια. Όμως σε σχετική ερώτηση η κυβέρνηση απέφυγε να διευκρινίσει τι εννοούσε στο ΕΣΕΚ σε σχέση δεν με μείωση του κόστους λειτουργίας τη ΛΑΡΚΟ αν μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον δικό της λιγνίτη. (πηγή)
Παράλληλα το ΕΣΕΚ προβλέπει και μείωση της κατανάλωσης!!! Αυτό ίσως είναι από εξοικονόμηση αλλά ίσως και από έλλειψη ανάπτυξης αφού δεν προβλέπεται κάποια σημαντική ανάπτυξη με βάση το Μεσοπρόθεσμο, τις Αξιολογήσεις ακόμα και το Ταμείο Ανάκαμψης (Ελλάδα 2.0). Από τη άλλη ακόμα και αν είναι έτσι, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’Οίκον» δεν προχωρά με ταχείς ρυθμούς.
Ουσιαστικά δηλαδή το ΕΣΕΚ αντικαθιστά τις εγχώριες με εισαγόμενες πηγές (αλλά και εισαγόμενες μη ανακυκλώσιμο εξοπλισμό ΑΠΕ) και προβλέπει εξάρτηση 75% κάτι που φυσικά είναι εγκληματικό και πλέον αποδεικνύεται με τα προβλήματα με την Ρωσία και των ελλείψεων διεθνώς.
Μάλιστα το ΕΣΕΚ προβλέπει ανερυθρίαστα ως και εισαγωγές ρεύματος! Είναι ενδεικτικό ότι στο ΕΣΕΚ της ΝΔ προβλέπει εισαγωγές από 6.200 GWh το 2020 σε 4.578 GWh το 2030! Ποιος θα το παρέχει; Μήπως η υποθαλάσσια με Αίγυπτο και με τι κόστος ή μήπως από την απειλητική Τουρκία; Ή μήπως από τα Βαλκάνια από λιγνίτες όπως σήμερα; Αν δεν υπάρχουν εξασφαλισμένα συμβόλαια και γεωπολιτική σταθερότητα πόσο επικίνδυνη είναι αλήθεια αυτή η πολιτική…
Την ίδια στιγμή βέβαια που δηλώσεις και πράξεις της κυβέρνησης δείχνανε ότι δεν υπάρχει διάθεση για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της ΑΟΖ που φαίνονται να κολλάνε λόγω οικολόγων (η γνωστή δικαιολογία όπου δεν θέλουν να ζυμώσουν, κοσκινάνε…. Κάτι που για τα ΑΠΕ δεν αποτελεί πρόβλημα) ή ασύμφορο όπως ο αγωγός Eastmed (κάτι που δεν είναι όμως ο IBG ή ο TAP (που χρηματοδοτήθηκε κατά το 85% από την ΕΕ (πηγή) σε σύνολο 4,5 δις € κόστος).
Όλα αυτά βέβαια που προβλέπει το ΕΣΕΚ μένει να το δούμε αν θα γίνουν, δηλαδή κατά πόσο μπορεί να προχωρήσει ο διπλασιασμός των εγκατεστημένων ΑΠΕ (με εκτεταμένη επιβάρυνση του περιβάλλοντος) και με τι κόστος ανά KWh (ειδικά αν συνδυαστούν με μονάδες αποθήκευσης). Από την άλλη το ΕΣΕΚ της ΝΔ είναι ήδη για τα σκουπίδια αφού προβλέπεται μέγιστο κόστος ηλεκτρισμού 120 €/MWh κάτι που δεν ισχύει πια ακόμα και πριν των προβλημάτων με τις κυρώσεις στην Ρωσία και έχει σχέση με την καταστροφική ενεργειακή πολιτικής της ΝΔ.
Να σημειωθεί επίσης ότι στο ΕΣΕΚ της ΝΔ δεν προβλέπεται επιθετική αντικατάσταση των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων από ηλεκτρικά αφού αποτελούν μεγάλο μέρος των εκπομπών, αν αυτό απασχολεί. Θέτει στόχο οι πωλήσεις των ηλεκτρικών να ανέλθουν το 30% του συνόλου το 2030 κάτι που σημαίνει ότι θα αποτελούν μόνο περίπου το 5% του στόλου όταν άλλες χώρες της ΕΕ προβλέπουν την διακοπή της πώλησής τους μέχρι τότε. (πηγή) Και αυτό ενώ ιστορικά η Ελληνική πολιτεία έχει αδρανήσει αν όχι εμποδίσει την ηλεκτροκίνηση (βλέπε μη στήριξη της παραγωγής του Νεώριο Enfield 8000 το 1972-75 ούτε καν της μετατροπή συμβατικών σε ηλεκτρικά. Επιλεκτική περιβαλλοντική ευαισθησία λοιπόν.
Βέβαια η αύξηση των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων δημιουργεί ακόμα ένα κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια σε περίπτωση που δεν υπάρχει αξιόπιστη παροχή ενέργειας για τις μετακινήσεις. Εκτιμάται δε ότι θα αυξήσουν την κατανάλωση ρεύματος κατά 10% περίπου ως το 2050, κάτι που μένει να το δούμε βέβαια και κατά πόσο θα καλυφθεί (πηγή)
Ίδια προσχηματική περιβαλλοντική πολιτική και στο θέμα των αεροπορικών καυσαερίων του τουρισμού που είναι πολύ σημαντικά και η Γαλλία έχει θέσει τέλη εκπομπών ή στα ναυτιλιακά καυσαέρια όπου ο Μητσοτάκης ζήτησε πιο ρεαλιστικούς στόχους μείωσης των εκπομπών τους από την ΕΕ! Μόνο για τις λιγνιτικές μονάδες δεν ενδιαφέρθηκε, αντιθέτως είπε σχεδόν ως κατόρθωμα στην συνέντευξη στην Bild ότι οι 20.000 άνεργοι στην περιοχή θα πρέπει να βρουν κάτι άλλο να κάνουν! (πηγή)
Οι ναυτιλιακές εκπομπές θα αυξηθούν με την διακίνηση των εμπορευμάτων από την Κίνα ή του LNG αντί της τροφοδοσίας μέσω αγωγών όπως και η κίνδυνοι ρύπανσης αν αυτό είναι που απασχολεί τους λεγόμενους οικολόγους. Εκτιμάται ότι οι εκπομπές των πλοίων είναι το 1/3 περίπου των αυτοκινήτων όλου του πλανήτη. Συνεπώς ένα σημαντικό ποσό που μπορεί να αυξηθεί με το LNG (πηγή)
Η Ανατολική Μεσόγειος ειδικά λόγω κίνησης προς/από Σουέζ και Μαύρη Θάλασσα είναι από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες περιοχές του πλανήτη.
Και αυτό ενώ η αποβιομηχανισμένη και χρεωκοπημένη από τα μνημόνια χώρα δεσμεύεται στις ίδιες αυστηρές μειώσεις ρύπων με τον βιομηχανικό πλούσιο βορρά που έχει υψηλότερες κατά κεφαλή εκπομπές! Αυτός εξάλλου είναι ένας λόγος που στην Συνθήκη για το Κλίμα του ΟΗΕ δίνεται περιθώριο στις αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν ρύπους ή χρηματοδότηση να το κάνουν από τις ανεπτυγμένες, κάτι που δεν γίνεται φαίνεται μέσα στην ΕΕ!
Πετρέλαιο
Αν και τα τελευταία χρόνια υπάρχει μείωση της κατανάλωσης πετρελαιοειδών, έχουν αυξηθεί ο εξαγωγές προϊόντων πετρελαίου και διαμορφώνονται στους 20 εκατ. τόνους το 2018 από περίπου 5 εκατ. το 2000. Σημαντικό μέρος των εξαγωγών είναι προς την Τουρκία, κάτι που οφείλεται σε κάποια ειδικά κλάσματα που ίσως σταματήσουν γιατί παράγει και το νέο διυλιστήριο της Σμύρνης. (πηγή) Όσο αφορά τις εξαγωγές προς τον Βορρά, ας μην ασχοληθούμε καλύτερα, γιατί πολλά λέγονται για το τι περιλαμβάνουν… (πηγή).
Όσο αφορά στην προέλευσή του πετρελαίου βλέπουμε ότι υπάρχει μια σταδιακή μείωση της προμήθειας αργού από την Ρωσία μετά το 2010 και αύξηση/αντικατάσταση του από το Ιράκ. Αυτό έχει την σημασία του σε σχέση με τα σημερινά γεγονότα αλλά και την ακύρωση του SouthStream καθώς δείχνει την απομάκρυνση από την Ρωσία μετά την επιβολή των μνημονίων για κάποιον λόγο
Φυσικό Αέριο
Το φυσικό αέριο ξεκίνησε να χρησιμοποιείται στο ενεργειακό μίγμα της Ελλάδα από το 1996 μέσω κυρίως της Gazprom με την ελληνοβουλγαρική σύνδεση αγωγών στο Σιδηρόκαστρο. Είχε αρχίσει να υπάρχει δηλαδή μια σχέση με την Ρωσία πριν ακόμα φτάσει να εξελιχθεί περισσότερο με το σχέδιο του South Stream με τον οποίο η Ελλάδα θα αποτελούσε κόμβο τροφοδοσίας της ΕΕ και των Βαλκανίων.
Το 2000 προστέθηκε ο σταθμός του υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ρεβυθούσα (είσοδος Αγίας Τριάδας), το 2006 ο σταθμός των Κήπων (διασυνδετήριος TANAP Τουρκίαs και Botas) και τo 2021 ο TAP (είσοδος Νέας Μεσημβρίας) με το αζέρικο φυσικό αέριο. Επίσης προγραμματίζεται και νέος σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπολη ίσως και στην Κόρινθο ή και στην Θεσσαλονίκη.
Η χρήση του LNG που είναι ακριβότερο από αυτό των αγωγών κανονικά, ανεβαίνει μετά το 2019. Το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αεριού προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή (70%) ενώ ένα 19% πάει στην βιομηχανία και μόνο το 13% στην λιανική.
Σημειώνεται ότι η χώρα είχε πριν την κρίση με την Ρωσία από το ακριβότερες τιμές προμήθειας φυσικού αέριου στην ΕΕ. Οφείλεται στην προτίμηση στο LNG ή σε ακριβά συμβόλαια αγωγών; Ποια ανεξάρτητη αρχή θα το ερευνήσει αυτό; (πηγή)
Στο σύνολο την παροχής φυσικού αερίου (LNG ή αγωγών) για το 2021 η παροχή του Σιδηρόκαστρου (από την Ρωσία) αντιπροσώπευε το 45%, το LNG (Ρεβυθούσα) το 25% (με το 50% αυτού από τις ΗΠΑ), ο TAP που έκανε δυναμική είσοδο στο 14% και η παροχή από τους Κήπους (Τουρκία) στο 4%. (πηγή)
Άρα κάτι συμβαίνει εδώ. Παρατηρείται σταδιακά τα τελευταία μνημονιακά χρόνια διείσδυση των ΗΠΑ, παρά το λογικά υψηλότερο κόστος και μείωση της παροχής της Ρωσίας κάτι που θα συνεχιστεί λόγω των κυρώσεων. Η κατανάλωση από τον TAP επίσης ανεβαίνει ραγδαία ενώ μπορεί και να διπλασιαστεί η παροχή του, συνεπώς εξάρτηση και από την Τουρκία. Την ίδια στιγμή δείχνει την εξάρτηση και των ΗΠΑ από την Τουρκία αφού χωρίς και αυτή την παροχή τα Βαλκάνια θα είχαν πρόβλημα.
Ηλεκτρισμός
Στην ηλεκτροπαραγωγή έχουμε αντικατάσταση του λιγνίτη από φυσικό αέριο. Το ποσοστό του λιγνίτη πέφτει από 67% το 2001 στο 22% τον Σεπτέμβριο του 2019. Ταυτόχρονα αυξήθηκε το ποσοστό του φυσικού αερίου από εκεί που δεν χρησιμοποιούνταν καθόλου το 2001 σε 42% του μίγματος το 2021.
Ακόμα και σε στιγμές κινδύνου μπλακαουτ όπως το καλοκαίρι ή με την αύξηση της τιμής παρά του ότι λέγεται ότι ξεκίνησαν πάλι να δουλεύουν οι λιγνιτικές μονάδες, στην πραγματικότητα το ποσοστό τους στο μίγμα έμεινε το ίδιο, στο 10%. (πηγή)
Παρά τις πιέσεις με τον Νόμο 4843/2021 το φθινοπώρου του 2021 περιορίστηκε η παραγωγή από τις λιγντικές μονάδες στα 5 GWH μόνο κάτι που είναι κάτω από το 50% της δυναμικότητας (10,3 GWh) με πώληση του 50% της παραγωγής με Ελληνικά Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Ε.Σ.Μ.Ε). Και αυτό ενώ ήδη είχαν αποσυρθεί κάποιες μονάδες (πηγή) Αφού η ισχύς μόλις το 2018 ήταν 15,2 GWh. Ο λιγνίτης θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κατώτατο όριο έστω και στα 120-150 €/MWh λόγω τεράστιας δυναμικότητας και ενεργειακής αυτονομίας. Αλλά όχι.
Χρηματιστήριο Ενέργειας
Η Ελλάδα είχε βέβαια μια από τις υψηλότερες τιμές στο ρεύμα στην Ευρώπη όπως έγινε και με τις τηλεπικοινωνίες μετά την ιδιωτικοποίηση τους. Άλλος ένας μύθος των μεταρρυθμίσεων διαλύεται. Όπως είχε και μια από τις υψηλότερες τιμές χονδρικής στο φυσικό αέριο.
Το σύστημα του χρηματιστηρίου ενέργειας είναι ρυθμισμένο για να ανεβάζει τις τιμές αφού η ζήτηση ικανοποιείται με ένα σταδιακό τρόπο με την μέθοδο “pay-as-clear market” όπου πλέον οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν διασυνδέσει και τα δίκτυά τους. Πρώτα απορροφάται η παροχή των ΑΠΕ και τελικά το φυσικό αέριο και τον άνθρακα που είναι τα ακριβότερα και τελικά καθορίζουν την τιμή εκκαθάρισης. (πηγή)(πηγή)
Tο κόστος ανά MWh των ΑΠΕ καθορίζεται από την αρχική προσφορά στην άδειά του. Μπορεί αυτή τη στιγμή να είναι χαμηλά η τιμή αυτή ακόμα και στα 60 €/MWh (ήταν αρκετά ψηλότερα στο παρελθόν) κάτι που σε σχέση με τις ανατιμήσεις που πλέον μπορούν να εξασφαλίσουν μέσω του χρηματιστηρίου θέτει ερώτημα αν είναι λογικές και όχι για να δικαιολογήσουν την πράσινη μετάβαση. Οι τιμές στα παλαιότερα ήταν άνω των 100€/Mwh (πηγή) όπως σε αυτή την περιοχή άνω των 100€/Mwh θα είναι τα θαλάσσια αιολικά (πηγή) αν βέβαια βρούνε περιοχή στο Αιγαίο που φυσάει που δεν έχει καθοριστεί ΑΟΖ και χωρικά ύδατα 12 ναυτικών μιλίων και δεν τα βάλλουν στο Ιόνιο που δεν φυσάει…
Όμως η παροχή των ΑΠΕ δεν είναι εξασφαλισμένη πχ το βράδυ ή το καλοκαίρι με καύσωνα ή χιονοθύελλα, τότε που χρειάζεται περισσότερο. Από την άλλη το κόστος τους δεν είναι ξεκάθαρο αφού λαμβάνουν επιχορηγήσεις από τις άλλες μορφές ενέργειας (δικαιώματα εκπομπών) και τους καταναλωτές (ΕΤΜΕΑΡ). Καθώς η λιγνιτική παραγωγή στην Ελλάδα έχει περιοριστεί τεχνητά από το κλείσιμο εργοστασίων δεν μπορεί να κάνει την διαφορά ικανοποιώντας την ζήτηση, και η τιμή καθορίζει η υψηλότερη προσφορά η οποία είναι το φυσικό αέριο των ολιγαρχών και των εισαγωγέων.
Βέβαια και η ΔΕΗ (εκτός δημοσίου αφού την ελέγχει το Υπερταμείο) κερδοσκοπούσε με την αύξηση των τιμολογίων το 2020 και τις εισαγωγές φθηνής ενέργειας μέσα στην πανδημία και πώληση στο χρηματιστήριο αλλά και την αύξηση των τιμολογίων. Αυτή ήταν η «εξυγίανση» Χατζηδάκη (πηγή).
Δεν θα συνωμοσιολογήσουμε εδώ για το τι σκοπό εξυπηρετεί το χρηματιστήριο ενέργειας αλλά τα προβλήματα της λειτουργίας τους γίνονται αντιληπτά πλέον και σε άλλα κράτη της Ευρώπη όπως η Ισπανία που διάκειται αρνητικά προς αυτό και στη Διάσκεψη της ΕΕ του Μαρτίου 2022 πίεσε για εξαίρεσή της με επιβολή πλαφόν στην τιμή της παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο (πηγή) Περιέργως η ΕΕ υπερασπίζεται όμως αυτό το εξόφθαλμα προβληματικό τρόπο λειτουργίας. Περίεργο.
Το γεγονός πάντως ότι το τρόπος κοστολόγησης του χρηματιστηρίου ενέργειας εκτοξεύει το κόστος πάνω από ένα ποσοστό κατανάλωσης σημαίνει ότι πριμοδοτεί τους παραγωγούς ενέργειας σε επίπεδο αισχροκέρδειας όταν δεν υπάρχουν μηχανισμοί για αξιόπιστη παροχή με μονάδες βάσης και από την άλλη ότι προωθεί τον περιορισμό της κατανάλωσης (ώστε να μην φτάνει να αυξάνεται η τιμή).
Εκτός αυτού στην Ελλάδα δεν έχουν συναφθεί διμερή συμβόλαια με μεγάλους καταναλωτές όπως στην ΕΕ με αποτέλεσμα να είναι πιο εκτεθειμένοι σε αισχροκέρδεια όταν στην Πολωνία που έχει και λιγνίτες και χαμηλότερες τιμές, μόνο το 1% περνά από την ρουλέτα του χρηματιστηρίου ενέργειας.
Επίσης η Ελλάδα δεν διαθέτει δεξαμενές φυσικού αερίου (πηγή). Η ΕΕ μετά και την αναταραχή με την Ρωσία, επιβάλλει να γεμίζουν στην αρχή της σεζόν με απόθεμα ασφαλείας ώστε να απορροφούν τις αναταραχές στην αγορά. Όμως εκκρεμεί η κατασκευή της υποθαλάσσια δεξαμενή Καβάλας εδώ και πολύ καιρό. Έτσι η χώρα είναι έρμαιο της κερδοσκοπίας! Αναφέρεται από την ΕΒΙΚΕΝ ότι μόνο στην Ελλάδα από όλη την Ευρώπη πέρασε το 100% των ανατιμήσεων του φυσικού αερίου στον καταναλωτή (πηγή) Παράξενο; Εγκληματική αβλεψία ή ανικανότητα;
Η όλη κατάσταση το σκάνδαλο Enron, από δύο δεκαετίες πίσω στην Καλιφόρνια όπως προειδοποιούσαν κάποιοι που αγνοούνταν ως συνωμοσιολόγοι. Με το σκάνδαλο Enron οι «χρηματιστές» της ενέργειας βγάζαν εκτός ή μπλοκάραν γραμμές για να δημιουργούν συνθήκες ζήτησης και να ανεβάζουν τις τιμές (πηγή) πανηγυρίζοντας “Burn, baby burn” όταν είχε πυρκαγιά και καταστροφή γραμμών άρα μείωση παροχή και για πανηγυρίζοντας Burn, baby burn όταν είχε πυρκαγιά άρα απώλεια γραμμών-παροχής (πηγή) και περηφανεύονταν σε μαγνητοφωνημένες συνομιλίες ότι «κλέβαν» 1-2 εκατομμύρια την ημέρα από τον κόσμο της Καλιφόρνια! Όπως είπαμε αυτού του είδους η «επένδυση» είναι καλύτερο από το να σηκώνεις λεφτά από το ΑΤΜ.
Η δήθεν ανεξάρτητη από την δημοκρατική διακυβέρνηση ΡΑΕ αλλά ίσως εξαρτημένη από τα συμφέροντα αφού αυτή επιβλέπει την λοταρία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και δίνει ανεξέλεγκτα άδειες ΑΠΕ θα υπολογίσει λέει τα υπερκέρδη του καρτέλ ενέργειας και θα φορολογηθούν στο 90%. Δηλαδή θα υπολογίσει πόσα θα επιστρέψουν στο κοινωνικό σύνολο. Βάλαμε δηλαδή τον λύκο να φυλάξει τα πρόβατα. Θυμίζει την εθελοντική φορολόγηση των εφοπλιστών που τελικά δεν εισπράχθηκε (αν και διαφημίστηκε).
Βέβαια λόγω του περίπλοκου τρόπου τιμολόγηση είναι δύσκολο να υπολογιστεί η αισχροκέρδεια από όσους δεν έχουν στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Ίσως πρέπει να υπολογίσει κανείς ποια είναι η χονδρική προμήθειας φ.α. και το κόστος μετατροπή σε ενέργεια όπως και πολύ σημαντικό και ίσως το κυριότερο ποια η διαφορά από την τιμή που έχουν αδειοδοτηθεί τα ΑΠΕ και αυτή που τελικά αποζημιώνονται μέσω της λοταρίας του Χρηματιστήριου Ενέργειας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει έναν υπολογισμό για 1,4-3 δις € (πηγή) χωρίς όμως να φαίνονται οι λεπτομέρειες. Ενώ η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ έχει μιλήσει για 200 δις € σε όλη την ΕΕ! (πηγή)
Επίλογος
Αν πράγματι υπήρχε πλάνο απεθνικοποίηησης συνάντησε αντίδραση κάποια ίσως τυχαία κάποια όχι και δεν προχώρησε απρόσκοπτα ως τώρα. Δέχθηκε την πίεση των μεταναστευτικών ροών ενώ η ανοχή της κοινωνίας είχε εξαντληθεί πριν την πανδημία και δεν μπόρεσε να προωθήσει την ισοπέδωση της χώρας σε ένα γκλομπαλιστικό πολτό υπό τον ολοκληρωτισμό του σοσιαλισμού των πολυεθνικών και των εξωκοινοβουλευτικών οντοτήτων (Διεθνές Δίκαιο, ΜΚΟ κλπ.).
Παράλληλα είχε ξεκινήσει η κάμψη της οικονομίας πριν την πανδημία από τα τέλη του 2019 με την η επιβράδυνση στην ΕΕ και άρα στην χώρα αφού τελικά είναι ευθέως εξαρτώμενη με τον τουρισμό που είχε εξαντλήσει την δυναμική με τα υποτιμημένα πακέτα στα μνημονιακά χρόνια.
Η πανδημία υπήρξε μια λύση όπως και για άλλες κυβερνήσεις παγκοσμίως βλέπε εξεγέρσεις με τα κίτρινα Γιλέκα στην Γαλλία που με το lockdown περιορίστηκαν η οποία αντιμετώπισε αντιδράσεις αλλά επιβράδυνε την αποεθνικοποίηση. Μπορεί να μην διαλύθηκε το ΕΣΥ εντελώς με τις συγχωνεύσεις δηλ. κλεισίματα νοσοκομείων αλλά δεν έγιναν προσλήψεις ακόμα και μέσα στην πανδημία ενώ προχώρησε και σε αναστολές ακόμα μέσω των αρνητών του υποχρεωτικού εμβολιασμού.
Διατηρήθηκε επίσης το μοντέλο του φτηνού μαζικού τουρισμού αν και υπό απειλή διεθνώς λόγω της πανδημίας. Αυτό έγινε με τα δανεικά του PEPP της ΕΚΤ για επιδόματα (πρέπει να είναι το μεγαλύτερο μέρος από τα 15 δις € που δόθηκαν για ενισχύσεις σε εταιρίες που έχασαν πάνω από το 20% του τζίρου) και σκανδαλώδη ασυδοσία για τουρίστες την ίδια στιγμή που οι ντόπιο στέναζαν κάτω από τα πιο αυστηρά μέτρα περιορισμού της ελευθερίας τους. Η κυβέρνηση χρηματοδοτώντας τα ΜΜΕ που έχει τον απόλυτο έλεγχο τους όπως και του οικονομικού συστήματος (μέσω lockdown και επιδομάτων) προσπάθησε να τρομοκρατήσει και να αυτοπροβληθεί ως σωτήρας της δημόσιας υγείας καλύπτοντας παράλληλα την ασυδοσία στον τουρισμό που θα διέψευδε το αφήγημα (πχ δήθεν λογισμικό για είσοδο το 2020 που αποδείχτηκε προβληματικό… δήθεν με πιστοποιητικό για εμβολιασμένους που δεν σταματά την διάδοση, αποσιώπηση κρουσμάτων στα covid free νησιά και διχασμό) την ίδια ώρα που υπήρχε υπερβάλλουσα θνησιμότητα από το καλοκαίρι του 2021.
Συνεχίζει επίσης τα ξεπουλήματα δημόσιας περιουσίας όμως η οικονομική αναταραχή περιέπλεξε αποτιμήσεις και χρηματοδότηση των εξαγορών. Από την άλλη όμως η πανδημία δίνει και μια πρώτης τάξης ευκαιρία για προμήθειες με αναθέσεις και ενδεχόμενο πλουτισμό κάποιων πάντα για το καλό της δημόσια υγείας. Οι αναθέσεις υπολογίζεται ότι έχουν φθάσει ως και τα 7 δις. Τελικά το που και σε ποιόν και γιατί σπαταλήθηκαν τα 44 δις € που παρείχε η ΕΚΤ για τους πειραματισμούς της «πανδημίας» θα πρέπει να είναι αντικείμενο έρευνας όταν η χώρα αποκτήσει ανεξάρτητους θεσμούς, όπως και το τι έγινε με τα μνημόνια.
Παρά τα όποια εμπόδια συνεχίζεται να αποεθνικοποιείται η χώρα και οικονομία της ειδικά μέσω της ενέργειας. Θα αποτελεί πλέον «χώρο» και όχι χώρα που θα ελέγχεται από διεθνή συμφέροντα σε συνεργασία με την εγχώρια ελίτ. Παράλληλα έτσι δημιουργείται ένας μοχλός εκβιασμού για το κοινωνικό σύνολο και για την εγχώρια ελίτ. Σε μια εποχή που το χρέος είναι μη βιώσιμο και τα χρήματα χάνουν την αξίας τους αυτό που θα έχει σημασία θα είναι οι πόροι. Εκεί που το 2015 το κλείσιμο των τραπεζών ήταν το φόβητρο, στο μέλλον μπορεί να κλείσουν οι διακόπτες της ενέργειας. Είναι κάτι πιο πειστικό ακόμα και για όσους δεν έχουν λεφτά στις τράπεζες.