Το μέγιστο λάθος του Γκορμπατσώφ ήταν ότι δέχθηκε αυτή την
προφορική δέσμευση θεωρώντας πως οι Αμερικανοί θα τηρούσαν τον λόγο τους
και πως δεν υπήρχε ανάγκη για καμία χειροπιαστή εγγύηση. Νόμισε πως
είχε να κάνει με κυρίους, και παρέβλεψε πως οι Αμερικανοί δεν φημίζονται
για τη γενναιοφροσύνη που δείχνουν στους ηττημένους αντιπάλους τους.
Και πράγματι, μετά την επανένωση των Γερμανιών αντί οι Αμερικανοί να
προσεταιριστούν τη Ρωσία και να την εντάξουν σταδιακά στο δυτικό
πολιτικό και οικονομικό σύστημα, της συμπεριφέρθηκαν με αλαζονεία,
περιφρόνηση και κουτοπονηριά. Σε ολόκληρη τη δεκαετία του 1990 όχι μόνο
δεν έδειξαν καμία διάθεση να καταργήσουν το ΝΑΤΟ, αλλά έψαχναν να βρουν
κάποιον εχθρό για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή του και τη συνεχή
επέκτασή του. Η ξεδοντιασμένη Ρωσία του μέθυσου Γιέλτσιν δεν έπειθε
φυσικά κανέναν ότι ήταν ο «μπαμπούλας» που χρειάζονταν οι Αμερικανοί για
να κρατούν τους Ευρωπαίους στο μαντρί του ΝΑΤΟ. Η ρωσική οικονομία ήταν
σε κατάσταση πλήρους διάλυσης, και διάφοροι άφραγκοι απατεώνες
κατάφεραν να γίνουν δισεκατομμυριούχοι μέσα σε μια νύχτα. Άνθρωποι που
μέχρι τότε γυρνούσαν σαν πλανόδιοι πωλητές, πήγαν (με τις πλάτες του
Γιέλτσιν) και πήραν από τη ρωσική κρατική τράπεζα δάνεια δεκάδων
εκατομμυρίων δολαρίων χωρίς καμία εγγύηση, αγόρασαν με αυτά τις κρατικές
εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου σε εξευτελιστικές τιμές, και
άρχισαν να νέμονται ξεδιάντροπα τον κρατικό πλούτο.
Οι ρωσικές ένοπλες
δυνάμεις περιήλθαν σε άθλια κατάσταση. Οι μόνιμοι αξιωματικοί
αναγκάζονταν να εργάζονται ως ταξιτζήδες και ελαιοχρωματιστές τα
απογεύματα για να μπορούν να συντηρούν τις οικογένειές τους επειδή το
επίπεδο των μισθών τους ήταν γελοίο. Η ρωσική αεροπορία δεν αγόραζε ούτε
ένα νέο μαχητικό αεροσκάφος, ο στρατός δεν αποκτούσε ούτε ένα
καινούργιο άρμα, το ναυτικό σκούριαζε ασυντήρητο στους ναυστάθμους του.
Το αεροπλανοφόρο «Varyag», που η ναυπήγησή του δεν είχε προλάβει να
περατωθεί στο Νικολάγιεφ της Μαύρης Θάλασσας, πουλήθηκε στους Κινέζους
με την προοπτική να το μετατρέψουν σε πλωτό night club στο Χονγκ Κονγκ.
Ψάχνοντας απεγνωσμένα να βρουν έναν εχθρό για να δικαιολογήσουν τη
συνεχιζόμενη ύπαρξη του ΝΑΤΟ, οι Αμερικανοί βρήκαν τη μισοπεθαμένη και
διαλυμένη Γιουγκοσλαβία του Μιλόσεβιτς η οποία ήδη είχε ρημαχθεί από τον
εμφύλιο πόλεμο. Με αφορμή τάχα την προστασία των Αλβανών του
Κοσσυφοπεδίου, η Συμμαχία που μέχρι τότε δεν είχε πολεμήσει ποτέ επί 50
χρόνια, συστρατεύτηκε το 1999 κατά της Γιουγκοσλαβίας την οποία και
βομβάρδισε ανηλεώς προκειμένου να την εξαναγκάσει να αποδεχθεί την
απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου. Η Γιουγκοσλαβία ήταν τόσο εξουθενωμένη ώστε
δεν χρειάστηκε να γίνει καμία χερσαία επέμβαση εναντίον της, παρά μόνο
αεροπορικοί βομβαρδισμοί. Επρόκειτο για καραγκιοζιλίκι άνευ
προηγουμένου. Επί 78 ημέρες που διήρκεσαν οι αεροπορικές επιχειρήσεις
δεν σκοτώθηκε στη μάχη ούτε ένας στρατιωτικός του ΝΑΤΟ και τα μόνα
θύματα από την πλευρά του οφείλονταν αποκλειστικά σε ατυχήματα! Κάτι
τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί στα παγκόσμια χρονικά, ούτε και νομίζω ότι θα
ξανασυμβεί ποτέ στο μέλλον.
Το 2001, έπειτα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Αλ Κάιντα στις
ΗΠΑ, οι Αμερικανοί βρήκαν και πάλι την ευκαιρία να εμπλέξουν το ΝΑΤΟ σε
πόλεμο, προσδιορίζοντας ως εχθρό τώρα τους κατσαπλιάδες Ταλιμπάν του
Αφγανιστάν. Επρόκειτο για νέο καραγκιοζιλίκι, ακόμη μεγαλύτερο από
εκείνο της Γιουγκοσλαβίας. Οι Αμερικανοί κατέλαβαν το Αφγανιστάν με
βομβαρδισμούς από αέρος και με τους ντόπιους Αφγανούς συμμάχους τους,
προτού καν προλάβουν να φθάσουν εκεί οι πρώτες αμερικανικές χερσαίες
δυνάμεις! Στη συνέχεια, επί 20 χρόνια διεξήγαγαν έναν πόλεμο (που ούτε
και οι ίδιοι πλέον καταλάβαιναν τι νόημα είχε πέρα από το να δίνει έναν
λόγο ύπαρξης στο ΝΑΤΟ) ο οποίος στοίχισε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια και
3.800 ζωές Αμερικανών και κατέληξε σε ένα πρωτοφανές φιάσκο με τους
ξυπόλητους Ταλιμπάν να θριαμβεύουν και να τρέπουν τους ΝΑΤΟϊκούς σε
άτακτη φυγή με εικόνες που θύμιζαν την κατάρρευση στο Νότιο Βιετνάμ το
1975.
Στο μεταξύ το ΝΑΤΟ είχε αρχίσει να επεκτείνεται προς ανατολάς, παρά
τη δέσμευση του Μπους προς τον Γκορμπατσώφ. To 1999 εντάχθηκαν σ' αυτό η
Ουγγαρία, η Τσεχία και η Πολωνία, το 2004 η Λιθουανία, η Λετονία, η
Εσθονία, η Βουλγαρία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Ρουμανία, και το 2009
η Αλβανία και η Κροατία. Οι χώρες αυτές γνώριζαν φυσικά ότι δεν
εντάσσονταν σε κάποια Οργάνωση Προστασίας της Θαλάσσιας Ζωής, ούτε σε
κάποιον Πολιτιστικό Όμιλο, ούτε σε κάποια Λέσχη Φίλων της Μουσικής.
Εντάσσονταν σε μία ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ η οποία είχε ιδρυθεί για να
αντιμετωπίσει έναν συγκεκριμένο εχθρό – τη Ρωσία. Δεν επρόκειτο για θέμα
αυτοδιάθεσης των ευρωπαϊκών χωρών. Κανείς δεν τις εμπόδισε να ενταχθούν
στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν το επιθυμούσαν, όπως δεν εμποδίστηκε π.χ. η
Φινλανδία προκειμένου να βελτιώσει το οικονομικό της επίπεδο και την
ευημερία του λαού της. Αντιθέτως, για την ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν ρωτήθηκαν
ποτέ οι λαοί αυτών των χωρών και όλα έγιναν πίσω από κλειστές πόρτες,
μεταξύ των Αμερικανών και των αντίστοιχων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οι
Ρώσοι έβλεπαν πως η ένταξη των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών σε μια εχθρική
προς αυτούς στρατιωτική συμμαχία γινόταν συχνά εκβιαστικά, με δόλιους
τρόπους και μέσα, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των Σκοπίων όπου
έγιναν απίστευτοι εκβιασμοί και δωροδοκίες και υποχρεώθηκε ακόμη και η
Ελλάδα να αυτοεξευτελιστεί βάζοντας την επίσημη υπογραφή της κάτω από
την παραχάραξη της Ιστορίας της.
Η Ρωσία υπό την ηγεσία του Πούτιν είχε αρχίσει στο μεταξύ να
ανασυγκροτείται και να στέκεται πάλι στα πόδια της. Ο Πούτιν
εκπαραθύρωσε έναν-έναν όλους τους απατεώνες που είχαν αρπάξει τον
κρατικό πλούτο επί Γιέλτσιν, και άρχισε να βάζει μια σειρά στο χάος. Και
τότε, τον Απρίλιο του 2008 ήρθε η προειδοποιητική βολή από τη Σύνοδο
Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι η οποία ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία και η
Γεωργία θα εντάσσονταν κι αυτές μελλοντικά στη Συμμαχία. Η κίνηση αυτή
ξεπερνούσε και τις τελευταίες «κόκκινες γραμμές» της Ρωσίας. Τον
Αύγουστο του 2008, εκμεταλλευόμενος ένα ολέθριο λάθος του φιλοδυτικού
προέδρου της Γεωργίας, ο Πούτιν επενέβη στρατιωτικά σ’ αυτή τη χώρα και
τα στρατεύματά του έφθασαν έξω από την πρωτεύουσα Τιφλίδα. Το μήνυμα
ήταν ξεκάθαρο και ηχηρό: η Ρωσία δεν θα ανεχόταν πλέον καμία περαιτέρω
επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Είχε καταπιεί μέχρι τότε τη θρασύτατη
συμπεριφορά των Αμερικανών, αλλά δεν ήταν διατεθειμένη να δείξει άλλη
ανοχή. Για να υπογραμμίσει μάλιστα ότι δεν αστειεύεται, ο Πούτιν
προχώρησε σε ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ρωσικών ενόπλων
δυνάμεων δαπανώντας κολοσσιαία ποσά τα επόμενα χρόνια.
Κι όμως, οι Αμερικανοί δεν πήραν το μήνυμα. Το 2014 υποκίνησαν τη
λεγόμενη «πορτοκαλί επανάσταση» στο Κίεβο η οποία κατέληξε στην ανατροπή
της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης Γιανουκόβιτς. Διαγραφόταν πλέον άμεσος
ο κίνδυνος να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και να ακολουθήσει κάποια
στιγμή στο μέλλον και η Λευκορωσία με παρόμοιο πραξικοπηματικό τρόπο. Αν
γινόταν αυτό, το ΝΑΤΟ θα έφθανε περίπου στα ίδια όρια που βρισκόταν η
Βέρμαχτ στο Ανατολικό Μέτωπο το 1943, δηλαδή μία ανάσα από μεγάλες
ρωσικές πόλεις-κλειδιά όπως η Αγία Πετρούπολη, το Σμολένσκ, το Ροστόβ,
το Κουρσκ και η Μόσχα, και μάλιστα χωρίς να ρίξει ούτε τουφεκιά! Η Ρωσία
είδε να ζωντανεύει και πάλι ο εφιάλτης μιας εισβολής από τα δυτικά,
όπως είχε γίνει παλαιότερα με τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ. Αυτή τη
φορά βέβαια ο εχθρός προήλαυνε με διαφορετικό τρόπο, πολύ πιο αργά και
με σημαία δήθεν τον εκδημοκρατισμό, την ευημερία και τις δυτικές αξίες,
αλλά το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, να χάνει δηλαδή σταδιακά η Ρωσία το
στρατηγικό της βάθος χάρη στο οποίο είχε καταφέρει να επιβιώσει το 1812
και το 1941. Η Ρωσία, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν επρόκειτο να καθίσει με
σταυρωμένα τα χέρια και να παρακολουθήσει τον μεθοδικό γεωπολιτικό
στραγγαλισμό της. Αντέδρασε άμεσα αποσπώντας την Κριμαία από την
Ουκρανία και πυροδοτώντας έναν εμφύλιο πόλεμο στο Ντονμπάς που κατέληξε
στην τυπική απόσχιση δύο επαρχιών.
Και πάλι οι Αμερικανοί δεν πήραν το μήνυμα ή προσποιήθηκαν ότι δεν
το πήραν, με αποτέλεσμα στις αρχές Νοεμβρίου του 2021 να φθάσει
κυριολεκτικά «ο κόμπος στο χτένι» για τον Πούτιν, όταν οι ΗΠΑ και η
Ουκρανία υπέγραψαν μία Συμμαχική Εταιρική Σχέση η οποία υποδήλωνε σαφώς
ότι ετοιμαζόταν η εισδοχή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τότε ήταν που άρχισε
να συγκεντρώσει στρατεύματα η Ρωσία στα σύνορα με την Ουκρανία, με τη
γνωστή τραγική κατάληξη που βλέπουμε τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Οι
Αμερικανοί και οι Ουκρανοί απλώς ξεπέρασαν κάθε όριο στις προκλήσεις
τους προς τη Ρωσία. Και βέβαια ο γραφικός Ζελένσκι τόσα ήξερε και τόσα
έκανε, αλλά δεν μπορώ να δεχθώ ότι οι έμπειροι Αμερικανοί διπλωμάτες και
οι στρατιωτικοί που πλαισιώνουν τον Μπάιντεν δεν καταλάβαιναν πού θα
οδηγούσε όλο αυτό. Όπως λέει και ο Αμερικανός καθηγητής Τζων Μιρσχάιμερ,
«αν πας και χώσεις ένα ραβδί στο μάτι της αρκούδας που κοιμάται, τι
περιμένεις να κάνει; Να βρει το όλο θέμα αστείο και να σου χαμογελάσει;
Θα ορμήσει να σε ξεσκίσει, και αυτό κάνει σήμερα η Ρωσία στην Ουκρανία».
Οι Αμερικανοί εκμεταλλεύτηκαν ουσιαστικά τους Ουκρανούς και τους
μεταχειρίστηκαν ως «χρήσιμους ηλίθιους» για να πετύχουν τους δικούς τους
στρατηγικούς στόχους. Τους έστειλαν ως «πρόβατα επί σφαγή» και αφού
τους έμπλεξαν σε μία φρικτή κατάσταση, τώρα κάθονται και τους
παρακολουθούν εκ του ασφαλούς και εξ αποστάσεως να μακελεύονται, και
τους ενθαρρύνουν να συνεχίσουν να πολεμούν και να σκοτώνουν Ρώσους.