Η οικονομική Αχίλλειος πτέρνα της Ρωσίας

Αυτό που συνέβη με τη Ρωσία, οι οικονομικές κυρώσεις και ιδίως το «πάγωμα» των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής της τράπεζας, θα έχει πολύ σοβαρά επακόλουθα – όχι μόνο για τη χώρα, αλλά για πολλές άλλες, κυρίως για την Κίνα και για τα υπόλοιπα πλεονασματικά κράτη διεθνώς, όπως είναι οι εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κατ’ επέκταση για ολόκληρο τον πλανήτη που κινδυνεύει να βιώσει μία χρηματοπιστωτική πυρηνική έκρηξη μεγατόνων – με απροσδιόριστα επακόλουθα. Στα πλαίσια αυτά, ο αυριανός κόσμος από τη συγκεκριμένη νομισματική οπτική γωνία, θα είναι πολύ διαφορετικός από το σημερινό – ενώ είναι ξεκάθαρο πως η Δύση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, από τον οποίο δεν θα είναι κανείς κερδισμένος. Δυστυχώς το μέλλον προβλέπεται πολύ σκοτεινό – πόσο μάλλον εάν συμπεριλάβει κανείς τις βίαιες στρατιωτικές αντιδράσεις της μεγαλύτερης πυρηνικής δύναμης του πλανήτη. Της Ρωσίας που έχει παγιδευτεί στη γωνία, χωρίς να της έχει επιτραπεί καμία διέξοδος διαφυγής – γεγονός που αποτελεί θανάσιμο λάθος, ειδικά εκ μέρους της ΕΕ, όσο εγκληματική και αν είναι η εισβολή της στην Ουκρανία.

Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος

Ανάλυση

Έχουμε αναφερθεί στα χρηματοπιστωτικά προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η Ρωσία, λόγω της παντοδυναμίας του δολαρίου που αποτελεί το πυρηνικό οικονομικό όπλο των Η.Π.Α. – καθώς επίσης του δυτικού συστήματος του χρέους, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού της από το Swift (ανάλυση).

Ήδη πάντως δέχεται νέες επιθέσεις, η χώρα και οι τράπεζες της, από τα υπόλοιπα οικονομικά όπλα των Η.Π.Α. – όπως είναι τα κερδοσκοπικά κεφάλαια και οι εταιρίες αξιολόγησης.

Η αιτία είναι οι κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί, λόγω της παράνομης εισβολής της στην Ουκρανία – από έναν ηγέτη που δυστυχώς κατέληξε δικτάτορας. Φυσικά εξωθήθηκε στις πράξεις του από τη Δύση που στην ουσία τον παγίδεψε μέσω της Ουκρανίας και στη συνέχεια τον εγκλώβισε – χωρίς όμως αυτό να αποτελεί δικαιολογία για τον εγκληματικό πόλεμο που διεξάγει, καταλύοντας την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας.

Εν τούτοις, δεν έχουμε αναφερθεί σε μία ιδιαίτερη κύρωση που είναι η μεγαλύτερη όλων – αυτήν εναντίον της ρωσικής κεντρικής τράπεζας ή, πιο σωστά, εναντίον των ρωσικών συναλλαγματικών αποθεμάτων. Στα πλαίσια αυτά τα εξής:

Συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα Ρωσίας σε σταθερές τιμές δολαρίου 2010

Η Ρωσία, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 (ανάλυση), με την Ουκρανία προηγουμένως στη διελκυστίνδα των Η.Π.Α. και της ίδιας (ανάλυση), ξεκίνησε να δημιουργεί ρεζέρβες σε ξένο συνάλλαγμα (γράφημα) – κάτι που λειτουργεί κυρίως μέσω των πλεονασμάτων του εμπορικού ισοζυγίου, όταν οι εξαγωγές μίας χώρας είναι μεγαλύτερες από τις εισαγωγές.

Για παράδειγμα, όταν προμήθευε την Ευρώπη με πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή πρώτες ύλες, πληρωνόταν σε ευρώ – ενώ αποταμίευε αυτά τα ευρώ στα συναλλαγματικά της αποθέματα.

Η αιτία των συναλλαγματικών αποθεμάτων

Περαιτέρω, η Ρωσία μπορεί να παράγει απεριόριστες ποσότητες ρουβλιών, αφού είναι το δικό της νόμισμα, αλλά καθόλου ξένο συνάλλαγμα – δολάρια, ευρώ, γεν κλπ. Όταν τώρα αγοράζει προϊόντα από το εξωτερικό, θα πρέπει να τα πληρώνει με το εκάστοτε εθνικό νόμισμα της χώρας, από την οποία τα αγοράζει – εναλλακτικά με κάποιο «σκληρό νόμισμα», όπως τα παραπάνω. Αυτός είναι ο λόγος που χρειάζεται τα συναλλαγματικά αποθέματα – ενώ μπορεί βέβαια να ανταλλάσσει τα ρούβλια με ευρώ, αλλά προϋποθέτει τη συμφωνία των ξένων προμηθευτών της.

Ποιος όμως αποδέχεται πληρωμή σε ρούβλια, ιδιαίτερα σε εποχές πολέμων; Πόσο μάλλον όταν το ρούβλι είναι ανασφαλές, μη αγαπητό και υποτιμάται ραγδαία, έχοντας εισέλθει σε ένα επικίνδυνο καθοδικό σπιράλ; Προφανώς ελάχιστοι, ειδικά στη Δύση. Στην περίπτωση τώρα που δεν θα θέλει κανένας να κατέχει ρούβλια, τότε δεν θα ανταλλάσσει κανείς ρούβλια με ευρώ, δολάρια κοκ. – οπότε θα πρέπει η Ρωσία να καθορίσει μία δική της ισοτιμία, όπως στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.

Η δική της ισοτιμία βέβαια δεν βοηθάει καθόλου – ενώ για να το αποφύγει, αύξησε τα βασικά επιτόκια από το 9% στο 20% και στη συνέχεια επέβαλε ελέγχους κεφαλαίων. Όπως και να είναι όμως, δεν θα μπορεί πια να εισάγει τα εμπορεύματα που χρειάζεται (α) για τη διεξαγωγή του πολέμου και (β) για τη δική της οικονομία.

Ίσως μόνο από την Κίνα ή από τις άλλες χώρες που δεν έχουν διακόψει τις σχέσεις μαζί της – αλλά ξανά θα έχει το πρόβλημα της ισοτιμίας του νομίσματος της, ενώ φυσικά θα προσπαθήσουν να την εκμεταλλευθούν (με χαμηλές τιμές φυσικού αερίου κλπ.)

Εν τούτοις, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα, για να πληρώνει τους προμηθευτές της – κάτι που όμως δεν είναι πια δυνατόν, αφού η Δύση «πάγωσε» τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής της τράπεζας.

Το «πάγωμα»

Συνεχίζοντας, για να κατανοήσει κανείς πώς λειτουργεί το «πάγωμα», οφείλει να γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας του νομισματικού συστήματος – ξεκινώντας από το ότι, οι κυβερνήσεις διατηρούν ένα λογαριασμό στην κεντρική τους τράπεζα, όπως επίσης οι εμπορικές τράπεζες – στις οποίες εμπορικές τράπεζες έχουν λογαριασμούς οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες.

Συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας σε δολάρια, ευρώ και γουάν

Στα πλαίσια αυτά, η ρωσική κεντρική τράπεζα διατηρεί επίσης, μέσω ανταποκριτριών τραπεζών, λογαριασμούς στις εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης – όπως στην Τράπεζα της Ελλάδας, στη Bundesbank της Γερμανίας κοκ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας είναι σε ευρώ, όπως φαίνεται από το γράφημα – γεγονός που κατ’ επέκταση σημαίνει πως το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας αποτελείται από καταθέσεις στις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος που ελέγχονται από την ΕΚΤ.

Με απλά λόγια, όσα ευρώ διαθέτει η ρωσική τράπεζα, υπάρχουν ως καταθέσεις στο Ευρωσύστημαενώ δεν μπορούν να το εγκαταλείψουν. Με κάθε έμβασμα, μεταφέρονται τα ευρώ στο λογαριασμό του παραλήπτη, ως προμηθευτή προϊόντων κλπ., αλλά παραμένουν στο Ευρωσύστημα.

Συνεχίζοντας, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, πριν το «πάγωμα», είχε ανακοινώσει στις τράπεζες και στους Πολίτες της χώρας της πως μπορούσαν να διακανονίσουν όλες τις πληρωμές τους εγχώρια σε ρούβλια – ενώ εγγυάται τις πληρωμές τους στο εξωτερικό σε ξένο συνάλλαγμα, προφανώς λόγω των συναλλαγματικών αποθεμάτων της στο εξωτερικό (ως καταθέσεις της στις κεντρικές τράπεζες των κρατών της Ευρωζώνης κλπ.).

Εν τούτοις, κάτι τέτοιο δεν ισχύει πια, αφού με το πάτημα ενός κουμπιού έχουν «παγώσει» στις κεντρικές τράπεζες των άλλων κρατών – οπότε δεν μπορούν να μεταφερθούν στις ρωσικές τράπεζες. Λογικά λοιπόν θα ακολουθήσει ένα bank run στις ρωσικές τράπεζες, για την ανάληψη των υπολοίπων συναλλαγματικών αποθεμάτων που υπάρχουν στις εγχώριες τράπεζες – οπότε αθετήσεις πληρωμών και χρεοκοπίες (εκτός του κλασσικού bank run που ευρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, λόγω της ραγδαίας υποτίμησης του ρουβλίου, των φόβων των Ρώσων κοκ.).

Ως εκ τούτου, η συγκεκριμένη κύρωση θα προκαλέσει χάος στις ρωσικές χρηματαγορές και στα ρωσικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα – ενώ κανένας δεν γνωρίζει εάν είναι σωστά αυτά που δημοσίευσε το κρατικό ενημερωτικό δίκτυο, όσον αφορά τα ακριβή συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. Σύμφωνα με το δίκτυο (πηγή), το οποίο πλέον δεν φαίνεται να λειτουργεί, τα αποθέματα της χώρας έχουν ως εξής:

(α) 311 δις $ σε αξιόγραφα ξένων εκδοτών

(β) 152 δις $ σε μετρητά και καταθέσεις σε ξένες τράπεζες

(γ) 132 δις $ σε χρυσό στη Ρωσία και

(δ) περίπου 30 δις $ σε ρεζέρβες στο ΔΝΤ και σε ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα.

Εν προκειμένω, η Ρωσία μπορεί να διαθέσει μόνο τα 132 δις $ σε χρυσό που έχει στο εσωτερικό της – σημειώνοντας όμως πως οι ράβδοι χρυσού δεν γίνονται συνήθως αποδεκτοί από τους προμηθευτές, για την πληρωμή των λογαριασμών τους.

Εάν πάντως τα χρήματα ευρίσκονται κυρίως στην Ευρώπη, όπως φαίνεται από το παραπάνω γράφημα, ενώ η Ρωσία είχε πουλήσει στο παρελθόν σχεδόν όλα τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου που κατείχε, σημαίνει πως ο Putin είχε εμπιστευθεί περισσότερο τους Ευρωπαίους, από τους Αμερικανούς – κάτι που αποδείχθηκε μεγάλο λάθος του.

Το δίδαγμα των κυρώσεων

Περαιτέρω, από τα παραπάνω φαίνεται καθαρά πως όποια χώρα λειτουργεί με ξένο νόμισμα είναι σε πολύ χειρότερη θέση, σε σχέση με αυτήν που λειτουργεί με το δικό της νόμισμα – όπως κυρίως οι Η.Π.Α., αμέσως μετά η Ευρωζώνη και στο τέλος οι άλλες χώρες, με τα δευτερεύοντα παγκόσμια αποθεματικά νομίσματα (Ιαπωνία, Ελβετία, Μ. Βρετανία, εν μέρει Κίνα).

Το γεγονός λοιπόν πως η Ρωσία κατέχει πολλά ομόλογα ευρωπαϊκών χωρών και καταθέσεις σε ευρώ, αποδεικνύεται σήμερα ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της – ενώ κλασσικό παράδειγμα είναι η Κίνα και οι Η.Π.Α.

Ειδικότερα, η Κίνα έχει εμπορικό πλεόνασμα απέναντι στις Η.Π.Α. – δηλαδή εξάγει περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες, από όσα εισάγει. Το γεγονός αυτό την αναγκάζει να διαθέτει πολλές αποταμιεύσεις σε δολάρια – τις οποίες επενδύει σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, επειδή έχουν μεγαλύτερη απόδοση από τα μετρητά. Βέβαια σήμερα, με το επιτόκιο των αμερικανικών ομολόγων κατά πολύ μικρότερο του πληθωρισμού, χάνει μαζικά χρήματα – κάτι που την ανησυχεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Η μοναδική χρήση τώρα αυτών των αποθεμάτων της Κίνας σε δολάρια, είναι να αγοράζει αμερικανικά προϊόντα – ή να ανταλλάσσει τα δολάρια με άλλο νόμισμα, όπως για παράδειγμα με ευρώ, για να αγοράζει ευρωπαϊκά προϊόντα. Τι θα συμβεί όμως εάν οι Η.Π.Α. «παγώσουν» τις καταθέσεις και τα ομόλογα της, όπως συμβαίνει σήμερα με τη Ρωσία;

Τότε οι Αμερικανοί θα έχουν πάρει και καταναλώσει τα εμπορεύματα που παρήγαγαν σκληρά εργαζόμενοι οι Κινέζοι – ενώ η Κίνα θα έχει απλά καταθέσεις στο αμερικανικό τραπεζικό σύστημα (αντίστοιχα στο ευρωπαϊκό). Θα μπορεί δε να αγοράζει από τις Η.Π.Α. εμπορεύματα, μόνο εάν της το επιτρέπουν – οπότε ο μοχλός πίεσης ευρίσκεται στα χέρια των Αμερικανών και όχι των Κινέζων.

Κατ’ αναλογία, η Ρωσία έχει προμηθεύσει την Ευρώπη με φυσικό αέριο και διαθέτει καταθέσεις στις κεντρικές ευρωπαϊκές τράπεζες – οι οποίες όμως τις έχουν «παγώσει». Επομένως, το δίδαγμα είναι πως όποια χώρα εξάγει σε ξένο συνάλλαγμα, αναλαμβάνει ένα μεγάλο ρίσκο – ενώ όποια χώρα εισάγει στο δικό της νόμισμα, είναι προνομιούχα.

Οικονομικά κυρίαρχη είναι λοιπόν εκείνη η χώρα που συναλλάσσεται κυρίως στο δικό της νόμισμα και καθορίζει η ίδια τους κανόνες του νομισματικού της συστήματος – εκτός αυτού, οικονομικά κυρίαρχη είναι η χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα, ενώ μη οικονομικά κυρίαρχες είναι όλες οι άλλες που χρησιμοποιούν ξένα νομίσματα.

Το ότι δε η οικονομική και η εμπορική πολιτική έχουν γεωστρατηγική σημασία, δεν είναι κάτι καινούργιο – όποιο κράτος όμως θέλει να επωφελείται από αυτήν, θα πρέπει να ελέγχει το νομισματικό του σύστημα και φυσικά να το καταλαβαίνει, κάτι που δεν συμβαίνει πάντοτε, όπως διαπιστώθηκε από τη Ρωσία.

Σε κάθε περίπτωση, όταν αναφερόμαστε σε «φυγή κεφαλαίων», δεν σημαίνει πως η χώρα, από την οποία διέφυγαν τα κεφάλαια, έχει λιγότερα χρήματα – αφού οι τραπεζικές καταθέσεις παραμένουν, αλλά απλά αλλάζει η χώρα/ιδιοκτήτης τους. Το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει την ισοτιμία του νομίσματος, αλλά όχι τη συνολική ποσότητα του χρήματος.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας αυτό που συνέβη με τη Ρωσία, οι οικονομικές κυρώσεις και ιδίως το πάγωμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής της τράπεζας, θα έχει πολύ σοβαρά επακόλουθα – όχι μόνο για τη χώρα, αλλά για πολλές άλλες, κυρίως για την Κίνα και για τα υπόλοιπα πλεονασματικά κράτη διεθνώς, όπως είναι οι εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Κατ’ επέκταση, για ολόκληρο τον πλανήτη που κινδυνεύει να βιώσει μία χρηματοπιστωτική πυρηνική έκρηξη μεγατόνων – με απροσδιόριστα επακόλουθα.

Στα πλαίσια αυτά, ο αυριανός κόσμος από τη συγκεκριμένη νομισματική οπτική γωνία, θα είναι πολύ διαφορετικός από το σημερινό – ενώ είναι ξεκάθαρο πως η Δύση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, από τον οποίο δεν θα είναι κανείς κερδισμένος.

Δυστυχώς το μέλλον προβλέπεται πολύ σκοτεινό – πόσο μάλλον εάν συμπεριλάβει κανείς τις βίαιες στρατιωτικές αντιδράσεις της μεγαλύτερης πυρηνικής δύναμης του πλανήτη. Της Ρωσίας που έχει παγιδευτεί στη γωνία, χωρίς να της έχει επιτραπεί καμία διέξοδος διαφυγής – γεγονός που αποτελεί θανάσιμο λάθος, ειδικά εκ μέρους της ΕΕ, όσο εγκληματική και αν είναι η εισβολή της στην Ουκρανία.

Υστερόγραφο: Η Euroclear που εκκαθαρίζει τα ρωσικά ομόλογα σε ρούβλια (41 δις) σταμάτησε τις συναλλαγές, όπως επίσης η ανταγωνίστρια της Clearstream στο Λουξεμβούργο – ενώ ο Nord Stream 2 κατέθεσε αίτηση πτώχευσης, σύμφωνα με τους Financial Times. Η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία.

Βιβλιογραφία

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail