Τι συνέβη με την στερλίνα το 1992 και τι γίνεται τώρα με την τουρκική λίρα

PublicDomainPictures / pixabay

Έχω την εντύπωση ότι η κατρακύλα της τουρκικής λίρας δεν προέρχεται από κάποια σοβαρή αδυναμία της τουρκικής οικονομίας ή κακό χειρισμό των επιτοκίων από τον Ερντογάν. Οι οικονομικοί αναλυτές λένε ότι η συρρίκνωση της πρωτογενούς παραγωγής έχει αφήσει τη χώρα διατροφικά εξαρτημένη, αλλά στην πραγματικότητα οι εξαγωγές τουρκικών αγροτικών προϊόντων έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Λένε ότι λόγω έλλειψης ενεργειακών πόρων, όσο περισσότερο αυξάνονται οι τουρκικές εξαγωγές τόσο ανοίγει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, με άλλα λόγια ότι η θεαματική άνοδος των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων υπονομεύει την τουρκική οικονομία. Λένε ότι η εκρηκτική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας τα προηγούμενα 20 χρόνια βασίστηκε πρωτίστως στις κατασκευές και τις βραχυπρόθεσμες εισροές ξένων κεφαλαίων και ότι κατά συνέπεια δημιουργήθηκε μία «φούσκα» το σκάσιμο της οποίας ήταν αδύνατον να αποφευχθεί. 

Από: capital.gr - Stirlitz

Τα παραπάνω όμως δεν μπορούν να δικαιολογήσουν το τσουνάμι που ζει σήμερα η Τουρκία στο νόμισμά της. Θεωρώ ότι πρόκειται καθαρά για επίθεση που δέχεται τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν από τις λεγόμενες αγορές επειδή ενόχλησε σφόδρα το Ισραήλ με τις πυρηνικές φιλοδοξίες του. Υπάρχει άλλωστε ιστορικό προηγούμενο ανάλογης επίθεσης, μικρότερης κλίμακας φυσικά. Τον Σεπτέμβριο του 1992, σε μια περίοδο όπου η Βρετανία κατείχε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο μεγαλοεπενδυτής Τζωρτζ Σόρος σορτάρισε τη στερλίνα με κεφάλαιο 10 δις δολάρια και προκάλεσε τέτοιο πανικό ώστε η βρετανική κυβέρνηση, αφού απέτυχε να συγκρατήσει τη ραγδαία πτώση της, αναγκάστηκε να την αποσύρει από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ισοτιμιών (ERM). Αργότερα εκτιμήθηκε ότι η συνολική ζημιά για τη βρετανική οικονομία από την επίθεση του Σόρος ανήλθε σε 3,3 δισεκατομμύρια στερλίνες. Αν ένα τόσο ισχυρό νόμισμα όπως της Βρετανίας είναι ευάλωτο απέναντι σε κερδοσκοπικές επιθέσεις, φανταστείτε τι έχει να πάθει η τουρκική λίρα μέχρι να ρίξει λευκή πετσέτα ο Ερντογάν απέναντι στο Ισραήλ ή να εγκαταλείψει την εξουσία. 

Θυμάμαι πριν συμβεί ακόμα η φούσκα του χρηματιστηρίου, συζητούσαμε με έναν φίλο ποια είναι η καλύτερη και ασφαλέστερη επένδυση. Εγώ είχα τότε ελάχιστα χρήματα στην άκρη σε σχέση με αυτόν. Του είπα: «Θέλεις να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο, τα λεφτά σου στο σπίτι, και εγγυημένη απόδοση κάθε χρόνο; Κάνε τις δραχμές σου δολάρια και βάλτες στο μπαούλο». Το δολάριο το αγόραζες 36 δραχμές το 1980 (το θυμάμαι καλά γιατί όταν έλεγα τα κάλαντα μια ηλικιωμένη Ελληνοαμερικάνα γειτόνισα μού είχε δώσει ένα δολάριο τότε) και έφθασε τις 405 δραχμές στα τέλη του 2001, λίγο πριν μπούμε στο ευρώ - απόδοση 1.225% σε 21 χρόνια που ακόμη κι αν αφαιρέσει κανείς τον πληθωρισμό παραμένει εντυπωσιακή. Όταν έχεις ένα αδύναμο εθνικό νόμισμα, το να το ανταλλάξεις με ένα ισχυρό παγκόσμιο νόμισμα είναι η πιο έξυπνη και ασφαλής κίνηση. Αυτό κάνουν και οι Τούρκοι τώρα.