Η Νορβηγία έχει τώρα την πρώτη 100% πέμπτης γενιάς Πολεμική Αεροπορία στον κόσμο: Αλλά με ποιο κόστος;

Luftforsvaret

Μετά την απόσυρση των τελευταίων μαχητικών F-16 Fighting Falcon τέταρτης γενιάς, η οποία ανακοινώθηκε στις 6 Ιανουαρίου, η Νορβηγία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που δημιούργησε έναν στόλο μαχητικών που αποτελείται εξ ολοκλήρου από αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Ο αντικαταστάτης του F-16, το F-35A, είναι το μόνο δυτικό μαχητικό πέμπτης γενιάς που παράγεται σήμερα και το μόνο που προσφέρθηκε για εξαγωγή. Όπως και το F-16, σχεδιάστηκε για παραγωγή σε μεγάλους αριθμούς με χαμηλότερο λειτουργικό και κατασκευαστικό κόστος για να συμπληρώσει βαρύτερα μαχητικά αεροπορίας.  

militarywatchmagazine.com - Παρουσίαση Freepen.gr

Μαχητικά πέμπτης γενιάς βρίσκονται σε υπηρεσία από τον Δεκέμβριο του 2005, όταν η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ενεργοποίησε την πρώτη της μοίρα βαρέων βαρών αεροσκαφών F-22A Raptor, αν και δεν παρήχθησαν σε μεγάλη κλίμακα μέχρι τα μέσα στα τέλη της δεκαετίας του 2010. Με το F-22 να υποφέρει από το πολύ υψηλότερο λειτουργικό κόστος από το αρχικά προβλεπόμενο, η παραγωγή μειώθηκε κατά 75% και ολοκληρώθηκε το 2011, πράγμα που σημαίνει πως κατασκευάστηκαν μόνο 187 σε σύγκριση με 750 F-35 μέχρι το τέλος του 2021 και περισσότερα από 2000 F-35 που είχαν προγραμματιστεί συνολικά.

Το F-35 είναι σήμερα ένα από τα δύο μόλις μαχητικά πέμπτης γενιάς σε παραγωγή και σε ισχύ σε επίπεδο μοίρας παγκοσμίως, μαζί με το κινεζικό J-20 που είναι ανάλογο με το βαρύτερο αντίστοιχο του F-35, το F-22 και ομοίως προορίζεται για εσωτερική χρήση μόνο.

Τα μαχητικά πέμπτης γενιάς διαφέρουν από τους προκατόχους τους τέταρτης γενιάς σε πολλά σημεία. Τα τρία βασικά αρχικά κριτήρια ήταν η ικανότητα υπερηχητικής πτήσης για παρατεταμένες περιόδους χωρίς χρήση afterburners, γνωστή ως ικανότητα supercruise, καθώς και η χρήση ενός πολύ χαμηλού παρατηρήσιμου stealth αεροσκάφους και η βελτιωμένη ικανότητα ελιγμών. Ενώ το F-22 πληροί και τα τρία, ωστόσο, το φθηνότερο F-35 δεν έχει ούτε supercruise ούτε υψηλή ικανότητα ελιγμών. 

Άλλα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν μια νέα γενιά αισθητήρων, κινητήρων, συνδέσμων δεδομένων και οπλισμών, τους οποίους το F-35 προσφέρει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από το F-22, ιδιαίτερα όσον αφορά τις δυνατότητες δικτυοκεντρικού πολέμου. Ωστόσο, η βελτιωμένη απόδοση του F-35 σε σχέση με το F-16 έχει κόστος, πολύ χαμηλότερα ποσοστά διαθεσιμότητας. Το λειτουργικό κόστος είναι επίσης σημαντικά υψηλότερο, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε ώρα πτήσης με ένα F-35 θα είναι πολύ πιο ακριβό από ένα F-16 και θα ξεπερνά ακόμη και τα βαρύτερα δικινητήρια αεροσκάφη τέταρτης γενιάς.

Αυτή η πολύπλοκη συντήρηση μπορεί να είναι ένα ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα σε καιρό πολέμου, όταν οι γραμμές ανεφοδιασμού είναι καταπονημένες, τα ανταλλακτικά σπανίζουν και ο λιγότερος χρόνος στον αέρα εκθέτει τα αεροσκάφη σε μεγαλύτερο κίνδυνο. 

Ένας πιθανός κίνδυνος να βασιστεί κανείς αποκλειστικά στο F-35 είναι ότι το μαχητικό περιορίζεται επί του παρόντος σε μια βασική αρχική ικανότητα λειτουργίας και αναμένεται να θεωρείται έτοιμο για μάχη υψηλής έντασης μετά το 2025. Το Πεντάγωνο συνέχισε να καθυστερεί την πιστοποίηση του μαχητικού για παραγωγή πλήρους κλίμακας λόγω συνεχιζόμενων προβλημάτων απόδοσης. Αυτά τα ζητήματα ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στις σκληρές επικρίσεις για τις επιδόσεις του F-35 από πολλούς αξιωματούχους των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των δύο προηγούμενων υπουργών Άμυνας.

Η Νορβηγία θα βασίζεται περισσότερο στην ξένη υποστήριξη, ιδιαίτερα για την αεράμυνα από ό,τι πριν για μερικά χρόνια, λόγω της έλλειψης πολεμικής ετοιμότητας του F-35. Αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο λαμβάνοντας υπόψη ότι στα νορβηγικά F-35 έχει ανατεθεί ένας ρόλος ειδοποίησης γρήγορης αντίδρασης, αλλά μπορεί να ήταν ένας παράγοντας στην απόφαση να σταματήσουν να λειτουργούν από την αεροπορική βάση Bodo πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο. Εκεί, σε ένα ακραίο κλίμα, η πιο περίπλοκη επιμελητεία των μονάδων F-35 μπορεί να ήταν υπερβολικά επιβαρυντική. Μόλις φτάσει σε υψηλότερο επίπεδο επιχειρησιακής ετοιμότητας, ωστόσο, το F-35 θα προσφέρει μια συνολική πολύ πιο ικανή ραχοκοκαλιά στη Βασιλική Νορβηγική Πολεμική Αεροπορία από το F-16, και λόγω της κλίμακας του προγράμματος θα συνεχίσει να λαμβάνει σημαντικές αναβαθμίσεις για τα επόμενα χρόνια επηρεάζοντας τους περισσότερους τομείς απόδοσης.

Η Νορβηγία υπήρξε κυρίως πελάτης προτεραιότητας και συνεργάτης και στα προγράμματα μαχητικών F-16 και F-35, έχοντας λάβει για πρώτη φορά F-16 από το 1980 μόλις δύο χρόνια μετά την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ και έλαβε F-35 την ίδια χρονιά με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ το 2015. Η μετάβαση της χώρας σε έναν καθαρά στόλο πέμπτης γενιάς διευκολύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από αυτή τη σχέση καθώς και από το μικρό μέγεθος του αποθέματος μαχητικών της που σήμαινε ότι ο αριθμός των F-35 που χρειάζονταν για την πλήρωση όλων των μονάδων ήταν μικρός.

Παραμένει αβέβαιο ποια χώρα θα είναι η επόμενη που θα διαθέτει στόλο πλήρως πέμπτης γενιάς, με αυτό να μην θεωρείται πλέον ρεαλιστική προοπτική για τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά ενδεχομένως για τους μικρότερους στόλους του Βελγίου, της Ελβετίας και της Φινλανδίας που όλοι διαθέτουν μικρό αριθμό μαχητικών τέταρτης γενιάς που πρόκειται να αντικατασταθούν από τα F-35.