Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος
Ανάλυση
Οικονομολόγος – Βουλευτής Επικρατείας
Κατά τη συζήτηση της συμφωνίας με το ΔΝΤ, αναφέραμε πως η Ελλάδα δρομολογεί την πληρωμή των υπολοίπων χρεών της προς το Ταμείο (πηγή) – εύλογα, αφού σήμερα δανείζεται με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο, από το υπέρογκο που τη χρεώνει το ΔΝΤ. Εν προκειμένω, το ύψος του επιτοκίου του ακριβού τμήματος του δανείου του ΔΝΤ, των 2,9 δις €, είναι 5,13% (πηγή) – η απόλυτη τοκογλυφία!
Η Ελλάδα προγραμματίζει όμως επί πλέον την πρόωρη εξόφληση μέρους των πρώτων διμερών δανείων της με χώρες της ΕΕ, του GLF – δύο δόσεις, συνολικού ύψους 5,3 δις €. Αφού το επιβεβαίωσε ο υπουργός οικονομικών, τον ρωτήσαμε για το επιτόκιο των GLF, όπου μας ανέφερε πως δεν το είχε πρόχειρο – ενώ στην επόμενη συζήτηση μας είπε, εάν καταλάβαμε καλά, πως το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο που δανείζεται η Ελλάδα, είναι κάπως χαμηλότερο από αυτό των GLF. Δεν απάντησε στην ουσία σε καμία από τις ερωτήσεις μας για το θέμα, οι οποίες ήταν οι εξής:
(α) Γιατί να εξοφληθούν τα GLF, εάν τυχόν έχουν χαμηλότερα επιτόκια;
(β) Θα διενεργηθεί η εξόφληση τους μέσω του μαξιλαριού του ESM των 15,7 δις €, αφού τα υπόλοιπα είτε χρησιμοποιούνται στα repos, είτε δεν επιτρέπεται να τα αγγίξουμε; Όπως από τα υπερβολικά πρωτογενή πλεονάσματα της προηγούμενης κυβέρνησης που ανέφερε ο ίδιος πως δεν μας επιτρέπεται να τα χρησιμοποιήσουμε;
(γ) Εάν εξοφληθούν με νέο δανεισμό, θα έχει καλύτερους όρους και επιτόκια, από αυτά των GLF;
Συνεχίζοντας, όπως όλοι γνωρίζουμε από το γνωστό swap της Goldman Sachs του 2000, με το οποίο κρύφτηκε από την Ελλάδα μέρος του χρέους της με μεγάλα κέρδη για την τράπεζα και με τεράστιο κόστος για τους Έλληνες (ανάλυση), οι χρηματικές ροές των swap (=συμβόλαια ανταλλαγής, συνήθως επιτοκίων) δεν μετρούν παραδόξως στα ελλείμματα μίας χώρας – ενώ οι τόκοι των ομολόγων της μετρούν.
Έως το 2017 τώρα, το κόστος των swap που δεν μετρούν στο έλλειμμα αλλά αυξάνουν το χρέος, αφορούσε κυρίως το παραπάνω της κυβέρνησης Σημίτη – ενώ από το 2018 και μετά ήταν το προϊόν της κυβέρνησης Τσίπρα και του υπουργού οικονομικών της. Εύλογα λοιπόν ο τελευταίος δεν θέτει τέτοια ερωτήματα στο σημερινό υπουργό οικονομικών – αφού θα ήταν σαν να πυροβολούσε τα πόδια του.
Ειδικότερα το 2018 η κυβέρνηση, με στόχο να «κλειδώσει», να διατηρήσει σταθερό δηλαδή το κόστος επιτοκίων των διακρατικών δανείων του 1ου μνημονίου που είχαν κυμαινόμενο επιτόκιο, των GLF συνολικού ύψους 52,9 δις €, αποφάσισε να συνάψει swap ανταλλαγής επιτοκίων (α) με 16 διαπραγματευτές (traders) της ΗΔΑΤ (=αγορά ομολόγων που λειτουργεί η Τράπεζα της Ελλάδας (μέλη) και (β) με τέσσερις τράπεζες.
Έτσι το κυμαινόμενο επιτόκιο που είναι «τρίμηνο Euribor συν 0,5%» (τότε το Euribor περίπου -0,33 και τώρα -0,547, οπότε +0,5 = -0,047 και άρα αρνητικό, γεγονός που σημαίνει πως ήταν ψέμα η απάντηση του υπουργού) «κλείδωσε» – δηλαδή, μετετράπη σε σταθερό ύψους 1,45%!
Στη συνέχεια, ο υπουργός στήριξε τους διαπραγματευτές και τις τράπεζες, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση για προκαταβολές – για κάποιο λόγο που μόνο ο ίδιος γνωρίζει. Το αποτέλεσμα πάντως της όλης διαδικασίας ήταν να επιβαρυνθεί το δημόσιο, δηλαδή όλοι εμείς οι φορολογούμενοι, με περίπου 6 δις € χωρίς λόγο – αφού εάν δεν είχε γίνει το swap, οι τόκοι που θα πλήρωνε το κράτος θα ήταν περί τα 200 εκ. €, ενώ όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, τελικά πληρώθηκαν από το 2018 έως 2022 6,257 δις €.
Δηλαδή, ο υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ πέταξε από το παράθυρο 6 δις € ή περίπου 3 ετήσια ΕΝΦΙΑ, 100 πολεμικά αεροπλάνα Rafale η 6 φρεγάτες Belhara – ενώ ωφελήθηκαν οι traders της ΤτΕ και οι τέσσερις τράπεζες, με αυτό το τεράστιο ποσόν. Εάν αυτή η «συμπαιγνία» κράτους και τραπεζών δεν είναι σκάνδαλο, τότε τι είναι; Δεν θα έπρεπε αλήθεια να ασχοληθεί η εισαγγελία με τα 6 δις € που χάθηκαν χωρίς λόγο; Δεν είναι κάτι ανάλογο με το σκάνδαλο των swaps της Goldman Sachs που πληρώναμε από το 2001 έως και το 2017, κοστίζοντας μας περί τα 16 δις € (από περίπου 2 δις €) που εγγράφηκαν το 2012 στο δημόσιο χρέος μας; (πηγή).
100 τέτοια Rafale πέταξε ο ΣΥΡΙΖΑ στον αέρα
Αυτός είναι πάντως ένας από τους λόγους που αυξάνεται συνεχώς το δημόσιο χρέος μας, όχι μόνο ανάλογα με τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μας, όπως θα έπρεπε – το ότι δηλαδή αυτές οι συναλλαγές δεν εγγράφονται στα ελλείμματα, αλλά μόνο στο χρέος. Το γεγονός δε ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού, η σημερινή κυβέρνηση προγραμματίζει να αποπληρώσει δάνεια αρνητικού επιτοκίου, τα 5,3 δις € των GLS που αναφέραμε παραπάνω, με επιτόκιο σήμερα -0,047 και να συνεχίσει να πληρώνει σε αυτά τα 5,3 δις € επιτόκιο 1,45%, έως τη λήξη των swaps, χαρακτηρίζοντας επί πλέον ακριβά τα GLS παρά το ότι έχουν αρνητικό επιτόκιο, είναι το άκρον άωτο του παραλογισμού – για να μην πούμε κάτι άλλο.
Γιατί θα συνεχίσει να πληρώνει το δημόσιο τόκους 1,45% στα GLS που θα εξοφλήσει; Προφανώς επειδή πρόκειται για ανεξάρτητα χρηματοπιστωτικά προϊόντα – οπότε οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτά, πληρώνονται ακόμη και αν έχουν εξοφληθεί οι πρωτογενείς αξίες: τα δάνεια.
Φυσικά δε, κανένας δεν θα ασχοληθεί με αυτήν την καταστροφική συναλλαγή που μας έχει κοστίσει 6 δις € πεταμένα χρήματα – ενώ η κυβέρνηση θα θριαμβολογεί, ισχυριζόμενη πως η οικονομία μας πηγαίνει τόσο καλά, ώστε η χώρα να μπορεί να αποπληρώνει πρόωρα τις υποχρεώσεις της!
Θα ισχυρίζεται δηλαδή πως η οικονομία μίας χώρας που είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020, παρά το ότι προέρχεται από μία σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της κατά 25%, ενώ δαπάνησε μακράν τα περισσότερα χρήματα στον πλανήτη, με δανεικά 41 δις € μέσα σε δύο μόλις χρόνια (ανάλυση), είναι σε καλή κατάσταση – στην προσπάθεια της να αυξηθεί τεχνητά η πιστοληπτική μας αξιολόγηση, για να μπορεί να συνεχίσει ανεύθυνα να δανείζεται, όταν σταματήσει το πρόγραμμα της ΕΚΤ (ΡΕΡΡ). Έτσι όμως θα χρεώσει πολύ περισσότερες γενιές Ελλήνων, ξεπουλώντας ταυτόχρονα ότι έχουμε και δεν έχουμε – χωρίς να διαστάσει να παραδώσει ακόμη και εθνική κυριαρχία, όπως η προηγούμενη το όνομα της Μακεδονίας στα Σκόπια.
Ανικανότητα νούμερο 2
Περαιτέρω, στη συζήτηση με τις τράπεζες, σχετικά με το ότι δεν δανείζουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) της Ελλάδας (το 2019 οι ΜμΕ ήταν 821.209 σε ένα σύνολο 821.540 επιχειρήσεων που απασχολούν 2.165.216 εργαζομένους από τους συνολικά 2.462.627, σύμφωνα με την SBA Fact Sheet της Κομισιόν), είπαμε μεταξύ άλλων τα εξής:
“Θα ξεκινήσουμε από την υπερβολικά μεγάλη στήριξη των τραπεζών, εκ μέρους των Ελλήνων φορολογουμένων – με τα περίπου 44 δις € των ανακεφαλαιοποιήσεων, με τα 17 δις € των αναβαλλομένων φόρων που έχουν απαξιωθεί μέσω του hive down και με τα 24 δις € των δύο προγραμμάτων Ηρακλής.
Υπενθυμίζουμε εδώ πως ο κ. Χατζηνικολάου, σε επιτροπή της Βουλής την 1.4.21, είχε πει πως ο μετασχηματισμός hive down έχει στόχο να μην δραστηριοποιηθεί ο αναβαλλόμενος φόρος και γίνει η έκδοση νέων μετοχών χωρίς λόγο – επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά την παράκαμψη του νόμου Χαρδούβελη, του άρθρου 23 του Ν4302/14.
Εύλογα λοιπόν αναρωτιόμαστε αν θα παραγγελθεί εισαγγελική έρευνα, προκειμένου να εξεταστεί εάν θίγεται το συμφέρον του δημοσίου – με δεδομένο το ότι, με άρθρο 5.2 του Ν4637/19, δεν είναι πλέον αυτεπάγγελτη.
Παρά τη στήριξη τώρα των τραπεζών από τους φορολογουμένους, με τόσα χρήματα, τελικά αφελληνίσθηκαν – αφού ακόμη και οι μετοχές τους που έχουν παραμείνει στο δημόσιο, είναι στην κατοχή του ΤΧΣ των ξένων. Έχουν μετατραπεί δε σε κράτος εν κράτει – μεταξύ άλλων κρίνοντας από το ότι, η κυβέρνηση τις εκλιπαρεί να δανείσουν την πραγματική οικονομία, συχνά χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Γενικότερα τώρα όσον αφορά το τραπεζικό σύστημα, χρεώνει τις υψηλότερες προμήθειες συγκριτικά με την ΕΕ, ενώ έχει επίσης τα μεγαλύτερα spread, τη μεγαλύτερη διαφορά δηλαδή μεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων – με αποτέλεσμα να μην είναι πια ανταγωνίσιμες οι ελληνικές επιχειρήσεις, πόσο μάλλον όταν πληρώνουν επί πλέον το υψηλότερο κόστος ενέργειας, τις ακριβότερες τηλεπικοινωνίες κοκ. Εύλογα λοιπόν έχουν τη χαμηλότερη παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο στην ΕΕ, περί τις 60.000 €, οπότε δεν διαθέτουν πιστοληπτική ικανότητα”.
Εν προκειμένω, τέθηκε το θέμα των 23 δις € εγγυήσεων για τα προγράμματα Ηρακλής που η Eurostat θέλει να εγγράψει στο δημόσιο χρέος, σύμφωνα με δημοσιεύματα (πηγή) – όπου ο υπουργός αρνήθηκε να απαντήσει. Το πρόβλημα όμως είναι ακόμη μεγαλύτερο – επειδή στην ουσία αφορά όλες τις εγγυήσεις του δημοσίου.
Ειδικότερα, επειδή ανέκαθεν οι εγγυήσεις του δημοσίου κατέληγαν να επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος, αποτελώντας στην ουσία κρυφό χρέος, η Τρόικα απαγόρευσε να δίνονται καινούργιες – με αποτέλεσμα, τα 25 δις € των παλαιών εγγυήσεων του 2010, να μειωθούν στα 8,9 δις € παλαιές εγγυήσεις πρόσφατα, ενώ οι περισσότερες προστέθηκαν σταδιακά στο χρέος. Το σύνολο τώρα των εγγυήσεων του δημοσίου ήταν τον Αύγουστο του 2021 ως εξής:
Σύμφωνα τώρα με το παραπάνω δημοσίευμα, η Eurostat ανέλυσε ένα πακέτο κόκκινων δανείων που πούλησε ελληνική τράπεζα με την εγγύηση του προγράμματος Ηρακλής (ανάλυση) και το βρήκε προβληματικό – οπότε αποφάσισε να προσθέσει στο χρέος τις εγγυήσεις του Ηρακλή που έχουν δοθεί, ύψους 8,5 δις €. Φυσικά έχουν δοθεί ανάλογες εγγυήσεις από την Ιταλία, όπως ανέφερε ο υπουργός, αλλά εκεί δεν φαίνεται να υπάρχει ένα ανάλογο πρόβλημα – ενώ σε κάθε περίπτωση δεν τίθεται θέμα 23 δις €, αφού δεν έχουν δοθεί όλες, οπότε η κυβέρνηση μπορεί να σταματήσει τις υπόλοιπες του Ηρακλής Ι και εντελώς το Ηρακλής ΙΙ.
Προφανώς πάντως ήταν η βασική αιτία της απομάκρυνσης του αρμοδίου υφυπουργού για τις τράπεζες – αφού είχε προτιμήσει τα προγράμματα Ηρακλής αντί της Bad Bank όπως εμείς προτείναμε, ισχυριζόμενος πως η δεύτερη θα επιβάρυνε το δημόσιο χρέος, ενώ τα Ηρακλής όχι. Από την άλλη πλευρά βέβαια, δεν είναι αρμόδια η Eurostat για τα πακέτα των κόκκινων δανείων – ενώ έχουν ερευνηθεί και εγκριθεί από τον SSM που επιβλέπει τις τράπεζες, καθώς επίσης από την ΕΚΤ, οπότε σωστά είχε αποφασίσει ο υφυπουργός.
Έχει ενσκήψει όμως μόνο το πρόβλημα των 8,5 δις € του Ηρακλής ή, μήπως, του συνολικού ποσού των εγγυήσεων, ύψους 21,4 δις €; Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, πού θα φτάσει το δημόσιο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης που στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2022 καθορίζεται στα 350 δις € για το 2021 (γράφημα);
Εάν βέβαια η Eurostat θελήσει να συμπεριλάβει όλες τις εγγυήσεις, τότε η Ελλάδα θα βιώσει πολύ δυσάρεστες καταστάσεις – ενώ, εάν προσθέσουμε εδώ ως πρόβλημα το εξωτερικό μας χρέος που αυξάνεται με τρομακτικό ρυθμό, λόγω των ελλειμμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μας, από 400 δις $ το 2018 στα 526,5 δις $ τον Ιούλιο του 2021 (γράφημα), τότε θα καταλάβουμε πως όχι μόνο δεν πάει καλά η οικονομία μας αλλά, αντίθετα, βαδίζει από το κακό στο χειρότερο.
Εξέλιξη εξωτερικού χρέους της Ελλάδας 2018-2021
Μπορεί λοιπόν η ανάπτυξη να υπερβεί το 7,5% του ΑΕΠ το 2021, όπως άλλωστε έχουμε αναφέρει στη συζήτηση του προσχεδίου του προϋπολογισμού (πηγή), λόγω του μαζικού ξεπουλήματος, της ανόδου του κρυφού πληθωρισμού κλπ., αλλά δεν θα βοηθήσει παρά ελάχιστα την οικονομία μας – η οποία ευρίσκεται ξανά στην άκρη του γκρεμού, λόγω των τεράστιων διαχειριστικών λαθών της κυβέρνησης.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, αυτό που θα πρέπει να κάνει τουλάχιστον η κυβέρνηση και έχουμε προτείνει, είναι να στηρίξει τους Έλληνες όσον αφορά την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση – παύοντας να τους κοροϊδεύει όπου και όπως μπορεί, σαν να απευθύνεται σε ανόητους.
Η λύση δεν είναι άλλη από τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης όσον αφορά τα βασικά τρόφιμα και του ειδικού φόρου καυσίμων σε σχέση με την ενέργεια – πόσο μάλλον όταν δεν θα μειωθούν έτσι τα έσοδα του δημοσίου, αφού απλά δεν θα εισπράξει το επί πλέον ποσόν που αντιστοιχεί στην άνοδο των τιμών.
Με απλά λόγια, όταν ένα προϊόν κοστίζει 10 € και ο φόρος είναι 10%, τότε το δημόσιο εισπράττει 1 €. Όταν όμως η τιμή του αυξηθεί στα 15 € και το δημόσιο συνεχίσει να εισπράττει 10%, τότε τα έσοδα του θα είναι 1,5 €. Για να συνεχίσει να εισπράττει λοιπόν το δημόσιο 1 €, θα πρέπει να μειώσει το φόρο από το 10% στο 6,6% – κάτι που αφενός μεν θα στήριζε τους καταναλωτές χωρίς να χάσει τίποτα το κράτος, αφετέρου θα μείωνε τις τιμές καταπολεμώντας τον πληθωρισμό.
Εν προκειμένω, ελπίζουμε να μη στηρίζει η κυβέρνηση την απίστευτα ανόητη δήλωση του υπουργού ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία η μείωση των φόρων κατανάλωσης θα αυξήσει τον πληθωρισμό – αφού ισχύει ακριβώς το αντίθετο, σημειώνοντας πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Ακολουθεί η εισήγηση μας στη συζήτηση με τις τράπεζες.