 |
| Creative Cοmmοns |
Στην (διαδικτυακή) 24η σύνοδο κορυφής Κίνας-ASEAN αυτόν τον μήνα, ο πρωθυπουργός του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) Λι Κετσιάνγκ παρατήρησε ότι το επόμενο έτος σηματοδοτεί την εικοστή επέτειο από την υπογραφή της Διακήρυξης για τη Συμπεριφορά των Μερών στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μια δήλωση αρχών που προορίζεται να διέπει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ναυτικών κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Κίνας προς το συμφέρον της περιφερειακής αρμονίας. Τα μέρη της Διακήρυξης Συμπεριφοράς επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους σε νομικά μέσα όπως η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και δεσμεύτηκαν να «επιλύσουν τις εδαφικές και δικαιοδοτικές διαφορές τους με ειρηνικά μέσα, χωρίς να καταφεύγουν στην απειλή ή τη χρήση δύναμης σύμφωνα με τις παγκοσμίως αναγνωρισμένες αρχές του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας».
James Holmes - 19fortyfive.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Το 2002, με άλλα λόγια, τα μέρη υποσχέθηκαν να συμμορφωθούν με μια συνθήκη με την οποία είχαν ήδη συμφωνήσει να συμμορφωθούν. Υπάρχει ήδη ένας κώδικας συμπεριφοράς για τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ονομάζεται Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ωστόσο, αυτή η δήλωση αμοιβαίας καλής θέλησης φαινόταν να εύχεται καλή ειρήνη και αφθονία στην περιοχή. Ωστόσο, ο Λι θα έπρεπε να το είχε σκεφτεί δύο φορές προτού επιστήσει την προσοχή σε όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια σχεδόν είκοσι ετών από τη Δήλωση Συμπεριφοράς. Τα γεγονότα δίνουν το ψέμα στα αδερφικά λόγια που κυκλοφορούν από το Πεκίνο. Ας δούμε μερικές ενέργειες που έχει κάνει η Κίνα από τότε που ορκίστηκε να είναι καλός γείτονας στη θάλασσα:
-Το 2009, το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς υπέβαλε επιστολή και χάρτη στα Ηνωμένα Έθνη διεκδικώντας τη συντριπτική πλειοψηφία της Θάλασσας της Νότιας Κίνας συμπεριλαμβανομένων τεράστιων τμημάτων «αποκλειστικών οικονομικών ζωνών» που κατανεμήθηκαν σε γειτονικά κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας από την UNCLOS για την αλιεία και τη συγκομιδή φυσικών πόρων από τον πυθμένα της θάλασσας. Οι λόγοι για έναν τόσο υπερβολικό ισχυρισμό; Ότι η αρχαιολογία και τα ιστορικά αντικείμενα αμφίβολης προέλευσης αποδεικνύουν πως τα νερά και τα νησιά της Θάλασσας της Νότιας Κίνας ανήκουν στην Κίνα από αμνημονεύτων χρόνων.
Ωστόσο, ο νόμος της θάλασσας - και πάλι, ένας χάρτης τον οποίο έχει προσυπογράψει το Πεκίνο - απαγορεύει ρητά τέτοιες ιστορικές αξιώσεις για κυριαρχία στη θάλασσα. Κανείς δεν κατέχει τη θάλασσα. Τα παράκτια κράτη ασκούν δικαιοδοσία στο νερό και στο βυθό της θάλασσας μόνο με στενούς όρους που ορίζονται στην UNCLOS. Και όμως το Πεκίνο επιμένει να καταρρίψει το δίκαιο της θάλασσας σε βάρος των ομόφυλων παράκτιων κρατών. Τόσα πολλά για τα επαγγέλματα πιστότητας του ΚΚΚ σε επίσημες διεθνείς διαθήκες.
-Το 2012, πλοία από κινεζικές υπηρεσίες επιβολής της ναυτιλίας (που στη συνέχεια ενοποιήθηκαν στην Ακτοφυλακή της Κίνας, τη μεγαλύτερη στον κόσμο) απέσπασαν το Scarborough Shoal, δύο βράχους εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των Φιλιππίνων, από το Ναυτικό και την Ακτοφυλακή των Φιλιππίνων. Με αυτόν τον τρόπο, η Κίνα εγκαινίασε την εποχή των επιχειρήσεων της «γκρίζας ζώνης», σκιώδεις προσπάθειες με τις οποίες η Κίνα σταματά να εκτοξεύει πυραύλους ή όπλα, αλλά χρησιμοποιεί τον φυσικό όγκο των σμηνών πλοίων της ακτοφυλακής ή της ναυτικής πολιτοφυλακής για να «συμπιέσει» νησιά που κατέχονται από άλλους σε υποβολή.
Δηλαδή, άοπλα ή ελαφρά οπλισμένα σκάφη πολιορκούν αμφισβητούμενες περιοχές, προκαλώντας άλλα να διεισδύσουν στον πολιορκητικό κλοιό. Εάν πετύχουν, τα κινεζικά πλοία εξαφανίζουν την ξένη φρουρά για να τοποθετήσουν την κινεζική σημαία. Εναλλακτικά - ας πούμε, όταν ένα κινεζικό σκάφος έρευνας ερευνά για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο στην αποκλειστική οικονομική ζώνη ενός κράτους της Νοτιοανατολικής Ασίας - οι κόφτες της ακτοφυλακής ή τα σκάφη πολιτοφυλακής σχηματίζουν μια αμυντική γραμμή για να εμποδίσουν το ναυτικό ή την ακτοφυλακή του παράκτιου κράτους να εκδιώξει το σκάφος έρευνας.
Τέτοιες μέθοδοι αφήνουν το παράκτιο κράτος με τρεις δυσάρεστες επιλογές: να παραιτηθεί και να χάσει τα δικαιώματά του. Να προσπαθήσει να σπάσει την κινεζική γραμμή, παρόλο που είναι υπεράριθμοι οι αντίπαλοι ή να ανοίξει πυρ, να χαρακτηριστεί ως ο επιτιθέμενος και στη συνέχεια να πρέπει να αντιμετωπίσει ένα ακαταμάχητο Ναυτικό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.
Με άλλα λόγια, η Κίνα αποκηρύσσει τις απροκάλυπτα βίαιες μεθόδους, όπως το όπλο για να προωθήσει τους γεωπολιτικούς της στόχους, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τις διαμάχες. Χρησιμοποιεί βία κατά ανταγωνιστών ως καθημερινή ρουτίνα, παρά το γεγονός ότι δηλώνει πίστη στην ειρηνική επίλυση διαφορών. Η περιγραφή της δέσμευσης του Πεκίνου στις αρχές που κατοχυρώνονται στη UNCLOS και στη Διακήρυξη Συμπεριφοράς ως ρηχή υποτιμά τα πράγματα. Το ΚΚΚ τηρεί τα διεθνή σύμφωνα όταν ταιριάζει στους σκοπούς της Κίνας και τα αψηφά για τον ίδιο λόγο.
-Ξεκινώντας το 2013, η Κίνα άρχισε να κατασκευάζει τεχνητά νησιά από υφάλους, ατόλες και υποθαλάσσια στοιχεία υπό τον έλεγχό της. Και αφού δεσμεύτηκε στην κυβέρνηση Ομπάμα να μην στρατιωτικοποιήσει τις ανθρωπογενείς εκμεταλλεύσεις της, τις εξόπλισε για να χρησιμεύσουν ως μπροστινές βάσεις για στρατιωτικά, παραστρατιωτικά και μη στρατιωτικά πλοία και αεροσκάφη - ακριβώς τα εργαλεία που χρησιμοποιεί για να εκφοβίσει άλλους Ασιάτες να παραδώσουν τα δικαιώματα και τα προνόμιά τους υπό την UNCLOS και άλλες δεσμευτικές συμφωνίες.
-Το 2016, η Κίνα απέρριψε μια απόφαση του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου που εδρεύει στη Χάγη, ένα δικαστήριο εξουσιοδοτημένο να ερμηνεύει το δίκαιο της θάλασσας, το οποίο απέρριψε τη συντριπτική πλειονότητα των αξιώσεων της στη δικαιοδοσία της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Έκτοτε έχει επιμείνει στην προσπάθειά της για ναυτική κυριαρχία.
Το Πεκίνο, λοιπόν, χρησιμοποιεί βία με μη δραματικούς τρόπους για να ικανοποιήσει τις θαλάσσιες διεκδικήσεις του, ενώ κρατά το μεγάλο ραβδί της ένοπλης δύναμης σε εφεδρεία για κάθε ενδεχόμενο. Και το κάνει παρά το ξεκάθαρο νόημα των διεθνών νόμων που ενέκρινε, για να μην αναφέρουμε αποφάσεις από έγκυρα δικαστήρια. Εάν το δίκαιο της θάλασσας - το «σύνταγμα για τους ωκεανούς» - δεν αποτελεί προπύργιο ενάντια στην κινεζική ανομία, οι άτυπες δεσμεύσεις όπως η αόριστα διατυπωμένη, ανεφάρμοστη Δήλωση Συμπεριφοράς δεν προσφέρουν τίποτε.
Έτσι, ελπίζει κανείς ότι οι ηγέτες της Νοτιοανατολικής Ασίας δεν θα απογοητευτούν ότι το ΚΚΚ θα προλάβει τους στόχους που θεωρεί υψίστης σημασίας, συναινώντας σε έναν Κώδικα Δεοντολογίας. Δε θα το κάνει. Ο στρατηγικός grandmaster Carl von Clausewitz εξηγεί το γιατί. Μας υπενθυμίζει ότι η αξία που αποδίδει ένας υποψήφιος στον πολιτικό του στόχο - την "αξία του αντικειμένου" - καθορίζει το "μέγεθος" και τη "διάρκεια" της προσπάθειας που είναι διατεθειμένος να καταβάλει για να επιτύχει αυτόν τον στόχο. Το πόσο θέλει η ηγεσία τον στόχο της, με άλλα λόγια, καθορίζει τον ρυθμό με τον οποίο επενδύει πόρους στον στόχο και πόσο καιρό διατηρεί την επένδυση. Εάν η κυριαρχία της Θάλασσας της Νότιας Κίνας είναι τόσο πολύτιμη για τους Li Keqiang, Xi Jinping & Co. όπως λένε ότι είναι, είναι έτοιμοι να πληρώσουν ένα μεγάλο τίμημα για αυτήν. Σύμφωνα με την Κλαουζεβιτσιανή λογική θα επενδύσουν σημαντικούς πόρους στις διεκδικήσεις τους για όσο χρόνο χρειαστεί. Ούτε θα υποστηρίξουν τα αισθήματα της Νοτιοανατολικής Ασίας ή τα νόμιμα δικαιώματα.
Τώρα, οι Κινέζοι μεγιστάνες μπορεί να υιοθετήσουν έναν Κώδικα Δεοντολογίας για λόγους σκοπιμότητας. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να τους δώσει κάλυψη για μια προσωρινή τακτική υποχώρηση, εάν αισθανθούν ότι η ναυτική κοινότητα είναι έτοιμη να τους απωθήσει αποτελεσματικά ως προς το να αρπάξουν ναυτικό έδαφος. Αλλά μην μπερδεύετε τη σκοπιμότητα με την ειλικρίνεια. Η ιστορία έχει αποδείξει, επανειλημμένα, ότι οι δεσμεύσεις του ΚΚΚ στις υψηλές αρχές είναι φθαρτές. Η ηγεσία τις τιμά όσο τις χρειάζεται και τις απορρίπτει όταν δεν τις έχει ανάγκη.
Δώστε στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα τα εύσημα για την άψογη συναλλαγή: οι υποσχέσεις των ηγετών των κομμάτων αξίζουν ακριβώς ό,τι πληρώνετε για αυτές.
Caveat emptor (ας έχουν γνώση οι φύλακες.