Του Στρατή Μαζίδη
Όταν όμως προχωράς σε τόσο βάθος σε μια αχανή έκταση, πρέπει να φροντίσεις την τροφοδοσία και τις επικοινωνίες σου. Οι Γερμανοί εκτιμούσαν πως μέσα σε λίγες εβδομάδες θα είχαν τελειώσει και με τον Στάλιν. Κι η αλήθεια είναι ότι το ξεκίνημα τους δικαίωσε. Blitzkrieg με σαρωτικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς, μετά άρματα μάχης με πυροβολικό και τέλος προέλαση των χερσαίων δυνάμεων.
Ωστόσο, κι ενώ είχαν αποφασίσει να κινηθούν προς τις πετρελαιοπηγές του Καυκάσου, αποφασίζουν στο τέλος του καλοκαιριού του 1942 να σπάσουν τις δυνάμεις τους στα δύο, ώστε η μία εξ αυτών υπό τον στρατηγό Πάουλους να κατευθυνθεί προς το Στάλινγκραντ (γνωστό και ως Βόλγκογκραντ) στις όχθες του Βόλγα, που ήταν και το τελευταίο φυσικό όριο πριν τα Ουράλια.
Ο Χίτλερ ήθελε ξαφνικά πάση θυσία την πόλη που είχε το όνομα του αντιπάλου του. Οι Γερμανοί με 100αδες αεροσκάφη θα ισοπεδώσουν σε ολοκληρωτικό βαθμό την πόλη, ώστε ούτε οι ίδιοι με τα άρματα μάχης δεν μπορούσαν να προχωρήσουν.
Παράλληλα οι Σοβιετικοί είχαν φροντίσει νωρίτερα να αφήσουν καμένη γη για να μη βρουν οι Ναζί τίποτε το αξιοποιήσιμο, ενώ η εντολή της Μόσχας ήταν σαφής: Ούτε βήμα πίσω. Αυτό το σύνθημα βέβαια μετουσιώθηκε σε άφθονο αίμα αμέτρητων απλών ανθρώπων και στρατιωτών που περνούσαν κάθε φορά το Βόλγα για να αναπληρώσουν όσους χάνονταν μέσα στην πόλη.
Πάρα τη γενναία αντίσταση των Ρώσων και την έξυπνη στρατηγική του στρατηγού Βασίλι Τσούικοφ που ανάγκαζε τους Γερμανούς να μην πολεμούν εκ του ασφαλούς εκ του μακρόθεν και με τους ελεύθερους σκοπευτές να θερίζουν τους εισβολείς, οι ναζί κατάφεραν λίγο πριν μπει για τα καλά ο ρωσικός χειμώνας να ελέγξουν το 90% της ισοπεδωμένης πόλης. Οι Ρώσοι κρατούσαν μόνο μια μικρή λωρίδα στις όχθες του ποταμού.
Άντεξαν όμως τόσο όσο χρειάστηκε όταν ήρθε η ώρα να ξεσπάσει η επιχείρηση αντεπίθεσης "Ουρανός" η οποία μεθοδικά σχεδιαζόταν από τις αρχές του φθινοπώρου από τον στρατηγό Ζούκοφ.
Ξαφνικά η στρατιά του Πάουλους από νικήτρια βρέθηκε περικυκλωμένη καθώς απεκόπη από την οπισθοφυλακή της ενώ ο Γερμανός στρατηγός επρόκειτο να θυσιάσει πολλές χιλιάδες ανδρών του υπακούοντας τον Χίτλερ που αρχικά ζητούσε νίκη και μετά αντίσταση μέχρι θανάτου ενώ εκείνος δειλά ζητούσε να αποχωρήσουν (όταν μπορούσαν). Η τροφοδοσία περιορίστηκε έως που σταμάτησε. Τα ευφάνταστα σχέδια του Γκέρινγκ να ανεφοδιάζει από αέρος την περικυκλωμένη στρατιά καταρρίφθηκαν από τα αξιόμαχα Yakovlef της ΕΣΣΔ που έκαναν την εμφάνισή τους.
Τελικά ο Πάουλους όταν έμαθε πως ο Χίτλερ τον προβίβασε σε στρατάρχη, δίνοντάς του έτσι το μήνυμα επί της ουσίας να αυτοκτονήσει για να μη συλληφθεί, δηλώνοντας πως ως χριστιανός δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο (μπορούσε όμως να σκοτώνει αθώους ανθρώπους και να μετάσχει σε έναν ανούσιο πόλεμο) αποφάσισε την παράδοση της στρατιάς, από την οποία τελικά μόλις 5.000 άνδρες επέστρεψαν στην πατρίδα τους μετά τον πόλεμο.
Η συνέχεια γνωστή. Όπως οι Ιάπωνες μετά το Μίντγουεϊ, ομοίως και οι Γερμανοί μετά το Στάλινγκραντ άρχισαν να παίρνουν την κάτω βόλτα. Δύο χρόνια περίπου αργότερα, οι κάποτε πολιορκημένοι εισέρχονταν θριαμβευτές στο Βερολίνο.
Αναρωτιέται κανείς τι θα γινόταν αν ο Χίτλερ δεν κατευθυνόταν προς το Στάλινγκραντ αλλά συνέχιζε πρώτα για τα πετρέλαια του Καυκάσου και τη διασφάλιση της τροφοδοσίας των στρατευμάτων του. Με τα "αν" δε γράφεται ιστορία. Πιθανότατα δε θα είχε σπαταλήσει δυνάμεις τόσο γρήγορα και θα διασφάλιζε πόρους ως ένα σημείο. Ωστόσο οι Ναζί θα απλώνονταν περισσότερο με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αντοχή τους (που δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερη) κι η ΕΣΣΔ θα αντιμετώπιζε αργά ή γρήγορα υπαρξιακό κίνδυνο. Άλλη η ψυχοσύνθεση του εισβολέα και άλλη του υπερασπιστή της μάνας - πατρίδας.
Επίσης η επιχείρηση "Ουρανός" έδειξε ότι οι Ρώσοι είχαν και την ταχύτητα, και την ποιότητα, και την εχεμύθεια, και την αποτελεσματικότητα, και τις δυνάμεις, μα πάνω από όλα την πίστη για τη νίκη απέναντι σε μια υπεροπτική αντίπαλο που μέχρι τότε δεν είχε ζοριστεί σχεδόν πουθενά με εξαίρεση τη μάχη των οχυρών στην Ελλάδα. Εν κατακλείδι το Στάλινγκραντ επιτάχυνε ευτυχώς το αναπόφευκτο, τη συντριβή του Αξονα.