Ένα λαϊκό τραγούδι με αξία φιλοσοφική

MichaelGaida / pixabay
Είναι πολύ γνωστό, πιστεύω, στους Έλληνες που ζουν στην χώρα μας και περισσότερο, ίσως, γνωστό στους Έλληνες της Διασποράς το τραγούδι του Στέλιου Καζαντζίδη «Δυο πόρτες έχει η ζωή», του οποίου τους στίχους έχει γράψει η εξαίρετη στιχουργός Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου.

Το κείμενο που αποτελείται από τους στίχους αυτούς έχει μια ανεκτίμητη φιλοσοφική αξία, αλλά για να γίνει αυτό περισσότερο κατανοητό στους αναγνώστες, νομίζω ότι πρέπει πρώτα να ερμηνεύσουμε εδώ δύο φαινόμενα βιολογικά, την ζωή και τον θάνατο, τα οποία εμφανίζονται διαχρονικά ,όχι μόνο στον άνθρωπο, αλλά και σε όλα τα έμβια όντα, καθ’ όλη την χρονική διάρκεια της ύπαρξης του Σύμπαντος.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την ζωή. Όταν λέμε ότι ένας άνθρωπος ζει, εννοούμε ότι υπάρχει ακόμη στον κόσμο μας. Άρα, συνδέουμε την ζωή με την λέξη « Ύπαρξη». Η ύπαρξη λοιπόν αυτού του ανθρώπου σ’ αυτόν τον κόσμο έχει μια μικρή διάρκεια, διαφορετική για τον καθένα, η οποία εκφράζεται συνήθως από έναν διψήφιο αριθμό και σπανιότατα τριψήφιο. Όποια και αν είναι όμως αυτή, δεν παύει να αποτελεί ένα απειροστό του χρόνου ύπαρξης του παγκοσμίου συστήματος που αποκαλούμε Σύμπαν. Η διαφορά μεταξύ αυτού του χρόνου και του χρόνου της ύπαρξής του ανθρώπου επάνω στον πλανήτη, είναι ο χρόνος της ανυπαρξίας του. Μπορούμε συνεπώς να πούμε ότι, η ζωή του ανθρώπου είναι ένα μικρό διάλειμμα της ανυπαρξίας του. Είναι δηλαδή η ύπαρξή του, που διαρκεί ένα απειροστό dt του χρόνου της ανυπαρξίας του και η χρονική της διάρκεια στον άπειρο χρόνο προσδιορίζεται από δύο γεγονότα, την βιολογική του σύλληψη και τον θάνατο. Το πρώτο είναι εκείνο που τον μεταφέρει από την Ανυπαρξία στην Ύπαρξη και το δεύτερο, από την Ύπαρξη στην Ανυπαρξία. Αυτή λοιπόν η μεταφορά του γίνεται μέσα από τις «δύο πόρτες που έχει η ζωή», σύμφωνα με το τραγούδι.

Αν όμως κάποιος από τους αναγνώστες, αμφισβητεί αυτή την ερμηνεία, ας διαβάσει το γνωστό απόφθεγμα του συγγραφέα και φιλόσοφου Νίκου Καζαντζάκη : « Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή.»

Μέχρι τώρα δώσαμε μία ερμηνεία, σχετικά με τον τίτλο του τραγουδιού. Νομίζω όμως ότι αξίζει να σχολιάσουμε και λίγο το κείμενο των στίχων γενικότερα : Στο πρώτο πεντάστιχο, ο ερμηνευτής του τραγουδιού εκφράζει μόνο τα καλά του συναισθήματα και δεν νομίζω ότι έχουμε εδώ κάτι να προσθέσουμε. Στο τρίτο πεντάστιχο, στο οποίο αναφέρεται και ο τίτλος του τραγουδιού, εκφράζεται και η διαπίστωση ότι, η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής είναι εξαιρετικά μικρή, κατά ένα τρόπο, θα έλεγα, αξιοθαύμαστο.

Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερη αξία είναι το δεύτερο πεντάστιχο, γιατί εδώ ο ερμηνευτής -ουσιαστικά βέβαια ο συντάκτης του – πιστεύει ότι εκεί που θα πάει δεν θα έχει πια τις αισθήσεις του για να αισθάνεται τον πόνο, τα βάσανα και τους καημούς, αλλά ούτε και θα μπορεί να σκέπτεται, για να τους επαναφέρει στη μνήμη του, ως αναμνήσεις. Πράγματι, πώς είναι δυνατόν να διατηρήσει τις αισθήσεις του και την σκέψη του, αφού δεν θα υπάρχει ;

Ο Γάλλος φιλόσοφος, μαθηματικός και επιστήμονας φυσικών επιστημών, Rene’ Descartes, είχε συνδέσει την σκέψη με την ύπαρξη με το γνωστό απόφθεγμά του : «Σκέπτομαι, άρα Υπάρχω ». Ο φιλόσοφος λοιπόν αυτός, που είναι περισσότερο γνωστός στη χώρα μας με το όνομα «Καρτέσιος», εσφαλμένως βέβαια ως προς την προφορά του, εννοούσε ότι δεν μπορεί να υπάρχει Σκέψη χωρίς την Ύπαρξη, δηλαδή μετά τον θάνατο. Άλλωστε, αυτό είναι γνωστό και σήμερα, γιατί έχει αποδειχθεί επιστημονικώς ότι, η σκέψη και τα απορρέοντα απ’ αυτήν συναισθήματα παράγονται στον εγκέφαλο και όταν ο άνθρωπος πεθάνει, ο εγκέφαλός του εξαφανίζεται.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι, με το τραγούδι αυτό επιβεβαιώνεται η γνωστή ρήση : «Ο λαός είναι σοφός». Ναι, πράγματι ο λαός είναι σοφός, αλλά μόνον όσο υπάρχουν άνθρωποι, έστω και λίγοι, που έχουν την ικανότητα να σκέπτονται.

Αιμίλιος Κομίνης
Διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός
Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail