Ελληνογαλλική "Συμφωνία Πασπαρτού"

Κάθε φορά που βρέθηκα να συμμετέχω στη διαμόρφωση διακρατικών συμφωνιών, είτε στην διαμόρφωση στρατηγικών κειμένων σε επίπεδο ΝΑΤΟ και ΕΕ παρατηρούσα ότι η ουσία της συμφωνίας ή του στρατηγικού/πολιτικού κειμένου χανόταν μέσα από την εξαντλητική προσπάθεια (λέξη λέξη) για να καλυφθούν όλες οι δυνητικές περιπτώσεις και οι δυνητικοί κίνδυνοι, και να προβλεφθούν όλες οι διασφαλίσεις που ήθελαν οι χώρες.

Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α. - προέδρου Κοινωνίας Αξιών

Ως αποτέλεσμα οι συμφωνίες και τα κείμενα πολλές φορές συμπεριελάμβαναν σιβυλλικές διακηρύξεις, πολλές αοριστίες και διατυπώσεις υπό περιορισμούς, επιδεχόμενες ερμηνείας, που να απελευθερώνουν κάποιες χώρες από τον φόβο συγκεκριμένων δεσμεύσεων που δεν θα ήθελαν να αναλάβουν έναντι των άλλων, πλήθος εισαγωγικών αναφορών στην προσπάθεια να διασφαλισθούν οι χώρες ώστε να μην ακυρωθούν ή αποδυναμωθούν σημαντικές διεθνείς συνθήκες, παλαιότερες συμφωνίες και να μην αρθούν δεσμεύσεις έναντι ΝΑΤΟ, ΕΕ κλπ.

Η συγκεκριμένη συμφωνία με τη Γαλλία, την οποία αξιολογώ ως εξαιρετικά θετική, έχει αρκετά από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.

Γι' αυτό και έχει πλήθος αναφορών στο δεσμευτικό πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Παρ’ όλα αυτά αφήνει περιθώρια ερμηνείας ότι θα μπορούσαν οι δύο χώρες στην στρατηγική τους αυτή συμφωνία να δράσουν και εκτός πεδίου ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Και αυτό διατυπώνεται στο άρθρο 2, που ενώ εκφράζεται με πρωτοφανή σαφήνεια, εν τούτοις αφήνει περιθώρια ερμηνειών:

«Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Πρώτον, η έκφραση της ένοπλης επίθεσης είναι πάντα υπό την αίρεση ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρος ορισμός για την επίθεση (ακόμη και ο ορισμός όπως διατυπώθηκε στην συνθήκη της Ρώμης αφήνει μεγάλα περιθώρια ερμηνείας), άρα αναγκαστικά δημιουργούνται περιθώρια ερμηνείας.

Δεύτερον η έννοια της Επικράτειας (θα πρέπει να δούμε και τον Γαλλικό όρο που χρησιμοποιήθηκε- territoire-) αναφέρεται στον χώρο κυριαρχίας μίας χώρας όπου εφαρμόζεται η δικαιοδοσία της.
Αναφέρεται δηλαδή στο έδαφος (και στην θάλασσα και αέρα) όπου ασκείται έλεγχος του κράτους, και οριοθετεί το κράτος από τους γείτονές του.

Εάν σε αυτήν την έννοια συμπεριλαμβάνονται και οι περιοχές κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων, η προϋπόθεση αυτής της ερμηνείας θα ήταν η ενάσκηση της δικαιοδοσίας ενός κράτους στις περιοχές αυτές.

Και το ερώτημα είναι: ενασκούμε την δικαιοδοσία μας σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα από την στιγμή που δεν έχει οριοθετηθεί σύμφωνα με την UNCLOS;

Συνεπώς υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, έρευνες και γεωτρήσεις, καθώς και κάθε άλλη περιοχή αρμοδιοτήτων εν πολλοίς μένουν απέξω.

Θα πρέπει να γίνει διασταλτική ερμηνεία του άρθρου (να θεωρηθεί δηλαδή ως ένοπλος επίθεσης  σε περιοχές δυνητικών κυριαρχικών δικαιωμάτων) για να υπάρξει βοήθεια και συνδρομή.

Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, εφόσον το άρθρο επικαλείται το Άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ που αναφέρεται στο δικαίωμα αυτοάμυνας μίας χώρας.

Άρθρο 51 / ΟΗΕ: «Ουδέν εκ των διαλαμβανομένων εν τω παρόντι Χάρτη θα παρεμποδίζει το φυσικό δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής νομίμου αμύνης εις περίπτωσιν καθ’ ήν Μέλος τι των Ηνωμένων Εθνών υπέστη επίθεσιν ένοπλον, μέχρις ότου το Συμβούλιο Ασφαλείας λάβη μέτρα προς διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας».

Επικράτεια όμως είναι και τα πλοία σημαίας μία χώρας, οπότε θα πρέπει να συνδράμουμε άμεσα εάν π.χ. ένα ερευνητικό της Γαλλίας είτε ένα γεωτρύπανο της στην Κύπρο, απειληθεί με ένοπλη επίθεση.
Τρίτον υπάρχει και το ζήτημα της διάστασης του ΕΕΧ με τα χωρικά μας ύδατα ως προς την έννοια της Επικράτειας.

Τα άρθρα 3 και 14, βάζουν βάζει τα πράγματα στην θέση τους ως προς το ΝΑΤΟ, τον ΟΗΕ και την ΕΕ, αλλά και ως προς τις ευθύνες κάθε χώρας για την  δική της ασφάλεια: «Τα Μέρη έχουν την κύρια ευθύνη για την άμυνα και ασφάλειά τους,…». Δηλαδή να μην περιμένουμε ότι θα επαναπαυόμαστε και ότι θα μας καλύπτουν τα προβλήματα ασφαλείας άλλοι.
Το άρθρο 7 και η αναφορά στην ΜΔΣ (PESCO) είναι σαφή και εντάσσουν την συμφωνία και τις νέες δυνατότητες στο πλαίσιο της ΕΕ και δίνουν την δυνατότητα διεύρυνσης της αμυντικής συνεργασίας εντός των θεσμών της ΕΕ.

Το άρθρο 18 (ι) θέτει και το πλαίσιο των υποχρεώσεων κάθε χώρας σε επιχειρήσεις εκτός ΕΕ και για συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων, προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ.

Και οπωσδήποτε το άρθρο 18 (ιδ) για:

«Αμοιβαία υποστήριξη αναφορικά με τη συμμετοχή σε πολυεθνικές αμυντικές δομές, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης (ΕΙΕ)»,
μας εντάσσει στην στρατηγική πρωτοβουλία της Γαλλίας στην οποία μετέχουν 13 ακόμη χώρες (11 της ΕΕ και 2 του ΝΑΤΟ).
Το European Intervention Initiative (EI2) είναι ένα κοινό στρατιωτικό έργο μεταξύ 13 ευρωπαϊκών χωρών εκτός των υφιστάμενων δομών, όπως ο Οργανισμός Βορειοατλαντικής Συνθήκης (ΝΑΤΟ) και ο αμυντικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Η EI2 επιδιώκει κάποιες συνέργειες με τη Μόνιμη Δομημένη Συνεργασία (PESCO) που έχει δημιουργηθεί πρόσφατα στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (CSDP) και τα έργα PESCO προορίζονται να ενσωματωθούν στο EI2 όπου είναι εφικτό. Η ανησυχία της Γαλλίας είναι ότι η ανάπτυξη του ΕΙ2 στο πλαίσιο της PESCO θα είχε ως αποτέλεσμα μακρούς χρόνους λήψης αποφάσεων ή εξάλειψη των αντιδράσεων κάποιων χωρών . Αυτό οδήγησε σε ορισμένες εντάσεις σχετικά με το έργο μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, με την τελευταία να ανησυχεί ότι θα βλάψει την πολιτική συνοχή της ΕΕ. Η συμπερίληψη του EI2 στο PESCO θεωρείται επίσης προβληματική καθώς εμποδίζει τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου και της Δανίας.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

1. Η συμφωνία είναι εξαιρετική παρά τα προβλήματα που ετέθησαν στην ανάλυση.

2. Μας δίνει την δυνατότητα ανάπτυξης σημαντικών αμυντικών δυνατοτήτων πέραν των πλοίων, σε πολλά επίπεδα (στρατηγικής, τεχνολογίας, εκπαίδευσης, υποδομών, κλπ), με κόστος αποδεκτό και με δυνητικά αναπτυξιακά οφέλη

3. Μας ενισχύει έναντι εξωτερικών απειλών από ένοπλη επίθεση, αλλά και πολλών άλλων υβριδικών και μη απειλών ασφαλείας.

4. Διατηρεί κατ αρχάς τον Ευρωπαϊκό χαρακτήρα της αμυντικής συνεργασίας,  αλλά και την εντάσσει στις δυνατότητες και υποχρεώσεις μας στο ΝΑΤΟ

5. Δημιουργεί μεγάλες υποχρεώσεις για μας σε πολλά επίπεδα (συνεργασίας, παροχής ευκολιών και υποδομών, συμμετοχής σε κοινές επιτροπές και ομάδες εργασίας σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και στρατιωτικό)

6. Μας δεσμεύει να μετέχουμε σε επιχειρήσεις και αποστολές εκτός του χώρου της ΕΕ αλλά και του ΝΑΤΟ σε διμερές επίπεδο (μετά από συνεργασία και διαβουλεύσεις φυσικά)

7. Είναι δεδομένο ότι η συμφωνία έτυχε της σύμφωνης γνώμης και των ΗΠΑ, γιατί λειτουργεί υπέρ των νέων γεωπολιτικών εξελίξεων, στις οποίες οι ΗΠΑ θέλουν στρατηγικούς συμμάχους.

8. Μας εντάσσει στην στρατηγική πρωτοβουλία της Γαλλίας ΕΙΙ, με την οποία η Γαλλία επιδιώκει να δημιουργήσει έναν αμυντικό μηχανισμό που να υπερβαίνει τα κωλύματα αποφάσεως εντός της ΕΕ αλλά και του ΝΑΤΟ, από χώρες που προβάλλουν βέτο (π.χ. Τουρκία και κάποιες χώρες του Ανατολικού μπλοκ) είτε έχουν την τάση να χειραγωγούν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις (π.χ. ΗΠΑ).

9. ΟΛΑ αυτά δημιουργούν ευθύνες και υποχρεώσεις και για τις δύο χώρες, αλλά σε κάθε περίπτωση ενισχύουν ουσιαστικά τους δεσμούς μας με την Γαλλία, ως χώρες μέλη της ΕΕ και ως χώρες με κοινά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής

10. Για όλα αυτά την χαρακτηρίζω ως “ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΑΣΠΑΡΤΟΥ”

ΟΜΩΣ,

1. Περιμένω σύντομα προοδευτικό τεστάρισμα της συμφωνίας από την Τουρκία, με ανώδυνες έρευνες σε θαλάσσιες ζώνες ενδιαφέροντός αρχικά, με συνεχείς παραβιάσεις και υπερπτήσεις και με παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων, εκμεταλλευόμενη τις γκρίζες ζώνες τους διεθνούς δικαίου.

2. Περιμένω μία αύξηση της ρητορικής της Τουρκίας ότι η συμφωνία αποτελεί απειλή γι αυτήν και δηλώσεις για τις αντιφάσεις που αναδεικνύονται εντός της ΕΕ και για ενδεχόμενη αντι-συμφωνία.

3. Περιμένω ότι θα υπάρξει προσπάθεια εκ μέρους της για μία στρατηγική συμφωνία-αντίδραση με χώρες με τις οποίες συνεργάζεται ήδη (και με άνοιγμα προς την Ρωσία), με πεδίο ενδιαφέροντος νέους εξοπλισμούς αεροσκαφών αλλά και περιοχικά στην Ανατολική Μεσόγειο, την Μ. Ανατολή και την Β. Αφρική.

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail