Το πεπρωμένο

PublicDomainPictures / pixabay
Πολύ συχνά, στο διάβα της ζωής μας, ακούμε τη λέξη «πεπρωμένο» από διάφορους συνομιλητές μας, ή και εμείς οι ίδιοι την προφέρουμε, χωρίς να γνωρίζουμε καλά την σημασία της. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν εδώ, να συγκεντρώσουμε ορισμένες πληροφορίες, που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την έννοια αυτής της «μυστηριώδους» λέξης.

Το πεπρωμένο αποτελεί φιλοσοφική έννοια, που συναντάται σε όλες τις περιόδους της ιστορίας του ανθρώπινου γένους. Με αυτό έχουν ασχοληθεί η φιλοσοφία, η θεολογία, η φυσική, η βιολογία, η κοινωνιολογία και η παραψυχολογία.                             

Πεπρωμένο σημαίνει, κατά κυριολεξία, αυτό που έχει καθοριστεί από τη μοίρα και μεταφορικά, το αναπόφευκτο, το γραφτό, το ριζικό, το τυχερό και κατά τους ανατολικούς λαούς, το κισμέτ.   

Η λέξη «πεπρωμένο» επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Οι Αρχαίοι Έλληνες, από τους πρώτους ιστορικούς αιώνες, πίστευαν ότι η μοίρα, δηλαδή το πεπρωμένο του ανθρώπου βρισκόταν στα χέρια διαφόρων θεοτήτων και για να το αποφύγουν έπρεπε να τις προσφέρουν κάποιες θυσίες . Κυρίως όμως, ήσαν τρεις οι θεότητες εκείνες, που καθόριζαν το πεπρωμένο του ανθρώπου  Η πρώτη ήταν η Κλωθώ, η οποία έκλωθε το νήμα της ζωής του ανθρώπου και καθόριζε τη χρονική της διάρκεια . Η δεύτερη ήταν η Λάχεση και ήταν εκείνη που διένειμε τα καλά και τα κακά στον άνθρωπο και η τρίτη ήταν η Άτροπος, μια θεότητα με γερασμένο και αποκρουστικό παρουσιαστικό, η οποία, με τα μυτερά της δόντια, έκοβε απροσδόκητα το νήμα της ζωής του ανθρώπου.   

Οι επώνυμοι Αρχαίοι ‘Έλληνες, δραματουργοί, συγγραφείς, ιστορικοί και φιλόσοφοι, στην πλειονότητά τους, απέδιδαν τα μεγάλα δεινά της ανθρωπότητας στην επέμβαση της μοίρας. Την θεωρούσαν άτεγκτη και παντοδύναμη. Ό Αισχύλος είχε γράψει για τον Αγαμέμνονα : «Είναι αδύνατον να ξεφύγεις απ’ ό,τι σου γράφει η μοίρα σου».

Την ίδια περίπου άποψη είχε διατυπώσει και ο ποιητής Πίνδαρος: «Η μοίρα τα ορίζει και τα κατεργάζεται όλα».

Από τους Αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, οι Στωικοί ήσαν και αυτοί φανατικοί υποστηρικτές της μοιρολατρίας, δεχόμενοι ότι τα πάντα, σε όλο τον κόσμο, επηρεάζονται από μία προκαθορισμένη αρχή, την Ειμαρμένη, που ταυτίζεται ουσιαστικά με τη μοίρα, την τύχη, το γραπτό, ή το ριζικό του ανθρώπου.

Την ίδια περίπου αντίληψη για το πεπρωμένο, είχαν αργότερα και οι Ρωμαίοι . Εκτός όμως από τους Στωικούς και άλλοι πολλοί φιλόσοφοι είχαν την ίδια άποψη για το πεπρωμένο:

 Ο Ηράκλειτος δεχόταν ότι τα πάντα εξαρτώνται από την Ειμαρμένη . Ο Πλάτων και ο Σωκράτης είχαν πει : «Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το πεπρωμένο του». 

Υπήρχαν όμως και ορισμένοι - και ήσαν  μάλλον ελάχιστοι – διανοούμενοι της αρχαιότητας, οι οποίοι είχαν αντίθετη γνώμη, δηλαδή δεν πίστευαν καθόλου στην ύπαρξη του πεπρωμένου : O φιλόσοφος Δημόκριτος είχε πει ότι, οι άνθρωποι επινόησαν την θεά της τύχης, για να δικαιολογήσουν τη δική τους έλλειψη   θέλησης  και ο ιστορικός Πλούταρχος πίστευε ότι, τίποτα δεν εξαρτάται από την τύχη, αλλά από την ορθή κρίση και την προνοητικότητα.

Αν περάσουμε τώρα στο χώρο των νεότερων διανοουμένων και φιλοσόφων, θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχει και σ’ αυτούς μια αξιοσημείωτη αντιγνωμία. Είναι αρκετοί εκείνοι που πίστευαν ότι το πεπρωμένο είναι η απόλυτη και μοναδική δύναμη, η οποία εξουσιάζει τον άνθρωπο. Ο θεατρικός συγγραφέας Σαίξπηρ είχε πει: « Η μοίρα ό,τι επιβάλλει, αυτό πρέπει να κάνει ο άνθρωπος». Και ο Βραζιλιάνος συγγραφέας Πάουλο Κοέλιο: « είμαστε όλοι κύριοι της μοίρας μας».

Οι περισσότεροι όμως, πίστευαν ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι δημιουργούν το πεπρωμένο τους. Ο Αμερικανός συγγραφέας Henry Miller είχε πει : «Μιλάμε για τη μοίρα μας σαν να είναι κάτι που μας επισκέπτεται . Ξεχνάμε ότι εμείς φτιάχνουμε τη μοίρα μας, κάθε μέρα της ζωής μας». Ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενχάουερ πρέσβευε ότι, εκείνο που οι άνθρωποι ονομάζουν μοίρα, είναι στην ουσία ένα σύνολο ανοησιών που έκαναν στη ζωή τους. Ο Άγγλος συγγραφέας Κάρολος Ντίκενς πίστευε ότι μοναχοί μας δημιουργούμε την τύχη μας και την ονομάζουμε μοίρα και ο Άγγλος πρωθυπουργός Μπένζαμιν Ντισραέλι είχε πει : « Η μοίρα μας είναι η θέλησή μας, η δε θέλησή μας η φύση».

Όλοι αυτοί οι διανοούμενοι, τόσο οι Αρχαίοι Έλληνες, όσο και οι νεότεροι, δεν μπόρεσαν να δώσουν μια αληθοφανή ερμηνεία του πεπρωμένου . Θεωρούσαν ότι πρόκειται για έναν μυστηριώδη μηχανισμό, που επεμβαίνει στην πορεία της ζωής του ανθρώπου, με αναπάντεχο και απροσδόκητο τρόπο. Στην πραγματικότητα όμως, στον μηχανισμό αυτόν, που δεν είναι καθόλου μυστηριώδης, υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες , οι οποίοι διακρίνονται στους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς.

Ένας από τους πρώτους είναι και το γονιδίωμα που κουβαλάει μέσα του ο κάθε άνθρωπος, από τη στιγμή της βιολογικής του σύλληψης. Οι εξωτερικοί παράγοντες, που είναι και οι περισσότεροι, είναι μια αλληλοδιαδοχή γεγονότων, θετικών ή και αρνητικών και ενδεχομένων συμπτώσεων, που διαδραματίζονται στο περιβάλλον του ανθρώπου και επηρεάζουν αμετάκλητα την πορεία της ζωής του . Αυτή λοιπόν η λειτουργική παρέμβαση των γεγονότων, το «σύνδρομο» κατά τη φιλοσοφία, συνθέτει την Ειμαρμένη δηλαδή το πεπρωμένο.   

Για να γίνει όμως περισσότερο κατανοητό στους αναγνώστες,  πώς ενεργεί αυτό το «σύνδρομο», στη ζωή του κάθε ενός ανθρώπου, θα πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι, το γονιδίωμά του ενδέχεται να του προκαλέσει μια από τις αυτοάνοσες νόσους, όπως είναι ο ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα,  η σκλήρυνση κατά πλάκας και να του μεταβάλει άρδην την πορεία της ζωής του.      

Σε ό, τι όμως αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες, θα πρέπει να παραθέσουμε εδώ ένα στιγμιότυπο από την ζωή ενός ανθρώπου : Ένας έμπορος έπρεπε να μεταβεί στην Κίνα, για λόγους επαγγελματικούς. Αφού λοιπόν εξασφάλισε το εισιτήριό του, την επόμενη μέρα το πρωί έφθασε στο αεροδρόμιο. Την ώρα που βρισκόταν στην αίθουσα αναμονής, του τηλεφώνησε η γυναίκα του και του είπε ότι, ο μικρός τους γιος, που ήταν στο σχολείο, έπεσε και με ένα κάταγμα στο πόδι του, βρίσκεται στο νοσοκομείο. Αμέσως, ο άνθρωπος αυτός έτρεξε, πήρε ένα ταξί και πήγε κατ’ ευθείαν στο νοσοκομείο. Την μεθεπόμενη μέρα βρέθηκε ξανά στο αεροδρόμιο. Η πτήση όμως αυτή είχε μεγάλη καθυστέρηση και μετά από πολύ ώρα, ανακοινώθηκε στους επιβάτες ότι δεν θα πραγματοποιηθεί, λόγω κακοκαιρίας (αρνητικό γεγονός). Και έτσι αναγκάστηκε να μεταβεί για τρίτη φορά στο αεροδρόμιο. Την ημέρα αυτή, η πτήση πραγματοποιήθηκε, παρά την συνεχιζόμενη κακοκαιρία, αλλά το αεροπλάνο δεν έφθασε στον προορισμό του και ο άνθρωπος αυτός, τελικά, έχασε τη ζωή του.

Έχει αποδειχθεί επίσης ότι, κάθε ένας άνθρωπος οφείλει την ίδια την ζωή του σε μια τέτοια αλληλοδιαδοχή γεγονότων, τα οποία συνέβησαν στους γονείς του, πριν από την σύλληψή του. Όμως, ο χώρος αυτός είναι πολύ μικρός, για  να κάνουμε εδώ την επιβεβαίωση αυτού του γεγονότος.  

Αιμίλιος Κομίνης
Διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός  

Νεότερη Παλαιότερη
--------------
Ακούστε το τελευταίο ηχητικό από τη ΜΕΣΗ ΓΡΑΜΜΗ


Η Freepen.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα / αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους και δε σημαίνει πως τα υιοθετεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω e-mail