Ξενοδοχείο «Ακταίον»: Το στολίδι του Φαλήρου - Η ιστορία του κέντρου της κοσμικής ζωής και το άδοξο τέλος του

Ξενοδοχείο «Ακταίον», εξωτερική άποψη. / Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Το ξενοδοχείο «Ακταίον» στο Νέο Φάληρο υπήρξε ένα από τα πιο εμβληματικά και αριστοκρατικά κτίρια της περιοχής, σαν αυτά που μπορεί να αντικρίσει κανείς σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Από: iefimerida.gr

Οικοδομήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, την περίοδο που το Νέο Φάληρο ήδη γνώριζε τη χρυσή περίοδο της ακμής του, γνωστή και ως «belle epoque».

Η συνοικία του Νέου Φαλήρου άρχισε να δημιουργείται κατά τη δεκαετία του 1850-1860. Πρώτος οικιστής του φέρεται να ήταν ο Κ. Γιαννόπουλος, του οποίου το σπίτι βρισκόταν στο οικόπεδο, όπου μετέπειτα οικοδομήθηκε το ξενοδοχείο «Ακταίον» και σήμερα βρίσκεται συγκρότημα πολυκατοικιών και το νοσοκομείο Metropolitan.

Η ιστορία του κτιρίου-ορόσημου για το Νέο Φάληρο, ξεκίνησε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1900, όταν τοποθετήθηκε για πρώτη φορά σε αυτό το οικόπεδο μια μεγάλη πινακίδα, η οποία ενημέρωνε τον κόσμο πως εκεί επρόκειτο να ανεγερθεί το «Μέγα ξενοδοχείον Ακταίον».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς, Στέφανο Μίλεση, ο Ιωάννης Πεσμαζόγλου, ο οποίος ήταν επιχειρηματίας και τραπεζίτης, ήθελε να αγοράσει κι άλλο ένα οικόπεδο επί της Ακτής Ποσειδώνος, ώστε το ξενοδοχείο να απλώνεται κατά μήκος της παραλίας. Το οικόπεδο αυτό ήταν ιδιοκτησίας Ευθ. Κεχαγιά, αλλά οι κληρονόμοι του αρνήθηκαν την πώληση, κι έτσι το ξενοδοχείο αναπτύχθηκε κάθετα στην παραλία.

Η κατασκευή του ξενοδοχείου «Ακταίον» ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Πάνο Καραθανασόπουλο, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Ερνέστου Τσίλερ. Τα σχέδια όμως για το ξενοδοχείο ήταν αποκλειστικά δικά του. Βοηθός του, ήταν ο Λάζαρος Γλήνης. Το ξενοδοχείο άρχισε να χτίζεται σε έκταση 10.000 τετραγωνικών πήχεων, και κάπως έτσι ξεκίνησε η λαμπερή ιστορία του. 

Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του, το επισκέφθηκαν τόσο ο ίδιος ο βασιλιάς Γεώργιος Α', αλλά και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας, ειδικά ο πρίγκιπας Νικόλαος, όσο και πολιτικοί. Αυτό που ήθελε ο Ιωάννης Πεσμαζόγλου δεν ήταν να λειτουργήσει ο ίδιος το ξενοδοχείο, αλλά να το ενοικιάσει, κάτι που κατάφερε. Η ανακοίνωση της ενοικίασης έγινε στις 28 Δεκεμβρίου του 1902, σύμφωνα με την οποία ενοικιάσθηκε για μια δεκαετία, με ενοίκιο 100.000 δραχμών το έτος, από τον επιχειρηματία και ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου «Κρυστάλ Παλλάς» στην Κωνσταντινούπολη, Α. Μελιέ.

Αυτός με τη σειρά του, το μετονόμασε σε «Ακταίον Παλλάς» και ανέλαβε την επίπλωση και την εσωτερική διακόσμηση του ξενοδοχείου σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, με απαλλαγή του ενοικίου για τα δύο πρώτα έτη. Το ποσό που ξόδεψε για τη διακόσμηση και τον εξοπλισμό του ξενοδοχείου ήταν το αστρονομικό ποσό για την εποχή, των 2.000.000 δραχμών! Παρόλα αυτά, ο Μελιέ είχε κέρδος 400.000 δραχμών, καθώς η συμφωνία με τον Πεσμαζόγλου σήμαινε ότι δεν είχε πληρώσει ενοίκιο για δύο χρόνια. Έτσι, αυτό που είχε φανεί εξωφρενική σπατάλη τότε, ήταν στην ουσία μια πολύ έξυπνη επιχειρηματική κίνηση από τον Μελιέ.

Πότε ξεκίνησε να λειτουργεί το ξενοδοχείο «Ακταίον Παλλάς»

Όλα πλέον ήταν έτοιμα. Το πολυτελές ξενοδοχείο με τα 160 δωμάτια άνοιξε επίσημα τις πόρτες του την 1η Ιουνίου 1903. Μέχρι τότε, διέθετε τα σαλόνια του και κάποιους άλλους χώρους του για διοργάνωση εκδηλώσεων, χορών και συνεδρίων. Η ορχήστρα του ρωσικού στόλου έπαιζε μουσική στα σαλόνια του, ενώ κάθε δωμάτιο το καλοκαίρι του 1903 κόστιζε 15 δραχμές την ημέρα, το πρωινό 4 δραχμές και το δείπνο 5 δραχμές. Πρώτος αρχιμάγειρας του «Ακταίον» φέρεται να υπήρξε ο διάσημος Γάλλος σεφ Ογκίστ Εσκοφιέ. 

Για πολλά χρόνια, στο «Ακταίον» σύχναζε η κοσμική Αθήνα και η αφρόκρεμα του Πειραιά. Συχνά, διοργανώνονταν επίσημοι χοροί, ενώ από εκεί «παρέλασαν» γαλαζοαίματοι και πολιτικοί, είτε για κάποιο επίσημο γεύμα, είτε για τη συμμετοχή σε κάποιο τσάι φιλανθρωπικού συλλόγου, ή απλά για να μείνουν εκεί.

Η διακόσμησή του ήταν φυσικά μέσα στη χλιδή και την πολυτέλεια. Στην κεντρική μεγάλη αίθουσα δεξιώσεων στεκόταν επιβλητικά, το άγαλμα με τις «Τρεις Χάριτες», του γλύπτη Κανόβα. Τα ακριβά σερβίτσια, τα κρυστάλλινα είδη και τα πορσελάνινα σκεύη, προέρχονταν από φημισμένους οίκους του εξωτερικού. Στο ξενοδοχείο λειτουργούσαν δύο ασανσέρ, ενώ το κτίριο διέθετε κεντρικό σύστημα θέρμανσης.

Εκτός από το εσωτερικό του ξενοδοχείου, ο Πεσμαζόγλου έδωσε μεγάλη σημασία και στον εξωτερικό του χώρο, διαμορφώνοντάς το έτσι ώστε να προσδίδει την απαραίτητη αίγλη στο ξενοδοχείο.

Τα χρόνια του Μεσοπολέμου ξεκίνησε η παρακμή του αρχιτεκτονικού αυτού κομψοτεχνήματος. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή χρησιμοποιήθηκε ως κατάλυμα των προσφύγων.

Το «Ακταίον» δεν κατεδαφίστηκε μονομιάς. Προπολεμικά, κατεδαφίστηκαν πρώτα οι θόλοι του, προς «ελάφρυνση της όλης κατασκευής», με τους αρμόδιους να λένε πως το κτίριο κινδύνευε να καταρρεύσει. Την περίοδο 1935-1936 κυκλοφορούσαν διαρκώς καταχωρίσεις στις εφημερίδες της εποχής με τις οποίες πληροφορούσαν το κοινό πως ό,τι είχε απομείνει από το ξενοδοχείο διατίθετο προς ενοικίαση.

Τότε λειτούργησε και ο πρώτος χειμερινός κινηματογράφος στο Νέο Φάληρο, στις δύο τραπεζαρίες του ξενοδοχείου «Ακταίον» μέχρι το 1956, από τον επιχειρηματία Άγγελο Γκρέκα. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου καταλήφθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τους κατακτητές και στη συνέχεια βομβαρδίστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις. Μετά την Κατοχή, ξεκίνησε η τμηματική κατεδάφιση του άλλοτε στολιδιού του Νέου Φαλήρου.

Τη δεκαετία του ’70 στο τμήμα του μεγαλοπρεπούς ξενοδοχείου που είχε απομείνει λειτούργησε ένα κοσμικό κέντρο που έφερε την ονομασία «ΣΙΝΙΚΟΝ», το οποίο φιλοξένησε ρεβεγιόν, χοροεσπερίδες και εκδηλώσεις συλλόγων.

Αργότερα εγκαταλείφθηκε και τελικά κατεδαφίστηκε από τον γνωστό για τις κατεδαφίσεις δήμαρχο Πειραιά Αριστείδη Στ. Σκυλίτση κατά τη διάρκεια της χούντας, εξαφανίζοντας οριστικά μια ολόκληρη εποχή. 

Πηγή φωτογραφιών: Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ