Η προμήθεια νέων φρεγατών για τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, πρόγραμμα που άρχισε περί τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000, εξελίσσεται σε ένα ακόμη φιάσκο που θα έχει τραγικές συνέπειες για την επιχειρησιακή αναβάθμιση του Πολεμικού Ναυτικού και τους φορολογούμενους που θα κληθούν να πληρώσουν, όπως πάντα, τον λογαριασμό. Εάν η χώρα δεν αντιμετώπιζε την ολομέτωπη τουρκική επίθεση κατά της ακεραιότητας και των ζωτικών συμφερόντων της, η υπόθεση θα μπορούσε να χαρακτηριστική κωμική.
Από: defence-point.gr - ΣΧΟΛΙΟ: ΙΑΑΑ / ISDA (Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας)
Ένα ακόμη (από τα πολλά) παραδείγματα ελληνικού «πασαλείμματος» όπου το οξύ πρόβλημα και η πιεστική ανάγκη για την επίλυση του σε συνδυασμό με την πολλάκις καταγραμμένη διάθεση… υψηλής στρατηγικής, τη «δυσφορία» για διαδικασίες και την αγωνία εξεύρεσης «μαγικών» λύσεων οδηγούν σε ημίμετρα.
Από τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000 που δημοσιοποιήθηκε ο σχεδιασμός του Πολεμικού Ναυτικού για την προμήθεια έξι νέων φρεγατών με επαυξημένες δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής, έχουν περάσει περί τα 15 χρόνια.
Οι μεγαλύτερης ηλικίας θα θυμούνται ότι αντί να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός η τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας με τη Γαλλία (διακήρυξη Καραμανλή – Σαρκοζί) επέλεξε τη γαλλική σχεδίαση FREMM για την ικανοποίηση της απαίτησης.
Άρχισαν λοιπόν συζητήσεις – διαπραγματεύσεις μεταξύ Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ΓΔΑΕΕ (Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών) και Γενικού Επιτελείου Ναυτικού με τις αντίστοιχες γαλλικές αρχές (υπουργείο Άμυνας, αρχή εξοπλισμών [DGA], Γαλλικό Ναυτικό και φυσικά τον υποψήφιο ανάδοχο, την κρατική εταιρία Naval Group). Κομβικό σημείο αυτών των συζητήσεων η προσαρμογή της σχεδίασης της γαλλικής FREMM στις ελληνικές επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις.
Θεωρητικά κάποια στιγμή θα πρέπει να διαπιστώθηκε το αυτονόητο, ότι οι τροποποιήσεις σε μία σχεδόν παγιωμένη σχεδίαση υπέχουν σημαντικό κόστος το οποίο βαραίνει τον αγοραστή (σύμφωνα με τους γνώστες, «χρεώσεις» της τάξης των 170–200 ευρώ ανά εργατοώρα για το κέντρο κόστους των τμημάτων σχεδίασης, αποτελούν τον κανόνα).
Το 2010, όταν η χώρα «πέρασε» εν μία νυκτί (κυριολεκτικά και μεταφορικά) από το «λεφτά υπάρχουν» στο «ταμείο είναι μείον» και στον εφιάλτη των μνημονίων, το πρόγραμμα προμήθειας των νέων φρεγατών «πάγωσε» (και με γερμανική παρέμβαση), αφού οικονομικοί πόροι δεν υπήρχαν ούτε για τα απολύτως – απολύτως απαραίτητα. Άρχισε λοιπόν με αργούς ρυθμούς να συζητείται η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) δύο φρεγατών του τύπου.
Φθάνουμε λοιπόν την άνοιξη του 2018, όταν ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ανακοίνωσε ότι τον Αύγουστο του 2018 δύο FREMM, μέσω leasing, θα πλέουν στο Αιγαίο! Αυτό φυσικά δεν συνέβη.
Οι Γάλλοι ναύαρχοι (μία πιο soft εκδοχή του αμερικανικού «The revolt of the Admirals») ξεκαθάρισαν στους πολιτικούς προϊσταμένους τους ότι φρεγάτες FREMM για leasing δεν περισσεύουν.
Και έτσι προέκυψαν οι φρεγάτες τύπου Belh@rra! Μάλιστα τον Οκτώβριο του 2019, ο τότε Α/ΓΕΝ παρέστη στην τελετή έναρξης της ναυπήγησης της πρώτης φρεγάτας του τύπου για το Γαλλικό Ναυτικό.
Οι συζητήσεις μεταξύ ελληνικών και γαλλικών αρχών για την επίτευξη διακρατικής συμφωνίας λάβαιναν χώρα σε τακτά χρονικά διαστήματα και για άλλη μία φορά η προσαρμογή της σχεδίασης στις ελληνικές επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις κατανάλωσε πολλές ώρες και όπως αποδείχθηκε συνέβαλε στην αύξηση του κόστους.
Το εξωπραγματικό κόστος της προμήθειας δύο φρεγατών τύπου Belh@rra είχε ως αποτέλεσμα τον… εκτροχιασμό του προγράμματος και ταυτόχρονα απετέλεσε ευκαιρία, σε συνδυασμό με την ουσιαστική αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, για την εμφάνιση της αμερικανικής υποψηφιότητας, της σχεδίασης MMSC.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, αφού οι επίσημες ανακοινώσεις είναι γενικόλογες και δεν έχει προκηρυχθεί κάποιου είδους θεσμική διαδικασία, τις δύο προαναφερθείσες σχεδιάσεις ανταγωνίζονται προτάσεις από τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ισπανία (ο πρέσβης της οποίας, σύμφωνα με δημοσίευμα, ευχαρίστησε μέσω tweet τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας… που συμπεριέλαβε και την Ισπανία ανάμεσα στις χώρες ως υποψήφια «μνηστήρα» για το Πολεμικό Ναυτικό).
Συνεχίζουν όμως να παραμένουν αναπάντητα μερικά βασικά ερωτήματα:
Από: defence-point.gr - ΣΧΟΛΙΟ: ΙΑΑΑ / ISDA (Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας)
Ένα ακόμη (από τα πολλά) παραδείγματα ελληνικού «πασαλείμματος» όπου το οξύ πρόβλημα και η πιεστική ανάγκη για την επίλυση του σε συνδυασμό με την πολλάκις καταγραμμένη διάθεση… υψηλής στρατηγικής, τη «δυσφορία» για διαδικασίες και την αγωνία εξεύρεσης «μαγικών» λύσεων οδηγούν σε ημίμετρα.
Από τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000 που δημοσιοποιήθηκε ο σχεδιασμός του Πολεμικού Ναυτικού για την προμήθεια έξι νέων φρεγατών με επαυξημένες δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής, έχουν περάσει περί τα 15 χρόνια.
Οι μεγαλύτερης ηλικίας θα θυμούνται ότι αντί να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός η τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας με τη Γαλλία (διακήρυξη Καραμανλή – Σαρκοζί) επέλεξε τη γαλλική σχεδίαση FREMM για την ικανοποίηση της απαίτησης.
Άρχισαν λοιπόν συζητήσεις – διαπραγματεύσεις μεταξύ Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ΓΔΑΕΕ (Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών) και Γενικού Επιτελείου Ναυτικού με τις αντίστοιχες γαλλικές αρχές (υπουργείο Άμυνας, αρχή εξοπλισμών [DGA], Γαλλικό Ναυτικό και φυσικά τον υποψήφιο ανάδοχο, την κρατική εταιρία Naval Group). Κομβικό σημείο αυτών των συζητήσεων η προσαρμογή της σχεδίασης της γαλλικής FREMM στις ελληνικές επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις.
Θεωρητικά κάποια στιγμή θα πρέπει να διαπιστώθηκε το αυτονόητο, ότι οι τροποποιήσεις σε μία σχεδόν παγιωμένη σχεδίαση υπέχουν σημαντικό κόστος το οποίο βαραίνει τον αγοραστή (σύμφωνα με τους γνώστες, «χρεώσεις» της τάξης των 170–200 ευρώ ανά εργατοώρα για το κέντρο κόστους των τμημάτων σχεδίασης, αποτελούν τον κανόνα).
Το 2010, όταν η χώρα «πέρασε» εν μία νυκτί (κυριολεκτικά και μεταφορικά) από το «λεφτά υπάρχουν» στο «ταμείο είναι μείον» και στον εφιάλτη των μνημονίων, το πρόγραμμα προμήθειας των νέων φρεγατών «πάγωσε» (και με γερμανική παρέμβαση), αφού οικονομικοί πόροι δεν υπήρχαν ούτε για τα απολύτως – απολύτως απαραίτητα. Άρχισε λοιπόν με αργούς ρυθμούς να συζητείται η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) δύο φρεγατών του τύπου.
Φθάνουμε λοιπόν την άνοιξη του 2018, όταν ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ανακοίνωσε ότι τον Αύγουστο του 2018 δύο FREMM, μέσω leasing, θα πλέουν στο Αιγαίο! Αυτό φυσικά δεν συνέβη.
Οι Γάλλοι ναύαρχοι (μία πιο soft εκδοχή του αμερικανικού «The revolt of the Admirals») ξεκαθάρισαν στους πολιτικούς προϊσταμένους τους ότι φρεγάτες FREMM για leasing δεν περισσεύουν.
Και έτσι προέκυψαν οι φρεγάτες τύπου Belh@rra! Μάλιστα τον Οκτώβριο του 2019, ο τότε Α/ΓΕΝ παρέστη στην τελετή έναρξης της ναυπήγησης της πρώτης φρεγάτας του τύπου για το Γαλλικό Ναυτικό.
Οι συζητήσεις μεταξύ ελληνικών και γαλλικών αρχών για την επίτευξη διακρατικής συμφωνίας λάβαιναν χώρα σε τακτά χρονικά διαστήματα και για άλλη μία φορά η προσαρμογή της σχεδίασης στις ελληνικές επιχειρησιακές και τεχνικές απαιτήσεις κατανάλωσε πολλές ώρες και όπως αποδείχθηκε συνέβαλε στην αύξηση του κόστους.
Το εξωπραγματικό κόστος της προμήθειας δύο φρεγατών τύπου Belh@rra είχε ως αποτέλεσμα τον… εκτροχιασμό του προγράμματος και ταυτόχρονα απετέλεσε ευκαιρία, σε συνδυασμό με την ουσιαστική αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, για την εμφάνιση της αμερικανικής υποψηφιότητας, της σχεδίασης MMSC.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, αφού οι επίσημες ανακοινώσεις είναι γενικόλογες και δεν έχει προκηρυχθεί κάποιου είδους θεσμική διαδικασία, τις δύο προαναφερθείσες σχεδιάσεις ανταγωνίζονται προτάσεις από τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ισπανία (ο πρέσβης της οποίας, σύμφωνα με δημοσίευμα, ευχαρίστησε μέσω tweet τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας… που συμπεριέλαβε και την Ισπανία ανάμεσα στις χώρες ως υποψήφια «μνηστήρα» για το Πολεμικό Ναυτικό).
Συνεχίζουν όμως να παραμένουν αναπάντητα μερικά βασικά ερωτήματα:
>τι είδους φρεγάτες θέλουμε; Αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής ή πολλαπλού ρόλου; Ποια η θεσμική θέση του Πολεμικού Ναυτικού και ποια η επιχειρησιακή προτεραιότητα;
>το ανωτέρω ερώτημα δεν είναι θεωρητικό αλλά καθοριστικό. Αν η απαίτηση του Πολεμικού Ναυτικού είναι για φρεγάτες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής τότε πολύ απλά το σύνολο σχεδόν των εξεταζόμενων επιλογών δεν την ικανοποιεί.
>σε επιχειρησιακό και τεχνικό επίπεδο πως αξιολογούνται οι προσφορές; Υπάρχουν επικαιροποιημένες, ολοκληρωμένες και θεσμικά εγκεκριμένες επιχειρησιακές και τεχνικές προδιαγραφές;
>τι είδους διαδικασία είναι αυτή όπου ο καθένας προσφέρει ό,τι… διαθέτει; Γιατί φυσικά καμία σοβαρή εταιρία δεν μπορεί να καταθέσει πλήρη προσφορά χωρίς να έχει λάβει γνώση των επιχειρησιακών και τεχνικών προδιαγραφών, των λοιπών απαιτήσεων (ενδιάμεση λύση, βιομηχανικό έργο, μεταφορά τεχνολογίας) και φυσικά του προϋπολογισμού.
>πως θα εξυπηρετηθεί ο αυτονόητος σκοπός κάθε αγοραστή, να προμηθευτεί το βέλτιστο με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος; Με ανεπίσημες παράλληλες διαδικασίες και διασπορά στα μέσα ενημέρωσης κατακερματισμένων πληροφοριών;
Επίσης, παρενθετικά, εδώ θα πρέπει να καυτηριάσουμε και την πρακτική η νέα φρεγάτα να παρουσιάζεται ως το υπερόπλο που θα αλλάξει άμεσα και δραματικά τους συσχετισμούς στρατιωτικής ισχύος με την Τουρκία.
Σε τελική ανάλυση φρεγάτες πολλαπλού ρόλου είναι οι υποψηφιότητες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία συμπληρωματικές των κύριων τύπων φρεγατών που επιχειρούν τα ναυτικά των χωρών προέλευσης και όχι το… Starship Discovery όπως εκσυγχρονίστηκε το 3.000 μ.Χ. στον τρίτο κύκλο της σειράς.
>πώς το συλλογίζονται όσοι… διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους ότι αν προκηρυχθεί διαγωνισμός θα χαθεί πολύτιμος χρόνος; Τι εμπόδιζε το ελληνικό δημόσιο να προκηρύξει διαγωνισμό το 2018, το 2019 ή και το 2020; Η απαίτηση δεν αναδείχθηκε αιφνιδιαστικά αλλά είναι γνωστή εδώ και 15 χρόνια.
Η όλη κατάσταση μπορεί να παρομοιαστεί ως «σούπα» όπου θεσμοθετημένες διαδικασίες και μεθοδολογία παρακάμπτονται, και τα ηνία αναλαμβάνουν τα «σαΐνια», οι «όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω» (θα ήταν πολύ ενδιαφέρον κάποτε να γίνει γνωστό ποιοι είναι αυτοί), οι οποίοι αναζητούν αγωνιωδώς τη «μαγική» λύση που θα μπορεί να «πωληθεί» στους φορολογούμενους / ψηφοφόρους ως η… συμφωνία του αιώνα / κατόρθωμα. Όμως για άλλη μία φορά, η πραγματικότητα έρχεται να προσγειώσει. Οι προαναφερθέντες, με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο… εξετέθησαν.
Η αγορά από την Αίγυπτο δύο ιταλικών FREMM σε τιμή (σύμφωνα με δημοσιεύματα) 600 εκατ. ευρώ ανά μονάδα, αποδεικνύει ότι ακόμη και όταν παρακάμπτονται οι διαδικασίες γιατί… βιαζόμαστε (αφού δεν ενεργήσαμε όταν έπρεπε), πάλι… χάνουμε το τρένο.
Ανικανότητα, άγνοια, ερασιτεχνισμός; Δυστυχώς, στο μεγαλύτερο, από πλευράς οικονομικού μεγέθους και σημασίας λόγω των τρεχουσών συνθηκών, πρόγραμμα στην ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού την κατεύθυνση και τις εξελίξεις καθορίζουν ερασιτεχνικές πρακτικές.
Γίνεται αντιληπτή η βλάβη που προκαλείται στο θεσμικό κύρος του Πολεμικού Ναυτικού; Ενός Ναυτικού που τη δεκαετία του 1970 με τον συνδυασμό υποβρυχίων, ταχέων πυραυλοφόρων σκαφών και επάκτιων συστοιχιών παράκτιας άμυνας καινοτόμησε στις επιχειρήσεις στα παράκτια και απαγόρευσης πρόσβασης / άρνησης περιοχής; Ναι, αυτές που κάποιοι άλλοι ανακάλυψαν 40 χρόνια αργότερα.
>Περισσεύουν οι οικονομικοί πόροι και δεν επιδιώκεται ούτε το βασικό επίπεδο ανταγωνισμού μεταξύ των υποψήφιων προμηθευτών;
>Πόσο αντιληπτό έχει γίνει ότι η φρεγάτα που θα επιλεχθεί θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του θεάτρου επιχειρήσεων όχι μόνο σήμερα ή στο προσεχές μέλλον αλλά και 30 χρόνια αργότερα;
Ελπίζουμε έστω και την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση να αλλάξει ρότα και να υλοποιήσει το πρόγραμμα βάσει μίας ταχύτατης και διάφανης επίσημης διαδικασίας.