“Success is a lousy teacher. It seduces smart people into thinking they can’t lose”
Bill Gates
Λίγο πολύ όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει τις τελικές φάσεις ασκήσεων είτε στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό. Οι τελικές φάσεις χαρακτηρίζονται από μια θεατρικότητα και μια προσπάθεια εντυπωσιασμού, η οποία είναι κυρίως για τους “αμύητους”, καθώς αυτοί που είναι πραγματικοί γνώστες, ξέρουν ότι οι σημερινές επιχειρήσεις δεν έχουν, ούτε θα έχουν ουδεμία σχέση με αυτό που παρουσιάζεται.
Από: defence-point.gr - Γράφει ο Σώζων Λεβεντόπουλος
Για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά δύσκολο να δει κάποιος μαχητικά που κοστίζουν δισεκατομμύρια, τα οποία τα χειρίζεται ένας χειριστής, ανεκτίμητης αξίας σε όρους εμπειρίας και εκπαίδευσης, να βομβαρδίζουν έναν στόχο με βόμβες ελευθέρας πτώσεως, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια των επιχειρήσεων.
Πέραν από την τελική φάση που είναι η βιτρίνα, υπάρχουν πάρα πολλά που τρέχουν ή έτρεξαν στο παρασκήνιο. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές, αυτά είναι προκαθορισμένα και με τέτοιο τρόπο ώστε πάντα να είμαστε από την πλευρά των νικητών, έχοντας ηρωικά κατατροπώσει τον αντίπαλο.
Πέραν του ότι αυτή η διαδικασία δεν προσφέρει τίποτα σε ρόλους εκπαίδευσης ή τριβής, η – σε μεγάλο ποσοστό – επανάληψη των ίδιων σεναρίων και τακτικών δεν προσφέρει κάποιο απτό αποτέλεσμα σε μετρήσιμους όρους, και συνήθως τα τυχόν αποτελέσματα και μαθήματα (LI/LL – Lessons Identified/Lessons Learned) δεν ανατροφοδοτούν την αλλαγή των δογμάτων ή σχεδίων, τα οποία με τη σειρά τους θα “δοκιμαστούν” στην επόμενη άσκηση.
Τα εργαλεία που πλέον είναι διαθέσιμα είναι τέτοια (όπως οι CAX – Computer Assisted eXercises) που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μια πληθώρα σεναρίων και εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, όπου πραγματικές “out of the box” σκέψεις θα μπορούσαν να περάσουν από κριτική, χωρίς κόστος (ή τουλάχιστον με μηδενικό συγκριτικό κόστος).
Ένα άλλο πρόβλημα με την όλη διαδικασία είναι ότι δεν επιτρέπει την εισαγωγή της έννοιας της ήττας. Ο πόλεμος είναι μια χαώδης κατάσταση (παρά την δραματική εισαγωγή της τεχνολογίας), ένα μη γραμμικό περιβάλλον, που το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου προδιαγεγραμμένο. Είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο πόλεμος, είναι μια διαδικασία όπου κερδίζει αυτός που θα κάνει τα λιγότερα λάθη, παρά αυτός που έχει τα “μεγαλύτερα παιχνίδια”.
Σε αυτό το πλαίσιο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όλοι έχουν ηττηθεί, είτε λόγω εγωισμού, είτε ανεπάρκειας, είτε σφαλμάτων τακτικής. Σε κάποιους δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν από τα λάθη τους και να βελτιωθούν – συνήθως σε βάρος των απλών στρατιωτών που το πλήρωσαν με τη ζωή τους – ενώ άλλοι δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί.
Οι κάθε μορφής ασκήσεις είναι μια πρώτης ευκαιρία ώστε τα σχέδια, και η επιχειρησιακή σκέψη να τεθούν στη μέγγενη μιας πραγματικής, αξιόπιστης και αξιοκρατικής κριτικής, η οποία θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε να θέτει το σύστημα στα όρια του (stress test) και θα πρέπει να μελετά το χειρότερο δυνατό σενάριο (worst case scenario), και όχι αυτό που ευχόμαστε να συμβεί, γιατί, τις περισσότερες φορές, ο νόμος του Murphy καραδοκεί!
Πέρα όμως από τις επιχειρησιακές προεκτάσεις, η ενδεχόμενη ήττα στις ασκήσεις προσφέρει πάρα πολλά πλεονεκτήματα και από ψυχολογική άποψη. Ένα από τα βασικά προβλήματα ενός επιτελείου που μόνο νικάει είναι να τροφοδοτείτε αποκλειστικά το “εγώ” του, χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως αιτιολόγηση ή δικαιολογία που να επιβεβαιώνει αυτό το υπερφουσκωμένο “εγώ”, ενώ την ίδια στιγμή αποτρέπει τη διαδικασία της αμφισβήτησης.
Η διαδικασία της αμφισβήτησης είναι εξαιρετικά σημαντική για την εξέλιξη και αναβάθμιση, τόσο των ίδιων μας των εαυτών, όσο και των διαδικασιών, των πιστεύω, αλλά και των δογμάτων.
Ως λαός έχουμε αποδείξει πολλές φορές την αξία της αμφισβήτησης, και πολλές από τις σελίδες που έχουν γραφεί με χρυσά γράμματα στις δέλτους, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, υπάρχουν εκεί μόνο και μόνο γιατί απλά αμφισβητήσαμε την αυθεντία, την υπεροψία και την αυθάδεια, παράγοντες που πορεύονται χέρι με χέρι με την μη προσπάθεια, τη μη εξέλιξη, τη μη αυτοκριτική και αυτοβελτίωση.
Η ήττα λοιπόν, ειδικά όταν αυτή πραγματοποιείται σε ένα «ελεγχόμενο περιβάλλον», είναι αυτή που προσφέρει όχι μόνο την ευκαιρία αλλά και το κίνητρο που θα οδηγήσουν στην εσωτερική αναζήτηση και βελτίωση, ώστε να μη γίνουν πάλι τα ίδια λάθη, καθώς και τους βαθύτερους λόγους που οδήγησαν σε αυτά τα λάθη.
Η ήττα λοιπόν είναι ευκαιρία και όχι κατάρα, καθώς η ανάλυση των βαθύτερων αιτιών και λόγων μπορεί να οδηγήσει σε εκείνες τις διορθωτικές ενέργειες, που – ενδεχόμενα – θα αποδειχθούν σωτήριες την κρίσιμη στιγμή. Επίσης, οδηγεί και στην ανάπτυξη γρήγορης και κριτικής σκέψης κατά τη διάρκεια της εξέλιξης και μπροστά στη προδιαγραφόμενη ήττα, ώστε αυτή να αποτραπεί.
Ένα επιτελείο το οποίο έχει μάθει να μπορεί να αντιμετωπίζει έγκαιρα, έγκυρα και αποτελεσματικά, μια δυσμενώς εξελισσόμενη κατάσταση, απαλλαγμένο από στερεότυπα και δογματισμούς είναι ένας κρίσιμος «πολλαπλασιαστής ισχύος» στη φαρέτρα κάθε στρατού.
Bill Gates
Λίγο πολύ όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει τις τελικές φάσεις ασκήσεων είτε στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό. Οι τελικές φάσεις χαρακτηρίζονται από μια θεατρικότητα και μια προσπάθεια εντυπωσιασμού, η οποία είναι κυρίως για τους “αμύητους”, καθώς αυτοί που είναι πραγματικοί γνώστες, ξέρουν ότι οι σημερινές επιχειρήσεις δεν έχουν, ούτε θα έχουν ουδεμία σχέση με αυτό που παρουσιάζεται.
Από: defence-point.gr - Γράφει ο Σώζων Λεβεντόπουλος
Για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά δύσκολο να δει κάποιος μαχητικά που κοστίζουν δισεκατομμύρια, τα οποία τα χειρίζεται ένας χειριστής, ανεκτίμητης αξίας σε όρους εμπειρίας και εκπαίδευσης, να βομβαρδίζουν έναν στόχο με βόμβες ελευθέρας πτώσεως, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια των επιχειρήσεων.
Πέραν από την τελική φάση που είναι η βιτρίνα, υπάρχουν πάρα πολλά που τρέχουν ή έτρεξαν στο παρασκήνιο. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές, αυτά είναι προκαθορισμένα και με τέτοιο τρόπο ώστε πάντα να είμαστε από την πλευρά των νικητών, έχοντας ηρωικά κατατροπώσει τον αντίπαλο.
Πέραν του ότι αυτή η διαδικασία δεν προσφέρει τίποτα σε ρόλους εκπαίδευσης ή τριβής, η – σε μεγάλο ποσοστό – επανάληψη των ίδιων σεναρίων και τακτικών δεν προσφέρει κάποιο απτό αποτέλεσμα σε μετρήσιμους όρους, και συνήθως τα τυχόν αποτελέσματα και μαθήματα (LI/LL – Lessons Identified/Lessons Learned) δεν ανατροφοδοτούν την αλλαγή των δογμάτων ή σχεδίων, τα οποία με τη σειρά τους θα “δοκιμαστούν” στην επόμενη άσκηση.
Τα εργαλεία που πλέον είναι διαθέσιμα είναι τέτοια (όπως οι CAX – Computer Assisted eXercises) που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μια πληθώρα σεναρίων και εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, όπου πραγματικές “out of the box” σκέψεις θα μπορούσαν να περάσουν από κριτική, χωρίς κόστος (ή τουλάχιστον με μηδενικό συγκριτικό κόστος).
Ένα άλλο πρόβλημα με την όλη διαδικασία είναι ότι δεν επιτρέπει την εισαγωγή της έννοιας της ήττας. Ο πόλεμος είναι μια χαώδης κατάσταση (παρά την δραματική εισαγωγή της τεχνολογίας), ένα μη γραμμικό περιβάλλον, που το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου προδιαγεγραμμένο. Είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο πόλεμος, είναι μια διαδικασία όπου κερδίζει αυτός που θα κάνει τα λιγότερα λάθη, παρά αυτός που έχει τα “μεγαλύτερα παιχνίδια”.
Σε αυτό το πλαίσιο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όλοι έχουν ηττηθεί, είτε λόγω εγωισμού, είτε ανεπάρκειας, είτε σφαλμάτων τακτικής. Σε κάποιους δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν από τα λάθη τους και να βελτιωθούν – συνήθως σε βάρος των απλών στρατιωτών που το πλήρωσαν με τη ζωή τους – ενώ άλλοι δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί.
Οι κάθε μορφής ασκήσεις είναι μια πρώτης ευκαιρία ώστε τα σχέδια, και η επιχειρησιακή σκέψη να τεθούν στη μέγγενη μιας πραγματικής, αξιόπιστης και αξιοκρατικής κριτικής, η οποία θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε να θέτει το σύστημα στα όρια του (stress test) και θα πρέπει να μελετά το χειρότερο δυνατό σενάριο (worst case scenario), και όχι αυτό που ευχόμαστε να συμβεί, γιατί, τις περισσότερες φορές, ο νόμος του Murphy καραδοκεί!
Πέρα όμως από τις επιχειρησιακές προεκτάσεις, η ενδεχόμενη ήττα στις ασκήσεις προσφέρει πάρα πολλά πλεονεκτήματα και από ψυχολογική άποψη. Ένα από τα βασικά προβλήματα ενός επιτελείου που μόνο νικάει είναι να τροφοδοτείτε αποκλειστικά το “εγώ” του, χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως αιτιολόγηση ή δικαιολογία που να επιβεβαιώνει αυτό το υπερφουσκωμένο “εγώ”, ενώ την ίδια στιγμή αποτρέπει τη διαδικασία της αμφισβήτησης.
Η διαδικασία της αμφισβήτησης είναι εξαιρετικά σημαντική για την εξέλιξη και αναβάθμιση, τόσο των ίδιων μας των εαυτών, όσο και των διαδικασιών, των πιστεύω, αλλά και των δογμάτων.
Ως λαός έχουμε αποδείξει πολλές φορές την αξία της αμφισβήτησης, και πολλές από τις σελίδες που έχουν γραφεί με χρυσά γράμματα στις δέλτους, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, υπάρχουν εκεί μόνο και μόνο γιατί απλά αμφισβητήσαμε την αυθεντία, την υπεροψία και την αυθάδεια, παράγοντες που πορεύονται χέρι με χέρι με την μη προσπάθεια, τη μη εξέλιξη, τη μη αυτοκριτική και αυτοβελτίωση.
Η ήττα λοιπόν, ειδικά όταν αυτή πραγματοποιείται σε ένα «ελεγχόμενο περιβάλλον», είναι αυτή που προσφέρει όχι μόνο την ευκαιρία αλλά και το κίνητρο που θα οδηγήσουν στην εσωτερική αναζήτηση και βελτίωση, ώστε να μη γίνουν πάλι τα ίδια λάθη, καθώς και τους βαθύτερους λόγους που οδήγησαν σε αυτά τα λάθη.
Η ήττα λοιπόν είναι ευκαιρία και όχι κατάρα, καθώς η ανάλυση των βαθύτερων αιτιών και λόγων μπορεί να οδηγήσει σε εκείνες τις διορθωτικές ενέργειες, που – ενδεχόμενα – θα αποδειχθούν σωτήριες την κρίσιμη στιγμή. Επίσης, οδηγεί και στην ανάπτυξη γρήγορης και κριτικής σκέψης κατά τη διάρκεια της εξέλιξης και μπροστά στη προδιαγραφόμενη ήττα, ώστε αυτή να αποτραπεί.
Ένα επιτελείο το οποίο έχει μάθει να μπορεί να αντιμετωπίζει έγκαιρα, έγκυρα και αποτελεσματικά, μια δυσμενώς εξελισσόμενη κατάσταση, απαλλαγμένο από στερεότυπα και δογματισμούς είναι ένας κρίσιμος «πολλαπλασιαστής ισχύος» στη φαρέτρα κάθε στρατού.
“A good plan violently executed now is better than a perfect plan executed next week.”
General George C. Patton
General George C. Patton
Εδώ, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην περάσουμε στην αντίπερα όχθη, διαπράττοντας αντίστοιχα ή χειρότερα λάθη. Ειδικότερα, η ήττα δε θα πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Η ιδέα είναι να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο περιβάλλον, με αρκετό στρες και πίεση, όπου όμως θα υπάρχει η «πιθανότητα της ήττας» και όχι η «ήττα» αυτή καθ’αυτή. Εξάλλου καμία ομάδα, όσο και αν είναι εις βάρος της τα προγνωστικά, δεν μπαίνει στο γήπεδο, με σκοπό να χάσει!
Το δεύτερο πρόβλημα που ενδεχόμενα θα δημιουργηθεί είναι η λογική του “blame game” ή της μέτρησης σκορ εν είδη ποδοσφαιρικού αγώνα, μια προσφιλής τακτική σε όσους δεν επιθυμούν τη βελτίωση και την κριτική. Σε αυτήν την περίπτωση θα δημιουργήσουμε οντότητες, αδιάφορες, άβουλες ή το χειρότερο, αδιάφορες και οι οποίες δε θα μπορούν ή δε θα θέλουν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση.
Αναφέρθηκε και παραπάνω ότι η ήττα θα πρέπει να οδηγεί σε μια διαδικασία ειλικρινούς ανάλυσης, εις βάθος αξιολόγησης και κριτικής, με απώτερο στόχο τη βελτίωση. Στην τελική, λάθη δεν κάνει μόνο αυτός που ΔΕΝ εργάζεται.
Τέλος, η ήττα προσφέρει και μια χαραμάδα ψυχολογικής αξιολόγησης, ενδεχόμενα καλύτερης από όλες τις συνεδρίες μαζί, σε αυτούς που θα την υποστούν. Αυτοί που είτε δε μπορούν να δεχθούν την ήττα και ξεκινούν να ψάχνουν «αποδιοπομπαίους τράγους» (το blame game που λέγαμε παραπάνω) ή αυτοί που δεν μπορούν ή δε θέλουν να βελτιωθούν, ή το χειρότερο αυτοί που έχουν και τα δυο χαρακτηριστικά, είναι άτομα τα οποία θα πρέπει να απομακρύνονται σε μη κρίσιμες θέσεις.
Τελειώνοντας, ας προσπαθήσουμε την επόμενη φορά που θα διοργανώσουμε μια άσκηση, να φροντίσουμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις ρεαλιστικές συνθήκες που είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσουν στην ήττα… υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι θα εκπλαγούμε από αυτά που θα ανακαλύψουμε.
“Success is going from failure to failure without loss of enthusiasm”
Whiston Churchill
Το δεύτερο πρόβλημα που ενδεχόμενα θα δημιουργηθεί είναι η λογική του “blame game” ή της μέτρησης σκορ εν είδη ποδοσφαιρικού αγώνα, μια προσφιλής τακτική σε όσους δεν επιθυμούν τη βελτίωση και την κριτική. Σε αυτήν την περίπτωση θα δημιουργήσουμε οντότητες, αδιάφορες, άβουλες ή το χειρότερο, αδιάφορες και οι οποίες δε θα μπορούν ή δε θα θέλουν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση.
Αναφέρθηκε και παραπάνω ότι η ήττα θα πρέπει να οδηγεί σε μια διαδικασία ειλικρινούς ανάλυσης, εις βάθος αξιολόγησης και κριτικής, με απώτερο στόχο τη βελτίωση. Στην τελική, λάθη δεν κάνει μόνο αυτός που ΔΕΝ εργάζεται.
Τέλος, η ήττα προσφέρει και μια χαραμάδα ψυχολογικής αξιολόγησης, ενδεχόμενα καλύτερης από όλες τις συνεδρίες μαζί, σε αυτούς που θα την υποστούν. Αυτοί που είτε δε μπορούν να δεχθούν την ήττα και ξεκινούν να ψάχνουν «αποδιοπομπαίους τράγους» (το blame game που λέγαμε παραπάνω) ή αυτοί που δεν μπορούν ή δε θέλουν να βελτιωθούν, ή το χειρότερο αυτοί που έχουν και τα δυο χαρακτηριστικά, είναι άτομα τα οποία θα πρέπει να απομακρύνονται σε μη κρίσιμες θέσεις.
Τελειώνοντας, ας προσπαθήσουμε την επόμενη φορά που θα διοργανώσουμε μια άσκηση, να φροντίσουμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις ρεαλιστικές συνθήκες που είναι πολύ πιθανό να μας οδηγήσουν στην ήττα… υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι θα εκπλαγούμε από αυτά που θα ανακαλύψουμε.
“Success is going from failure to failure without loss of enthusiasm”
Whiston Churchill
