Διαβάσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον το άρθρο του γνωστού Τούρκου αναλυτή Μπουράκ Μπεκντίλ για λογαριασμό του ισραηλινού think tank BESA. Τα στοιχεία που περιέχει είναι ενδιαφέροντα, χωρίς να λένε κάτι εντελώς καινούριο. Η υπογραφή του άρθρου είναι “βαριά”, ενώ το BESA στο παρελθόν ήταν βασικός πόλος στήριξης της “ειδικής σχέσης” του Ισραήλ με την Τουρκία. Όλα αυτά προσδίδουν αξιοπιστία στα αναγραφόμενα, ενώ καθίσταται αυταπόδεικτο, ότι η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει τις εξελίξεις στις τάξεις της Τουρκικής Αεροπορίας, ως μάθημα για το παρόν και το μέλλον…
Από: defence-point.gr - Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Ωστόσο, ο έγκριτος -κυριολεκτικά- αρθρογράφος (το DP έχει πολλές φορές δημοσιεύσει παρεμβάσεις του) που ασκεί συστηματικά σφοδρή κριτική στο καθεστώς Ερντογάν, φέρεται από τη γενικότερη αρθρογραφία του να έχει ως βάση του την Άγκυρα. Εάν αυτό ισχύει, εγείρεται αυτόματα το ερώτημα, για ποιον λόγο δεν έχει και ο ίδιος τη συνήθη τύχη όσων συστηματικά αντιπαρατίθενται στον απόλυτο ηγεμόνα της τουρκικής πολιτικής ζωής.
Είτε η συνεργασία με πληθώρα ισραηλινών μέσων ενημέρωσης και Ινστιτούτων αποδεικνύεται επαρκές “αποτρεπτικό εργαλείο” απέναντι στην τουρκική ηγεσία, είτε δεν κατοικεί στην Τουρκία. Υπάρχει και μια τρίτη -υποθετικά- εναλλακτική ερμηνεία, ότι το καθεστώς Ερντογάν έχει άλλους λόγους να μην αντιδρά, όμως απουσία περισσοτέρων στοιχείων δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να αληθεύει.
Ο Μπουράκ Μπεγκντίλ ξεκινά αναφέροντας ότι μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016, από τους 72 ανώτατους αξιωματικούς της Τουρκικής Αεροπορίας (ΤΗΚ), παρέμειναν εν ενεργεία μόλις οι 44, ενώ από τους 1350 περίπου ιπταμένους, απέμειναν μετά από πογκρόμ συλλήψεων και διώξεων μόλις 680 στις τάξεις της.
Περαιτέρω παραιτήσεις και αποστρατείες μείωσαν το νούμερο αυτό σε 400 ιπταμένους μέχρι το τέλος του 2017 οπότε, όπως αναφέρει ο Μπεγκντίλ, η Τουρκική Αεροπορία στρατολόγησε Πακιστανούς ιπταμένους για την εν μέρει κάλυψη των αναγκών της.
Ενώ το 2018 όλα φαινόταν ότι πηγαίνουν προς το καλύτερο και η ΤΗΚ έδειχνε έτοιμη να ξεκινήσει το πρόγραμμα εκπαιδεύσεων ιπτάμενων και τεχνικών στο F-35A Lightning IΙ και ακολούθως να αρχίσει να παραλαμβάνει μαχητικά του τύπου, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε παράλληλα να προχωρήσει στην προμήθεια του αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Η ζημία που υπέστη η τουρκική αμυντική βιομηχανία από την έξωση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35, φυσικό επακόλουθο της προμήθειας των S-400, ανήλθε σε 10-12 δισ. δολάρια (ανάλογα με την πηγή) για τα επόμενα 10 χρόνια, τη στιγμή που όπως είχε υπολογιστεί, τα 100 μαχητικά που προγραμμάτιζαν να προμηθευτούν οι Τούρκοι, θα κόστιζαν 16 δισ. δολάρια!
Αρχικά οι Τούρκοι, αναμένοντας κυρώσεις από την πλευρά των ΗΠΑ, προμηθεύτηκαν σημαντικό στοκ ανταλλακτικών για τα περίπου 270 μαχητικά F-16C/D που διαθέτουν. Ο πρώην -πλέον- πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ουδέποτε επέβαλλε κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά και παραλαβή των S-400 βάσει της νομοθεσίας CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Acts).
Αναγκάστηκε να το κάνει μόλις πριν λίγες εβδομάδες, λίγο πριν αποχωρήσει από το Λευκό Οίκο, σε μια ενέργεια μάλιστα που ερμηνεύθηκε ως απόπειρα ελέγχου – περιορισμού της ζημιάς στην Τουρκία, καθώς αυτά που απαιτούνταν από το Κογκρέσο ήταν πολλά περισσότερα…
Αυτό σημαίνει ότι αργά ή γρήγορα οι Τούρκοι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα τροφοδοσίας σε ανταλλακτικά και αναλώσιμα στη διαδικασία υποστήριξης του στόλου των μαχητικών F-16. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο εν μέρει μέσω του Πακιστάν. Αλλά η λύση αυτή δεν μπορεί να διαρκέσει και πολύ καιρό…
Η Τουρκία λοιπόν βρίσκεται μπροστά σε μία εξαιρετικά δύσκολη πραγματικότητα με πολύ περιορισμένες εναλλακτικές. Το TF-X βρίσκεται στη φάση της σχεδίασης που κατά τον Μπεγκντίλ εξελίσσεται με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Ακόμη και αν αυτό δεν είναι αλήθεια, η Τουρκία θα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να εξασφαλίσει κρίσιμα απάρτια και συστήματα. Ηλεκτρονικά και κινητήρας είναι ίσως τα σημαντικότερα.
Από τη στιγμή που ισχύουν αμερικανικοί περιορισμοί και απαγορεύσεις εξαγωγής αμυντικού υλικού προς την Τουρκία, θεωρείται απίθανο το ενδεχόμενο πώλησης ευρωπαϊκού μαχητικού (Eurofighter ή και Gripen αν και δεν είμαστε βέβαιοι ως προς το δεύτερο…), δεδομένου ότι και τα δύο διαθέτουν συστήματα με αμερικανικά απάρτια.
Επομένως, μόνες εναλλακτικές για τους Τούρκους παραμένουν οι Κινέζοι (με κάποια ερωτηματικά…) και οι Ρώσοι. Εδώ βέβαια όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μία τέτοια εξέλιξη (η προμήθεια Su-35 ή Su-57 για παράδειγμα), θα έθετε αυτομάτως την Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ. Όπως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αντικατάσταση 270 μαχητικών δεν είναι απλή διαδικασία που μπορεί να υλοποιηθεί σύντομα. Έχει τεράστιο κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Ο Μπουράκ Μπεκντίλ αναφέρει στη συνέχεια, ότι το F-16 στην Τουρκία, εάν δεν μπορέσει να αναβαθμιστεί, θα παραμείνει σε υπηρεσία στην ΤΗΚ για τα επόμενα 10 έως 15 χρόνια. Δική μας εκτίμηση είναι ότι τελικά θα παραμείνει σε υπηρεσία για 20 έως 25 χρόνια ακόμα τουλάχιστον. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο…
Η ουσία είναι ότι ακόμη και σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να αντικαταστήσει τον τύπο, θα πρέπει εκτός από τις υποδομές συντήρησης, υποστήριξης και τροφοδοσίας σε ανταλλακτικά, να αντικαταστήσει και τα όπλα τους.
Και για να γίνει αυτό θα απαιτηθεί μία εικοσαετία κατά προσέγγιση! Για τον πολύ απλό λόγο ότι δεν μπορούν να εξασφαλιστούν τα 40 περίπου δισεκατομμύρια δολάρια που θα απαιτήσει ένα τέτοιο εγχείρημα σε συντομότερο χρόνο…
Η ελληνική περίπτωση και οι συγκρίσεις
Από: defence-point.gr - Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Ωστόσο, ο έγκριτος -κυριολεκτικά- αρθρογράφος (το DP έχει πολλές φορές δημοσιεύσει παρεμβάσεις του) που ασκεί συστηματικά σφοδρή κριτική στο καθεστώς Ερντογάν, φέρεται από τη γενικότερη αρθρογραφία του να έχει ως βάση του την Άγκυρα. Εάν αυτό ισχύει, εγείρεται αυτόματα το ερώτημα, για ποιον λόγο δεν έχει και ο ίδιος τη συνήθη τύχη όσων συστηματικά αντιπαρατίθενται στον απόλυτο ηγεμόνα της τουρκικής πολιτικής ζωής.
Είτε η συνεργασία με πληθώρα ισραηλινών μέσων ενημέρωσης και Ινστιτούτων αποδεικνύεται επαρκές “αποτρεπτικό εργαλείο” απέναντι στην τουρκική ηγεσία, είτε δεν κατοικεί στην Τουρκία. Υπάρχει και μια τρίτη -υποθετικά- εναλλακτική ερμηνεία, ότι το καθεστώς Ερντογάν έχει άλλους λόγους να μην αντιδρά, όμως απουσία περισσοτέρων στοιχείων δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να αληθεύει.
Ο Μπουράκ Μπεγκντίλ ξεκινά αναφέροντας ότι μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016, από τους 72 ανώτατους αξιωματικούς της Τουρκικής Αεροπορίας (ΤΗΚ), παρέμειναν εν ενεργεία μόλις οι 44, ενώ από τους 1350 περίπου ιπταμένους, απέμειναν μετά από πογκρόμ συλλήψεων και διώξεων μόλις 680 στις τάξεις της.
Περαιτέρω παραιτήσεις και αποστρατείες μείωσαν το νούμερο αυτό σε 400 ιπταμένους μέχρι το τέλος του 2017 οπότε, όπως αναφέρει ο Μπεγκντίλ, η Τουρκική Αεροπορία στρατολόγησε Πακιστανούς ιπταμένους για την εν μέρει κάλυψη των αναγκών της.
Ενώ το 2018 όλα φαινόταν ότι πηγαίνουν προς το καλύτερο και η ΤΗΚ έδειχνε έτοιμη να ξεκινήσει το πρόγραμμα εκπαιδεύσεων ιπτάμενων και τεχνικών στο F-35A Lightning IΙ και ακολούθως να αρχίσει να παραλαμβάνει μαχητικά του τύπου, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε παράλληλα να προχωρήσει στην προμήθεια του αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Η ζημία που υπέστη η τουρκική αμυντική βιομηχανία από την έξωση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35, φυσικό επακόλουθο της προμήθειας των S-400, ανήλθε σε 10-12 δισ. δολάρια (ανάλογα με την πηγή) για τα επόμενα 10 χρόνια, τη στιγμή που όπως είχε υπολογιστεί, τα 100 μαχητικά που προγραμμάτιζαν να προμηθευτούν οι Τούρκοι, θα κόστιζαν 16 δισ. δολάρια!
Αρχικά οι Τούρκοι, αναμένοντας κυρώσεις από την πλευρά των ΗΠΑ, προμηθεύτηκαν σημαντικό στοκ ανταλλακτικών για τα περίπου 270 μαχητικά F-16C/D που διαθέτουν. Ο πρώην -πλέον- πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ουδέποτε επέβαλλε κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά και παραλαβή των S-400 βάσει της νομοθεσίας CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Acts).
Αναγκάστηκε να το κάνει μόλις πριν λίγες εβδομάδες, λίγο πριν αποχωρήσει από το Λευκό Οίκο, σε μια ενέργεια μάλιστα που ερμηνεύθηκε ως απόπειρα ελέγχου – περιορισμού της ζημιάς στην Τουρκία, καθώς αυτά που απαιτούνταν από το Κογκρέσο ήταν πολλά περισσότερα…
Αυτό σημαίνει ότι αργά ή γρήγορα οι Τούρκοι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα τροφοδοσίας σε ανταλλακτικά και αναλώσιμα στη διαδικασία υποστήριξης του στόλου των μαχητικών F-16. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο εν μέρει μέσω του Πακιστάν. Αλλά η λύση αυτή δεν μπορεί να διαρκέσει και πολύ καιρό…
Η Τουρκία λοιπόν βρίσκεται μπροστά σε μία εξαιρετικά δύσκολη πραγματικότητα με πολύ περιορισμένες εναλλακτικές. Το TF-X βρίσκεται στη φάση της σχεδίασης που κατά τον Μπεγκντίλ εξελίσσεται με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Ακόμη και αν αυτό δεν είναι αλήθεια, η Τουρκία θα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να εξασφαλίσει κρίσιμα απάρτια και συστήματα. Ηλεκτρονικά και κινητήρας είναι ίσως τα σημαντικότερα.
Από τη στιγμή που ισχύουν αμερικανικοί περιορισμοί και απαγορεύσεις εξαγωγής αμυντικού υλικού προς την Τουρκία, θεωρείται απίθανο το ενδεχόμενο πώλησης ευρωπαϊκού μαχητικού (Eurofighter ή και Gripen αν και δεν είμαστε βέβαιοι ως προς το δεύτερο…), δεδομένου ότι και τα δύο διαθέτουν συστήματα με αμερικανικά απάρτια.
Επομένως, μόνες εναλλακτικές για τους Τούρκους παραμένουν οι Κινέζοι (με κάποια ερωτηματικά…) και οι Ρώσοι. Εδώ βέβαια όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μία τέτοια εξέλιξη (η προμήθεια Su-35 ή Su-57 για παράδειγμα), θα έθετε αυτομάτως την Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ. Όπως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αντικατάσταση 270 μαχητικών δεν είναι απλή διαδικασία που μπορεί να υλοποιηθεί σύντομα. Έχει τεράστιο κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Ο Μπουράκ Μπεκντίλ αναφέρει στη συνέχεια, ότι το F-16 στην Τουρκία, εάν δεν μπορέσει να αναβαθμιστεί, θα παραμείνει σε υπηρεσία στην ΤΗΚ για τα επόμενα 10 έως 15 χρόνια. Δική μας εκτίμηση είναι ότι τελικά θα παραμείνει σε υπηρεσία για 20 έως 25 χρόνια ακόμα τουλάχιστον. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο…
Η ουσία είναι ότι ακόμη και σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να αντικαταστήσει τον τύπο, θα πρέπει εκτός από τις υποδομές συντήρησης, υποστήριξης και τροφοδοσίας σε ανταλλακτικά, να αντικαταστήσει και τα όπλα τους.
Και για να γίνει αυτό θα απαιτηθεί μία εικοσαετία κατά προσέγγιση! Για τον πολύ απλό λόγο ότι δεν μπορούν να εξασφαλιστούν τα 40 περίπου δισεκατομμύρια δολάρια που θα απαιτήσει ένα τέτοιο εγχείρημα σε συντομότερο χρόνο…
Η ελληνική περίπτωση και οι συγκρίσεις
Σε αντίθεση με την Τουρκία, η Ελλάδα έχει περισσότερες εναλλακτικές στο χώρο της Αεροπορίας. Και ειδικά των μαχητικών. Γιατί δεν είναι μόνο χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ όπως η Τουρκία, αλλά και κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγμα που σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερη ευχέρεια πρόσβασης όχι μόνο σε τεχνολογίες, αλλά και προηγμένα προϊόντα όπως είναι τα μαχητικά αεροπλάνα, τα συστήματά τους και φυσικά τα όπλα τους.
Με άλλα λόγια η χώρα μας υπόκειται σε σαφώς λιγότερους περιορισμούς, εξαγωγικούς και μεταφοράς τεχνογνωσίας – τεχνολογίας από την Ευρώπη, σε σχέση με την Τουρκία. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο στο DP επιμένουμε στη λογική των δύο διαφορετικών πηγών προμήθειας αμυντικού υλικού.
Μπορούν άραγε να επιχειρηματολογήσουν τώρα οι σκληροπυρηνικοί θιασώτες – υποστηρικτές της ορθότητας των τουρκικών αποφάσεων των δεκαετιών του ‘80 και του ‘90 να επιλέξουν ΜΟΝΟ τα F-16 για τον εξοπλισμό της ΤΗΚ, ποιες είναι οι εναλλακτικές της αυτή την περίοδο, αλλά και για τα επόμενα χρόνια;
Βάσει αυτής της λογικής επομένως, θεωρούμε ότι τα παθήματα της Τουρκίας, έστω και αν προέρχονται από τις παρανοϊκές επιλογές ενός και μόνο ανθρώπου, θα πρέπει επιτέλους να αφομοιωθούν στην Ελλάδα ως μαθήματα. Για παράδειγμα, δεν πρέπει ποτέ ξανά στο μέλλον να επιτρέψουμε την αδρανοποίηση των γαλλικών μαχητικών και των όπλων τους σε ελληνική υπηρεσία, για οποιονδήποτε λόγο.
Οι εξελίξεις στην ΤΗΚ υποδεικνύουν και επιβάλλουν στη δική μας Πολεμική Αεροπορία να επανεξετάσει συνολικά τη στάση της και αν λάβει αποφάσεις για τις επόμενες δεκαετίες. Να εξετάσει ακόμα και το ενδεχόμενο αλλαγών στην αναλογία των πολεμικών Μοιρών που είναι εξοπλισμένες με γαλλικής κατασκευής και προέλευσης μαχητικά και όπλα, έναντι όσων διαθέτουν αμερικανικά.
Το οκτώ προς δύο που τύποις ισχύει εδώ και πολλά χρόνια (στην πραγματικότητα ήταν εννιά προς ένα και κόντεψε να μηδενιστεί για τα γαλλικά αεροσκάφη και όπλα την τελευταία δεκαετία…), θα πρέπει να τροποποιηθεί στο εφτά προς τρία. Και να καθιερωθεί χωρίς παρεκκλίσεις.
Αυτός είναι ο λόγος της επιμονής του DP στην υπόθεση της προσπάθειας εξασφάλισης έστω και 15 μεταχειρισμένων Mirage 2000-9 από την Αεροπορία των ΗΑΕ. Δεν είμαστε αντίθετοι με την ενίσχυση της συνεργασίας με τις ΗΠΑ σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Σε καμία περίπτωση…
Το επιχείρημα είναι ότι πρέπει να έχουμε πάντα στη διάθεσή μας εναλλακτικές προς μέγιστο περιορισμό κάθε εξάρτησης. Άλλο η συνεργασία και άλλο η εξάρτηση… Με άλλα λόγια αν η Ελλάδα επιθυμεί όντως να “χτίσει” και να διατηρήσει αποτελεσματική αποτροπή έναντι της Τουρκίας, δεν έχει τα περιθώρια χρόνου για να περιμένει:
– Πότε ΘΑ μας αποδεσμεύσουν οι ΗΠΑ όπλα όπως ο αερομεταφερόμενος αντιπλοϊκός AGM-84 Harpoon, ή το έκδοχο του SLAM-ER, ή o JSM (NSM), ή ο AGM-158C LRASM; Έχει αιτηθεί η Πολεμική Αεροπορία την προμήθειά τους, ή ακολουθεί πολιτικώς ορθή στάση να συμμορφώνεται και να μη ζητά κάτι, εάν έχει διαμηνυθεί διπλωματικά η μη αποδέσμευση; Αντί να ασκήσει πίεση διά της υποχρέωσης επίσημης τοποθέτησης;
– Πότε ΘΑ μας αποδεσμεύσουν οι ΗΠΑ και με τι κόστος, μονάδες επιφανείας με πραγματικές δυνατότητες αεράμυνας περιοχής με τη μορφή ενδιάμεσης λύσης (!), ή πότε ΘΑ έχουν στη διάθεσή τους κατάλληλα τέτοια σκάφη και για την κάλυψη των δικών μας αναγκών (FFG-X).
– Πότε ΘΑ μας αποδεσμεύσουν ΤΟΜΑ τύπου Μ2Α2 ή Μ113Α3, για την αντικατάσταση των παλαιότερων εκδόσεων του M113 που μετά από δεκαετίες υπηρεσίας είναι αδύνατο να αντικατασταθούν. Χωρίς να χρειαστεί να ξοδευτούν “ένα κάρο χρήματα” για να είναι στοιχειωδώς αξιοποιήσιμα, πληρώνοντας “τον κούκο αηδόνι”…
Η πρόσφατη εμπειρία απέδειξε ότι υπερτερούμε έναντι της Τουρκίας σε αέρα και θάλασσα. Ακόμα και μετά από 15 χρόνια εγκατάλειψης της προσπάθειας εκσυγχρονισμού των ενόπλων δυνάμεων που είχε φυσικά σοβαρές επιπτώσεις και στο αξιόμαχό τους. Μέχρι πότε όμως το στοιχείο της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού θα μας ξελασπώνει; Καλό θα είναι να μην το ρισκάρουμε περαιτέρω…