Ο Engin Yüksel, ερευνητής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Clingendael στη Χάγη, δήλωσε στο Ahval σε ένα podcast ότι, από την έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου στη Συρία, η Τουρκία έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στην οργάνωση συριακών ανταρτικών ομάδων, πάνω στις οποίες η επιρροή της έχει αυξηθεί σταθερά.
"Ο ελεύθερος συριακός στρατός (FSA) ήταν η ένοπλη αντιπολιτευτική ομάδα που ευθυγραμμίστηκε κυρίως με την Τουρκία καθ 'όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου της Συρίας", δήλωσε ο Yüksel, αναφερόμενος στην αρχική ένοπλη αντιπολίτευση στον Πρόεδρο Bashar al-Assad. "Σε αυτό το πλαίσιο, ο FSA βρήκε καταφύγιο στην Τουρκία και δημιούργησε ισχυρά δίκτυα με τις δυτικές και αραβικές χώρες του Κόλπου".
Αρχικά, η Άγκυρα δεν είχε επιρροή στον FSA στον ίδιο βαθμό με άλλους εταίρους της. Αλλά αυτό άλλαξε το 2016 καθώς άλλες δυνάμεις μείωσαν τη συμμετοχή τους στη σύγκρουση, ενώ η Τουρκία ανέλαβε πιο ενεργό ρόλο καθώς η Άγκυρα άρχισε να δίνει προτεραιότητα στους Κούρδους της Συρίας στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Έκτοτε, ο στρατός της Τουρκίας εργάστηκε επιμελώς για να αναπτύξει την ικανότητα μάχης των Σύριων πληρεξουσίων του, αναπτύσσοντάς τους παράλληλα με τις τουρκικές τακτικές δυνάμεις σε πολλαπλές επιδρομές εναντίον Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία.
Αυτές οι μονάδες εμπίπτουν τώρα στην ομπρέλα του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), ενός συνονθύλευμα πολιτοφυλακών που περιλαμβάνει κοσμικούς, Σύριους Τουρκμένους και ισλαμιστές εθνικιστές, μεταξύ άλλων. Πολλοί από τους αντιπάλους της Άγκυρας, ωστόσο, την κατηγορούν επίσης ότι υποστηρίζει τζιχαντιστικές ομάδες όπως η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), πρώην υποκατάστημα της Αλ Κάιντα στη Συρία. Και αυτές οι κατηγορίες ακολούθησαν την ανάπτυξη των Σύριων πληρεξουσίων της Τουρκίας στο εξωτερικό.
Ο Yüksel, ωστόσο εκτικά ότι τζιχαντιστικά στοιχεία όπως η HTS, έχουν συχνά αντισταθεί στην πλήρη ενσωμάτωση στο δίκτυο συριακών συμμάχων της Τουρκίας.
Εντούτοις, τα ιδεολογικά κίνητρα συχνά έρχονται σε δεύτερο πλάνο πίσω από τα οικονομικά. Και ο Yüksel υπογράμμισε την κακή οικονομική κατάσταση των Σύριων που αγωνίζονται για την Τουρκία, οι οποίοι στρατολογούνται και με άλλου είδους υποσχέσεις όπως η δυνατότητα παροχής τουρκικής ιθαγένειας ή βαριές συμβάσεις.
Οι μαχητές του SNA "αποσυνδέονται από τις παραδοσιακές πηγές εισοδήματος και έχουν ανεπαρκή δίκτυα υποστήριξης για να ζήσουν και να πληρώσουν ενοίκια", δήλωσε ο Yüksel, προσθέτοντας ότι οι συμβάσεις για να πολεμήσουν στο εξωτερικό ήταν πολύ υψηλότερες από τους πενιχρούς μισθούς που προσφέρονται στην πατρίδα τους.
Στη Λιβύη, για παράδειγμα, όπου οι μισθοφόροι διαδραμάτισαν επίσης ρόλο, οι Σύριοι μαχητές πληρώθηκαν αρχικά μέχρι και 2.000 δολάρια το μήνα. Ενώ εκείνοι που αποστέλλονται στο Αζερμπαϊτζάν φέρεται να έχουν λάβει 1.500 δολάρια το μήνα.
Ο Yüksel πρόσθεσε ότι η Τουρκία προσφέρει πρόσθετα κίνητρα όπως η υγειονομική περίθαλψη και η τουρκική υπηκοότητα σε όσους είναι πρόθυμοι να αναλάβουν μισθοφόροι στο εξωτερικό. Και είναι αυτή η επιθυμία για υλικό κέρδος, και όχι οι θρησκευτικοί ή ιδεολογικοί στόχοι, που παρείχαν το ισχυρότερο κίνητρο για τους μαχητές του SNA.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την αφήγηση που προέβαλαν οι αντίπαλοι της Τουρκίας. Ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ της Λιβύης κατηγόρησε την Άγκυρα ότι ενισχύει τις τρομοκρατικές ομάδες που επιδιώκουν να υπονομεύσουν τη διοίκηση που ηγείται στα ανατολικά της χώρας.
Αρμένιοι αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν ομοίως τους Σύριους που αγωνίζονται για το Αζερμπαϊτζάν ως θρησκευτικούς εξτρεμιστές. Σε συνέντευξή του στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν κατηγόρησε αυτούς τους μαχητές ότι προσπάθησαν να επιβάλουν το νόμο της Σαρία στη χώρα του, αν και οι ισχυρισμοί του έχουν αμφισβητηθεί από τότε.
Ωστόσο, ο Yüksel δήλωσε ότι είναι απίθανο να προέρχονται τέτοιοι μαχητές από τις τζιχαντιστικές παρατάξεις που συνεργάζονται με την Τουρκία.
"Ενώ οι κοσμικές επαναστατικές και ισλαμικές εθνικιστικές ομάδες ενδιαφέρονται για αυτές τις προσφορές, οι Σαλάφι-τζιχαντιστές δεν έχουν λάβει κανένα ενδιαφέρον γι 'αυτό", δήλωσε ο Yüksel. Οποιαδήποτε ιδεολογική ή θρησκευτική διάσταση, είπε, θα ήταν πιθανότερο να είναι παράγοντες υποβάθρου παρά κίνητρο για πρόσληψη.
Εν τω μεταξύ, η χρήση μισθοφόρων από την Τουρκία στο εξωτερικό δεν είναι χωρίς άλλες αντιπαραθέσεις.
Πολλοί από τους νεοσύλλεκτους δεν έχουν ουσιαστική εκπαίδευση μάχης και είναι συνηθισμένοι να λειτουργούν σε αντισυμβατικές ζώνες πολέμου, όχι εναντίον καλά εκπαιδευμένων συμβατικών δυνάμεων. Η ανάπτυξή τους παράλληλα με το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει επενδύσει σημαντικά στην οικοδόμηση ενός σύγχρονου στρατού, οδήγησε πολλούς παρατηρητές να αμφισβητήσουν τη χρησιμότητα της αποδοχής των μαχητών.
Το θλιβερό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Σύριων πληρεξουσίων της Τουρκίας αποτελεί επίσης αιτία ανησυχίας. Μια πρόσφατη έκθεση των Ηνωμένων Εθνών κατέγραψε τη συμμετοχή τους σε λεηλασίες, δολοφονίες και άλλους τρόπους τρομοκράτησης των τοπικών πληθυσμών στη βόρεια Συρία.
Μια παρόμοια έρευνα από το Υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών ανέφερε ότι οι καταχρήσεις από τους πληρεξούσιους της Τουρκίας είναι "πιθανό να δημιουργήσουν ένα ήδη επικίνδυνο περιβάλλον ασφάλειας στη Λιβύη και να οδηγήσουν σε αντιδράσεις από το Λιβυκό κοινό".
Η στρατολόγηση Σύριων μαχητών από την Τουρκία παραβιάζει ενδεχομένως τη σύμβαση του 2001 του ΟΗΕ η οποία απαγορεύει τη χρήση μισθοφόρων. Η Τουρκία δεν έχει υπογράψει, αλλά τόσο η Λιβύη όσο και το Αζερμπαϊτζάν, που έχουν υποδεχθεί Σύριους μισθοφόρους στην επικράτειά τους, την έχουν επικυρώσει.
Ανεξάρτητα από το αν η Τουρκία δεσμεύεται από τη σύμβαση, ο Yüksel δήλωσε ότι δεν υπάρχει δικαιολογία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
"Η Τουρκία και η πλειοψηφία των χωρών του κόσμου δεν έχουν υπογράψει αυτό το Σύμφωνο. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να δώσει στα κράτη την πλήρη ατιμωρησία από τη δυστυχία και το θάνατο που προέρχεται από τη χρήση μισθοφόρων", δήλωσε ο Yüksel.