Καθώς η ζωή των ανθρώπων τείνει να γίνει ακόμη πιο ψηφιοποιημένη, είμαστε μάρτυρες μιας ταχείας μετάβασης σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά. Οι πολίτες που τα χρησιμοποιούσαν, έχουν αρχίσει να προτιμούν τις κάρτες. Τα χαρτονομίσματα ίσως αποτελέσουν το μεγάλο θύμα της πανδημίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε ότι εξαπλώνουν τη μόλυνση, καθώς ο ιός μπορεί να προσκολληθεί στην επιφάνεια για αρκετές ημέρες. Τα μετρητά έχουν κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιούνται από εμπόρους ναρκωτικών, τρομοκράτες, φοροφυγάδες. Τώρα αποτελούν και θανάσιμο φορέα αρρώστιας.
Ο big brother είναι πιο κοντά από όσο νομίζουμε
Το
απολύτως ψηφιακό χρήμα αποτελεί τον -όχι και τόσο κρυφό- πόθο της
τραπεζικής ελίτ. Θεωρεί πως έτσι θα αντιμετωπιστούν οριστικά οι
τραπεζικές κρίσεις, καθώς θα εκλείψει για πάντα ο κίνδυνος του bank run.
Θα είναι αδύνατον να αποσύρεις τα χρήματα σου από το τραπεζικό σύστημα.
Πλέον όμως αντιλαμβάνονται πως μπορούν να επιτύχουν κάτι παραπάνω από
αυτό. Θα τους εξασφαλίσει το απόλυτο πλεονέκτημα στο οικονομικό παιχνίδι. Το ψηφιακό χρήμα εύκολα παρακολουθείται, ελέγχεται, χειραγωγείται.
Σε
ένα κόσμο χωρίς χαρτονομίσματα οι καταθέτες δεν θα μπορούν να τα
αποσύρουν από το τραπεζικό σύστημα και έτσι θα μπορούν να βάλουν όσο
αρνητικό επιτόκιο θέλουν. Οι καταθέτες, είτε μικροί, είτε μεγάλοι, δεν
έχουν τρόπο να προφυλαχθούν. Ακόμα και -10% να επιβάλουν αρνητικά
επιτόκια, πως θα μπορούν να αμυνθούν οι καταθέτες; Η απάντηση είναι απλή
και ταυτόχρονα τρομακτική: Δεν μπορούν! Μην έχοντας την δυνατότητα να
τα κρύψουν στο «στρώμα», η μόνη τους διέξοδος είναι να τα επενδύσουν ή
να τα καταναλώσουν. Προς τα πού; Μα φυσικά εκεί που επιθυμούν οι αρχές.
Για το «κοινό καλό». Αυτοί ξέρουν καλύτερα!
Η διαφορά των σημερινών με τα νέα ψηφιακά νομίσματα, είναι πως πρόκειται για «έξυπνο» χρήμα.
Αν πας σήμερα σε ένα σουπερ μάρκετ και πληρώσεις με κάρτα, καταγράφει
το όνομα σου, το κατάστημα, η ώρα και το ποσό που ξόδεψες. Με το νέο
ψηφιακό χρήμα θα μαθαίνουν και τι ψώνισες.
Η
παραβίαση της ιδιωτικότητας εκτός από ενοχλητική, είναι επικίνδυνη. Το
πρόβλημα δεν αφορά αν προτιμάς την AIM από την Colgate για οδοντόκρεμα.
Οι καταναλωτικές συνήθειες φανερώνουν πολύ περισσότερα για εσένα από όσο
αυτά που λες. Δεν χρειάζεται καταδότης να σε εντοπίσει αν σε κάποιο
αυταρχικό πολίτευμα αγοράσεις αντικαθεστωτική εφημερίδα ή κάποιο βιβλίο
ενός συγγραφέα μη-αρεστού στην κυβέρνηση. Όσο και να λες στους
συνάδελφους σου στην δουλειά πως υποστηρίζεις την κυβέρνηση, η
καταναλωτική σου συμπεριφορά σε προδίδει.
Οι ηλεκτρονικές πληρωμές παρέχουν ευκολία,
αλλά ανοίγουν διάπλατα τη πόρτα στον big brother να καταγράψει τη ζωή
μας. Νομίζετε πως πρόκειται για το πολύ μακρινό μέλλον; Στην Κίνα ήδη
κρατάνε κοινωνικό σκορ στους πολίτες που ανιχνεύουν, ελέγχουν, τιμωρούν
και επιβραβεύουν. Ανάλογα την συμπεριφορά σου κερδίζεις έκπτωση στο
ενοίκιο ή τα παιδιά σου μπορούν να φοιτήσουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο.
Αν το σκορ είναι αρνητικό, δεν επιτρέπεται να επιβιβαστείς σε αεροπλάνο.
Ήδη η Κίνα δοκιμάζει πιλοτικά σε τέσσερις πόλεις το e-RMB:
Shenzhen, Suzhou and Chengdu, Xiongan, σύμφωνα με το επίσημο κρατικό
πρακτορείο ειδήσεων Xinhau. Οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες ευνοούν τα
σχέδια. Ο Mu Changchun, επικεφαλής της έρευνας για τα ψηφιακά νομίσματα
της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, δήλωσε ότι η τεχνολογία επιτρέπει την
ανταλλαγή του ψηφιακού νομίσματος χωρίς σύνδεση στο Διαδίκτυο.
Ο λόγος στους νομπελίστες
Ο George Akerlof το 2001 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών από κοινού με τον Michael Spence και τον Joseph Stiglitz
για την δουλειά του πάνω στα προβλήματα που πηγάζουν από την ασύμμετρη
πληροφόρηση. Ο Akerlof έχει γίνει γνωστός για το άρθρο του The Market
for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism που
δημοσιεύτηκε το 1970:
Υπάρχουν δύο ειδών μεταχειρισμένα
αυτοκίνητα. Τα λεμόνια και τα ροδάκινα. Τα λεμόνια είναι τα κακής
ποιότητας. Είναι αυτά που δεν τα φροντίζουν οι ιδιοκτήτες τους. Όποιος
κάνει το λάθος να τα αγοράσει, θα τον αφήσει στον δρόμο αμέσως. Τα
ροδάκινα αντίθετα, είναι τα περιποιημένα αυτοκίνητα. Οι προηγούμενοι
ιδιοκτήτες τους άλλαζαν λάδια συχνά, τους έκαναν συντήρηση σύμφωνα με
τις εργοστασιακές υποδείξεις. Οτιδήποτε χρειάζεται για να το πουλήσουν
σε καλή κατάσταση.
Οι πωλητές γνωρίζουν αν πουλάνε λεμόνια ή
ροδάκινα. Ο αγοραστής όχι (ασύμμετρη πληροφόρηση). Πριν το πουλήσουν,
λάμπει. Οι πωλητές έχουν φροντίσει να κάνουν φρεσκάρισμα στην μπογιά.
Έτσι ο αγοραστής ξεγελιέται εύκολα,
εξαιτίας της άγνοιας του. ταυτόχρονα όμως έχει αντίληψη της αδυναμίας
του, ότι κινδυνεύει να αγοράσει λεμόνι και να χάσει τα λεφτά του. Τι
κάνει λοιπόν; Προσφέρει πάντα μικρότερη τιμή από εκείνη που ζητάει αυτός
που πουλάει το ροδάκινο.
Αν
πουλάς λεμόνι, η τιμή αυτή είναι ικανοποιητική. Είσαι ευτυχής που
βρέθηκε κορόιδο να δώσει περισσότερα χρήματα από όσο πραγματικά άξιζε το
αυτοκίνητο σου. Αν πουλάς ροδάκινο, είσαι δυσαρεστημένος. Έκανες
παραπάνω δουλειά, σου κόστισε περισσότερο από ότι κόστισε για το λεμόνι,
και αυτό δεν εκτιμάται. Σαν αποτέλεσμα, οι πωλητές των ροδάκινων
αποθαρρύνονται, προσβάλλονται. Άρα τι κάνουν πολλοί; Εγκαταλείπουν την
αγορά ή εκμεταλλεύονται το κίνητρο να πουλήσουν και αυτοί λεμόνια.
Κάποια
στιγμή, οι αγοραστές αντιλαμβάνονται πως τα λεμόνια είναι περισσότερα.
Συνεπώς κατεβάζουν περισσότερο την προσφορά τους, με συνέπεια να
εγκαταλείπουν την αγορά ακόμα περισσότεροι που πουλάνε ροδάκινα. Ο
φαύλος κύκλος συνεχίζεται, έχοντας σαν συνέπεια η τιμή και η ποιότητα να
μειώνεται συνεχώς μέχρι να μείνουν μόνο τα λεμόνια. Τα ροδάκινα
αντιλαμβάνονται πως δεν πρόκειται να εκτιμηθεί δίκαια η ποιότητα που
προσφέρουν.
Τι έχει να κάνει αυτό με το bitcoin
Τα νέα
ψηφιακά νομίσματα είναι «λεμόνια», ενώ το bitcoin είναι «ροδάκινα».
Γιατί; Επειδή ακόμα και αν είσαι ο πιο φιλήσυχος ή συνειδητά
πειθαρχημένος πολίτης, αντιλαμβάνεσαι πως τα νέα τεχνολογικά εξελιγμένα
νομίσματα των Κεντρικών Τραπεζών είναι επικίνδυνα. Αν για παράδειγμα
είσαι ένας αθώος καταστηματάρχης, ίσως λάβεις ύποπτα χρήματα από κάποιο
εγκληματία. Τα χρήματα θα έχουν ιστορικό από πίσω τους.
Είναι σαν
να λαμβάνεις ένα χαρτονόμισμα που από την μια πλευρά να δείχνει το ποσό
και από την άλλη να υπάρχει μια λίστα με τα άτομα που το είχαν
χρησιμοποιήσει στο παρελθόν. Η λίστα αυτή μπορεί αν είναι αόρατη από
εσένα, αλλά όχι από την κυβέρνηση. Μέχρι θα μάθουν οι διωκτικές αρχές
ότι είσαι απλά ένας αθώος που από σύμπτωση δέχτηκε χρήματα και πούλησε
πραγματικά και όχι εικονικά εμπορεύματα, θα είσαι ύποπτος. Αν το
ανακαλύψουν τελικά. Το ύποπτος είναι ένα βήμα πριν το φυλακισμένος από
λάθος.
Συνεπώς ως αποδέκτης του νομίσματος με ιστορία, θα είσαι
απρόθυμος να το λάβεις γιατί θα φοβάσαι. Είσαι στην θέση του αγοραστή
μεταχειρισμένου αυτοκινήτου. Γνωρίζεις πως την έχει πατήσει έτσι κάποιος
γνωστός σου. Φίλος, γείτονας, συνάδελφος.
Αυτό που έχουν στο νου τους οι άνθρωποι των τραπεζών, όσο αφορά το ψηφιακό χρήμα, είναι ένας καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος συναλλαγών.
Ωστόσο, όπως στην περίπτωση του Δούρειου Ίππου, οι συνέπειες αυτού του
δώρου θα προκαλέσουν οδυνηρές εκπλήξεις. Από την διαδικασία της
ψηφιοποίησης εμφανίστηκαν νέοι παίκτες, νέα οικονομικά και νομισματικά
μοντέλα που προάγουν την ιδιωτικότητα.
Ο υπερβολικά προβλέψιμος
νικητής αυτού του είδους είναι ο Bitcoin που οι συναλλαγές μπορεί να μην
είναι ανώνυμες, αλλά τουλάχιστον είναι ψευδώνυμες. Υπάρχουν και άλλα
κρυπτονομίσματα, όπως το Monero, που είναι εντελώς ανώνυμες.
Όταν
κάποιος ανταλλάσει χρήματα με κάποιον άλλο απευθείας, αυτοί που έχουν
σαν επάγγελμα τον έλεγχο του χρήματος, τον έλεγχο της ιδιωτικής ζωής
μας, δυσκολεύονται στην δουλειά τους. Όταν θα μείνουν χωρίς δουλειά, η
γη θα είναι ένας καλύτερος τόπος για να ζεις.
Η αγορά σήμερα
Άλλη
μια απόπειρα να διασπαστεί ο τριγωνικός σχηματισμός συσσώρευσης,
απέτυχε χθες το βράδυ. Αυτό που γνωρίζουμε από εμπειρία, είναι πως όσο
γίνονται προσπάθειες, η πιθανότητα να επιτύχει η επόμενη μεγαλώνει. Αν
τα καταφέρει τελικά η τιμή του bitcoin να διασπάσει ανοδικά την πράσινη
γραμμή, μόνο απίθανο δεν είναι το σενάριο να δούμε έντονη άνοδο.
