Ξέρω εκ των προτέρων ότι πολλοί θα με κατηγορήσουν για κατευναστή ή και χειρότερα για δειλό, όμως έμαθα να είμαι χρήσιμος και ωφέλιμος παρά αρεστός. Υπάρχει η απόφαση να τροποποιηθεί η φετινή άσκηση ”Καταιγίδα” με περισσότερες τεχνικές ασκήσεις και με λιγότερα επιχειρησιακά παίγνια. Αυτό το θεώρησαν ορισμένοι ως κατευνασμό προς τους Τούρκους και άλλοι ως υποχώρηση.
Του Δημήτρη Τσαϊλά
υποναυάρχου ε.α.
Εν τω μεταξύ η τουρκική άσκηση Deniz Gourdou ή Mavi Vatan όπως ονομάζεται σήμερα, ακυρώθηκε τελείως. Επίσης τις τελευταίες δεκαπέντε ημέρες είναι μηδενικές οι προσελεύσεις μεταναστών στα νησιά και οι πτήσεις των τουρκικών αεροσκαφών έχουν μειωθεί. Όμως πριν το λίθο βαλέτω να σκεφτούμε με ορθολογισμό. Πρώτον και οι δύο χώρες έχουν τα ίδια βασικά συμφέροντα στην καταπολέμηση των παγκόσμιων προκλήσεων όπως η πανδημία Covid-19, η κλιματική αλλαγή και η οικονομική αστάθεια.
Δεύτερον, όπως προειδοποίησε ο Graham Allison του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, "όταν μια αυξανόμενη δύναμη όπως η Αθήνα, απειλεί να εκτοπίσει μια κυρίαρχη δύναμη όπως η Σπάρτη, η οποία ήταν η κυρίαρχη δύναμη στην Ελλάδα για εκατό χρόνια, βασικά θα πρέπει να ηχήσει το κουδούνι του συναγερμού". Σήμερα, τα κουδούνια του συναγερμού ακούγονται τόσο δυνατά που πνίγουν τις όποιες ιδέες μέτρων εμπιστοσύνης που θα επέτρεπαν την Ελλάδα και την Τουρκία να ξεφύγουν από αυτό που ο Allison ονόμασε «Παγίδα του Θουκυδίδη».
Υπάρχουν δύο μονοπάτια που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Το πρώτο είναι το αδιέξοδο, που μάλλον θα οδηγήσει σε χάος και καταστροφή και το δεύτερο το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει τη λύση αποτροπής πολέμου και όχι αποφυγής. "Η αποτροπή είναι η ισχύς για να βλάψεις ως διαπραγμάτευση και διαφυλάσσεται ως αποθεματικό κεφάλαιο" αναφέρει ο Thomas Schelling. Δηλαδή μας εξήγησε ότι η χρήση ισχύος με σκοπό να πληγώσεις τον αντίπαλο λειτουργεί σαν εκβιασμός, επειδή εκμεταλλεύεται τους φόβους και τις ανάγκες του εχθρού. Η δύναμη να βλάψεις είναι συνήθως πιο επιτυχημένη όταν κρατιέται ως αποθεματικό κεφάλαιο. Επιστρέφοντας στο ιστορικό παράδειγμα του Allison, αξίζει να θυμόμαστε ότι ενώ η Σπάρτη αναδείχθηκε νικητής του Πελοποννησιακού Πολέμου, ωστόσο υπέστη μια μεταγενέστερη παρακμή, ανοίγοντας το δρόμο για το περιφερειακό ελληνικό βασίλειο της Μακεδονίας να πάρει την εξουσία υπό τον ΦίλιπποΙΙ.
Ως παγκόσμια κρίση, η πανδημία Covid-19 πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κοινός εχθρός. Οι ιοί, σε τελική ανάλυση, δεν σέβονται τα πολιτικά σύνορα ούτε έχουν καμία εθνικότητα. Καμία χώρα που ενεργεί μόνη της δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της πανδημίας. Προς το παρόν, τουλάχιστον, το κοινό μας συμφέρον είναι να νικήσουμε τον Covid-19 που ξεπερνά κατά πολύ τις διαφορές μας. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που ακολουθούμε το δεύτερο δρόμο, η κρίση του Covid-19 προσέφερε διέξοδο από την παγίδα του Θουκυδίδη.
Δεύτερον, όπως προειδοποίησε ο Graham Allison του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, "όταν μια αυξανόμενη δύναμη όπως η Αθήνα, απειλεί να εκτοπίσει μια κυρίαρχη δύναμη όπως η Σπάρτη, η οποία ήταν η κυρίαρχη δύναμη στην Ελλάδα για εκατό χρόνια, βασικά θα πρέπει να ηχήσει το κουδούνι του συναγερμού". Σήμερα, τα κουδούνια του συναγερμού ακούγονται τόσο δυνατά που πνίγουν τις όποιες ιδέες μέτρων εμπιστοσύνης που θα επέτρεπαν την Ελλάδα και την Τουρκία να ξεφύγουν από αυτό που ο Allison ονόμασε «Παγίδα του Θουκυδίδη».
Υπάρχουν δύο μονοπάτια που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Το πρώτο είναι το αδιέξοδο, που μάλλον θα οδηγήσει σε χάος και καταστροφή και το δεύτερο το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει τη λύση αποτροπής πολέμου και όχι αποφυγής. "Η αποτροπή είναι η ισχύς για να βλάψεις ως διαπραγμάτευση και διαφυλάσσεται ως αποθεματικό κεφάλαιο" αναφέρει ο Thomas Schelling. Δηλαδή μας εξήγησε ότι η χρήση ισχύος με σκοπό να πληγώσεις τον αντίπαλο λειτουργεί σαν εκβιασμός, επειδή εκμεταλλεύεται τους φόβους και τις ανάγκες του εχθρού. Η δύναμη να βλάψεις είναι συνήθως πιο επιτυχημένη όταν κρατιέται ως αποθεματικό κεφάλαιο. Επιστρέφοντας στο ιστορικό παράδειγμα του Allison, αξίζει να θυμόμαστε ότι ενώ η Σπάρτη αναδείχθηκε νικητής του Πελοποννησιακού Πολέμου, ωστόσο υπέστη μια μεταγενέστερη παρακμή, ανοίγοντας το δρόμο για το περιφερειακό ελληνικό βασίλειο της Μακεδονίας να πάρει την εξουσία υπό τον ΦίλιπποΙΙ.
Ως παγκόσμια κρίση, η πανδημία Covid-19 πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κοινός εχθρός. Οι ιοί, σε τελική ανάλυση, δεν σέβονται τα πολιτικά σύνορα ούτε έχουν καμία εθνικότητα. Καμία χώρα που ενεργεί μόνη της δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της πανδημίας. Προς το παρόν, τουλάχιστον, το κοινό μας συμφέρον είναι να νικήσουμε τον Covid-19 που ξεπερνά κατά πολύ τις διαφορές μας. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που ακολουθούμε το δεύτερο δρόμο, η κρίση του Covid-19 προσέφερε διέξοδο από την παγίδα του Θουκυδίδη.