Τίποτα δεν είναι εύκολο ή χωρίς κόστος - Οι ΗΠΑ σήμερα είναι απίθανο να επιτύχουν μια αλλαγή στη συμπεριφορά του Ερντογάν και να καλύψουν το διευρυνόμενο στρατηγικό χάσμα με την Τουρκία. Η εκτίμηση, από τη συνεργασία του Κρεμλίνου με την Άγκυρα είναι ότι θα μπορούσε να διαταράξει την απόφαση λήψης αποφάσεων του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου του ΝΑΤΟ που βασίζεται στην αρχή της συναίνεσης. Εννοώ ότι η Ρωσία θα μπορούσε τελικά να χρησιμοποιήσει τη διαφωνία της Τουρκίας για να επιτύχει de facto βέτο στην εφαρμογή βίας "συλλογικής άμυνας" μέσω του Άρθρου 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ.
υποναυάρχου ε.α.
Αυτοί οι λόγοι έχουν οδηγήσει αρκετούς αναλυτές στρατηγικής να αναρωτιούνται αν το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να είναι σε καλύτερη θέση χωρίς την Τουρκία ως μέλος της συμμαχίας. Αυτό όμως είναι ομολογουμένως μια πολύ δύσκολη απόφαση. Καθώς αντιμετωπίζουμε το χαμηλότερο σημείο σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας σήμερα, πρέπει να σκεφτούμε μαζί με τις ΗΠΑ, με σύνεση και μέσα από μια ουσιαστική στρατηγική πως μπορούμε αμφότεροι να ωφεληθούμε από την πιθανή αποχώρηση αυτού του ζωτικής σημασίας εταίρου του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
Καταρχάς πρέπει να βρεθεί το αντιστάθμισμα στη θεμελιώδη στρατηγική σημασία της Τουρκίας. Μπορεί να γίνει αυτό;
Επανειλημμένα στο ΝΑΤΟ, οι σύμμαχοι θεωρούσαν ότι, «η Τουρκία είναι μια κρίσιμη γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης». Στην πραγματικότητα, η Τουρκία ήταν κάτι πολύ περισσότερο από απλώς μια γέφυρα. Δεν είναι μόνο η εξαιρετική θέση της στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι της περιοχής, αλλά διακρίνουμε και από την ιστορία της Τουρκίας, πως είναι από κάθε άποψη ένα κέντρο εξουσίας από μόνη της.
Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Τούρκοι απέδειξαν την ικανότητά τους να οικοδομήσουν μια ισχυρή οικονομία, να διεξάγουν πολύπλοκες διπλωματικές κινήσεις εδρασμένες στη Βυζαντινή στρατηγική, και να κυριαρχούν σε τεράστια τμήματα της επικράτειας σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Σήμερα, η Τουρκία έχει μια αξιοσημείωτη οικονομία στον κόσμο αφού βρίσκεται στις G-20, παρά τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, είναι ένας αυξανόμενος πληθυσμός των 80 περίπου εκατομμυρίων, και διαθέτει μια ισχυρή διασπορά σε όλο τον κόσμο (κυρίως στη Γερμανία και τις ΗΠΑ). Κατέχει επίσης το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ και φιλοξενεί στρατηγικής σημασίας βάσεις όλων των δυνάμεων της συμμαχίας. Ο στρατός της είναι άκρως επαγγελματικός (αν και κακοποιήθηκε σε επίπεδο ανωτέρας και ανωτάτης ηγεσίας από την αντιμετώπιση των εκκαθαρίσεων μετά το πραξικόπημα). Η Τουρκία είναι επίσης, ένας ισχυρός και σημαντικός παράγοντας σε όλη τη Μέση Ανατολή σήμερα, και θα είναι ένας σημαντικός παγκόσμιος παίκτης. Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, οι ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν την προσπάθεια να ενθαρρύνουν τις γεωπολιτικές σχέσεις που διατηρούν με την Τουρκία προσανατολισμένες προς το Βορειοατλαντικό άξονα. Αυτές εκτιμάται ότι θα περιλαμβάνουν βοήθεια στην άμβλυνση των εντάσεων με την Ελλάδα στο Αιγαίο, στη ροή των προσφύγων καθώς και την επίλυση του Κυπριακού με την προϋπόθεση να μη διαταραχθεί η ισχυρή σχέση με το Ισραήλ, να προστατευθούν οι Κούρδοι της Συρίας και να αποδεχτούν το καθεστώς της Ιερουσαλήμ. Επίσης εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν προς την κατεύθυνση μειώσεως της εντάσεως με τους σουνίτες Άραβες, οι οποίοι αισθάνονται ότι απειλούνται από τις τουρκικές κινήσεις και την ευθυγράμμιση τους με το Ιράν.
Για εμάς φαίνεται πολύ αληθοφανές, αν όχι οφθαλμοφανές, ένα σενάριο στο οποίο η Τουρκία όταν πιεστεί σε σημείο θραύσης ατλαντικών σχέσεων, θα επιλέξει να εξάγει τα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα της μέσω εντάσεων, κυρίως στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, εναντίον του Ελληνισμού. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αεροναυτικές μας δυνάμεις, ιδιαίτερα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο είναι γνωστές και υποθέτουμε ότι το ΝΑΤΟ θα τηρήσει ουδετερότητα επειδή δεν επιθυμεί τη σύγκρουση με τη Ρωσία, οπότε σε μια πιθανή σύγκρουση θα χάσουμε τα περισσότερα, εάν όχι όλα, προτού υπάρξει επαρκής συμμαχική κινητοποίηση.
Συνεπώς, η επόμενη κίνηση μας θα ήταν να προετοιμαστούμε για μια σημαντική αεροναυτική αντεπίθεση στο Αιγαίο και ταυτόχρονα με μια στρατιωτική στην περιοχή της Θράκης. Με τη σειρά της, η ηγεσία της Τουρκίας, έχοντας επίγνωση της μειονεκτικής της θέσης να αντιμετωπίσουν μια πλήρως προετοιμασμένη επίθεση με ίσους όρους στην εγγύς περιοχή μας, λόγω κυρίως της απασχόλησης στο Συριακό και Κουρδικό πεδίο μαχών, θα επιδιώξει να αποτρέψει τις σοβαρές επιθετικές ενέργειες για να καταλήξει σε ευνοϊκή διπλωματική διευθέτηση. Σε αντίθετη περίπτωση, η Άγκυρα θα συγκεντρώσει τις σχετικά περιορισμένες δυνάμεις της στα στρατιωτικά αδύνατα σημεία της, και εδώ ξεκινά πραγματικά το θέμα μας για προβληματισμό.
Τίποτα δεν θα είναι εύκολο ή χωρίς κόστος. Αλλά θα ήταν μια τεκτονική αλλαγή με τεράστιες διαστάσεις αν η Τουρκία απομακρυνθεί από το ΝΑΤΟ. Είμαστε σε κίνδυνο και πρέπει να δούμε πως μετατοπίζεται το γεωπολιτικό πάζλ, και χρειαζόμαστε ένα στρατηγικό σχέδιο για να ενισχύσει την αποτρεπτική μας ισχύ. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να κρατήσουμε τα μάτια μας ανοικτά όσον αφορά την στρατηγική αξία της Τουρκίας και να αφήσουμε κατά μέρος τις αναλύσεις ακροβασίας. Ο Ερντογάν γίνεται πιο αυταρχικός και έρχεται πιο κοντά προς τη Ρωσία και το Ιράν, κάθε μέρα. Αλλά αν βρεθεί η Τουρκία έξω από το ΝΑΤΟ θα κάνει τα πράγματα χειρότερα, αφού θα είναι σαν ένα φορτηγό που τρέχει στην εθνική οδό με σπασμένα φρένα, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο.