Αναφέρομαι σ' όσους εμπλέκονται στο δίχτυ της δημοσιότητας. Όσους επιδιώκουν την ευρεία αναγνώριση είτε με το δημιουργικό τους έργο ή απλώς με τις πράξεις τους ή ακόμη και την προκλητική τους συμπεριφορά. Στους πολιτικούς που επιζητούν τη δημοσιότητα με γλοιώδη συχνά τρόπο ή μετέρχονται διαφόρων μέσων, για να εξασφαλίσουν ένα μονόστηλο με μια φωτογραφία τους σε κάποιο λαθρόβιο έντυπο ή για ολιγόλεπτη εμφάνισή τους στην τηλεόραση.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Αναφέρομαι στους "επώνυμους", όπως αυτοαποκαλούνται κι έτσι τους αποκαλεί και ο λαός, ωσάν όλοι οι άλλοι να είναι ανεπώνυμοι, δηλαδή να μην αναγνωρίζονται και να μην ακούνε κάποιο όνομα. Αναφέρομαι λοιπόν στα δημόσια πρόσωμα, που με τον ένα ή άλλο τρόπο απασχολούν το δημόσιο βίο. Και είναι η συντριπτική πλειοψηφία όλων αυτών, ιδίως των πολιτικών και των κυβερνητικών παραγόντων, που αντιμετωπίζουν την κριτική με φοβία.
Δεν έχουν άδικο βέβαια, αν η κριτική ασκείται από ανεξάρτητες γραφίδες κι όχι στρατευμένες στο "λιβάνισμα" πολιτικών με εκλεκτική συγγένεια με συγκεκριμένα ΜΜΕ και επιχειρηματικά συμφέροντα, που είναι μια παγιωμένη πρακτική πλέον στην ελληνική πραγματικότητα. Η κριτική, ωστόσο, είναι λειτουργία, μια ατομική ικανότητα και μια μορφή επικοινωνίας.
Επιπλέον μπορούμε να πούμε ότι η κριτική έχει κοινωνικό χαρακτήρα, συντελείται δηλαδή μέσα στα κοινωνικά πλαίσια και αποτελεί επακολούθημα των ανθρωπίνων πράξεων. Το αποτέλεσμα της κριτικής είναι το πιο σημαντικό, γιατί αν δεν υπάρχει αποτέλεσμα, η κριτική είναι ατελής και δεν είναι λίγες οι φορές που η κριτική δεν έχει αποτέλεσμα.
Αυτό οφείλεται είτε στο ότι απλώς γίνεται για να γίνεται, είτε γιατί δεν είναι σοβαρή για να λαμβάνεται πόψη από τους αποδέκτες της. Αλλες φορές πάλι προσκρούει στον εγωισμό ή την αδιαφορία αυτού ή αυτών που τη δέχονται, αλλά και γιατί δεν είναι τεκμηριωμένη. Αν τώρα έρθουμε στο "υποκείμενο" της κριτικής, θα πρέπει να σταθούμε στους στόχους, στους σκοπούς που έχει ή μπορεί να έχει αυτός που ασκεί την κριτική, στις προθέσεις και τις επιδιώξεις του.
Κι αναφερόμενος στις προϋποθέσεις, για λόγους μεθολογικούς, θα πρέπει να τις διαχωρίσω σε αντικειμενικές και υποκειμενικές. Η ωριμότητα της κρίσης είναι από τους βασικούς συντελεστές. Ταυτόχρονα η γνώση είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Η ψυχραιμία, η αμεροληψία, θεωρούνται προυποθέσεις σημαντικές.
Θετική μπορεί να θεωρηθεί η κριτική όταν σκοπεύει στην επανόρθωση και στην κοινωνική κάθαρση, όταν επιτυγχάνει την εξυγιάνση νοσηρών καταστάσεων στην πολιτική ή αποκαθιστά την παραποιημένη αλήθεια. Αρνητική θεωρείται όταν συνειδητά επιδίδεται σε διαβολές, ακολουθώντας την επιλογή του "λέγε-λέγε, κάτι μένει". Ετσι σπιλώνονται συνειδήσεις και εξευτελίζονται προσωπικότητες.
Η κριτική είναι όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση κάθε ανθρώπου, ιδιάιτερα του πνευματικού ανθρώπου και των ΜΜΕ γενικότερα. Αρκεί να τηρούνται οι προυποθέσεις και να μην μεταρέπεται σε όργανο κακόβουλης και υποχθόνιας διαστρέβλωσης γεγονότων και καταστάσεων.