Η ανακοίνωση συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ σχετικά με την "ασφαλή ζώνη" στο εσωτερικό της βορειοανατολικής Συρίας περιγράφεται ως μια σημαντική πρωτοβουλία. Αλλά ας δούμε με απλή σκέψη τι ακριβώς συμφωνήθηκε:
υποναύαρχος ε.α.
Συμφώνα με τα διεθνή μέσα ενημέρωσης από τις 5-7 Αυγούστου 2019, αμερικανικές και τουρκικές στρατιωτικές αντιπροσωπείες συναντήθηκαν στο τουρκικό υπουργείο Άμυνας για να συζητήσουν τα σχέδια για το συντονισμό της δημιουργίας μιας ασφαλούς ζώνης στη βόρεια Συρία. Οι αντιπροσωπείες συμφώνησαν τα εξής:
α) την ταχεία εφαρμογή των αρχικών μέτρων για την αντιμετώπιση των ανησυχιών ασφάλειας της Τουρκίας
β) να τεθεί το συντομότερο δυνατόν σε ενέργεια ένα κοινό κέντρο επιχειρήσεων στην Τουρκία προκειμένου να συντονίσει και να διαχειριστεί τη δημιουργία της ασφαλούς ζώνης
γ) ότι η ασφαλής ζώνη θα αποτελέσει ειρηνικό διάδρομο και ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε οι εκτοπισμένοι Σύριοι να μπορέσουν να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Δεν είναι σαφές τι σημαίνει αυτό πραγματικά. Τουλάχιστον, φαίνεται ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν θα διακινδυνεύσει μονομερή τουρκική παρέμβαση στο εσωτερικό της Συρίας, με το συνακόλουθο κίνδυνο συγκρούσεων με αμερικανικά στρατεύματα. Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρη η διάρκεια και η ευρύτητα της "ασφαλούς ζώνης" (τόπος-χρόνος) και πώς θα προστατευθεί και τέλος πως θα διαχειριστούν αυτή τη ζώνη όταν όλα θα έχουν τελειώσει.
Επίσης όλα τα θέματα έχουν ανατεθεί σε ένα κοινό κέντρο επιχειρήσεων. Δεν υπάρχει κάτι κακό σε αυτό, αν το πετύχουν. Η επιτυχία που αναφέρομαι εξαρτάται από το ερώτημα ποιος θα είναι υπεύθυνος: η Τουρκία, οι ΗΠΑ ή κάποιο είδος εναλλακτικής ή χαλαρής συνδιοίκησης; Η Αμερικανοτουρκική συνεργασία στο Μανμπίζ, ακριβώς στην άλλη πλευρά του Ευφράτη από την προτεινόμενη ασφαλή ζώνη, δεν ήταν εύκολη, για να μην αναφέρουμε τα μεγαλύτερα ζητήματα (F35, ρωσικά αντιααεροπορικά S-400, Γκιουλέν) που αποσυσπειρώνουν τη σχέση της Ουάσινγκτον με την Άγκυρα.
Το τρίτο σημείο, δηλαδή η ασφαλής ζώνη ή ο διάδρομος της ειρήνης, μας προβληματίζει εξαιρετικά. Μήπως η Άγκυρα, αναγκάζει τους πρόσφυγες να επιστρέψουν στη Συρία για να κατοικήσουν σε εκείνη την περιοχή; Πώς θα αντιδράσουν οι Κούρδοι που ζουν εκεί και έχουν τις δικές τους ένοπλες δυνάμεις, στους άραβες επαναπατριζόμενους, πολλοί από τους οποίους δεν θα μπορούσαν ποτέ να ζήσουν στην υποτιθέμενη ασφαλή ζώνη; Πώς θα διατηρηθεί η ασφάλεια; Πώς θα τρέφονται, προστατεύονται, τα άτομα που θα μετακινούνται εκεί; Πώς θα ρυθμιστεί η περιοχή; Με ποιο νόμο; Τι θα συμβεί με τους κυβερνητικούς θεσμούς που λειτουργούν με κουρδικό τρόπο και έχουν ήδη συσταθεί σε αυτόν τον τομέα;
Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί που έχουν απομείνει στα βορειοανατολικά είναι περίπου χίλιοι. Ο Πρόεδρος Trump δεν πρόκειται να θέλει να αυξήσει τον αριθμό τους. Έτσι, η ασφαλής ζώνη θα βρίσκεται υπό την προστασία κυρίως των δυνάμεων της Τουρκίας, οι οποίες είναι εχθρικές προς τις κουρδικές κυβερνητικές αρχές που εδρεύουν εκεί. Οι Κούρδοι προστατεύουν τις δυνάμεις του ΡΚΚ που βρίσκονται εδώ και δεκαετίες σε βίαιη εξέγερση. Το ισλαμικό κράτος, αν και δεν κατέχει έδαφος στη βορειοανατολική Συρία, εξακολουθεί να είναι παρόν και να διεξάγει τρομοκρατικές επιθέσεις. Φυσικά, θα επιδιώξει να επιδεινώσει τις διαμάχες μεταξύ Κούρδων και Αράβων, καθώς και Κούρδων και Τούρκων, κάτι που φαίνεται ότι δεν είναι δύσκολο.
Έτσι λοιπόν, ναι, μια σημαντική πρωτοβουλία, αλλά ακόμα εύθραυστη, που θα απαιτήσει πολύ χρόνο και πόρους, εργατικό δυναμικό, χρήμα και προσπάθεια για να αξίζει τον τίτλο "διάδρομος ειρήνης". Οψόμεθα!!!