Όταν σε μια κοινωνία υπάρχει μια κατάσταση ατονίας, υπάρχει και η διαπίστωση του μεγάλου προβλήματος της ασυνεννοησίας των ανθρώπων. Δεν καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας, γιατί η ίδια λέξη έχει άλλο περιεχόμενο στο νου του ενός και διαφορετικό στου άλλου. Εξ ού ο κίνδυνος για παρεξηγήσεις αμέτρητες.
Του Στέλιου Συρμόγλου
Οι κοινωνικές αθλιότητες έχουν πάντα αφετηρίες. Οπως υπάρχει κάτι που πρέπει να το συλλογιστούμε ιδιαίτερα: σε τίνος είδους ελευθερία μπορεί να έχει αξιώσεις το άτομο μέσα σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε ασυνεννοησία και σύγχυση;
Η "στερέωση" μιας κοινωνίας συνεπάγεται την επικοινωνία. Αν η γλώσσα ολόκληρη αρχίσει να γίνεται όλο και πιο ατομική, προσωπική, ερμητική, παίρνει τέλος η επικοινωνία. Και τότε έχουμε την απομόνωση. Και είναι δύσκολο να δει κάποιος πως μια κοινωνία μπορεί να οικοδομηθεί πάνω σε ξεμοναχιασμένα άτομα, εγκλωβισμένα στο μικρόκοσμό τους, όσο κι αν ο μικρόκοσμος αυτός εξυπηρετείται από τη συγκυρία.
Για να υπάρχει κοινωνία, χρειάζεται επικοινωνία.
Η αρρώστια του καιρού μας είναι η απομόνωση, για κάποιους αυτό αποκαλείται μοναξιά. Θεωρείται μια άποψη της ελευθερίας (...). Δεν νιώθει κανενας απολύτως ελεύθερος παρά μόνο στην απομόνωση, μακριά από τα προβλήματα των πολλών.
Από την άλλη όμως μεριά, η απομόνωση δεν είναι ζωή. Κατά συνέπεια, λογικά, υπάρχουν όρια στην ελευθερία. Και το βαθύ φιλοσοφικό νόημα της εποχής μας είναι η διαμάχη μέσα στον άνθρωπο ανάμεσα στην ελευθερία και τα όριά της...
Και σε μια διαρθρωμένη κοινωνία, από τα ισχυρότερα κίνητρα της διαμαρτυρίας δεν θα έπρεπε να είναι μόνο η ανέχεια, αλλά και η αρρώστια της απομόνωσης, που εκμηδενίζει ακόμη και τις αξίες. Βέβαια, μια κοινωνία δεν αρχίζει κάθε φορά από το μηδέν. Με κάθε γενιά συνεχίζεται. Η ευθύνη επιμερίζεται.
Είναι μια κληρονομιά με παθητικό και ενεργητικό. Οταν το παθητικό ωστόσο ξεπεράσει το ενεργητικό, η κοινωνία κηρύσσεται σε πτώχευση.
Η ελληνική κοινωνία ζει τη "πτώχευση" καταμεσίς παχυλής πολιτικής αοριστολογίας. Και πολλοί συναλλάσσονται με κάλπικες αξίες. Και η προσφυγή στον πολιτικό υπερρεαλισμό, στη γλώσσα του, τι διέξοδος και τι λύση μπορεί να είναι;
Αυτές οι μέθοδοι φυγής της κοινωνίας στο εξωφρενικό, έχουν χιλιοδοκιμαστεί. Κι όσο θεριεύει ο ερμητισμός του ατόμου, όσο η επικοινωνία μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας δεν συνενώνει σε κοινούς στόχους, ακόμη και σε από κοινού ουτοπίες, τόσο η καταφυγή στον απομονωτισμό ενισχύει την αδηφαγία της πολιτικής και εκφράζει απλώς μια λύση απελπισίας.