Τι ακριβώς συνέβη στις εκλογές της Ισπανίας; Επειδή κάποιοι έχουν χάσει κάθε επαφή και με την (απλή) Αριθμητική), με την (κοινή) Λογική, αλλά και με την Πολιτική, με δύο κουβέντες, έγινε το εξής:
Θανάσης Κ.
Ανακατανομή εκλογικής επιρροής ανάμεσα στα Κόμματα την ευρύτερης Δεξιάς και της ευρύτερης Αριστεράς, με καθαρή ενίσχυση μόνο των αυτονομιστικών κομμάτων (σε Καταλονία και Βασκία).
Αυτά σε ό,τι αφορά τις γενικότερες τάσεις του εκλογικού σώματος.
Μέσα στον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς έχουμε μετακίνηση (από την Κεντροδεξιά) προς τα "δεξιότερα".
Και μέσα στο χώρο της ευρύτερης Αριστεράς έχουμε μετακίνηση (από την Αριστερά) προς το Κέντρο.
Κι επειδή οι αυτονομιστές θεωρούνται τοπικοί "εθνικιστές" και χρεώνονται στα "δεξιά", έχουμε συνολική μετακίνηση "δεξιότερα"...
Γιατί ακριβώς πανηγυρίζουν οι "αριστεροί" εδώ.
Άβυσσος η ψυχή...
Για να τα δούμε τα πράγματα αναλυτικά:
Από τη μία πλευρά ο Συνασπισμός της Κεντροαριστεράς -Αριστεράς (σχηματικά πάντα). Δηλαδή τα κόμματα PSOE και Podemos ("εκλεκτοί" του Τσίπρα, αυτοί οι τελευταίοι).
Είχαν μαζί το 2016: (22,60%+21,20%) = 43,80%
Και έχουν μαζί το 2019: (28,70%+14,30%) = 43,00%
Σε ποσοστό έπεσαν ελάχιστα! Αν και σε συνολικό αριθμό ψήφων ανέβηκαν λίγο (γιατί αυξήθηκε η συμμετοχή ψηφοφόρων).
Είναι προφανές ότι είχαμε μια "ανακατονομή" από το ("αριστερό") Podemos προς το ("κεντροαριστερό" που έγινε τον τελευταίο χρόνο ακόμα πιο "κεντρώο") PSOE (Σοσιαλιστικό Κόμμα).
Σε έδρες ανέβηκαν επίσης μια που το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) κέρδισε την "πρωτιά" και ευνοείται ως πρώτο κόμμα: Είχαν 156 έδρες μαζί το 2016 και τώρα έχουν 165. Όμως, με την αυτοδυναμία στις 176.
Οριακή μείωση σε ποσοστά, μικρή αύξηση σε έδρες, αλλά χωρίς αυτοδυναμία!
Από την άλλη πλευρά ο χώρος της ευρύτερης Δεξιάς-Κεντροδεξιάς είχε μια αντίστοιχη εικόνα:
Εδώ έχουμε ουσιαστικά διάσπαση του Κεντροδεξιού Κόμματος PP (Λαϊκό Κόμμα). Το νέο Κόμμα που προέκυψε, το VOX, είναι σαφώς "δεξιότερο"! Kαι βεβαίως, υπήρχε και το φιλελεύθερο κεντροδεξιό Κόμμα "Πολίτες" ή Cuidadanos. Το οποίο οι δικοί μας ΣΥΡΙΖΑιοι θα το κατήγγελλαν ως... "νεοφιλελεύθερο"!
Μαζί τα τρία αυτά κόμματα πήραν στις πρόσφατες εκλογές (του 2019): 16,7% (το PP) και 15.90% οι Cuidadanos και 10,30% το VOX).
Δηλαδή η ευρύτερη Δεξιά-Κεντροδεξιά πήρε το 2019 (τώρα): 42,90%
Ενώ το 2016 τα δύο κόμματα (το VOX δεν υπήρχε ακόμα) πήραν: 45,10%
Και το 2015 είχαν πάρει μαζί: 42,60%....
Δηλαδή η ευρύτερη Δεξιά υποχώρησε 2,5 μονάδες τώρα, αλλά βρίσκεται ήδη μισή μονάδα πάνω από το 2015 (όταν το PP είχε έλθει πρώτο, όπως και το 2016)...
Και σε ψήφους ακόμα, παρά αυτή την υποχώρηση (σε ποσοστό) είχε ελάχιστη άνοδο σε σύγκριση με το 2016 (παρά την πτώση σε ποσοστά, γιατί στο μεταξύ υπήρξε αύξηση συμμετοχής ψηφοφόρων).
Δηλαδή η ευρύτερη Δεξιά κράτησε πλήρως την κοινωνική της βάση!
Άλλαξαν, όμως, πολλά στο εσωτερικό της και στις "ισορροπίες" ανάμεσα στις διαφορετικές κομματικές "συνιστώσες" της:
Το συμβατικό "κεντροδεξιό" Λαϊκό Κόμμα (PP) του Ραχόϊ (ο οποίος παραιτήθηκε από την αρχηγία και έφυγε από την Πολιτική) έχασε 3,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους φέτος (σε σχέση με το 2016).
Από αυτούς, τα 2,5 εκατομμύρια πήγαν στο ακροδεξιό VOX, ενώ το 1 εκατομμύριο πήγε στο πιο "κεντροδεξιό" φιλελεύθερο Cuidadanos.
To ΡΡ εξακολουθεί να είναι δεύτερο κόμμα, αλλά η διαφορά με το (τρίτο) Cuidadanos είναι πλέον μικρή.
Αξιοσημείωτο είναι και το εξής:
Και τα τρία πλέον κόμματα της ευρύτερης Δεξιάς - που κράτησαν απολύτως την εκλογική βάση τους ως άθροισμα - μετακινήθηκαν δεξιότερα!
--Το VOX είναι έτσι κι αλλιώς αισθητά δεξιότερο από την παραδοσιακή Κεντροδεξιά.
--Το ίδιο το ΡΡ μετακινήθηκε σαφώς δεξιότερα από ό,τι ήταν πριν για να αναχαιτίσει περαιτέρω απώλειες προς τα δεξιά...
-- Ενώ το φιλελεύθερο Cuidadanos μετακινήθηκε κι αυτό το τελευταίο διάστημα δεξιότερα, με προεκλογικό το στόχο να "διώξει τον Σάντσεθ και τους Σοσιαλιστές του PSOE από την εξουσία"...
Σε έδρες, βέβαια, ο συνασπισμός των τριών κομμάτων έχει πλέον 147 έναντι 165 που είχαν τα δύο βασικά του κόμματα πριν, γιατί το ΡΡ έχασε την πρωτιά (και επί πλέον διασπάστηκε).
Και βεβαίως τα δύο βασικά αυτονομιστικά κόμματα έχουν σήμερα 16 έδρες περισσότερες από πριν: τώρα φτάνουν συνολικά τις 32 (εκ των οποίων 22 οι Καταλανοί αυτονομιστές και 10 οι Βάσκοι)...
Η ενίσχυση των τοπικών αυτονομιστών στην Ισπανία χρεώνεται στην "ακροδεξιά" επίσης. Αλλά εντελώς διαφορετικού είδους "ακροδεξιά", από εκείνη του VOX. Αφού το VOX παλεύει για να ακυρώσει κάθε αυτονομιστική τάση, ενώ οι αυτονομιστές παλεύουν για το αντίθετο: για απόσχιση...
Ειδικά για το VOX το να μιλάμε για "νοσταλγούς του δικτάτορα Φράνκο" είναι λίγο αστείο: Οι 40ρηδες που ηγούνται του κόμματος αυτού ήταν αγέννητοι (ή νεογέννητα βρέφη) όταν πέθανε ο δικτάτορας ηγέτης της Ισπανίας Φρανσίσκο Φράνκο το 1975!
Εκφράζουν, ωστόσο το κομμάτι αυτό της Ισπανικής κοινωνίας που πιστώνει τον Φράνκο ότι απέτρεψε το διαμελισμό της χώρας του με την επικράτηση του στον Ισπανικό εμφύλιο τη δεκαετία του 30. Κι όσο εντείνονται οι προσπάθειες των αυτονομιστών να διαμελίσουν και σήμερα την Ισπανία, τόσο πολλαπλασιάζονται όσοι θυμούνται ότι εκείνος το είχε αποτρέψει πριν 85 χρόνια...
Αλλά αντίθετοι στους αυτονομιστές ΔΕΝ είναι μόνο οι "δεξιοί" του VOX. Αντίθετη είναι και η μεγάλη πλειονότητα του Ισπανικού λαού. Και βεβαίως η ίδια η Ενωμένη Ευρώπη.
Κι εκείνος που το απέτρεψε τελευταία ήταν ο προηγούμενος αρχηγός του PP ο Ραχόϊ - ο οποίος και το πλήρωσε κι όλα!
Η αντίθεση του Ραχόϊ στην "απόσχιση" της Καταλονίας στηρίχθηκε κι από τα υπόλοιπα κόμματα (οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ τότε με βαριά καρδιά, βέβαια) - όχι όμως από το Podemos και τα μικρότερα αριστερά κομματίδια...
Και βεβαίως, ο Ραχόϊ είτε τότε στο πλευρό του και την ίδια την Ενωμένη Ευρώπη! Που δεν μπορούσε να διανοηθεί τι θα συνέβαινε, αν μια κυρίαρχη χώρα μέλος της Ένωσης διαμελιζόταν. Και πόσες άλλες θα μπορούσαν να πάρουν σειρά...
Ο Ραχόϊ, τελικά έπεσε για μια σειρά από σκάνδαλα που είχαν γίνει ΠΡΙΝ αναλάβει ο ίδιος την αρχηγία και την Πρωθυπουργία! Παραμένει, όμως, εκείνος που ανόρθωσε την οικονομία της Ισπανίας (λίγο πριν μπει κι εκείνη σε κανονικό μνημόνιο) και απέτρεψε το διαμελισμό της χώρας του(Και οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές έπαιξαν κάποιο ρόλο, στην απομάκρυνση του Ραχόϊ...)
Μετά τον εξαναγκασμό του Ραχόϊ σε παραίτηση, το κόμμα του διασπάστηκε, η κοινωνία πολώθηκε, το εκλογικό σώμα μετακινήθηκε σε δεξιότερες θέσεις συνολικά - οι Κεντροδεξιά προς τα δεξιά και τα ακροδεξιά, οι Κεντροαριστεροί και οι Αριστεροί προς το κέντρο και οι αυτονομιστές βγήκαν ενισχυμένοι - ενώ το πολιτικό σκηνικό μετακινήθηκε στην αστάθεια. Ίσως και την ακυβερνησία.
Ο Σάντσεθ είναι τυπικά ο νικητής των τωρινών εκλογών. Αλλά με τους Podemos (που μόλις έχασαν το ένα τρίτο της εκλογικής τους βάσης) δεν μπορεί να κάνει κυβέρνηση (δεν βγαίνουν τα κουκιά). Τουλάχιστον όχι μόνον με αυτούς...
Κι έχει τρεις επιλογές μόνο:
--Είτε να συμμαχήσει με τους Podemos και κάποιο αυτονομιστικό κόμμα.
--Είτε να συμμαχήσει με τους φιλελεύθερους Κεντροδεξιούς Cuidadanos.
--Είτε να πάει σε νέες εκλογές...
* Αν στηριχθεί από τους αυτονομιστές και γίνει "αιχμάλωτός" τους, τότε θα ενισχύσει τη δεξιά και την ακροδεξιά. Θα μετακινήσει το κέντρο βάρους της Ισπανικής κοινωνίας ακόμα δεξιότερα, αφού η πλειοψηφία των Ισπανών ΔΕΝ θέλουν "παραχωρήσεις" στους αυτονομιστές...
* Αν στηριχθεί στους Cuidadanos, θα χάσουν και οι δύο κυβερνητικοί εταίροι.
--Ο Σάντσεθ και οι Σοσιαλιστές του θα χάσουν, γιατί οι Cuidadanos θα ζητήσουν μια σειρά από "φιλελεύθερες" μεταρρυθμίσεις - πράγμα "ανυπόφορο" για πολλούς σοσιαλιστές...
--Αλλά και οι ίδιοι οι Cuidadanos θα χάσουν, γιατί είχαν κεντρικό τους προεκλογικό σύνθημα να "διώξουν" τον Σάντεθ από την εξουσία! Πώς τώρα θα τον στηρίξουν να παραμείνει - και μάλιστα ως ήσσονες κυβερνητικοί εταίροι οι ίδιοι;
Νέες εκλογές δεν αποκλείονται, αν αποβούν άκαρπες ο διαβουλεύσεις...
Ένας εύθραυστος συνασπισμός PSOE και Cuidadanos ίσως είναι πιο πιθανός. Αλλά η μετακίνηση της Ισπανικής κοινωνίας δεξιότερα θα συνεχιστεί. Τα αυτονομιστικά κινήματα είναι πολύ "τοξικός καταλύτης"...
(Ό,τι είναι για άλλες ευρωπαϊκές χώρες το μεταναστευτικό, στην Ισπανία το έχουν μαζί με τα αυτονομιστικά! Κι ο συνδυασμός των δύο σκοτώνει όλες τις παλαιές ισορροπίες του πολιτικού συστήματος)...
Και τώρα, μετά το "δράμα" στην Ισπανία, έχουμε τη... φαρσοκωμωδία στην Ελλάδα:
-- Όπου ο ΣΥΡΙΖΑ πανηγυρίζει για την "νίκη" των Σοσιαλιστών του PSOE ξεχνώντας ότι ο ίδιος είχε ταυτιστεί με το κόμμα που έχασε - το κόμμα της Αριστεράς - τους Podemos!
--H Φώφη πανηγυρίζει (πιο δικαιολογημένα αυτή) την νίκη του ομοϊδεάτη της Σάντεθ, ξεχνώντας η ίδια όμως, ότι ο Σάντσεθ και το Κόμμα του συμπίεσαν μέχρις ασφυξίας τους Podemos, ενώ εδώ συμβαίνει το αντίθετο: ήταν ο Τσίπρας που λεηλάτησε το ΠΑΣΟΚ - και λίγο έλειψε να διαλύσει και το εναπομείναν ΚΙΝΑΛ...
Ο Τσίπρας πανηγυρίζει αλλά ο ίδιος δεν είναι Σάντσεθ - οι δικοί του έχασαν από το Σάντεθ!
Η Φώφη πανηγυρίζει κι αυτή, αλλά η ίδια επίσης δεν είναι Σάντσεθ. Η ίδια υπέστη εδώ αυτό που απέτρεψε ο Σάντσεθ στην Ισπανία...
Και η ΝΔ πανηγυρίζει πολύ πιο ήπια (και δικαιολογημένα), γιατί κατάλαβε ότι η ίδια απέφυγε αυτό που ΔΕΝ απέφυγε το αδελφό Λαϊκό Κόμμα στην Ισπανία: τη διάσπαση!
Ο Τσίπρας ήθελε να τη διασπάσει, όπως ο Σάντσεθ διέσπασε το Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας. Αλλά η ΝΔ το απέτρεψε: Η ΝΔ δεν είναι Λαϊκό Κόμμα και ο Τσίπρας δεν είναι Σάντσεθ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα καμένο Podemos. Είναι σαν τους Podemos γιατί είναι επίσης σε τροχιά συρρίκνωσης. Προβλέπεται να χάσει πάνω από το ένα τρίτο της δύναμής τους. Αν οι Podemos έχασαν το ένα τρίτο χωρίς να κυβερνήσουν, ο ΣΥΡΙΖΑ που κυβέρνησε και τα έκανε μαντάρα, πάει για μεγαλύτερη καθίζηση...
Στην Ισπανία άρκεσαν τα σκάνδαλα των Podemos - που μεταξύ άλλων είχαν λάβει χρηματοδότηση από το καθεστώς Μαδούρο- για να πέσει απότομα η δημοφιλία τους.
Εδώ τα σκάνδαλα του ΣΥΡΙΖΑ ακόμα ΔΕΝ έχουν εξεταστεί. Αλλά πλησιάζει η ώρα τους...
ΥΓ. Μια τελική παρατήρηση: Το VOX δεν έχει σχέση με τη ΧΑ! Γιατί το VOX δεν είναι "νεοναζιστικό" κόμμα! Ο Φράνκο παρά τις "σχέσεις" του με τις άλλες δικτατορίες του Μεσοπολέμου (όπως τέτοιες σχέσεις είχαν και πολλές δημοκρατικές χώρες της εποχής - ακόμα και κομμουνιστικές, για να μη ξεχνιόμαστε!) αρνήθηκε να δώσει "δίοδο" στο Χίτλερ για να καταλάβει το βράχο του Γιβραλτάρ και να αποκλείσει τη Μεσόγειο για τους Βρετανούς.
Αυτό που έκανε ο Στάλιν - συμμαχία με το Χίτλερ το 1938 με το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ - ο Φράνκο τελικά το αρνήθηκε στο Χίτλερ!
Οι Ισπανοί είναι υπερήφανοι που ο τότε ηγέτης τους αρνήθηκε συμμαχία με το Χίτλερ, όταν άλλοι έσπευδαν να τον στηρίξουν.
Το ίδιο πίστευαν και οι Βρετανοί μετά τον Πόλεμο. Ήξεραν ότι, αν ο Φράνκο είχε αφήσει τον Χίτλερ να καταλάβει το Γιβραλτάρ (για μερικά χρόνια μόνο), ο Πόλεμος για τους ίδιους θα είχε χαθεί (και σίγουρα όλη η Βόρειος Αφρική και η Μέση Ανατολή) ήδη από το 1941...
Μπορεί να ήταν ένας δικτάτορας ο Φράνκο...
Αλλά Χίτλερ δεν ήταν! Μουσολίνι δεν ήταν! Και - βεβαίως - δεν ήταν ούτε Στάλιν...
(Αυτό το τελευταίο το τονίζω, για να ηρεμήσουν κάτι ημεδαποί νοσταλγοί του Στάλιν...)