«Οι πολλοί Έλληνες του ενός Δραγούμη».
Βασίλης Στοϊλόπουλος
Βασίλης Στοϊλόπουλος
«Αριστοκράτης …Τέτοιος ήταν ο Ίων Δραγούμης, ο γλυκοαίματος και θανάσιμα μισητός, ο άνθρωπος των σαλονιών και των κομιτάτων, ο δημοτικιστής και γόνος καθαρολόγων, ο σεμνός κι ο ερωτιάρης, ο εχθρός της μικρής και εντίμου Ελλάδος αλλ΄ αδελφικός φίλος του βασιλέως, ο μακράν μέχρι θανάτου από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και οραματιστής κοινός μιας άλλου είδος μεγάλης Ελλάδος». Έτσι έβλεπε τον Δραγούμη ο Οδυσσέας Ελύτης («Εν λευκώ», 1992), για να συνεχίσει : «Αυτές όλες οι πέρλες, άλλοτε φωτερές κι άλλοτε αλαμπείς, δε συνθέτουν ένα μυστηριώδες όνομα παρά γεννούν μια προσωπική μυθολογία (…).
Δραγούμης και Ελύτης αγωνίστηκαν σταθερά για τη διαχρονική και πολιτισμική ελληνικότητα της Μακεδονίας. Που να ήξεραν όμως ότι σήμερα πρωθυπουργός της Ελλάδας θα μιλούσε μέσα στην Ελληνική Βουλή για «Μακεδόνες του ελληνικού κομματιού της Μακεδονίας» ή τη «συντρόφισσά» του, αντιπρόεδρο της Βουλής κα Χριστοδουλοπούλου, να μέμφεται τυφλωμένη από τις ιδεοληψίες της τους Έλληνες : «Και μεις δόξα τω θεώ από εχθρούς; ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ, Αλβανούς, Τούρκους,… Όλους ρε παιδιά
Ο Ίων και σήμερα, γράφει ο Ελύτης, θα περνούσε «έτσι ανυπόδητος πάνω απ΄τις αιχμές και τις πανουργίες της τρέχουσας πολιτικής. Στο βάθος το ήξερε καλά και ο ίδιος όταν έλεγε : «Να μεγαλώνω σα φυτό στη Ρωμιοσύνη μέσα. Σκοπό να μην έχω, παρά να είμαι εγώ ο σκοπός μου. Να περνώ στη Ρωμιοσύνη μέσα σαν άστρο που λάμπει στο σκοτάδι. Η μορφή μου, περνώντας, να ξυπνά τους άλλος και να θέλουν να τη μιμούνται …» Για να καταλήξει : «Απομένει να μάθουμε κάποτε πόσοι και ποιοι, αν υπάρξουν, θα είναι οι πολλοί Έλληνες του ενός Δραγούμη.» Μάλλον ελάχιστοι ....