Αποφάσισα να καταθέσω τα όσα γνωρίζω και την εκτίμησή μου για για την προμήθεια των φρεγατών FREMM διότι το τελευταίο διάστημα λέχθηκαν και γράφθηκαν πολλά. Πολύ πρόσφατες πληροφορίες μάλιστα ανέφεραν οτι το θέμα έκλεισε οριστικά από την πλευρά των Γάλλων.
Το θέμα στην Ελλάδα έγινε πολιτικό μέχρι κάποιο σημείο και αυτό επέβαλλε τη μη συμμετοχή μου στην περαιτέρω πολιτική συζήτηση. Και επειδή δεν είναι αναγκαίες εξειδικευμένες γνώσεις ή απόρρητες πληροφορίες, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια σειρά από γεγονότα και συμπεράσματα που τυχαίνει να γνωρίζω.
Γεγονος 1ο.
Η φρεγάτα FREMM είναι ένα εξαιρετικό πολεμικό πλοίο ανοικτής θαλάσσης (blue water) γαλλικής κατασκευής με εκτόπισμα 6000 τον. (6700 τον η ιταλική παραλλαγή) και δυνατότητες που του επιτρέπουν να επιχειρεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Κατασκευάζεται σε τρεις παραλλαγές: γενικής χρήσεως, ανθυποβρυχιακές και αντιαεροπορικές. Έχουν παραγγελθεί συνολικά 20 φρεγάτες (8 γαλλικές - 6 ανθυποβρυχιακες και 2 αντιαεροπορικές-, 10 ιταλικές-6 γενικής χρησεως και 4 ανθυποβρυχιακες, 1 αιγυπτιακή και 1 μαροκινή - και οι δυο ανθυποβρυχιακες). Σε υπηρεσία είναι συνολικά 13 φρεγάτες (4 γαλλικές - όλες ανθυποβρυχιακές, 7 ιταλικές-4 ανθυποβρυχιακές και 3 γενικής χρήσεως, 1 αιγυπτιακή και 1 μαροκινή). Οι ιταλικές φρεγάτες κατασκευάζονται στην Ιταλία και έχουν την ονομασία Κλάση Bergamini από την ονομασία της πρώτης φρεγάτας που κατασκευάστηκε. Το κόστος τους ανέρχεται σε 670 εκατ € (Γαλλια), 598 εκατ € (Ιταλία) ή 470 εκατ € (Μαροκο).
Γεγονός 2ο.
Τον Ιανουάριο του 2009 το ΠΝ ανακοίνωσε την παραγγελία έξη φρεγατών FREMM για να αντικαταστήσει ίσο αριθμό φρεγατών τύπου Ελλη (S class). Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης η παραγγελία περιορίστηκε σε 2-4 σκάφη με τη διευκόλυνση η Ελλάδα να μη καταβάλλει το κόστος για τα πρώτα 5 χρόνια. Η Γερμανία αντέδρασε στη συμφωνία τον Οκτώβριο του 2011 και για αυτό η συμφωνία ποτέ δεν υπογράφθηκε.
Γεγονός 3ο.
Το Φεβρουάριο του 2013 κατα τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου Ολάντ στην Αθήνα συμφωνήθηκε οι δυο χώρες να προχωρήσουν σε μακρά χρονομίσθωση (long term leasing) 2 φρεγατών (εκ των ενεργών στο Γαλλικό Ναυτικό) καθώς και αριθμού αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Atlantique. Η συμφωνία δεν προχώρησε εξ αιτίας νομικών και οικονομικών προβληματων της γαλλικής πλευράς. Έγινε γνωστό οτι σύμφωνα με τη νομοθεσία το γαλλικό κράτος δεν ειναι δυνατόν να προχωρήσει σε leasing πολεμικού υλικού. Για να υλοποιηθεί η χρονομίσθωση θα πρέπει να δημιουργηθεί ή να υπάρξει μια ενδιάμεση εταιρία ή ένας ενδιάμεσος φορέας που να αγοράσει από την Γαλλία τις φρεγάτες και με τη σειρά του να τις μισθώσει στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας και όλες τις νομικές και υποστηρικτικές υποχρεώσεις που προβλέπει η ιδιοκτησία και το leasing. Αυτό όπως γίνεται αντιληπτό δε δημιουργεί κύκλο και θεσεις εργασίας για τα γαλλικά ναυπηγεία. Ο δημιουργούμενος φορέας θα έπρεπε να έχει και να δεσμεύσει κεφάλαιο της τάξεως του 1,5 δις € περίπου για να εξυπηρετήσει την Ελλάδα γεγονός που έκανε την όλη ενέργεια ασύμφορη για τη γαλλική πλευρά.
Γεγονος 4ο
Τον Απρίλιο του 2018 η υπόθεση των δυο φρεγατών με χρονομίσθωση αναζωπυρώθηκε με δημοσιεύματα στον Τύπο και πολιτικές δηλώσεις. Η υπόθεση ομως προς στιγμή έκλεισε με τις δηλώσεις του ΥΕΘΑ Π. Καμμενου που ξεκαθάρισε τη κατάσταση εξηγώντας οτι «....θα υπάρξει διερεύνηση όλων των πιθανών δυνατοτήτων, αρχής γενομένης από το επίπεδο του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Μακρόν και εμείς παράλληλα από τα Επιτελεία θα ετοιμάσουμε το υλικό το οποίο μπορεί να χρειαστεί σε αμυντικό επίπεδο. Αν και όταν έρθει η ώρα να αποφασιστεί ένα τέτοιο πρόγραμμα θα ακολουθηθούν όλες οι διαδικασίες που προβλέπονται από το Σύνταγμα και από τον Κανονισμό της Βουλής και βεβαίως αρχής γενομένης από την απαίτηση του Πολεμικού Ναυτικού».
Γεγονός 5ο
Η Γαλλία διαθέτει 4 φρεγάτες FREMM με την πέμπτη να βρίσκεται στο τελικό στάδιο της παραλαβής. Οι γαλλικές φρεγάτες θεωρουνται στρατηγικό όπλο διότι φέρουν τον στρατηγικό βλήμα επιφάνειας-εδάφους MdCN τό οποίο ειναι δυνατόν να προσβάλει στόχους στη ξηρά σε απόσταση τουλαχιστον 1000 χλμ. Το βλήμα αυτό είναι αυτό που εμείς θεωρούμε και ονομάζουμε SCALP NAVALE πιστεύοντας ότι είναι το ναυτικό αντίστοιχο του υποστρατηγικου βλήματος SCALP με βεληνεκές 250 χλμ που διαθέτει από πολλά χρονια η Πολεμική Αεροπορία. Δεν ειναι όμως το ίδιο. Το MdCN είναι στρατηγικό βλήμα (άνω των 500 χλμ), αντίστοιχο του αμερικανικού Τόμαχωκ του οποίου η κατασκευή, διάθεση, πώληση και χρήση υπόκειται σε σοβαρούς διεθνείς περιορισμούς. Εκτός από το στρατηγικό αυτο βλήμα, οι φρεγάτες FREMM διαθέτουν και λοιπό συμβατικό οπλισμό όπως πυραύλους επιφάνειας-επιφάνειας Exocet, Α/Α Aster 15, πυροβόλο και τορπίλες. Όλες οι λοιπές φρεγάτες τύπου FREMM των υπολοίπων χωρών δε διαθέτουν στρατηγικά βλήματα διότι αυτα δε δόθηκαν σε καμμία χωρα και συνεπώς οι μη γαλλικές φρεγάτες δεν αποτελούν στρατηγικά όπλα. Ο οπλισμός τους περιορίζεται στα λοιπά οπλικά συστήματα με κυριότερο τα βλήματα επιφάνειας-επιφάνειας.
Συμπεράσματα.
Πρώτο : Δεν εχουν κατασκευασθεί και δεν υπαρχουν Α/Α φρεγάτες FREMM, για τις οποίες εκτός των άλλων ενδιαφέρεται έντονα το ΠΝ. Ο ορίζοντας κατασκευής τους για το Γαλλικό Ναυτικό είναι το 2021 και 2022 αντίστοιχα.
Δεύτερο : Οι φρεγάτες FREMM αποτελούν για τη Γαλλία στρατηγικό όπλο, και έχει μόνο τέσσερις. Η πιθανότητα να διαθέσει υπό την παρούσα διεθνή συγκυρία το 50% του στρατηγικού αυτού δυναμικού επιφάνειας στην Ελλάδα εκτιμάται από ελάχιστη έως μηδενική.
Τρίτο : Η πιθανότητα, οι φρεγάτες FREMM που θα αποκτηθούν απόο την Ελλάδα με οποιοδήποτε τροπο, να είναι εξοπλισμένες με στρατηγικούς πυραύλους MdCN των 1000 χλμ εκτιμάται απο ελάχιστη έως μηδενική.
Τέταρτο: Υπάρχει ελάχιστη δυνατότητα και περιορισμένο ενδιαφέρον για τη χρονομίσθωση των φρεγατών απο τη γαλλική πλευρά, κάτι που επί του παρόντος εκτιμάται ως πρακτικά αδύνατο.
Πέμπτο: Η απόκτηση των φρεγατών θα γίνει, όπως εξήγησε ο κ ΥΕΘΑ, αν και όταν αποφασισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες και εντός των οικονομικών και κατασκευαστικών δυνατοτήτων μας.
Τελικά, άσχετα με την απόκτηση ή όχι των φρεγατών (FREMM ή άλλου τύπου) θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας οτι οι φρεγάτες δεν ειναι ούτε θα γίνουν το προσδωκόμενο στρατηγικό υπερόπλο (γιατί δεν υπάρχει τέτοιο) αλλα ούτε και η λύση στο στρατηγικό προβλημα της Ελλάδος. Θα βοηθήσουν όμως εφόσον αποκτηθούν, στο να βελτιώσουμε στις δυνατότητες του στόλου μας, να ενισχύσουμε τη ναυτική αποτροπή αλλα και την προβολή ναυτικής ισχύος και το θαλάσσιο έλεγχο στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο που συνδέεται με τα εθνικά μας συμφέροντα.